| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
35. කම්‌මාරභණ්‌ඩුවත්‌ථුආදිකථා
35. Kammārabhaṇḍuvatthuādikathā
98. තුලාධාරමුණ්‌ඩකොති මානභණ්‌ඩධාරො මුණ්‌ඩකො. ඉමිනා කම්‌මාරභණ්‌ඩූති එත්‌ථ කම්‌මාරසද්‌දො තුලාධාරපරියායො, භණ්‌ඩුසද්‌දො මුණ්‌ඩකපරියායොති දස්‌සෙති. තුලාධාරො හි අලඞ්‌කාරවිකතිකරණත්‌ථාය කම්‌මං අරති ජානාතීති කම්‌මාරොති වුච්‌චති. මුණ්‌ඩකො භණ්‌ඩීයති ‘‘මුණ්‌ඩො’’ති පරිභාසීයතීති භණ්‌ඩූති වුච්‌චති. ‘‘සුවණ්‌ණකාරපුත්‌තො’’ති ඉමිනා තස්‌ස සරූපං දස්‌සෙති. අපලොකෙතුන්‌ති එත්‌ථ අපපුබ්‌බො ලොකසද්‌දො ආපුච්‌ඡනත්‌ථොති ආහ ‘‘ආපුච්‌ඡිතු’’න්‌ති. ‘‘භණ්‌ඩුකම්‌මත්‌ථායා’’ති ඉමිනා භණ්‌ඩුකම්‌මායාති එත්‌ථ තදත්‌ථෙ චතුත්‌ථීති දස්‌සෙති. තත්‍රාති ‘‘සඞ්‌ඝං අපලොකෙතු’’න්‌තිආදිවචනෙ. සීමාපරියාපන්‌නෙති විහාරසීමාය වා උපචාරසීමාය වා පරියාපන්‌නෙ. තත්‌ථාති භික්‌ඛූනං සන්‌නිපාතට්‌ඨානං. එත්‌ථ චාති ආපුච්‌ඡනෙ ච. වත්‌තුං වට්‌ටතියෙවාති පඤ්‌චසු වාක්‍යෙසු යංකිඤ්‌චි වාක්‍යං කථෙතුං වට්‌ටතියෙව. පිසද්‌දෙන ‘‘ඉමස්‌ස මුණ්‌ඩකම්‌මං ආපුච්‌ඡාමී’’ති වාක්‍යම්‌පි සඞ්‌ගණ්‌හාති.
98.Tulādhāramuṇḍakoti mānabhaṇḍadhāro muṇḍako. Iminā kammārabhaṇḍūti ettha kammārasaddo tulādhārapariyāyo, bhaṇḍusaddo muṇḍakapariyāyoti dasseti. Tulādhāro hi alaṅkāravikatikaraṇatthāya kammaṃ arati jānātīti kammāroti vuccati. Muṇḍako bhaṇḍīyati ‘‘muṇḍo’’ti paribhāsīyatīti bhaṇḍūti vuccati. ‘‘Suvaṇṇakāraputto’’ti iminā tassa sarūpaṃ dasseti. Apaloketunti ettha apapubbo lokasaddo āpucchanatthoti āha ‘‘āpucchitu’’nti. ‘‘Bhaṇḍukammatthāyā’’ti iminā bhaṇḍukammāyāti ettha tadatthe catutthīti dasseti. Tatrāti ‘‘saṅghaṃ apaloketu’’ntiādivacane. Sīmāpariyāpanneti vihārasīmāya vā upacārasīmāya vā pariyāpanne. Tatthāti bhikkhūnaṃ sannipātaṭṭhānaṃ. Ettha cāti āpucchane ca. Vattuṃ vaṭṭatiyevāti pañcasu vākyesu yaṃkiñci vākyaṃ kathetuṃ vaṭṭatiyeva. Pisaddena ‘‘imassa muṇḍakammaṃ āpucchāmī’’ti vākyampi saṅgaṇhāti.
