| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
੪. ਕਾਣਮਾਤਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
4. Kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā
੨੩੦. ਚਤੁਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ – ਕਾਣਮਾਤਾਤਿ ਕਾਣਾਯ ਮਾਤਾ। ਸਾ ਕਿਰਸ੍ਸਾ ਧੀਤਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਅਹੋਸਿ, ਯੇ ਯੇ ਤਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤੇ ਰਾਗੇਨ ਕਾਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਰਾਗਨ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਪਰੇਸਂ ਕਾਣਭਾવਕਰਣਤੋ ‘‘ਕਾਣਾ’’ਤਿ વਿਸ੍ਸੁਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਤਸ੍ਸਾ વਸੇਨ ਮਾਤਾਪਿਸ੍ਸਾ ‘‘ਕਾਣਮਾਤਾ’’ਤਿ ਪਾਕਟਾ ਜਾਤਾ। ਆਗਤਨ੍ਤਿ ਆਗਮਨਂ। ਕਿਸ੍ਮਿਂ વਿਯਾਤਿ ਕੀਦਿਸਂ વਿਯ; ਲਜ੍ਜਨਕਂ વਿਯ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਰਿਤ੍ਤਹਤ੍ਥਂ ਗਨ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਰਿਤ੍ਤਾ ਹਤ੍ਥਾ ਅਸ੍ਮਿਂ ਗਮਨੇ ਤਦਿਦਂ ਰਿਤ੍ਤਹਤ੍ਥਂ, ਤਂ ਰਿਤ੍ਤਹਤ੍ਥਂ ਗਮਨਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਲਜ੍ਜਨਕਂ વਿਯ ਹੋਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਅਗਮਾਸੀਤਿ ਉਪਾਸਿਕਾ ਅਰਿਯਸਾવਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍વਾ ਸਨ੍ਤਂ ਅਦਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾવ ਦਾਪੇਸਿ, ਯਾવ ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਣਾਪਿ ਮਾਤੁ ਅਤ੍ਥਾਯ ਦੇਸਿਯਮਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੀ ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਅਹੋਸਿ। ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਾਮੀਤਿ ਆਸਨਤੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਗਤੋ। ਸੋਪਿ ਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਕਿਰ ਕਾਣਮਾਤਾਯ ਨਿવੇਸਨਂ ਅਗਮਾਸੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ਕਾਣਂ ਆਨੇਤ੍વਾ ਪਕਤਿਟ੍ਠਾਨੇਯੇવ ਠਪੇਸਿ।
230. Catutthasikkhāpade – kāṇamātāti kāṇāya mātā. Sā kirassā dhītā abhirūpā ahosi, ye ye taṃ passanti, te te rāgena kāṇā honti, rāgandhā hontīti attho. Tasmā paresaṃ kāṇabhāvakaraṇato ‘‘kāṇā’’ti vissutā ahosi. Tassā vasena mātāpissā ‘‘kāṇamātā’’ti pākaṭā jātā. Āgatanti āgamanaṃ. Kismiṃ viyāti kīdisaṃ viya; lajjanakaṃ viya hotīti adhippāyo. Rittahatthaṃ gantunti rittā hatthā asmiṃ gamane tadidaṃ rittahatthaṃ, taṃ rittahatthaṃ gamanaṃ gantuṃ lajjanakaṃ viya hotīti vuttaṃ hoti. Parikkhayaṃ agamāsīti upāsikā ariyasāvikā bhikkhū disvā santaṃ adātuṃ na sakkoti, tasmā tāva dāpesi, yāva sabbaṃ parikkhayaṃ agamāsi. Dhammiyā kathāyāti ettha kāṇāpi mātu atthāya desiyamānaṃ dhammaṃ suṇantī desanāpariyosāne sotāpannā ahosi. Uṭṭhāyāsanā pakkāmīti āsanato uṭṭhahitvā gato. Sopi puriso ‘‘satthā kira kāṇamātāya nivesanaṃ agamāsī’’ti sutvā kāṇaṃ ānetvā pakatiṭṭhāneyeva ṭhapesi.
