Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వినయవినిచ్ఛయ-ఉత్తరవినిచ్ఛయ • Vinayavinicchaya-uttaravinicchaya |
కమ్మట్ఠానభావనావిధానకథా
Kammaṭṭhānabhāvanāvidhānakathā
౩౧౨౫.
3125.
పామోక్ఖే పాతిమోక్ఖస్మిం, ముఖే మోక్ఖప్పవేసనే;
Pāmokkhe pātimokkhasmiṃ, mukhe mokkhappavesane;
సబ్బదుక్ఖక్ఖయే వుత్తే, వుత్తమేవితరత్తయం.
Sabbadukkhakkhaye vutte, vuttamevitarattayaṃ.
౩౧౨౬.
3126.
ఇదం చతుబ్బిధం సీలం, ఞత్వా తత్థ పతిట్ఠితో;
Idaṃ catubbidhaṃ sīlaṃ, ñatvā tattha patiṭṭhito;
సమాధిం పున భావేత్వా, పఞ్ఞాయ పరిముచ్చతి.
Samādhiṃ puna bhāvetvā, paññāya parimuccati.
౩౧౨౭.
3127.
దసానుస్సతియో వుత్తా, కసిణా చ దసాసుభా;
Dasānussatiyo vuttā, kasiṇā ca dasāsubhā;
చతస్సో అప్పమఞ్ఞాయో, తథారుప్పా పరద్వయం.
Catasso appamaññāyo, tathāruppā paradvayaṃ.
౩౧౨౮.
3128.
ఇచ్చేవం పన సబ్బమ్పి, చత్తాలీసవిధం సియా;
Iccevaṃ pana sabbampi, cattālīsavidhaṃ siyā;
కమ్మట్ఠానం సముద్దిట్ఠం, మమ్మట్ఠానం మనోభునో.
Kammaṭṭhānaṃ samuddiṭṭhaṃ, mammaṭṭhānaṃ manobhuno.
౩౧౨౯.
3129.
ఉపచారప్పనాతో చ, ఝానభేదా అతిక్కమా;
Upacārappanāto ca, jhānabhedā atikkamā;
వడ్ఢనావడ్ఢనా చాపి, తథారమ్మణభూమితో.
Vaḍḍhanāvaḍḍhanā cāpi, tathārammaṇabhūmito.
౩౧౩౦.
3130.
గహణా పచ్చయా భియ్యో, తథా చరియానుకూలతో;
Gahaṇā paccayā bhiyyo, tathā cariyānukūlato;
విసేసో అయమేతేసు, విఞ్ఞాతబ్బో విభావినా.
Viseso ayametesu, viññātabbo vibhāvinā.
౩౧౩౧.
3131.
అట్ఠానుస్సతియో సఞ్ఞా-వవత్థానఞ్చ తత్థిమే;
Aṭṭhānussatiyo saññā-vavatthānañca tatthime;
ఉపచారవహా, సేసా, తింస ఝానవహా మతా.
Upacāravahā, sesā, tiṃsa jhānavahā matā.
౩౧౩౨.
3132.
పఠమజ్ఝానికా తత్థ, అసుభా కాయగతాసతి;
Paṭhamajjhānikā tattha, asubhā kāyagatāsati;
ఆనాపానఞ్చ కసిణా, చతుక్కజ్ఝానికా ఇమే.
Ānāpānañca kasiṇā, catukkajjhānikā ime.
౩౧౩౩.
3133.
తికజ్ఝానాని తిస్సోవ, అప్పమఞ్ఞాథ పచ్ఛిమా;
Tikajjhānāni tissova, appamaññātha pacchimā;
చత్తారోపి చ ఆరుప్పా, చతుత్థజ్ఝానికా మతా.
Cattāropi ca āruppā, catutthajjhānikā matā.
౩౧౩౪.
3134.
