| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
೪. ಕಾಣಮಾತಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
4. Kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā
೨೩೦-೨೩೧. ಚತುತ್ಥೇ ಕಾಣಾಯ ಮಾತಾತಿ ಕಾಣಾತಿ ಲದ್ಧನಾಮಾಯ ದಾರಿಕಾಯ ಮಾತಾ। ಕಸ್ಮಾ ಪನೇಸಾ ಕಾಣಾ ನಾಮ ಜಾತಾತಿ ಆಹ ‘‘ಸಾ ಕಿರಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ। ಇಮಿಸ್ಸಾ ದಹರಕಾಲೇ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಸಿನೇಹವಸೇನ ‘‘ಅಮ್ಮ ಕಾಣೇ, ಅಮ್ಮ ಕಾಣೇ’’ತಿ ವೋಹರಿಂಸು, ಸಾ ತದುಪಾದಾಯ ಕಾಣಾ ನಾಮ ಜಾತಾ, ತಸ್ಸಾ ಚ ಮಾತಾ ‘‘ಕಾಣಮಾತಾ’’ತಿ ಪಾಕಟಾ ಅಹೋಸೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಕಾರಣಂ ವದನ್ತಿ। ಪಟಿಯಾಲೋಕನ್ತಿ ಪಚ್ಛಿಮಂ ದಿಸಂ, ಪಚ್ಚಾದಿಚ್ಚನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
230-231. Catutthe kāṇāya mātāti kāṇāti laddhanāmāya dārikāya mātā. Kasmā panesā kāṇā nāma jātāti āha ‘‘sā kirassā’’tiādi. Imissā daharakāle mātāpitaro sinehavasena ‘‘amma kāṇe, amma kāṇe’’ti vohariṃsu, sā tadupādāya kāṇā nāma jātā, tassā ca mātā ‘‘kāṇamātā’’ti pākaṭā ahosīti evamettha kāraṇaṃ vadanti. Paṭiyālokanti pacchimaṃ disaṃ, paccādiccanti vuttaṃ hoti.
೨೩೩. ಪೂವಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಾ ಹೇಟ್ಠಿಮಲೇಖತೋ ಉಪರಿಟ್ಠಿತಪೂವಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ‘‘ದ್ವತ್ತಿಪತ್ತಪೂರಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ’’ತಿ ಹಿ ವಚನತೋ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಾ ಹೇಟ್ಠಿಮಲೇಖಂ ಅನತಿಕ್ಕನ್ತೇ ದ್ವೇ ವಾ ತಯೋ ವಾ ಪತ್ತಪೂರೇ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
233.Pūvagaṇanāya pācittiyanti mukhavaṭṭiyā heṭṭhimalekhato upariṭṭhitapūvagaṇanāya pācittiyaṃ. ‘‘Dvattipattapūrā paṭiggahetabbā’’ti hi vacanato mukhavaṭṭiyā heṭṭhimalekhaṃ anatikkante dve vā tayo vā pattapūre gahetuṃ vaṭṭati.
