| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
පඤ්‌චවග්‌ගො
Pañcavaggo
කම්‌මවග්‌ගවණ්‌ණනා
Kammavaggavaṇṇanā
483. කම්‌මවග්‌ගෙ උම්‌මත්‌තකස්‌ස භික්‌ඛුනො උම්‌මත්‌තකසම්‌මුති උම්‌මත්‌තකෙ යාචිත්‌වා ගතෙ අසම්‌මුඛාපි දාතුං වට්‌ටති, තත්‌ථ නිසින්‌නෙපි න කුප්‌පති නියමාභාවතො. අසම්‌මුඛා කතෙ පන දොසාභාවං දස්‌සෙතුං ‘‘අසම්‌මුඛාකතං සුකතං හොතී’’ති වුත්‌තං. දූතෙන උපසම්‌පදා පන සම්‌මුඛා කාතුං න සක්‌කා කම්‌මවාචානානත්‌තසම්‌භවතො. පත්‌තනික්‌කුජ්‌ජනාදයො හත්‌ථපාසතො අපනීතමත්‌තෙපි කාතුං වට්‌ටන්‌ති. සඞ්‌ඝසම්‌මුඛතාතිආදීසු යාවතිකා භික්‌ඛූ කම්‌මප්‌පත්‌තා, තෙ ආගතා හොන්‌ති, ඡන්‌දාරහානං ඡන්‌දො ආහටො හොති, සම්‌මුඛීභූතා න පටික්‌කොසන්‌ති, අයං සඞ්‌ඝසම්‌මුඛතා. යෙන ධම්‌මෙන යෙන විනයෙන යෙන සත්‌ථුසාසනෙන සඞ්‌ඝො කම්‌මං කරොති, අයං ධම්‌මසම්‌මුඛතා. තත්‌ථ ධම්‌මොති භූතං වත්‌ථු. විනයොති චොදනා චෙව සාරණා ච. සත්‌ථුසාසනං නාම ඤත්‌තිසම්‌පදා චෙව අනුස්‌සාවනසම්‌පදා ච. යස්‌ස සඞ්‌ඝො කම්‌මං කරොති, තස්‌ස සම්‌මුඛභාවො පුග්‌ගලසම්‌මුඛතා. කත්‌තිකමාසස්‌ස පවාරණමාසත්‌තා ‘‘ඨපෙත්‌වා කත්‌තිකමාස’’න්‌ති වුත්‌තං. පච්‌චුක්‌කඩ්‌ඪිත්‌වා ඨපිතදිවසො චාති කාළපක්‌ඛෙ චාතුද්‌දසිං වා පන්‌නරසිං වා සන්‌ධාය වුත්‌තං. ද්‌වෙ ච පුණ්‌ණමාසියොති පඨමපච්‌ඡිමවස්‌සූපගතානං වසෙන වුත්‌තං.
483. Kammavagge ummattakassa bhikkhuno ummattakasammuti ummattake yācitvā gate asammukhāpi dātuṃ vaṭṭati, tattha nisinnepi na kuppati niyamābhāvato. Asammukhā kate pana dosābhāvaṃ dassetuṃ ‘‘asammukhākataṃ sukataṃ hotī’’ti vuttaṃ. Dūtena upasampadā pana sammukhā kātuṃ na sakkā kammavācānānattasambhavato. Pattanikkujjanādayo hatthapāsato apanītamattepi kātuṃ vaṭṭanti. Saṅghasammukhatātiādīsu yāvatikā bhikkhū kammappattā, te āgatā honti, chandārahānaṃ chando āhaṭo hoti, sammukhībhūtā na paṭikkosanti, ayaṃ saṅghasammukhatā. Yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena saṅgho kammaṃ karoti, ayaṃ dhammasammukhatā. Tattha dhammoti bhūtaṃ vatthu. Vinayoti codanā ceva sāraṇā ca. Satthusāsanaṃ nāma ñattisampadā ceva anussāvanasampadā ca. Yassa saṅgho kammaṃ karoti, tassa sammukhabhāvo puggalasammukhatā. Kattikamāsassa pavāraṇamāsattā ‘‘ṭhapetvā kattikamāsa’’nti vuttaṃ. Paccukkaḍḍhitvā ṭhapitadivaso cāti kāḷapakkhe cātuddasiṃ vā pannarasiṃ vā sandhāya vuttaṃ. Dve ca puṇṇamāsiyoti paṭhamapacchimavassūpagatānaṃ vasena vuttaṃ.