అతిక్కమో ద్విధా వుత్తో, అఙ్గారమ్మణతోపి చ;
Atikkamo dvidhā vutto, aṅgārammaṇatopi ca;
చతుక్కతికఝానేసు, అఙ్గాతిక్కమతా మతా.
Catukkatikajhānesu, aṅgātikkamatā matā.
౩౧౩౫.
3135.
చతుత్థా అప్పమఞ్ఞాపి, అఙ్గాతిక్కమతో సియా;
Catutthā appamaññāpi, aṅgātikkamato siyā;
ఆరమ్మణమతిక్కమ్మ, ఆరుప్పా పన జాయరే.
Ārammaṇamatikkamma, āruppā pana jāyare.
౩౧౩౬.
3136.
కసిణాని దసేవేత్థ, వడ్ఢేతబ్బాని యోగినా;
Kasiṇāni dasevettha, vaḍḍhetabbāni yoginā;
సేసం పన చ సబ్బమ్పి, న వడ్ఢేతబ్బమేవ తం.
Sesaṃ pana ca sabbampi, na vaḍḍhetabbameva taṃ.
౩౧౩౭.
3137.
నిమిత్తారమ్మణా తత్థ, కసిణా చ దసాసుభా;
Nimittārammaṇā tattha, kasiṇā ca dasāsubhā;
కాయే సతానాపానఞ్చ, బావీసతి భవన్తిమే.
Kāye satānāpānañca, bāvīsati bhavantime.
౩౧౩౮.
3138.
సేసానుస్సతియో అట్ఠ, సఞ్ఞా ధాతువవత్థనం;
Sesānussatiyo aṭṭha, saññā dhātuvavatthanaṃ;
విఞ్ఞాణం నేవసఞ్ఞా చ, దస ద్వే భావగోచరా.
Viññāṇaṃ nevasaññā ca, dasa dve bhāvagocarā.
౩౧౩౯.
3139.
చతస్సో అప్పమఞ్ఞాయో, ద్వే చ ఆరుప్పమానసా;
Catasso appamaññāyo, dve ca āruppamānasā;
ఇమే ధమ్మా వినిద్దిట్ఠా, ఛ నవత్తబ్బగోచరా.
Ime dhammā viniddiṭṭhā, cha navattabbagocarā.
౩౧౪౦.
3140.
దసాసుభా పటిక్కూల-సఞ్ఞా కాయగతాసతి;
Dasāsubhā paṭikkūla-saññā kāyagatāsati;
దేవేసు న పవత్తన్తి, ద్వాదసేవాతి భూమితో.
Devesu na pavattanti, dvādasevāti bhūmito.
౩౧౪౧.
3141.
తాని ద్వాదస భియ్యో చ, ఆనాపానసతీపి చ;
Tāni dvādasa bhiyyo ca, ānāpānasatīpi ca;
సబ్బసో తేరస వాపి, బ్రహ్మలోకే న జాయరే.
Sabbaso terasa vāpi, brahmaloke na jāyare.
౩౧౪౨.
3142.
ఠపేత్వా చతురారుప్పే, అరూపావచరే కిర;
Ṭhapetvā caturāruppe, arūpāvacare kira;
అఞ్ఞే పన న జాయన్తి, సబ్బే జాయన్తి మానుసే.
Aññe pana na jāyanti, sabbe jāyanti mānuse.
౩౧౪౩.
3143.
చతుత్థం కసిణం హిత్వా, కసిణా చ దసాసుభా;
Catutthaṃ kasiṇaṃ hitvā, kasiṇā ca dasāsubhā;
దిట్ఠేనేవ గహేతబ్బా, పుబ్బభాగే భవన్తి తే.
Diṭṭheneva gahetabbā, pubbabhāge bhavanti te.
౩౧౪౪.
3144.
ఆనాపానఞ్చ ఫుట్ఠేన, దిట్ఠేన తచపఞ్చకం;
Ānāpānañca phuṭṭhena, diṭṭhena tacapañcakaṃ;
మాలుతో దిట్ఠఫుట్ఠేన, సుతేన చేత్థ సేసకం.
