| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā |
បញ្ចវគ្គោ
Pañcavaggo
កម្មវគ្គវណ្ណនា
Kammavaggavaṇṇanā
៤៨៣. កម្មវគ្គេ ឋបិតឧបោសថបវារណានំ កត្តិកមាសេ សាមគ្គិយា កតាយ សាមគ្គីបវារណំ មុញ្ចិត្វា ឧបោសថំ កាតុំ ន វដ្ដតីតិ អាហ ‘‘ឋបេត្វា កត្តិកមាស’’ន្តិ។ សចេ បន តេសំ នានាសីមាសុ មហាបវារណាយ វិសុំ បវារិតានំ កត្តិកមាសព្ភន្តរេ សាមគ្គី ហោតិ, សាមគ្គីឧបោសថោ ឯវ តេហិ កត្តព្ពោ, ន បវារណា។ ឯកស្មិំ វស្សេ កតបវារណានំ បុន បវារណាយ អវិហិតត្តា។ សាមគ្គីទិវសោតិ អនុបោសថទិវសេ សាមគ្គីករណំ សន្ធាយ វុត្តំ។ សចេ បន ចាតុទ្ទសិយំ, បន្នរសិយំ វា សង្ឃោ សាមគ្គិំ ករោតិ, តទា សាមគ្គីឧបោសថទិវសោ ន ហោតិ, ចាតុទ្ទសីបន្នរសីឧបោសថោវ ហោតិ។ ឧបរិ បវារណាយបិ ឯសេវ នយោ។
483. Kammavagge ṭhapitauposathapavāraṇānaṃ kattikamāse sāmaggiyā katāya sāmaggīpavāraṇaṃ muñcitvā uposathaṃ kātuṃ na vaṭṭatīti āha ‘‘ṭhapetvā kattikamāsa’’nti. Sace pana tesaṃ nānāsīmāsu mahāpavāraṇāya visuṃ pavāritānaṃ kattikamāsabbhantare sāmaggī hoti, sāmaggīuposatho eva tehi kattabbo, na pavāraṇā. Ekasmiṃ vasse katapavāraṇānaṃ puna pavāraṇāya avihitattā. Sāmaggīdivasoti anuposathadivase sāmaggīkaraṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Sace pana cātuddasiyaṃ, pannarasiyaṃ vā saṅgho sāmaggiṃ karoti, tadā sāmaggīuposathadivaso na hoti, cātuddasīpannarasīuposathova hoti. Upari pavāraṇāyapi eseva nayo.
បច្ចុក្កឌ្ឍិត្វា ឋបិតទិវសោតិ ភណ្ឌនការកេហិ ឧបទ្ទុតា វា កេនចិទេវ ករណីយេន បវារណាសង្គហំ វា កត្វា ឋបិតោ កាឡបក្ខចាតុទ្ទសីទិវសោវ។ ទ្វេ ច បុណ្ណមាសិយោតិ បុព្ព-កត្តិកបុណ្ណមា, បច្ឆិមកត្តិកបុណ្ណមា ចាតិ ទ្វេ បុណ្ណមាសិយោ។ ឯវំ ចតុព្ពិធម្បីតិ បុណ្ណមាសីទ្វយេន សទ្ធិំ សាមគ្គីបវារណំ, ចាតុទ្ទសីបវារណញ្ច សម្បិណ្ឌេត្វា វុត្តំ។ ឥទញ្ច បកតិចារិត្តវសេន វុត្តំ។ តថារូបបច្ចយេ បន សតិ ឧភិន្នំ បុណ្ណមាសីនំ បុរិមា ទ្វេ ចាតុទ្ទសិយោបិ កាឡបក្ខចាតុទ្ទសិយា អនន្តរា បន្នរសីបីតិ ឥមេបិ តយោ ទិវសា បវារណាទិវសា ឯវាតិ ឥមំ សត្តវិធម្បិ បវារណាទិវសំ ឋបេត្វា អញ្ញស្មិំ ទិវសេ បវារេតុំ ន វដ្ដតិ។
Paccukkaḍḍhitvā ṭhapitadivasoti bhaṇḍanakārakehi upaddutā vā kenacideva karaṇīyena pavāraṇāsaṅgahaṃ vā katvā ṭhapito kāḷapakkhacātuddasīdivasova. Dve ca puṇṇamāsiyoti pubba-kattikapuṇṇamā, pacchimakattikapuṇṇamā cāti dve puṇṇamāsiyo. Evaṃ catubbidhampīti puṇṇamāsīdvayena saddhiṃ sāmaggīpavāraṇaṃ, cātuddasīpavāraṇañca sampiṇḍetvā vuttaṃ. Idañca pakaticārittavasena vuttaṃ. Tathārūpapaccaye pana sati ubhinnaṃ puṇṇamāsīnaṃ purimā dve cātuddasiyopi kāḷapakkhacātuddasiyā anantarā pannarasīpīti imepi tayo divasā pavāraṇādivasā evāti imaṃ sattavidhampi pavāraṇādivasaṃ ṭhapetvā aññasmiṃ divase pavāretuṃ na vaṭṭati.
៤៨៤. អនុស្សាវនកម្មំ កត្វាតិ បឋមំ អនុស្សាវនំ សាវេត្វា ‘‘ឯសា ញត្តី’’តិ អនុស្សាវនានន្តរមេវ សកលំ ញត្តិំ វត្វា, បរិយោសានេ ‘‘ឯសា ញត្តី’’តិ វត្វាតិ អធិប្បាយោ។
484.Anussāvanakammaṃ katvāti paṭhamaṃ anussāvanaṃ sāvetvā ‘‘esā ñattī’’ti anussāvanānantarameva sakalaṃ ñattiṃ vatvā, pariyosāne ‘‘esā ñattī’’ti vatvāti adhippāyo.
៤៨៥. យ្វាយន្តិ ព្យញ្ជនប្បភេទោ អធិប្បេតោ។ ទសធា ព្យញ្ជនពុទ្ធិយា បភេទោតិ ឯត្ថ ទសធា ទសវិធេន ព្យញ្ជនានំ បភេទោតិ យោជេតព្ពំ។ កេនាយំ បភេទោតិ អាហ ‘‘ព្យញ្ជនពុទ្ធិយា’’តិ។ យថាធិប្បេតត្ថព្យញ្ជនតោ ព្យញ្ជនសង្ខាតានំ អក្ខរានំ ជនិកា ពុទ្ធិ ព្យញ្ជនពុទ្ធិ, តាយ ព្យញ្ជនពុទ្ធិយា , អក្ខរសមុដ្ឋាបកចិត្តភេទេនេវាតិ អត្ថោ។ យំ វា សំយោគបរំ កត្វា វុច្ចតិ, ឥទម្បិ គរុកន្តិ យោជនា។
485.Yvāyanti byañjanappabhedo adhippeto. Dasadhā byañjanabuddhiyā pabhedoti ettha dasadhā dasavidhena byañjanānaṃ pabhedoti yojetabbaṃ. Kenāyaṃ pabhedoti āha ‘‘byañjanabuddhiyā’’ti. Yathādhippetatthabyañjanato byañjanasaṅkhātānaṃ akkharānaṃ janikā buddhi byañjanabuddhi, tāya byañjanabuddhiyā , akkharasamuṭṭhāpakacittabhedenevāti attho. Yaṃ vā saṃyogaparaṃ katvā vuccati, idampi garukanti yojanā.
