| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
กมฺมารภณฺฑุวตฺถาทิกถาวณฺณนา
Kammārabhaṇḍuvatthādikathāvaṇṇanā
๙๘. ภณฺฑุกมฺมาปุจฺฉานาทิกถายํ กมฺมารภณฺฑูติ ทหรตาย อโมฬิพโนฺธ มุณฺฑิกสีโส กมฺมารทารโก เอว วุโตฺตฯ ตุลาธารมุณฺฑโกติ เอตฺถ ตุลาธาราติ ตมฺพสุวณฺณาทีนํ ตุลํ หเตฺถน ธาเรตีติ กมฺมารา ‘‘ตุลาธารา’’ติ วุตฺตา, เตสุ เอโก มุณฺฑิกสีโส ทหโรติ อโตฺถฯ เตนาห ‘‘ปญฺจสิโข ตรุณทารโก’’ติฯ เอกาว สิขา ปญฺจ เวณิโย กตฺวา พนฺธเนน ปญฺจสิขาติ วุจฺจติ, สา เอตสฺส อตฺถีติ ปญฺจสิโข, ตสฺส สิขํ ฉินฺทนฺตา กญฺจิ ภิกฺขุํ อชานาเปตฺวาว ปพฺพาเชสุํฯ เตน ภณฺฑุกมฺมาปโลกนํ อนุญฺญาตํฯ สีมาปริยาปเนฺนติ พทฺธสีมาย สติ ตทโนฺตคเธ, อสติ อุปจารสีมโนฺตคเธติ อโตฺถฯ เอตฺถ จ กิญฺจาปิ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, สงฺฆํ อปโลเกตุํ ภณฺฑุกมฺมายา’’ติ เอตฺตกเมว วุตฺตํ, น ปน อนปโลเกนฺตสฺส อาปตฺติ วุตฺตา, ตถาปิ อฎฺฐกถายํ ‘‘สเพฺพ อาปุจฺฉิตา อเมฺหหีติสญฺญิโน…เป.… ปพฺพาเชนฺตสฺสปิ อนาปตฺตี’’ติ วุตฺตตฺตา สญฺจิจฺจ อนาปุจฺฉา เกเส โอหาเรนฺตสฺส ทุกฺกฎเมวาติ ทฎฺฐพฺพํฯ เกโสโรปนมฺปิ สมณปพฺพชนโวหารํ ลภตีติ อาห ‘‘อิมสฺส สมณกรณ’’นฺติอาทิฯ เอกสิขามตฺตธโรติ เอตฺถ เอเกน เกเสน สิขา เอกสิขาติ วทนฺติ, อปฺปเกสาว สิขา เอวํ วุตฺตาติ คเหตพฺพาฯ เอกเกสมฺปิ ปน อนาปุจฺฉา ฉินฺทิตุํ น วฎฺฎติเยวฯ
98. Bhaṇḍukammāpucchānādikathāyaṃ kammārabhaṇḍūti daharatāya amoḷibandho muṇḍikasīso kammāradārako eva vutto. Tulādhāramuṇḍakoti ettha tulādhārāti tambasuvaṇṇādīnaṃ tulaṃ hatthena dhāretīti kammārā ‘‘tulādhārā’’ti vuttā, tesu eko muṇḍikasīso daharoti attho. Tenāha ‘‘pañcasikho taruṇadārako’’ti. Ekāva sikhā pañca veṇiyo katvā bandhanena pañcasikhāti vuccati, sā etassa atthīti pañcasikho, tassa sikhaṃ chindantā kañci bhikkhuṃ ajānāpetvāva pabbājesuṃ. Tena bhaṇḍukammāpalokanaṃ anuññātaṃ. Sīmāpariyāpanneti baddhasīmāya sati tadantogadhe, asati upacārasīmantogadheti attho. Ettha ca kiñcāpi ‘‘anujānāmi, bhikkhave, saṅghaṃ apaloketuṃ bhaṇḍukammāyā’’ti ettakameva vuttaṃ, na pana anapalokentassa āpatti vuttā, tathāpi aṭṭhakathāyaṃ ‘‘sabbe āpucchitā amhehītisaññino…pe… pabbājentassapi anāpattī’’ti vuttattā sañcicca anāpucchā kese ohārentassa dukkaṭamevāti daṭṭhabbaṃ. Kesoropanampi samaṇapabbajanavohāraṃ labhatīti āha ‘‘imassa samaṇakaraṇa’’ntiādi. Ekasikhāmattadharoti ettha ekena kesena sikhā ekasikhāti vadanti, appakesāva sikhā evaṃ vuttāti gahetabbā. Ekakesampi pana anāpucchā chindituṃ na vaṭṭatiyeva.
๑๐๐. วามหเตฺถนาติ ทกฺขิณหเตฺถน ภุญฺชนโต วุตฺตํฯ
100.Vāmahatthenāti dakkhiṇahatthena bhuñjanato vuttaṃ.
๑๐๓-๔. นิสฺสยมุจฺจนกสฺส วเตฺตสุ ปญฺจกฉเกฺกสุ ปน ‘‘อุภยานิ โข ปนสฺส ปาติโมกฺขานิ…เป.… อนุพฺยญฺชนโส’’ติ เอตฺถ สโพฺพปิ จายํ ปเภโท มาติกาฎฺฐกถายํ ญาตายํ ญาโต โหติฯ ‘‘อาปตฺติํ ชานาติ, อนาปตฺติํ ชานาตี’’ติ อิทญฺจ อตฺตนา ญาตฎฺฐาเนสุ อาปตฺตาทิํ สนฺธาย วุตฺตนฺติ น คเหตพฺพํฯ
103-4. Nissayamuccanakassa vattesu pañcakachakkesu pana ‘‘ubhayāni kho panassa pātimokkhāni…pe… anubyañjanaso’’ti ettha sabbopi cāyaṃ pabhedo mātikāṭṭhakathāyaṃ ñātāyaṃ ñāto hoti. ‘‘Āpattiṃ jānāti, anāpattiṃ jānātī’’ti idañca attanā ñātaṭṭhānesu āpattādiṃ sandhāya vuttanti na gahetabbaṃ.
กมฺมารภณฺฑุวตฺถาทิกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Kammārabhaṇḍuvatthādikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi
๓๕. กมฺมารภณฺฑุวตฺถุ • 35. Kammārabhaṇḍuvatthu
๓๗. อหิวาตกโรควตฺถุ • 37. Ahivātakarogavatthu
๔๐. นิสฺสยมุจฺจนกกถา • 40. Nissayamuccanakakathā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / กมฺมารภณฺฑุวตฺถาทิกถา • Kammārabhaṇḍuvatthādikathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / นิสฺสยมุจฺจนกกถาวณฺณนา • Nissayamuccanakakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / กมฺมารภณฺฑุวตฺถาทิกถาวณฺณนา • Kammārabhaṇḍuvatthādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi
๓๕. กมฺมารภณฺฑุวตฺถุอาทิกถา • 35. Kammārabhaṇḍuvatthuādikathā
๔๐. นิสฺสยมุจฺจนกกถา • 40. Nissayamuccanakakathā