Māluto diṭṭhaphuṭṭhena, sutena cettha sesakaṃ.
౩౧౪౫.
3145.
ఆకాసకసిణఞ్చేత్థ, ఠపేత్వా కసిణా నవ;
Ākāsakasiṇañcettha, ṭhapetvā kasiṇā nava;
పఠమారుప్పచిత్తస్స, పచ్చయా పన జాయరే.
Paṭhamāruppacittassa, paccayā pana jāyare.
౩౧౪౬.
3146.
భవన్తి హి అభిఞ్ఞాణం, కసిణాని దసాపి చ;
Bhavanti hi abhiññāṇaṃ, kasiṇāni dasāpi ca;
తిస్సోపి అప్పమఞ్ఞాయో, చతుత్థస్స తు పచ్చయా.
Tissopi appamaññāyo, catutthassa tu paccayā.
౩౧౪౭.
3147.
హేట్ఠిమహేట్ఠిమారుప్పం, పరస్స చ పరస్స చ;
Heṭṭhimaheṭṭhimāruppaṃ, parassa ca parassa ca;
నేవసఞ్ఞా నిరోధస్స, పచ్చయోతి పకాసితా.
Nevasaññā nirodhassa, paccayoti pakāsitā.
౩౧౪౮.
3148.
సబ్బే సుఖవిహారస్స, భవనిస్సరణస్స చ;
Sabbe sukhavihārassa, bhavanissaraṇassa ca;
తథా భవసుఖానఞ్చ, పచ్చయాతి చ దీపితా.
Tathā bhavasukhānañca, paccayāti ca dīpitā.
౩౧౪౯.
3149.
అసుభా దస విఞ్ఞేయ్యా, తథా కాయగతాసతి;
Asubhā dasa viññeyyā, tathā kāyagatāsati;
అనుకూలా ఇమే రాగ-చరితస్స విసేసతో.
Anukūlā ime rāga-caritassa visesato.
౩౧౫౦.
3150.
చతస్సో అప్పమఞ్ఞాయో, సవణ్ణకసిణా తథా;
Catasso appamaññāyo, savaṇṇakasiṇā tathā;
అనుకూలా ఇమే దోస-చరితస్స పకాసితా.
Anukūlā ime dosa-caritassa pakāsitā.
౩౧౫౧.
3151.
వితక్కచరితస్సాపి, మోహప్పకతినోపి చ;
Vitakkacaritassāpi, mohappakatinopi ca;
ఆనాపానసతేకావ, సప్పాయాతి విభావితా.
Ānāpānasatekāva, sappāyāti vibhāvitā.
౩౧౫౨.
3152.
సఞ్ఞా చేవ వవత్థానం, మరణూపసమే సతి;
Saññā ceva vavatthānaṃ, maraṇūpasame sati;
పఞ్ఞాపకతినో ఏతే, అనుకూలాతి దీపితా.
Paññāpakatino ete, anukūlāti dīpitā.
౩౧౫౩.
3153.
ఆదిఅనుస్సతిచ్ఛక్కం, సద్ధాచరితవణ్ణితం;
Ādianussaticchakkaṃ, saddhācaritavaṇṇitaṃ;
ఆరుప్పా కసిణా సేసా, దస సబ్బానురూపకా.
Āruppā kasiṇā sesā, dasa sabbānurūpakā.
౩౧౫౪.
3154.
ఏవం పభేదతో ఞత్వా, కమ్మట్ఠానాని పణ్డితో;
Evaṃ pabhedato ñatvā, kammaṭṭhānāni paṇḍito;
చరియాయానుకూలం తు, తేసు యం అత్తనో పన.
Cariyāyānukūlaṃ tu, tesu yaṃ attano pana.
౩౧౫౫.
3155.
తం గహేత్వాన మేధావీ, దళ్హం కల్యాణమిత్తకో;
Taṃ gahetvāna medhāvī, daḷhaṃ kalyāṇamittako;
ఉచ్ఛేదం పలిబోధానం, కత్వా పఠమమేవ చ.
