| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
कम्मारभण्डुवत्थादिकथा
Kammārabhaṇḍuvatthādikathā
९८-९. कम्मारभण्डूति तुलाधारमुण्डको सुवण्णकारपुत्तो, पञ्चसिखो तरुणदारकोति वुत्तं होति। सङ्घं अपलोकेतुं भण्डुकम्मायाति सङ्घं भण्डुकम्मत्थाय आपुच्छितुं अनुजानामीति अत्थो। तत्रायं आपुच्छनविधि – सीमापरियापन्ने भिक्खू सन्निपातेत्वा पब्बज्जापेक्खं तत्थ नेत्वा ‘‘सङ्घं भन्ते इमस्स दारकस्स भण्डुकम्मं आपुच्छामी’’ति तिक्खत्तुं वा द्विक्खत्तुं वा सकिं वा वत्तब्बं। एत्थ च ‘‘इमस्स दारकस्स भण्डुकम्मं आपुच्छामी’’तिपि ‘‘इमस्स समणकरणं आपुच्छामी’’तिपि ‘‘इमस्स पब्बाजनं आपुच्छामी’’तिपि ‘‘अयं समणो होतुकामो’’तिपि ‘‘अयं पब्बजितुकामो’’तिपि वत्तुं वट्टतियेव।
98-9.Kammārabhaṇḍūti tulādhāramuṇḍako suvaṇṇakāraputto, pañcasikho taruṇadārakoti vuttaṃ hoti. Saṅghaṃ apaloketuṃ bhaṇḍukammāyāti saṅghaṃ bhaṇḍukammatthāya āpucchituṃ anujānāmīti attho. Tatrāyaṃ āpucchanavidhi – sīmāpariyāpanne bhikkhū sannipātetvā pabbajjāpekkhaṃ tattha netvā ‘‘saṅghaṃ bhante imassa dārakassa bhaṇḍukammaṃ āpucchāmī’’ti tikkhattuṃ vā dvikkhattuṃ vā sakiṃ vā vattabbaṃ. Ettha ca ‘‘imassa dārakassa bhaṇḍukammaṃ āpucchāmī’’tipi ‘‘imassa samaṇakaraṇaṃ āpucchāmī’’tipi ‘‘imassa pabbājanaṃ āpucchāmī’’tipi ‘‘ayaṃ samaṇo hotukāmo’’tipi ‘‘ayaṃ pabbajitukāmo’’tipi vattuṃ vaṭṭatiyeva.
सचे सभागट्ठानं होति, दस वा वीसं वा तिंसं वा भिक्खू वसन्तीति परिच्छेदो पञ्ञायति, तेसं ठितोकासं वा निसिन्नोकासं वा गन्त्वापि पुरिमनयेनेव आपुच्छितब्बं। पब्बज्जापेक्खं विनाव दहरभिक्खू वा सामणेरे वा पेसेत्वापि ‘‘एको भन्ते पब्बज्जापेक्खो अत्थि तस्स भण्डुकम्मं आपुच्छामा’’तिआदिना नयेन आपुच्छापेतुं वट्टति।
Sace sabhāgaṭṭhānaṃ hoti, dasa vā vīsaṃ vā tiṃsaṃ vā bhikkhū vasantīti paricchedo paññāyati, tesaṃ ṭhitokāsaṃ vā nisinnokāsaṃ vā gantvāpi purimanayeneva āpucchitabbaṃ. Pabbajjāpekkhaṃ vināva daharabhikkhū vā sāmaṇere vā pesetvāpi ‘‘eko bhante pabbajjāpekkho atthi tassa bhaṇḍukammaṃ āpucchāmā’’tiādinā nayena āpucchāpetuṃ vaṭṭati.