485. ඨානකරණානි සිථිලානි කත්‌වා උච්‌චාරෙතබ්‌බං අක්‌ඛරං සිථිලං, තානියෙව ධනිතානි අසිථිලානි කත්‌වා උච්‌චාරෙතබ්‌බං අක්‌ඛරං ධනිතං. ද්‌විමත්‌තකාලං දීඝං, එකමත්‌තකාලං රස්‌සං. දසධා බ්‍යඤ්‌ජනබුද්‌ධියා පභෙදොති එවං සිථිලාදිවසෙන බ්‍යඤ්‌ජනබුද්‌ධියා අක්‌ඛරුප්‌පාදකචිත්‌තස්‌ස දසප්‌පකාරෙන පභෙදො. සබ්‌බානි හි අක්‌ඛරානි චිත්‌තසමුට්‌ඨානානි යථාධිප්‌පෙතත්‌ථබ්‍යඤ්‌ජනතො බ්‍යඤ්‌ජනානි ච. සංයොගො පරො එතස්‌මාති සංයොගපරො, න සංයොගපරො අසංයොගපරො. ආයස්‌මතො බුද්‌ධරක්‌ඛිතථෙරස්‌ස යස්‌ස න ඛමතීති එත්‌ථ ත-කාර න-කාරසහිතාකාරො අසංයොගපරො. කරණානීති කණ්‌ඨාදීනි.
485. Ṭhānakaraṇāni sithilāni katvā uccāretabbaṃ akkharaṃ sithilaṃ, tāniyeva dhanitāni asithilāni katvā uccāretabbaṃ akkharaṃ dhanitaṃ. Dvimattakālaṃ dīghaṃ, ekamattakālaṃ rassaṃ. Dasadhā byañjanabuddhiyā pabhedoti evaṃ sithilādivasena byañjanabuddhiyā akkharuppādakacittassa dasappakārena pabhedo. Sabbāni hi akkharāni cittasamuṭṭhānāni yathādhippetatthabyañjanato byañjanāni ca. Saṃyogo paro etasmāti saṃyogaparo, na saṃyogaparo asaṃyogaparo. Āyasmato buddharakkhitatherassa yassa na khamatīti ettha ta-kāra na-kārasahitākāro asaṃyogaparo. Karaṇānīti kaṇṭhādīni.
488. අනුක්‌ඛිත්‌තා පාරාජිකං අනාපන්‌නා ච පකතත්‌තාති ආහ ‘‘පකතත්‌තා අනුක්‌ඛිත්‌තා’’තිආදි. තත්‌ථ අනිස්‌සාරිතාති පුරිමපදස්‌සෙව වෙවචනං. පරිසුද්‌ධසීලාති පාරාජිකං අනාපන්‌නා. න තෙසං ඡන්‌දො වා පාරිසුද්‌ධි වා එතීති තීසු ද්‌වීසු වා නිසින්‌නෙසු එකස්‌ස වා ද්‌වින්‌නං වා ඡන්‌දපාරිසුද්‌ධි ආහටාපි අනාහටාව හොතීති අධිප්‌පායො.
488. Anukkhittā pārājikaṃ anāpannā ca pakatattāti āha ‘‘pakatattā anukkhittā’’tiādi. Tattha anissāritāti purimapadasseva vevacanaṃ. Parisuddhasīlāti pārājikaṃ anāpannā. Na tesaṃ chando vā pārisuddhi vā etīti tīsu dvīsu vā nisinnesu ekassa vā dvinnaṃ vā chandapārisuddhi āhaṭāpi anāhaṭāva hotīti adhippāyo.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi / 1. කම්‌මවග්‌ගො • 1. Kammavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / පරිවාර-අට්‌ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā / කම්‌මවග්‌ගවණ්‌ණනා • Kammavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / කම්‌මවග්‌ගවණ්‌ණනා • Kammavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / කම්‌මවග්‌ගවණ්‌ණනා • Kammavaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / කම්‌මවග්‌ගවණ්‌ණනා • Kammavaggavaṇṇanā