Ucchedaṃ palibodhānaṃ, katvā paṭhamameva ca.
౩౧౫౬.
3156.
అనురూపే వసన్తేన, విహారే దోసవజ్జితే;
Anurūpe vasantena, vihāre dosavajjite;
భావేత్వా పఠమాదీని, ఝానాని పన సబ్బసో.
Bhāvetvā paṭhamādīni, jhānāni pana sabbaso.
౩౧౫౭.
3157.
తతో వుట్ఠాయ సప్పఞ్ఞో, ఝానమ్హా పఠమాదితో;
Tato vuṭṭhāya sappañño, jhānamhā paṭhamādito;
నామరూపవవత్థానం, కత్వా కఙ్ఖం వితీరియ.
Nāmarūpavavatthānaṃ, katvā kaṅkhaṃ vitīriya.
౩౧౫౮.
3158.
ఉపక్లేసే అమగ్గోతి, దసోభాసాదయో పన;
Upaklese amaggoti, dasobhāsādayo pana;
మగ్గో విపస్సనాఞాణం, ఇతి జానాతి పణ్డితో.
Maggo vipassanāñāṇaṃ, iti jānāti paṇḍito.
౩౧౫౯.
3159.
తిణ్ణం తేసం వవత్థానే, కతే ఏత్తావతా పన;
Tiṇṇaṃ tesaṃ vavatthāne, kate ettāvatā pana;
తిణ్ణం పన చ సచ్చానం, వవత్థానం కతం సియా.
Tiṇṇaṃ pana ca saccānaṃ, vavatthānaṃ kataṃ siyā.
౩౧౬౦.
3160.
ఉదయబ్బయభఙ్గా చ, భయాదీనవనిబ్బిదా;
Udayabbayabhaṅgā ca, bhayādīnavanibbidā;
ముఞ్చితుకమ్యతాఞాణం, పటిసఙ్ఖానుపస్సనా.
Muñcitukamyatāñāṇaṃ, paṭisaṅkhānupassanā.
౩౧౬౧.
3161.
సఙ్ఖారుపేక్ఖాఞాణఞ్చ, నవమం సచ్చానులోమికం;
Saṅkhārupekkhāñāṇañca, navamaṃ saccānulomikaṃ;
అయం ‘‘పటిపదాఞాణ-దస్సన’’న్తి పకాసితా.
Ayaṃ ‘‘paṭipadāñāṇa-dassana’’nti pakāsitā.
౩౧౬౨.
3162.
తతో గోత్రభుచిత్తస్స, సమనన్తరమేవ చ;
Tato gotrabhucittassa, samanantarameva ca;
సన్తిమారమ్మణం కత్వా, జాయతే ఞాణదస్సనం.
Santimārammaṇaṃ katvā, jāyate ñāṇadassanaṃ.
౩౧౬౩.
3163.
‘‘ఞాణదస్సనసుద్ధీ’’తి, ఇదం ఞాణం పకాసితం;
‘‘Ñāṇadassanasuddhī’’ti, idaṃ ñāṇaṃ pakāsitaṃ;
పచ్చవేక్ఖణపరియన్తం, ఫలం తస్సానుజాయతే.
Paccavekkhaṇapariyantaṃ, phalaṃ tassānujāyate.
౩౧౬౪.
3164.
తేనేవ చ ఉపాయేన, భావేన్తో సో పునప్పునం;
Teneva ca upāyena, bhāvento so punappunaṃ;
పాపుణాతి యథా భిక్ఖు, సేసమగ్గఫలాని చ.
Pāpuṇāti yathā bhikkhu, sesamaggaphalāni ca.
౩౧౬౫.
3165.