តត្ថ អាយស្មតោតិអាទីសុ យានិ អនន្តរិតានិ ស-ការម-ការាទិព្យញ្ជនានិ ‘‘សំយោគោ’’តិ វុច្ចន្តិ, សោ សំយោគោ បរោ យស្ស អ-ការាទិនោ, សោ សំយោគបរោ នាម។ រស្សន្តិ អការាទិព្យញ្ជនរហិតំ សរំ។ អសំយោគបរន្តិ ‘‘យស្ស នក្ខមតី’’តិអាទីសុ យ-ការ ន-ការាទិព្យញ្ជនសហិតសរំ សន្ធាយ វុត្តំ។ ត-ការស្ស ថ-ការំ អកត្វា វគ្គន្តរេ សិថិលមេវ កត្វា ‘‘សុណាដុ មេ’’តិអាទិំ វទន្តោបិ ទុរុត្តំ ករោតិយេវ ឋបេត្វា អនុរូបំ អាទេសំ។ យញ្ហិ ‘‘សច្ចិកត្ថបរមត្ថេនា’’តិ វត្តព្ពេ ‘‘សច្ចិកដ្ឋបរមដ្ឋេនា’’តិ ច ‘‘អត្ថកថា’’តិ វត្តព្ពេ ‘‘អដ្ឋកថា’’តិ ច តត្ថ តត្ថ វុច្ចតិ, តាទិសំ បាឡិអដ្ឋកថាសុ ទិដ្ឋបយោគំ, តទនុរូបញ្ច វត្តុំ វដ្ដតិ, តតោ អញ្ញំ ន វដ្ដតិ។ តេនាហ ‘‘អនុក្កមាគតំ បវេណិំ អវិនាសេន្តេនា’’តិអាទិ។
Tattha āyasmatotiādīsu yāni anantaritāni sa-kārama-kārādibyañjanāni ‘‘saṃyogo’’ti vuccanti, so saṃyogo paro yassa a-kārādino, so saṃyogaparo nāma. Rassanti akārādibyañjanarahitaṃ saraṃ. Asaṃyogaparanti ‘‘yassa nakkhamatī’’tiādīsu ya-kāra na-kārādibyañjanasahitasaraṃ sandhāya vuttaṃ. Ta-kārassa tha-kāraṃ akatvā vaggantare sithilameva katvā ‘‘suṇāṭu me’’tiādiṃ vadantopi duruttaṃ karotiyeva ṭhapetvā anurūpaṃ ādesaṃ. Yañhi ‘‘saccikatthaparamatthenā’’ti vattabbe ‘‘saccikaṭṭhaparamaṭṭhenā’’ti ca ‘‘atthakathā’’ti vattabbe ‘‘aṭṭhakathā’’ti ca tattha tattha vuccati, tādisaṃ pāḷiaṭṭhakathāsu diṭṭhapayogaṃ, tadanurūpañca vattuṃ vaṭṭati, tato aññaṃ na vaṭṭati. Tenāha ‘‘anukkamāgataṃ paveṇiṃ avināsentenā’’tiādi.
ទីឃេ វត្តព្ពេ រស្សន្តិអាទីសុ ‘‘ភិក្ខូន’’ន្តិ វត្តព្ពេ ‘‘ភិក្ខុន’’ន្តិ វា ‘‘ពហូសូ’’តិ វត្តព្ពេ ‘‘ពហុសូ’’តិ វា ‘‘នក្ខមតី’’តិ វត្តព្ពេ ‘‘ន ខមតី’’តិ វា ‘‘ឧបសម្បទាបេក្ខោ’’តិ វត្តព្ពេ ‘‘ឧបសម្បទាបេខោ’’តិ វា ឯវំ អនុរូបដ្ឋានេសុ ឯវ ទីឃរស្សាទិ រស្សទីឃាទិវសេន បរិវត្តេតុំ វដ្ដតិ, ន បន ‘‘នាគោ’’តិ វត្តព្ពេ ‘‘នគោ’’តិ វា ‘‘សង្ឃោ’’តិ វត្តព្ពេ ‘‘សឃោ’’តិ វា ‘‘តិស្សោ’’តិ វត្តព្ពេ ‘‘តិសោ’’តិ វា ‘‘យាចតី’’តិ វត្តព្ពេ ‘‘យាចន្តី’’តិ វា ឯវំ អននុរូបដ្ឋានេសុ វត្តុំ។ សម្ពន្ធំ, បន វវត្ថានញ្ច សព្ពថាបិ វដ្ដតីតិ គហេតព្ពំ។
Dīghe vattabbe rassantiādīsu ‘‘bhikkhūna’’nti vattabbe ‘‘bhikkhuna’’nti vā ‘‘bahūsū’’ti vattabbe ‘‘bahusū’’ti vā ‘‘nakkhamatī’’ti vattabbe ‘‘na khamatī’’ti vā ‘‘upasampadāpekkho’’ti vattabbe ‘‘upasampadāpekho’’ti vā evaṃ anurūpaṭṭhānesu eva dīgharassādi rassadīghādivasena parivattetuṃ vaṭṭati, na pana ‘‘nāgo’’ti vattabbe ‘‘nago’’ti vā ‘‘saṅgho’’ti vattabbe ‘‘sagho’’ti vā ‘‘tisso’’ti vattabbe ‘‘tiso’’ti vā ‘‘yācatī’’ti vattabbe ‘‘yācantī’’ti vā evaṃ ananurūpaṭṭhānesu vattuṃ. Sambandhaṃ, pana vavatthānañca sabbathāpi vaṭṭatīti gahetabbaṃ.
