| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā |
๔. กาณมาตาสิกฺขาปทวณฺณนา
4. Kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā
๓๑-๓. ปฎิยาโลกนฺติ ปจฺฉิมํ เทสํฯ ปูวคณนายาติ อติริตฺตปูวคณนายาติ อโตฺถฯ สเจ ‘‘อปาเถยฺยาทิอตฺถาย สชฺชิต’’นฺติ สญฺญาย คณฺหาติ, อจิตฺตกตฺตา สิกฺขาปทสฺส อาปตฺติ เอวฯ อถ อุคฺคหิตํ คณฺหาติ, น มุจฺจติเยวฯ อสํวิภาเค ปน อนาปตฺติ อกปฺปิยตฺตาฯ อจิตฺตกตา ปญฺญตฺติชานนาภาเวเนว, น วตฺถุชานนาภาเวนาติ เอเกฯ น, มาติกาฎฺฐกถายํ ‘‘ปาเถยฺยาทิอตฺถาย สชฺชิตภาวชานน’’นฺติ อเงฺคสุ อวุตฺตตฺตาฯ โปราณคณฺฐิปเท ปเนวํ วุตฺตํ ‘‘เอเกน วา อเนเกหิ วา ทฺวตฺติปตฺตปูเรสุ คหิเตสุ เตสํ อนาโรจเนน วา สยํ วา ชานิตฺวา โย อญฺญํ คณฺหาติ, ตสฺส ทุกฺกฎํฯ เอกโต ตีสุ, จตูสุ วา ปวิเฎฺฐสุ เอเกน เจ เทฺวปตฺตปูรา คหิตา, ทุติเย เทฺว คณฺหเนฺต ปฐโม เจ น นิวาเรติ, ปฐมสฺส ปาจิตฺติยํฯ นิวาเรติ เจ, อนาปตฺติ, ทุติยเสฺสว ทุกฺกฎ’’นฺติฯ สเจ สญฺจิจฺจ น วทติ, โปราณคณฺฐิปเท วุตฺตนเยน ปาจิตฺติยํ, มาติกาฎฺฐกถาวเสน (กงฺขา. อฎฺฐ. กาณมาตาสิกฺขาปทวณฺณนา) ทุกฺกฎํฯ ‘‘อติเรกปฎิคฺคหณ’’นฺติ ตตฺถ ปญฺจมํ องฺคํ วุตฺตํ, ตสฺมา อปฺปฎิคฺคหิตตฺตา น ปาจิตฺติยํ, กตฺตพฺพากรณโต ปน ทุกฺกฎํฯ อญฺญถา กิริยากิริยํ อิทํ อาปชฺชติ, อนิวารณํ, อนาโรจนํ วา ฉฎฺฐงฺคํ วตฺตพฺพํ สิยาฯ เอกนิกายิกานํ วาติ เอตฺถ ‘‘อาสนฺนวิหารภิกฺขู, อาสนฺนอาสนสาลาคตา วา สเจ วิสภาเคหิ อานีตํ น ปฎิคฺคณฺหนฺติ, ‘อารามิกาทีนํเยว วา ทาเปนฺตี’ติ ชานาติ, ยตฺถ ปริโภคํ คจฺฉติ, ตตฺถ ทาตุํ วฎฺฎตี’’ติ วุตฺตํฯ ‘‘ทฺวตฺติปตฺตปูรา’ติ วจนโต ปจฺฉิอาทีสุ อธิกมฺปิ คณฺหโต อนาปตฺตี’’ติ เกจิ วินยธรมานิโน วทนฺติ, ตํ เตสํเยว นิสีทตุ, อาจริยา ปน ‘‘ปจฺฉิอาทีสุปิ อุกฺกฎฺฐปตฺตสฺส ปมาณวเสน ทฺวตฺติปตฺตปูรา คเหตพฺพาฯ อุกฺกฎฺฐปริเจฺฉทกถา เหสา’’ติ วทนฺติฯ
231-3.Paṭiyālokanti pacchimaṃ desaṃ. Pūvagaṇanāyāti atirittapūvagaṇanāyāti attho. Sace ‘‘apātheyyādiatthāya sajjita’’nti saññāya gaṇhāti, acittakattā sikkhāpadassa āpatti eva. Atha uggahitaṃ gaṇhāti, na muccatiyeva. Asaṃvibhāge pana anāpatti akappiyattā. Acittakatā paññattijānanābhāveneva, na vatthujānanābhāvenāti eke. Na, mātikāṭṭhakathāyaṃ ‘‘pātheyyādiatthāya sajjitabhāvajānana’’nti aṅgesu avuttattā. Porāṇagaṇṭhipade panevaṃ vuttaṃ ‘‘ekena vā anekehi vā dvattipattapūresu gahitesu tesaṃ anārocanena vā sayaṃ vā jānitvā yo aññaṃ gaṇhāti, tassa dukkaṭaṃ. Ekato tīsu, catūsu vā paviṭṭhesu ekena ce dvepattapūrā gahitā, dutiye dve gaṇhante paṭhamo ce na nivāreti, paṭhamassa pācittiyaṃ. Nivāreti ce, anāpatti, dutiyasseva dukkaṭa’’nti. Sace sañcicca na vadati, porāṇagaṇṭhipade vuttanayena pācittiyaṃ, mātikāṭṭhakathāvasena (kaṅkhā. aṭṭha. kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā) dukkaṭaṃ. ‘‘Atirekapaṭiggahaṇa’’nti tattha pañcamaṃ aṅgaṃ vuttaṃ, tasmā appaṭiggahitattā na pācittiyaṃ, kattabbākaraṇato pana dukkaṭaṃ. Aññathā kiriyākiriyaṃ idaṃ āpajjati, anivāraṇaṃ, anārocanaṃ vā chaṭṭhaṅgaṃ vattabbaṃ siyā. Ekanikāyikānaṃ vāti ettha ‘‘āsannavihārabhikkhū, āsannaāsanasālāgatā vā sace visabhāgehi ānītaṃ na paṭiggaṇhanti, ‘ārāmikādīnaṃyeva vā dāpentī’ti jānāti, yattha paribhogaṃ gacchati, tattha dātuṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. ‘‘Dvattipattapūrā’ti vacanato pacchiādīsu adhikampi gaṇhato anāpattī’’ti keci vinayadharamānino vadanti, taṃ tesaṃyeva nisīdatu, ācariyā pana ‘‘pacchiādīsupi ukkaṭṭhapattassa pamāṇavasena dvattipattapūrā gahetabbā. Ukkaṭṭhaparicchedakathā hesā’’ti vadanti.
กาณมาตาสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๔. โภชนวโคฺค • 4. Bhojanavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๔. กาณมาตาสิกฺขาปทวณฺณนา • 4. Kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๔. กาณมาตาสิกฺขาปทวณฺณนา • 4. Kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๔. กาณมาตาสิกฺขาปทวณฺณนา • 4. Kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๔. กาณมาตาสิกฺขาปทํ • 4. Kāṇamātāsikkhāpadaṃ