ఇచ్చేవమచ్చన్తమవేచ్చ ధమ్మం;
Iccevamaccantamavecca dhammaṃ;
విద్ధంసయిత్వాకుసలం అసేసం;
Viddhaṃsayitvākusalaṃ asesaṃ;
విసోసయిత్వాన తయో భవే సో;
Visosayitvāna tayo bhave so;
ఉపేతి సన్తిం నిరుపాదిసేసం.
Upeti santiṃ nirupādisesaṃ.
౩౧౬౬.
3166.
విఞ్ఞాసక్కమతో వాపి, పుబ్బాపరవసేన వా;
Viññāsakkamato vāpi, pubbāparavasena vā;
యది అక్ఖరబన్ధే వా, అయుత్తం వియ దిస్సతి.
Yadi akkharabandhe vā, ayuttaṃ viya dissati.
౩౧౬౭.
3167.
తం తథా న గహేతబ్బం, గహేతబ్బమదోసతో;
Taṃ tathā na gahetabbaṃ, gahetabbamadosato;
మయా ఉపపరిక్ఖిత్వా, కతత్తా పన సబ్బసో.
Mayā upaparikkhitvā, katattā pana sabbaso.
౩౧౬౮.
3168.
సేట్ఠస్స చోళరట్ఠస్స, నాభిభూతే నిరాకులే;
Seṭṭhassa coḷaraṭṭhassa, nābhibhūte nirākule;
సబ్బస్స పన లోకస్స, గామే సమ్పిణ్డితే వియ.
Sabbassa pana lokassa, gāme sampiṇḍite viya.
౩౧౬౯.
3169.
కదలీసాలతాలుచ్ఛు-నాళికేరవనాకులే;
Kadalīsālatālucchu-nāḷikeravanākule;
కమలుప్పలసఞ్ఛన్న-సలిలాసయసోభితే.
Kamaluppalasañchanna-salilāsayasobhite.
౩౧౭౦.
3170.
కావేరిజలసమ్పాత-పరిభూతమహీతలే;
Kāverijalasampāta-paribhūtamahītale;
ఇద్ధే సబ్బఙ్గసమ్పన్నే, మఙ్గలే భూతమఙ్గలే.
Iddhe sabbaṅgasampanne, maṅgale bhūtamaṅgale.
౩౧౭౧.
3171.
పవరాకారపాకార-పరిఖాపరివారితే;
Pavarākārapākāra-parikhāparivārite;
విహారే వేణ్హుదాసస్స, దస్సనీయే మనోరమే.
Vihāre veṇhudāsassa, dassanīye manorame.
౩౧౭౨.
3172.
తీరన్తరుహవాతిర-తరురాజవిరాజితే;
Tīrantaruhavātira-tarurājavirājite;
నానాదిజగణారామే, నానారామమనోరమే.
Nānādijagaṇārāme, nānārāmamanorame.
౩౧౭౩.
3173.
చారుపఙ్కజసంకిణ్ణ-తళాకసమలఙ్కతే;
Cārupaṅkajasaṃkiṇṇa-taḷākasamalaṅkate;
సురసోదకసమ్పుణ్ణ-వరకూపోపసోభితే.
Surasodakasampuṇṇa-varakūpopasobhite.
౩౧౭౪.
3174.
విచిత్రవిపులచ్చుగ్గ-వరమణ్డపమణ్డితే;
Vicitravipulaccugga-varamaṇḍapamaṇḍite;
ఆవాసేహి చనేకేహి, అచ్చన్తముపసోభితే.
Āvāsehi canekehi, accantamupasobhite.
౩౧౭౫.
3175.
ఉప్పతేన చ థూపేన, భేత్వావ ధరణీతలం;
Uppatena ca thūpena, bhetvāva dharaṇītalaṃ;
జిత్వావావహసన్తేన, కేలాససిఖరం ఖరం.
Jitvāvāvahasantena, kelāsasikharaṃ kharaṃ.
౩౧౭౬.
3176.
సరదమ్బుదసఙ్కాసే, దస్సనీయే సముస్సితే;
Saradambudasaṅkāse, dassanīye samussite;
పసాదజననే రమ్మే, పాసాదే వసతా మయా.