៤៨៦. សេសសីមាសុបីតិ អតិមហតីអាទីសុ ទសសុបិ។
486.Sesasīmāsupīti atimahatīādīsu dasasupi.
៤៨៨. ចតុវគ្គករណេតិ ចតុវគ្គេន សង្ឃេន កត្តព្ពេ។ អនិស្សារិតាតិ ឧបោសថដ្ឋបនាទិនា វា លទ្ធិនានាសំវាសកភាវេន វា ន ពហិកតា។ អដ្ឋកថាយញ្ហិ ‘‘អបកតត្តស្សាតិ ឧក្ខិត្តកស្ស វា, យស្ស វា ឧបោសថបវារណា ឋបិតា ហោន្តី’’តិ (បរិ. អដ្ឋ. ៤២៥) វុត្តត្តា ឋបិតឧបោសថបវារណោ ភិក្ខុ អបកតត្តោ ឯវាតិ គហេតព្ពំ។ បរិសុទ្ធសីលាតិ បារាជិកំ អនាបន្នា អធិប្បេតា។ បរិវាសាទិកម្មេសុ បន គរុកដ្ឋាបិ អបកតត្តា ឯវាតិ គហេតព្ពំ ។ អវសេសា…បេ.… ឆន្ទារហាវ ហោន្តីតិ សង្ឃតោ ហត្ថបាសំ វិជហិត្វា ឋិតេ សន្ធាយ វុត្តំ។ អវិជហិត្វា ឋិតា បន ឆន្ទារហា ន ហោន្តិ, តេបិ ចតុវគ្គាទិតោ អធិកា ហត្ថបាសំ វិជហិត្វាវ ឆន្ទារហា ហោន្តិ។ តស្មា សង្ឃតោ ហត្ថបាសំ វិជហិត្វា ឋិតេនេវ ឆន្ទោ វា បារិសុទ្ធិ វា ទាតព្ពា។
488.Catuvaggakaraṇeti catuvaggena saṅghena kattabbe. Anissāritāti uposathaṭṭhapanādinā vā laddhinānāsaṃvāsakabhāvena vā na bahikatā. Aṭṭhakathāyañhi ‘‘apakatattassāti ukkhittakassa vā, yassa vā uposathapavāraṇā ṭhapitā hontī’’ti (pari. aṭṭha. 425) vuttattā ṭhapitauposathapavāraṇo bhikkhu apakatatto evāti gahetabbaṃ. Parisuddhasīlāti pārājikaṃ anāpannā adhippetā. Parivāsādikammesu pana garukaṭṭhāpi apakatattā evāti gahetabbaṃ . Avasesā…pe… chandārahāva hontīti saṅghato hatthapāsaṃ vijahitvā ṭhite sandhāya vuttaṃ. Avijahitvā ṭhitā pana chandārahā na honti, tepi catuvaggādito adhikā hatthapāsaṃ vijahitvāva chandārahā honti. Tasmā saṅghato hatthapāsaṃ vijahitvā ṭhiteneva chando vā pārisuddhi vā dātabbā.
កម្មវគ្គវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Kammavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / បរិវារបាឡិ • Parivārapāḷi / ១. កម្មវគ្គោ • 1. Kammavaggo
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / បរិវារ-អដ្ឋកថា • Parivāra-aṭṭhakathā / កម្មវគ្គវណ្ណនា • Kammavaggavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / កម្មវគ្គវណ្ណនា • Kammavaggavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / កម្មវគ្គវណ្ណនា • Kammavaggavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / កម្មវគ្គវណ្ណនា • Kammavaggavaṇṇanā