सचे केचि भिक्खू सेनासनं वा गुम्बादीनि वा पविसित्वा निद्दायन्ति वा समणधम्मं वा करोन्ति, आपुच्छका च परियेसन्तापि अदिस्वा ‘‘सब्बे आपुच्छिता अम्हेही’’ति सञ्ञिनो होन्ति, पब्बज्जा नाम लहुकं कम्मं, तस्मा पब्बजितो सुपब्बजितोव पब्बाजेन्तस्सापि अनापत्ति।
Sace keci bhikkhū senāsanaṃ vā gumbādīni vā pavisitvā niddāyanti vā samaṇadhammaṃ vā karonti, āpucchakā ca pariyesantāpi adisvā ‘‘sabbe āpucchitā amhehī’’ti saññino honti, pabbajjā nāma lahukaṃ kammaṃ, tasmā pabbajito supabbajitova pabbājentassāpi anāpatti.
सचे पन महाविहारो होति अनेकभिक्खुसहस्सावासो, सब्बे भिक्खू सन्निपातेतुम्पि दुक्करं, पगेव पटिपाटिया आपुच्छितुं, खण्डसीमायं वा ठत्वा नदीसमुद्दादीनि वा गन्त्वा पब्बाजेतब्बो। यो पन नवमुण्डो वा होति विब्भन्तको वा निगण्ठादीसु अञ्ञतरो वा द्वङ्गुलकेसो वा ऊनद्वङ्गुलकेसो वा, तस्स केसच्छेदनकिच्चं नत्थि, तस्मा भण्डुकम्मं अनापुच्छित्वापि तादिसं पब्बाजेतुं वट्टति। द्वङ्गुलातिरित्तकेसो पन यो होति अन्तमसो एकसिखामत्तधरोपि, सो भण्डुकम्मं आपुच्छित्वाव पब्बाजेतब्बो। उपालिवत्थु महाविभङ्गे वुत्तनयमेव।
Sace pana mahāvihāro hoti anekabhikkhusahassāvāso, sabbe bhikkhū sannipātetumpi dukkaraṃ, pageva paṭipāṭiyā āpucchituṃ, khaṇḍasīmāyaṃ vā ṭhatvā nadīsamuddādīni vā gantvā pabbājetabbo. Yo pana navamuṇḍo vā hoti vibbhantako vā nigaṇṭhādīsu aññataro vā dvaṅgulakeso vā ūnadvaṅgulakeso vā, tassa kesacchedanakiccaṃ natthi, tasmā bhaṇḍukammaṃ anāpucchitvāpi tādisaṃ pabbājetuṃ vaṭṭati. Dvaṅgulātirittakeso pana yo hoti antamaso ekasikhāmattadharopi, so bhaṇḍukammaṃ āpucchitvāva pabbājetabbo. Upālivatthu mahāvibhaṅge vuttanayameva.
१००. अहिवातकरोगेनाति मारिब्याधिना; यत्र हि सो रोगो उप्पज्जति, तं कुलं द्विपदचतुप्पदं सब्बं नस्सति, यो भित्तिं वा छदनं वा भिन्दित्वा पलायति, तिरोगामादिगतो वा होति, सो मुच्चति। तथा चेत्थ पितापुत्ता मुच्चिंसु। तेन वुत्तं – ‘‘पितापुत्तका सेसा होन्ती’’ति।
100.Ahivātakarogenāti māribyādhinā; yatra hi so rogo uppajjati, taṃ kulaṃ dvipadacatuppadaṃ sabbaṃ nassati, yo bhittiṃ vā chadanaṃ vā bhinditvā palāyati, tirogāmādigato vā hoti, so muccati. Tathā cettha pitāputtā mucciṃsu. Tena vuttaṃ – ‘‘pitāputtakā sesā hontī’’ti.
काकुड्डेपकन्ति यो वामहत्थेन लेड्डुं गहेत्वा निसिन्नो सक्कोति आगतागते काके उड्डापेत्वा पुरतो निक्खित्तं भत्तं भुञ्जितुं, अयं काकुड्डेपको नाम, तं पब्बाजेतुं वट्टति।
Kākuḍḍepakanti yo vāmahatthena leḍḍuṃ gahetvā nisinno sakkoti āgatāgate kāke uḍḍāpetvā purato nikkhittaṃ bhattaṃ bhuñjituṃ, ayaṃ kākuḍḍepako nāma, taṃ pabbājetuṃ vaṭṭati.