Pasādajanane ramme, pāsāde vasatā mayā.
౩౧౭౭.
3177.
వుత్తస్స బుద్ధసీహేన, వినయస్స వినిచ్ఛయో;
Vuttassa buddhasīhena, vinayassa vinicchayo;
బుద్ధసీహం సముద్దిస్స, మమ సద్ధివిహారికం.
Buddhasīhaṃ samuddissa, mama saddhivihārikaṃ.
౩౧౭౮.
3178.
కతోయం పన భిక్ఖూనం, హితత్థాయ సమాసతో;
Katoyaṃ pana bhikkhūnaṃ, hitatthāya samāsato;
వినయస్సావబోధత్థం, సుఖేనేవాచిరేన చ.
Vinayassāvabodhatthaṃ, sukhenevācirena ca.
౩౧౭౯.
3179.
అచ్చుతచ్చుతవిక్కన్తే, కలమ్బకులనన్దనే;
Accutaccutavikkante, kalambakulanandane;
మహిం సమనుసాసన్తే, ఆరద్ధో చ సమాపితో.
Mahiṃ samanusāsante, āraddho ca samāpito.
౩౧౮౦.
3180.
యథా సిద్ధిమయం పత్తో, అన్తరాయం వినా తథా;
Yathā siddhimayaṃ patto, antarāyaṃ vinā tathā;
సబ్బే సిజ్ఝన్తు సఙ్కప్పా, సత్తానం ధమ్మసంయుతా.
Sabbe sijjhantu saṅkappā, sattānaṃ dhammasaṃyutā.
౩౧౮౧.
3181.
యావ తిట్ఠతి లోకస్మిం, మన్దారో చారుకన్దరో;
Yāva tiṭṭhati lokasmiṃ, mandāro cārukandaro;
తావ తిట్ఠతు బుద్ధస్స, సాసనం కలిసాసనం.
Tāva tiṭṭhatu buddhassa, sāsanaṃ kalisāsanaṃ.
౩౧౮౨.
3182.
కాలే సమ్మా పవస్సన్తు, వస్సం వస్సవలాహకా;
Kāle sammā pavassantu, vassaṃ vassavalāhakā;
పాలయన్తు మహీపాలా, ధమ్మతో సకలం మహిం.
Pālayantu mahīpālā, dhammato sakalaṃ mahiṃ.
౩౧౮౩.
3183.
ఇమం సారభూతం హితం అత్థయుత్తం;
Imaṃ sārabhūtaṃ hitaṃ atthayuttaṃ;
కరోన్తేన పత్తం మయా యం తు పుఞ్ఞం;
Karontena pattaṃ mayā yaṃ tu puññaṃ;
అయం తేన లోకో మునిన్దప్పయాతం;
Ayaṃ tena loko munindappayātaṃ;
సివం వీతసోకం పురం పాపుణాతు.
Sivaṃ vītasokaṃ puraṃ pāpuṇātu.
ఇతి వినయవినిచ్ఛయే కమ్మట్ఠానభావనావిధానకథా
Iti vinayavinicchaye kammaṭṭhānabhāvanāvidhānakathā
సమత్తా.
Samattā.
ఇతి తమ్బపణ్ణియేన పరమవేయ్యాకరణేన తిపిటకనయవిధికుసలేన పరమకవిజనహదయపదుమవనవికసనకరేన కవివరవసభేన పరమరతికరవరమధురవచనుగ్గారేన ఉరగపురేన బుద్ధదత్తేన రచితోయం వినయవినిచ్ఛయో.
Iti tambapaṇṇiyena paramaveyyākaraṇena tipiṭakanayavidhikusalena paramakavijanahadayapadumavanavikasanakarena kavivaravasabhena paramaratikaravaramadhuravacanuggārena uragapurena buddhadattena racitoyaṃ vinayavinicchayo.
వినయవినిచ్ఛయో సమత్తో.
Vinayavinicchayo samatto.