තෙසන්‌ති වීසතිආදීනං භික්‌ඛූනං. ‘‘දහරභික්‌ඛූ වා සාමණෙරෙ වා’’ති ඉදං ආසන්‌නවසෙන වුත්‌තං. ගිහිම්‌පි පෙසෙත්‌වා ආපුච්‌ඡාපෙතුං වට්‌ටති. කස්‌මා? ‘‘පබ්‌බජ්‌ජාපෙක්‌ඛං විනා වා’’ති වුත්‌තත්‌තා.
Tesanti vīsatiādīnaṃ bhikkhūnaṃ. ‘‘Daharabhikkhū vā sāmaṇere vā’’ti idaṃ āsannavasena vuttaṃ. Gihimpi pesetvā āpucchāpetuṃ vaṭṭati. Kasmā? ‘‘Pabbajjāpekkhaṃ vinā vā’’ti vuttattā.
පබ්‌බාජෙන්‌තස්‌ස අනාපත්‌තියෙව, සුපබ්‌බජිතොති ආහ ‘‘පබ්‌බාජෙන්‌තස්‌සාපි අනාපත්‌තී’’ති.
Pabbājentassa anāpattiyeva, supabbajitoti āha ‘‘pabbājentassāpi anāpattī’’ti.
ආපුච්‌ඡිතං පගෙවාති යොජනා. ඛණ්‌ඩසීමායන්‌ති විහාරසීමාය වා උපචාරසීමාය වා අබ්‌භන්‌තරෙ ඨිතායං ඛණ්‌ඩසීමායං. යො පනාති පබ්‌බජ්‌ජාපෙක්‌ඛො පන. විබ්‌භන්‌තකො වාති නවවිබ්‌භන්‌තකො වා. පබ්‌බජිතානං ද්‌වඞ්‌ගුලකෙසො වට්‌ටතීති ආහ ‘‘ද්‌වඞ්‌ගුලකෙසො වා’’ති. ද්‌වීහි අඞ්‌ගුලීහි අතිරිත්‌තො කෙසො ඉමස්‌සාති ද්‌වඞ්‌ගුලාතිරිත්‌තකෙසො. එකසිඛාමත්‌තධරොපි හොතීති යොජනා.
Āpucchitaṃ pagevāti yojanā. Khaṇḍasīmāyanti vihārasīmāya vā upacārasīmāya vā abbhantare ṭhitāyaṃ khaṇḍasīmāyaṃ. Yo panāti pabbajjāpekkho pana. Vibbhantako vāti navavibbhantako vā. Pabbajitānaṃ dvaṅgulakeso vaṭṭatīti āha ‘‘dvaṅgulakeso vā’’ti. Dvīhi aṅgulīhi atiritto keso imassāti dvaṅgulātirittakeso. Ekasikhāmattadharopi hotīti yojanā.
100. මාරබ්‍යාධිනාති මාරණාබාධො. සො හි සත්‌තානං මාරණට්‌ඨෙන, විවිධස්‌ස ච දුක්‌ඛස්‌ස ආදහට්‌ඨෙන මාරබ්‍යාධීති වුච්‌චති. ඉමිනා අහිවාතකරොගෙනාති එත්‌ථ අහිවිසසදිසෙන වාතෙන පවත්‌තො රොගො අහිවාතකරොගොති වුච්‌චතීති දස්‌සෙති. තමත්‌ථං විත්‌ථාරෙන්‌තො ආහ ‘‘යත්‍ර හී’’තිආදි. තත්‌ථ යත්‍රාති යස්‌මිං කුලෙ. සො රොගො තස්‌මිං කුලෙ ද්‌විපදෙ චතුප්‌පදෙ පඨමං ගණ්‌හාති, පච්‌ඡා ගෙහසාමිකෙ ගණ්‌හාතීති ධම්‌මපදඅට්‌ඨකථායං (ධ. ප. අට්‌ඨ. 1.සාමාවතීවත්‌ථු) වුත්‌තං. තථාති යථා අඤ්‌ඤො භිත්‌තිං වා ඡදනං වා භින්‌දිත්‌වා පලායිත්‌වා තිරොගාමාදිගතො වා හුත්‌වා මුච්‌චති, තථා. එත්‌ථ ච කුලෙ පිතාපුත්‌තා මුච්‌චිංසූති අත්‌ථො.
