Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౩౫. కమ్మారభణ్డువత్థుఆదికథా
35. Kammārabhaṇḍuvatthuādikathā
౯౮. తులాధారముణ్డకోతి మానభణ్డధారో ముణ్డకో. ఇమినా కమ్మారభణ్డూతి ఏత్థ కమ్మారసద్దో తులాధారపరియాయో, భణ్డుసద్దో ముణ్డకపరియాయోతి దస్సేతి. తులాధారో హి అలఙ్కారవికతికరణత్థాయ కమ్మం అరతి జానాతీతి కమ్మారోతి వుచ్చతి. ముణ్డకో భణ్డీయతి ‘‘ముణ్డో’’తి పరిభాసీయతీతి భణ్డూతి వుచ్చతి. ‘‘సువణ్ణకారపుత్తో’’తి ఇమినా తస్స సరూపం దస్సేతి. అపలోకేతున్తి ఏత్థ అపపుబ్బో లోకసద్దో ఆపుచ్ఛనత్థోతి ఆహ ‘‘ఆపుచ్ఛితు’’న్తి. ‘‘భణ్డుకమ్మత్థాయా’’తి ఇమినా భణ్డుకమ్మాయాతి ఏత్థ తదత్థే చతుత్థీతి దస్సేతి. తత్రాతి ‘‘సఙ్ఘం అపలోకేతు’’న్తిఆదివచనే. సీమాపరియాపన్నేతి విహారసీమాయ వా ఉపచారసీమాయ వా పరియాపన్నే. తత్థాతి భిక్ఖూనం సన్నిపాతట్ఠానం. ఏత్థ చాతి ఆపుచ్ఛనే చ. వత్తుం వట్టతియేవాతి పఞ్చసు వాక్యేసు యంకిఞ్చి వాక్యం కథేతుం వట్టతియేవ. పిసద్దేన ‘‘ఇమస్స ముణ్డకమ్మం ఆపుచ్ఛామీ’’తి వాక్యమ్పి సఙ్గణ్హాతి.
98.Tulādhāramuṇḍakoti mānabhaṇḍadhāro muṇḍako. Iminā kammārabhaṇḍūti ettha kammārasaddo tulādhārapariyāyo, bhaṇḍusaddo muṇḍakapariyāyoti dasseti. Tulādhāro hi alaṅkāravikatikaraṇatthāya kammaṃ arati jānātīti kammāroti vuccati. Muṇḍako bhaṇḍīyati ‘‘muṇḍo’’ti paribhāsīyatīti bhaṇḍūti vuccati. ‘‘Suvaṇṇakāraputto’’ti iminā tassa sarūpaṃ dasseti. Apaloketunti ettha apapubbo lokasaddo āpucchanatthoti āha ‘‘āpucchitu’’nti. ‘‘Bhaṇḍukammatthāyā’’ti iminā bhaṇḍukammāyāti ettha tadatthe catutthīti dasseti. Tatrāti ‘‘saṅghaṃ apaloketu’’ntiādivacane. Sīmāpariyāpanneti vihārasīmāya vā upacārasīmāya vā pariyāpanne. Tatthāti bhikkhūnaṃ sannipātaṭṭhānaṃ. Ettha cāti āpucchane ca. Vattuṃ vaṭṭatiyevāti pañcasu vākyesu yaṃkiñci vākyaṃ kathetuṃ vaṭṭatiyeva. Pisaddena ‘‘imassa muṇḍakammaṃ āpucchāmī’’ti vākyampi saṅgaṇhāti.
తేసన్తి వీసతిఆదీనం భిక్ఖూనం. ‘‘దహరభిక్ఖూ వా సామణేరే వా’’తి ఇదం ఆసన్నవసేన వుత్తం. గిహిమ్పి పేసేత్వా ఆపుచ్ఛాపేతుం వట్టతి. కస్మా? ‘‘పబ్బజ్జాపేక్ఖం వినా వా’’తి వుత్తత్తా.
Tesanti vīsatiādīnaṃ bhikkhūnaṃ. ‘‘Daharabhikkhū vā sāmaṇere vā’’ti idaṃ āsannavasena vuttaṃ. Gihimpi pesetvā āpucchāpetuṃ vaṭṭati. Kasmā? ‘‘Pabbajjāpekkhaṃ vinā vā’’ti vuttattā.
పబ్బాజేన్తస్స అనాపత్తియేవ, సుపబ్బజితోతి ఆహ ‘‘పబ్బాజేన్తస్సాపి అనాపత్తీ’’తి.
Pabbājentassa anāpattiyeva, supabbajitoti āha ‘‘pabbājentassāpi anāpattī’’ti.
ఆపుచ్ఛితం పగేవాతి యోజనా. ఖణ్డసీమాయన్తి విహారసీమాయ వా ఉపచారసీమాయ వా అబ్భన్తరే ఠితాయం ఖణ్డసీమాయం. యో పనాతి పబ్బజ్జాపేక్ఖో పన. విబ్భన్తకో వాతి నవవిబ్భన్తకో వా. పబ్బజితానం ద్వఙ్గులకేసో వట్టతీతి ఆహ ‘‘ద్వఙ్గులకేసో వా’’తి. ద్వీహి అఙ్గులీహి అతిరిత్తో కేసో ఇమస్సాతి ద్వఙ్గులాతిరిత్తకేసో. ఏకసిఖామత్తధరోపి హోతీతి యోజనా.
Āpucchitaṃ pagevāti yojanā. Khaṇḍasīmāyanti vihārasīmāya vā upacārasīmāya vā abbhantare ṭhitāyaṃ khaṇḍasīmāyaṃ. Yo panāti pabbajjāpekkho pana. Vibbhantako vāti navavibbhantako vā. Pabbajitānaṃ dvaṅgulakeso vaṭṭatīti āha ‘‘dvaṅgulakeso vā’’ti. Dvīhi aṅgulīhi atiritto keso imassāti dvaṅgulātirittakeso. Ekasikhāmattadharopi hotīti yojanā.
౧౦౦. మారబ్యాధినాతి మారణాబాధో. సో హి సత్తానం మారణట్ఠేన, వివిధస్స చ దుక్ఖస్స ఆదహట్ఠేన మారబ్యాధీతి వుచ్చతి. ఇమినా అహివాతకరోగేనాతి ఏత్థ అహివిససదిసేన వాతేన పవత్తో రోగో అహివాతకరోగోతి వుచ్చతీతి దస్సేతి. తమత్థం విత్థారేన్తో ఆహ ‘‘యత్ర హీ’’తిఆది. తత్థ యత్రాతి యస్మిం కులే. సో రోగో తస్మిం కులే ద్విపదే చతుప్పదే పఠమం గణ్హాతి, పచ్ఛా గేహసామికే గణ్హాతీతి ధమ్మపదఅట్ఠకథాయం (ధ॰ ప॰ అట్ఠ॰ ౧.సామావతీవత్థు) వుత్తం. తథాతి యథా అఞ్ఞో భిత్తిం వా ఛదనం వా భిన్దిత్వా పలాయిత్వా తిరోగామాదిగతో వా హుత్వా ముచ్చతి, తథా. ఏత్థ చ కులే పితాపుత్తా ముచ్చింసూతి అత్థో.
100.Mārabyādhināti māraṇābādho. So hi sattānaṃ māraṇaṭṭhena, vividhassa ca dukkhassa ādahaṭṭhena mārabyādhīti vuccati. Iminā ahivātakarogenāti ettha ahivisasadisena vātena pavatto rogo ahivātakarogoti vuccatīti dasseti. Tamatthaṃ vitthārento āha ‘‘yatra hī’’tiādi. Tattha yatrāti yasmiṃ kule. So rogo tasmiṃ kule dvipade catuppade paṭhamaṃ gaṇhāti, pacchā gehasāmike gaṇhātīti dhammapadaaṭṭhakathāyaṃ (dha. pa. aṭṭha. 1.sāmāvatīvatthu) vuttaṃ. Tathāti yathā añño bhittiṃ vā chadanaṃ vā bhinditvā palāyitvā tirogāmādigato vā hutvā muccati, tathā. Ettha ca kule pitāputtā mucciṃsūti attho.
కాకుడ్డేపకన్తి ఏత్థ కాకే ఉడ్డాపేతీతి కాకుడ్డేపకో, కాకే వా ఉడ్డాపేత్వా భత్తం భుఞ్జితుం సక్కోతీతి కాకుడ్డేపకోతి వచనత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘యో వామహత్థేనా’’తిఆది. తత్థ ఉడ్డాపేత్వాతి ఉద్ధం ఆకాసం గమనాపేత్వా. తన్తి కాకుడ్డేపకం.
Kākuḍḍepakanti ettha kāke uḍḍāpetīti kākuḍḍepako, kāke vā uḍḍāpetvā bhattaṃ bhuñjituṃ sakkotīti kākuḍḍepakoti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘yo vāmahatthenā’’tiādi. Tattha uḍḍāpetvāti uddhaṃ ākāsaṃ gamanāpetvā. Tanti kākuḍḍepakaṃ.
౧౦౨. ఇత్తరసద్దో అప్పమత్తకవాచకో అనిప్ఫన్నపాటిపదికోతి ఆహ ‘‘అప్పమత్తకో’’తి. ‘‘కతిపాహమేవా’’తి ఇమినా తస్స అత్థం దస్సేతి.
102.Ittarasaddo appamattakavācako anipphannapāṭipadikoti āha ‘‘appamattako’’ti. ‘‘Katipāhamevā’’ti iminā tassa atthaṃ dasseti.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi
౩౫. కమ్మారభణ్డువత్థు • 35. Kammārabhaṇḍuvatthu
౩౭. అహివాతకరోగవత్థు • 37. Ahivātakarogavatthu
౩౯. ఆహున్దరికవత్థు • 39. Āhundarikavatthu
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / కమ్మారభణ్డువత్థాదికథా • Kammārabhaṇḍuvatthādikathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / కమ్మారభణ్డువత్థాదికథావణ్ణనా • Kammārabhaṇḍuvatthādikathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / కమ్మారభణ్డువత్థాదికథావణ్ణనా • Kammārabhaṇḍuvatthādikathāvaṇṇanā