| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ឥតិវុត្តក-អដ្ឋកថា • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
៦. កាមូបបត្តិសុត្តវណ្ណនា
6. Kāmūpapattisuttavaṇṇanā
៩៥. ឆដ្ឋេ កាមូបបត្តិយោតិ កាមបដិលាភា កាមបដិសេវនា វា។ បច្ចុបដ្ឋិតកាមាតិ និពទ្ធកាមា និពទ្ធារម្មណា យថា តំ មនុស្សា។ មនុស្សា ហិ និពទ្ធវត្ថុស្មិំ វសំ វត្តេន្តិ។ យត្ថ បដិពទ្ធចិត្តា ហោន្តិ, សតម្បិ សហស្សម្បិ ទត្វា តមេវ មាតុគាមំ អានេត្វា និពទ្ធភោគំ ភុញ្ជន្តិ។ ឯកច្ចេ ច ទេវា។ ចាតុមហារាជិកតោ បដ្ឋាយ ហិ ចតុទេវលោកវាសិនោ និពទ្ធវត្ថុស្មិំយេវ វសំ វត្តេន្តិ។ បញ្ចសិខវត្ថុ ចេត្ថ និទស្សនំ។ តថា ឯកច្ចេ អាបាយិកេ នេរយិកេ ឋបេត្វា សេសអបាយសត្តាបិ និពទ្ធវត្ថុស្មិំយេវ វសំ វត្តេន្តិ។ មច្ឆា ហិ អត្តនោ មច្ឆិយា, កច្ឆបោ កច្ឆបិយាតិ ឯវំ សព្ពេបិ តិរច្ឆានា បេតា វិនិបាតិកា ច។ តស្មា នេរយិកេ ឋបេត្វា សេសអបាយសត្តេ ឧបាទាយ យាវ តុសិតកាយា ឥមេ សត្តា បច្ចុបដ្ឋិតកាមា នាម, និម្មានរតិនោតិ សយំ និម្មិតេ និម្មានេ រតិ ឯតេសន្តិ និម្មានរតិនោ។ តេ ហិ នីលបីតាទិវសេន យាទិសំ យាទិសំ រូបំ ឥច្ឆន្តិ, តាទិសំ តាទិសំ និម្មិនិត្វា រមន្តិ អាយស្មតោ អនុរុទ្ធស្ស បុរតោ មនាបកាយិកា ទេវតា វិយ។ បរនិម្មិតវសវត្តិនោតិ បរេហិ និម្មិតេ កាមេ វសំ វត្តេន្តីតិ បរនិម្មិតវសវត្តិនោ។ តេសញ្ហិ មនំ ញត្វា បរេ យថារុចិតំ កាមភោគំ និម្មិនន្តិ, តេ តត្ថ វសំ វត្តេន្តិ។ កថំ តេ បរស្ស មនំ ជានន្តីតិ? បកតិសេវនាវសេន។ យថា ហិ កុសលោ សូទោ រញ្ញោ ភុញ្ជន្តស្ស យំ យំ រុច្ចតិ, តំ តំ ជានាតិ, ឯវំ បកតិយា អភិរុចិតារម្មណំ ញត្វា តាទិសេយេវ និម្មិនន្តិ, តេ តត្ថ វសំ វត្តេន្តិ, មេថុនសេវនាទិវសេន កាមេ បរិភុញ្ជន្តិ។ កេចិ បន ‘‘ហសិតមត្តេន ឱលោកិតមត្តេន អាលិង្គិតមត្តេន ហត្ថគ្គហណមត្តេន ច តេសំ កាមកិច្ចំ ឥជ្ឈតី’’តិ វទន្តិ, តំ អដ្ឋកថាយំ ‘‘ឯតំ បន នត្ថី’’តិ បដិក្ខិត្តំ។ ន ហិ កាយេន អផុសន្តស្ស ផោដ្ឋព្ពំ កាមកិច្ចំ សាធេតិ។ ឆន្នម្បិ កាមាវចរទេវានំ កាមា បាកតិកា ឯវ។ វុត្តញ្ហេតំ –
95. Chaṭṭhe kāmūpapattiyoti kāmapaṭilābhā kāmapaṭisevanā vā. Paccupaṭṭhitakāmāti nibaddhakāmā nibaddhārammaṇā yathā taṃ manussā. Manussā hi nibaddhavatthusmiṃ vasaṃ vattenti. Yattha paṭibaddhacittā honti, satampi sahassampi datvā tameva mātugāmaṃ ānetvā nibaddhabhogaṃ bhuñjanti. Ekacce ca devā. Cātumahārājikato paṭṭhāya hi catudevalokavāsino nibaddhavatthusmiṃyeva vasaṃ vattenti. Pañcasikhavatthu cettha nidassanaṃ. Tathā ekacce āpāyike nerayike ṭhapetvā sesaapāyasattāpi nibaddhavatthusmiṃyeva vasaṃ vattenti. Macchā hi attano macchiyā, kacchapo kacchapiyāti evaṃ sabbepi tiracchānā petā vinipātikā ca. Tasmā nerayike ṭhapetvā sesaapāyasatte upādāya yāva tusitakāyā ime sattā paccupaṭṭhitakāmā nāma, nimmānaratinoti sayaṃ nimmite nimmāne rati etesanti nimmānaratino. Te hi nīlapītādivasena yādisaṃ yādisaṃ rūpaṃ icchanti, tādisaṃ tādisaṃ nimminitvā ramanti āyasmato anuruddhassa purato manāpakāyikā devatā viya. Paranimmitavasavattinoti parehi nimmite kāme vasaṃ vattentīti paranimmitavasavattino. Tesañhi manaṃ ñatvā pare yathārucitaṃ kāmabhogaṃ nimminanti, te tattha vasaṃ vattenti. Kathaṃ te parassa manaṃ jānantīti? Pakatisevanāvasena. Yathā hi kusalo sūdo rañño bhuñjantassa yaṃ yaṃ ruccati, taṃ taṃ jānāti, evaṃ pakatiyā abhirucitārammaṇaṃ ñatvā tādiseyeva nimminanti, te tattha vasaṃ vattenti, methunasevanādivasena kāme paribhuñjanti. Keci pana ‘‘hasitamattena olokitamattena āliṅgitamattena hatthaggahaṇamattena ca tesaṃ kāmakiccaṃ ijjhatī’’ti vadanti, taṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘etaṃ pana natthī’’ti paṭikkhittaṃ. Na hi kāyena aphusantassa phoṭṭhabbaṃ kāmakiccaṃ sādheti. Channampi kāmāvacaradevānaṃ kāmā pākatikā eva. Vuttañhetaṃ –
‘‘ឆ ឯតេ កាមាវចរា, សព្ពកាមសមិទ្ធិនោ;
‘‘Cha ete kāmāvacarā, sabbakāmasamiddhino;
សព្ពេសំ ឯកសង្ខាតំ, អាយុ ភវតិ កិត្តក’’ន្តិ។ (វិភ. ១០២៣);
Sabbesaṃ ekasaṅkhātaṃ, āyu bhavati kittaka’’nti. (vibha. 1023);
គាថាសុ យេ ចញ្ញេតិ យេ យថាវុត្តទេវេហិ អញ្ញេ ច កាមភោគិនោ មនុស្សា ចេវ ឯកច្ចេ អបាយូបគា ច សព្ពេ តេ។ ឥត្ថភាវញ្ញថាភាវន្តិ ឥមំ យថាបដិលទ្ធត្តភាវញ្ចេវ, ឧបបត្តិភវន្តរសង្ខាតំ ឥតោ អញ្ញថាភាវញ្ចាតិ ទ្វិប្បភេទំ សំសារំ នាតិវត្តរេ ន អតិក្កមន្តិ។ សព្ពេ បរិច្ចជេ កាមេតិ ទិព្ពាទិភេទេ សព្ពេបិ កាមេ វត្ថុកាមេ ច កិលេសកាមេ ច បរិច្ចជេយ្យ។ កិលេសកាមេ អនាគាមិមគ្គេន បជហន្តោយេវ ហិ វត្ថុកាមេ បរិច្ចជតិ នាម។ បិយរូបសាតគធិតន្តិ បិយរូបេសុ រូបាទីសុ សុខវេទនស្សាទេន គធិតំ គិទ្ធំ។ ឆេត្វា សោតំ ទុរច្ចយន្តិ អញ្ញេហិ ទុរច្ចយំ ទុរតិក្កមំ តណ្ហាសោតំ អរហត្តមគ្គេន សមុច្ឆិន្ទិត្វា។ សេសំ ហេដ្ឋា វុត្តនយមេវាតិ។
Gāthāsu ye caññeti ye yathāvuttadevehi aññe ca kāmabhogino manussā ceva ekacce apāyūpagā ca sabbe te. Itthabhāvaññathābhāvanti imaṃ yathāpaṭiladdhattabhāvañceva, upapattibhavantarasaṅkhātaṃ ito aññathābhāvañcāti dvippabhedaṃ saṃsāraṃ nātivattare na atikkamanti. Sabbe pariccaje kāmeti dibbādibhede sabbepi kāme vatthukāme ca kilesakāme ca pariccajeyya. Kilesakāme anāgāmimaggena pajahantoyeva hi vatthukāme pariccajati nāma. Piyarūpasātagadhitanti piyarūpesu rūpādīsu sukhavedanassādena gadhitaṃ giddhaṃ. Chetvā sotaṃ duraccayanti aññehi duraccayaṃ duratikkamaṃ taṇhāsotaṃ arahattamaggena samucchinditvā. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayamevāti.
ឆដ្ឋសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Chaṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ឥតិវុត្តកបាឡិ • Itivuttakapāḷi / ៦. កាមូបបត្តិសុត្តំ • 6. Kāmūpapattisuttaṃ