100.Mārabyādhināti māraṇābādho. So hi sattānaṃ māraṇaṭṭhena, vividhassa ca dukkhassa ādahaṭṭhena mārabyādhīti vuccati. Iminā ahivātakarogenāti ettha ahivisasadisena vātena pavatto rogo ahivātakarogoti vuccatīti dasseti. Tamatthaṃ vitthārento āha ‘‘yatra hī’’tiādi. Tattha yatrāti yasmiṃ kule. So rogo tasmiṃ kule dvipade catuppade paṭhamaṃ gaṇhāti, pacchā gehasāmike gaṇhātīti dhammapadaaṭṭhakathāyaṃ (dha. pa. aṭṭha. 1.sāmāvatīvatthu) vuttaṃ. Tathāti yathā añño bhittiṃ vā chadanaṃ vā bhinditvā palāyitvā tirogāmādigato vā hutvā muccati, tathā. Ettha ca kule pitāputtā mucciṃsūti attho.
කාකුඩ්‌ඩෙපකන්‌ති එත්‌ථ කාකෙ උඩ්‌ඩාපෙතීති කාකුඩ්‌ඩෙපකො, කාකෙ වා උඩ්‌ඩාපෙත්‌වා භත්‌තං භුඤ්‌ජිතුං සක්‌කොතීති කාකුඩ්‌ඩෙපකොති වචනත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘යො වාමහත්‌ථෙනා’’තිආදි. තත්‌ථ උඩ්‌ඩාපෙත්‌වාති උද්‌ධං ආකාසං ගමනාපෙත්‌වා. තන්‌ති කාකුඩ්‌ඩෙපකං.
Kākuḍḍepakanti ettha kāke uḍḍāpetīti kākuḍḍepako, kāke vā uḍḍāpetvā bhattaṃ bhuñjituṃ sakkotīti kākuḍḍepakoti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘yo vāmahatthenā’’tiādi. Tattha uḍḍāpetvāti uddhaṃ ākāsaṃ gamanāpetvā. Tanti kākuḍḍepakaṃ.
102. ඉත්‌තරසද්‌දො අප්‌පමත්‌තකවාචකො අනිප්‌ඵන්‌නපාටිපදිකොති ආහ ‘‘අප්‌පමත්‌තකො’’ති. ‘‘කතිපාහමෙවා’’ති ඉමිනා තස්‌ස අත්‌ථං දස්‌සෙති.
102.Ittarasaddo appamattakavācako anipphannapāṭipadikoti āha ‘‘appamattako’’ti. ‘‘Katipāhamevā’’ti iminā tassa atthaṃ dasseti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi
35. කම්‌මාරභණ්‌ඩුවත්‌ථු • 35. Kammārabhaṇḍuvatthu
37. අහිවාතකරොගවත්‌ථු • 37. Ahivātakarogavatthu
39. ආහුන්‌දරිකවත්‌ථු • 39. Āhundarikavatthu
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / කම්‌මාරභණ්‌ඩුවත්‌ථාදිකථා • Kammārabhaṇḍuvatthādikathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / කම්‌මාරභණ්‌ඩුවත්‌ථාදිකථාවණ්‌ණනා • Kammārabhaṇḍuvatthādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / කම්‌මාරභණ්‌ඩුවත්‌ථාදිකථාවණ්‌ණනා • Kammārabhaṇḍuvatthādikathāvaṇṇanā