१०२. इत्तरोति अप्पमत्तको; कतिपाहमेव वासो भविस्सतीति अत्थो।
102.Ittaroti appamattako; katipāhameva vāso bhavissatīti attho.
१०३. ओगणेनाति परिहीनगणेन; अप्पमत्तकेन भिक्खुसङ्घेनाति अत्थो। अब्यत्तेन यावजीवन्ति एत्थ सचायं वुड्ढतरं आचरियं न लभति, उपसम्पदाय सट्ठिवस्सो वा सत्ततिवस्सो वा होतु, नवकतरस्सापि ब्यत्तस्स सन्तिके उक्कुटिकं निसीदित्वा अञ्जलिं पग्गहेत्वा ‘‘आचरियो मे आवुसो होहि, आयस्मतो निस्साय वच्छामी’’ति एवं तिक्खत्तुं वत्वा निस्सयो गहेतब्बोव। गामप्पवेसनं आपुच्छन्तेनापि उक्कुटिकं निसीदित्वा अञ्जलिं पग्गहेत्वा गामप्पवेसनं आपुच्छामि आचरिया’’ति वत्तब्बं। एस नयो सब्बआपुच्छनेसु। पञ्चकछक्केसु चेत्थ यत्तकं सुतं निस्सयमुत्तकस्स इच्छितब्बं, तं भिक्खुनोवादकवण्णनायं वुत्तं। तस्स नत्थिताय च अप्पस्सुतो; अत्थिताय च बहुस्सुतोति वेदितब्बो। सेसं वुत्तनयेनेव।
103.Ogaṇenāti parihīnagaṇena; appamattakena bhikkhusaṅghenāti attho. Abyattena yāvajīvanti ettha sacāyaṃ vuḍḍhataraṃ ācariyaṃ na labhati, upasampadāya saṭṭhivasso vā sattativasso vā hotu, navakatarassāpi byattassa santike ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘ācariyo me āvuso hohi, āyasmato nissāya vacchāmī’’ti evaṃ tikkhattuṃ vatvā nissayo gahetabbova. Gāmappavesanaṃ āpucchantenāpi ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā gāmappavesanaṃ āpucchāmi ācariyā’’ti vattabbaṃ. Esa nayo sabbaāpucchanesu. Pañcakachakkesu cettha yattakaṃ sutaṃ nissayamuttakassa icchitabbaṃ, taṃ bhikkhunovādakavaṇṇanāyaṃ vuttaṃ. Tassa natthitāya ca appassuto; atthitāya ca bahussutoti veditabbo. Sesaṃ vuttanayeneva.
कम्मारभण्डुवत्थादिकथा निट्ठिता।
Kammārabhaṇḍuvatthādikathā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi
३५. कम्मारभण्डुवत्थु • 35. Kammārabhaṇḍuvatthu
३६. उपालिदारकवत्थु • 36. Upālidārakavatthu
३७. अहिवातकरोगवत्थु • 37. Ahivātakarogavatthu
३९. आहुन्दरिकवत्थु • 39. Āhundarikavatthu
४०. निस्सयमुच्चनककथा • 40. Nissayamuccanakakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / निस्सयमुच्चनककथावण्णना • Nissayamuccanakakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / कम्मारभण्डुवत्थादिकथावण्णना • Kammārabhaṇḍuvatthādikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / कम्मारभण्डुवत्थादिकथावण्णना • Kammārabhaṇḍuvatthādikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi
३५. कम्मारभण्डुवत्थुआदिकथा • 35. Kammārabhaṇḍuvatthuādikathā
४०. निस्सयमुच्चनककथा • 40. Nissayamuccanakakathā