೨೩೫. ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಪನ…ಪೇ॰… ವುತ್ತನ್ತಿ ಇದಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ತಥಾ ಆಗತಭಾವಮತ್ತದೀಪನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ, ನ ಪನ ತಸ್ಸ ವಾದಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಾಪನತ್ಥಂ। ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ವುತ್ತಞ್ಹಿ ಪಾಳಿಯಾ ನ ಸಮೇತಿ। ತತುತ್ತರಿಗಹಣೇ ಅನಾಪತ್ತಿದಸ್ಸನತ್ಥಞ್ಹಿ ‘‘ಞಾತಕಾನಂ ಪವಾರಿತಾನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಞ್ಞಥಾ ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ದ್ವತ್ತಿಪತ್ತಪೂರೇ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾವ ಪಮಾಣಯುತ್ತಗ್ಗಹಣೇ ಅನಾಪತ್ತಿಸಿದ್ಧಿತೋ ‘‘ಞಾತಕಾನಂ ಪವಾರಿತಾನ’’ನ್ತಿ ವಿಸುಂ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಯದಿ ಏವಂ ‘‘ತಂ ಪಾಳಿಯಾ ನ ಸಮೇತೀ’’ತಿ ಕಸ್ಮಾ ನ ವುತ್ತನ್ತಿ? ಹೇಟ್ಠಾ ತತುತ್ತರಿಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಕ್ಕಾ ವಿಞ್ಞಾತುನ್ತಿ ನ ವುತ್ತಂ। ವುತ್ತಞ್ಹಿ ತತ್ಥ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೫೨೬) ‘‘ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಪನ ಞಾತಕಪವಾರಿತಟ್ಠಾನೇ ಪಕತಿಯಾವ ಬಹುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಅಚ್ಛಿನ್ನಕಾರಣಾ ಪಮಾಣಮೇವ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಪಾಳಿಯಾ ನ ಸಮೇತೀ’’ತಿ। ‘‘ಅಪಾಥೇಯ್ಯಾದಿಅತ್ಥಾಯ ಪಟಿಯಾದಿತ’’ನ್ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೇವ ಅಚಿತ್ತಕತ್ತಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ। ಅತ್ತನೋಯೇವ ಗಹಣತ್ಥಂ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ದೇಹೀ’’ತಿ ವಚನೇನಪಿ ಆಪಜ್ಜನತೋ ‘‘ವಚೀಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ । ವುತ್ತಲಕ್ಖಣಪೂವಮನ್ಥತಾ, ಅಸೇಸಕತಾ, ಅಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಗಮನತಾ, ನ ಞಾತಕಾದಿತಾ, ಅತಿರೇಕಪಟಿಗ್ಗಹಣನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಪನೇತ್ಥ ಪಞ್ಚ ಅಙ್ಗಾನಿ।
235.Aṭṭhakathāsu pana…pe… vuttanti idaṃ aṭṭhakathāsu tathā āgatabhāvamattadīpanatthaṃ vuttaṃ, na pana tassa vādassa patiṭṭhāpanatthaṃ. Aṭṭhakathāsu vuttañhi pāḷiyā na sameti. Tatuttarigahaṇe anāpattidassanatthañhi ‘‘ñātakānaṃ pavāritāna’’nti vuttaṃ. Aññathā ‘‘anāpatti dvattipattapūre paṭiggaṇhātī’’ti imināva pamāṇayuttaggahaṇe anāpattisiddhito ‘‘ñātakānaṃ pavāritāna’’nti visuṃ na vattabbaṃ. Yadi evaṃ ‘‘taṃ pāḷiyā na sametī’’ti kasmā na vuttanti? Heṭṭhā tatuttarisikkhāpade vuttanayeneva sakkā viññātunti na vuttaṃ. Vuttañhi tattha (pārā. aṭṭha. 2.526) ‘‘aṭṭhakathāsu pana ñātakapavāritaṭṭhāne pakatiyāva bahumpi vaṭṭati, acchinnakāraṇā pamāṇameva vaṭṭatīti vuttaṃ, taṃ pāḷiyā na sametī’’ti. ‘‘Apātheyyādiatthāya paṭiyādita’’nti saññāya gaṇhantassapi āpattiyeva acittakattā sikkhāpadassa. Attanoyeva gahaṇatthaṃ ‘‘imassa hatthe dehī’’ti vacanenapi āpajjanato ‘‘vacīkamma’’nti vuttaṃ. Sesaṃ uttānameva . Vuttalakkhaṇapūvamanthatā, asesakatā, apaṭippassaddhagamanatā, na ñātakāditā, atirekapaṭiggahaṇanti imāni panettha pañca aṅgāni.
ಕಾಣಮಾತಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೪. ಭೋಜನವಗ್ಗೋ • 4. Bhojanavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೪. ಕಾಣಮಾತಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 4. Kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೪. ಕಾಣಮಾತಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 4. Kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೪. ಕಾಣಮಾತಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 4. Kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೪. ಕಾಣಮಾತಾಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 4. Kāṇamātāsikkhāpadaṃ
