| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๑๑. กมฺมูปจยกถาวณฺณนา
11. Kammūpacayakathāvaṇṇanā
๗๓๗. อิทานิ กมฺมูปจยกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ กมฺมูปจโย นาม กมฺมโต อโญฺญ จิตฺตวิปฺปยุโตฺต อพฺยากโต อนารมฺมโณติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อนฺธกานเญฺจว สมฺมิติยานญฺจ; เต สนฺธาย อญฺญํ กมฺมนฺติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฎิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ‘‘ยทิ กมฺมโต อโญฺญ กมฺมูปจโย, ผสฺสาทิโตปิ อเญฺญน ผสฺสูปจยาทินา ภวิตพฺพ’’นฺติ โจเทตุํ อโญฺญ ผโสฺสติอาทิมาหฯ อิตโร ลทฺธิยา อภาเวน ปฎิกฺขิปติฯ
737. Idāni kammūpacayakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ kammūpacayo nāma kammato añño cittavippayutto abyākato anārammaṇoti laddhi, seyyathāpi andhakānañceva sammitiyānañca; te sandhāya aññaṃ kammanti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yadi kammato añño kammūpacayo, phassāditopi aññena phassūpacayādinā bhavitabba’’nti codetuṃ añño phassotiādimāha. Itaro laddhiyā abhāvena paṭikkhipati.
๗๓๘-๗๓๙. กเมฺมน สหชาโตติ ปเญฺหสุ จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ สนฺธาย ปฎิกฺขิปติ, จิตฺตสมฺปยุตฺตํ สนฺธาย ปฎิชานาติฯ กุสโลติ ปเญฺหสุปิ จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ สนฺธาย ปฎิชานาติฯ ปรโต อกุสโลติปเญฺหสุปิ เอเสว นโยฯ
738-739. Kammenasahajātoti pañhesu cittavippayuttaṃ sandhāya paṭikkhipati, cittasampayuttaṃ sandhāya paṭijānāti. Kusaloti pañhesupi cittavippayuttaṃ sandhāya paṭijānāti. Parato akusalotipañhesupi eseva nayo.
๗๔๐. สารมฺมโณติ ปุโฎฺฐ ปน เอกนฺตํ อนารมฺมณเมว อิจฺฉติ, ตสฺมา ปฎิกฺขิปติฯ จิตฺตํ ภิชฺชมานนฺติ ยทา จิตฺตํ ภิชฺชมานํ โหติ, ตทา กมฺมํ ภิชฺชตีติ อโตฺถฯ ภุมฺมเตฺถ วา ปจฺจตฺตํ, จิเตฺต ภิชฺชมาเนติ อโตฺถฯ อยเมว วา ปาโฐฯ ตตฺถ ยสฺมา สมฺปยุโตฺต ภิชฺชติ, วิปฺปยุโตฺต น ภิชฺชติ, ตสฺมา ปฎิชานาติ เจว ปฎิกฺขิปติ จฯ
740. Sārammaṇoti puṭṭho pana ekantaṃ anārammaṇameva icchati, tasmā paṭikkhipati. Cittaṃ bhijjamānanti yadā cittaṃ bhijjamānaṃ hoti, tadā kammaṃ bhijjatīti attho. Bhummatthe vā paccattaṃ, citte bhijjamāneti attho. Ayameva vā pāṭho. Tattha yasmā sampayutto bhijjati, vippayutto na bhijjati, tasmā paṭijānāti ceva paṭikkhipati ca.
๗๔๑. กมฺมมฺหิ กมฺมูปจโยติ กเมฺม สติ กมฺมูปจโย, กเมฺม วา ปติฎฺฐิเต กมฺมูปจโย, กมฺมูปจยโตว วิปาโก นิพฺพตฺตติฯ ตสฺมิํ ปน กเมฺม นิรุเทฺธ ยาว อํกุรุปฺปาทา พีชํ วิย ยาว วิปากุปฺปาทา กมฺมูปจโย ติฎฺฐตีติสฺส ลทฺธิ, ตสฺมา ปฎิชานาติฯ ตเญฺญว กมฺมํ, โส กมฺมูปจโย, โส กมฺมวิปาโกติ ยสฺมา กมฺมมฺหิ กมฺมูปจโย, โส จ ยาว วิปากุปฺปาทา ติฎฺฐตีติสฺส ลทฺธิ, ตสฺมา นํ เตสํ ติณฺณมฺปิ เอกตฺตํ ปุจฺฉติ วิปาโก สารมฺมโณติ อิทํ วิปาโก วิย วิปากธมฺมธโมฺมปิ อารมฺมณปฎิพโทฺธเยวาติ โจทนตฺถํ ปุจฺฉติฯ อิตโร ปน ลทฺธิวเสเนกํ ปฎิชานาติ, เอกํ ปฎิกฺขิปติฯ ปฎิโลเมปิ เอเสว นโยฯ เสสเมตฺถ ยถาปาฬิเมว นิยฺยาตีติฯ
741. Kammamhi kammūpacayoti kamme sati kammūpacayo, kamme vā patiṭṭhite kammūpacayo, kammūpacayatova vipāko nibbattati. Tasmiṃ pana kamme niruddhe yāva aṃkuruppādā bījaṃ viya yāva vipākuppādā kammūpacayo tiṭṭhatītissa laddhi, tasmā paṭijānāti. Taññeva kammaṃ, so kammūpacayo, so kammavipākoti yasmā kammamhi kammūpacayo, so ca yāva vipākuppādā tiṭṭhatītissa laddhi, tasmā naṃ tesaṃ tiṇṇampi ekattaṃ pucchati vipāko sārammaṇoti idaṃ vipāko viya vipākadhammadhammopi ārammaṇapaṭibaddhoyevāti codanatthaṃ pucchati. Itaro pana laddhivasenekaṃ paṭijānāti, ekaṃ paṭikkhipati. Paṭilomepi eseva nayo. Sesamettha yathāpāḷimeva niyyātīti.
กมฺมูปจยกถาวณฺณนาฯ
Kammūpacayakathāvaṇṇanā.
ปนฺนรสโม วโคฺคฯ
Pannarasamo vaggo.
ตติยปณฺณาสโก สมโตฺตฯ
Tatiyapaṇṇāsako samatto.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๑๕๕) ๑๑. กมฺมูปจยกถา • (155) 11. Kammūpacayakathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๑๑. กมฺมูปจยกถาวณฺณนา • 11. Kammūpacayakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๑๑. กมฺมูปจยกถาวณฺณนา • 11. Kammūpacayakathāvaṇṇanā