੨੩੧. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਯੇવ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਪਾਥੇਯ੍ਯવਤ੍ਥੁ ਉਦਪਾਦਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਨ੍ਤਰਮੇવ ਚੇਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੋਪਿ ਚ ਉਪਾਸਕੋ ਅਰਿਯਸਾવਕਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਮੇવ ਦਾਪੇਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਅਗਮਾਸੀ’’ਤਿ।
231. Imasmiṃ pana vatthusmiṃ uppannamatte appaññatteyeva sikkhāpade pātheyyavatthu udapādi, tasmā anantarameva cetaṃ dassetuṃ ‘‘tena kho pana samayenā’’tiādi vuttaṃ. Sopi ca upāsako ariyasāvakattā sabbameva dāpesi. Tena vuttaṃ – ‘‘parikkhayaṃ agamāsī’’ti.
੨੩੩. ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਪਹੇਣਕਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਯਤ੍ਤਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤਿਰਸਕਮੋਦਕਸਕ੍ਖਲਿਕਾਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਇਧ ਪੂવੋਤ੍વੇવ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਥੇਯ੍ਯਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਮਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਯਤ੍ਤਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਬਦ੍ਧਸਤ੍ਤੁਅਬਦ੍ਧਸਤ੍ਤੁਤਿਲਤਣ੍ਡੁਲਾਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਇਧ ਮਨ੍ਥੋਤ੍વੇવ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਤੋ ਚੇ ਉਤ੍ਤਰਿਨ੍ਤਿ ਸਚੇਪਿ ਤਤਿਯਂ ਪਤ੍ਤਂ ਥੂਪੀਕਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਪੂવਗਣਨਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ।
233.Yaṃkiñci paheṇakatthāyāti paṇṇākāratthāya paṭiyattaṃ yaṃkiñci atirasakamodakasakkhalikādi sabbaṃ idha pūvotveva saṅkhyaṃ gacchati. Yaṃkiñcipātheyyatthāyāti maggaṃ gacchantānaṃ antarāmaggatthāya paṭiyattaṃ yaṃkiñci baddhasattuabaddhasattutilataṇḍulādi sabbaṃ idha manthotveva saṅkhyaṃ gacchati. Tato ce uttarinti sacepi tatiyaṃ pattaṃ thūpīkataṃ gaṇhāti, pūvagaṇanāya pācittiyaṃ.
ਦ੍વਤ੍ਤਿਪਤ੍ਤਪੂਰੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਤਿ ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਲੇਖਾਯ ਸਮਪੂਰੇ ਪਤ੍ਤੇ ਗਹੇਤ੍વਾ। ਅਮੁਤ੍ਰ ਮਯਾ ਦ੍વਤ੍ਤਿਪਤ੍ਤਪੂਰਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਚੇ ਦ੍વੇ ਗਹਿਤਾ, ‘‘ਅਤ੍ਰ ਮਯਾ ਦ੍વੇ ਪਤ੍ਤਪੂਰਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾ, ਤ੍વਂ ਏਕਂ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨਾਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ‘‘ਪਠਮਂ ਆਗਤੇਨ ਦ੍વੇ ਪਤ੍ਤਪੂਰਾ ਗਹਿਤਾ, ਮਯਾ ਏਕੋ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਗਣ੍ਹੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਯੇਨ ਪਠਮਂ ਏਕੋ ਗਹਿਤੋ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਰਮ੍ਪਰਾਰੋਚਨੇ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਯੇਨ ਪਨ ਸਯਮੇવ ਤਯੋ ਗਹਿਤਾ, ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਮਾ ਖੋ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿ’’ ਚ੍ਚੇવ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਪਟਿਕ੍ਕਮਨਂ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾਤਿ ਆਸਨਸਾਲਂ ਹਰਿਤ੍વਾ, ਆਸਨਸਾਲਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਚ ਛਡ੍ਡਿਤਸਾਲਾ ਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਾ। ਯਤ੍ਥ ਮਹਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਪਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਾ ਲਦ੍ਧਟ੍ਠਾਨਤੋ ਆਸਨ੍ਨਾ ਆਸਨਸਾਲਾ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਅਤ੍ਤਨੋ ‘ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਂ વਾ ਸਮ੍ਭਤ੍ਤਾਨਂ વਾ ਏਕਨਿਕਾਯਿਕਾਨਂ વਾ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ। ਸਚੇ ਪਨਸ੍ਸ ਨਿਬਦ੍ਧਨਿਸੀਦਨਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਦੂਰਮ੍ਪਿ ਗਨ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ।
Dvattipattapūre paṭiggahetvāti mukhavaṭṭiyā heṭṭhimalekhāya samapūre patte gahetvā. Amutra mayā dvattipattapūrāti ettha sace dve gahitā, ‘‘atra mayā dve pattapūrā paṭiggahitā, tvaṃ ekaṃ gaṇheyyāsī’’ti vattabbaṃ. Tenāpi aññaṃ passitvā ‘‘paṭhamaṃ āgatena dve pattapūrā gahitā, mayā eko, mā tvaṃ gaṇhī’’ti vattabbaṃ. Yena paṭhamaṃ eko gahito, tassāpi paramparārocane eseva nayo. Yena pana sayameva tayo gahitā, tena aññaṃ disvā ‘‘mā kho ettha paṭiggaṇhi’’ cceva vattabbaṃ. Paṭikkamanaṃ nīharitvāti āsanasālaṃ haritvā, āsanasālaṃ gacchantena ca chaḍḍitasālā na gantabbā. Yattha mahā bhikkhusaṅgho nisīdati, tattha gantabbaṃ. Mahāpaccariyaṃ pana vuttaṃ ‘‘yā laddhaṭṭhānato āsannā āsanasālā, tattha gantabbaṃ. Attano ‘sandiṭṭhānaṃ vā sambhattānaṃ vā ekanikāyikānaṃ vā dassāmī’ti aññattha gantuṃ na labbhati. Sace panassa nibaddhanisīdanaṭṭhānaṃ hoti, dūrampi gantuṃ vaṭṭatī’’ti.
ਸਂવਿਭਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਚੇ ਤਯੋ ਪਤ੍ਤਪੂਰਾ ਗਹਿਤਾ, ਏਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਠਪੇਤ੍વਾ ਦ੍વੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਾ। ਸਚ੍ਚੇ ਦ੍વੇ ਗਹਿਤਾ, ਏਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਠਪੇਤ੍વਾ ਏਕੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬੋ, ਯਥਾਮਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ਦਾਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ। ਯੇਨ ਏਕੋ ਗਹਿਤੋ, ਨ ਤੇਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਕਾਮਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਯਥਾਰੁਚਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ।
Saṃvibhajitabbanti sace tayo pattapūrā gahitā, ekaṃ attano ṭhapetvā dve bhikkhusaṅghassa dātabbā. Sacce dve gahitā, ekaṃ attano ṭhapetvā eko saṅghassa dātabbo, yathāmittaṃ pana dātuṃ na labbhati. Yena eko gahito, na tena kiñci akāmā dātabbaṃ, yathāruci kātabbaṃ.
੨੩੫. ਗਮਨੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੇਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਉਪਦ੍ਦવਂ વਾ ਦਿਸ੍વਾ ਅਨਤ੍ਥਿਕਤਾਯ વਾ ‘‘ਮਯਂ ਇਦਾਨਿ ਨ ਪੇਸਿਸ੍ਸਾਮ, ਨ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਗਮਨੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੇ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ। ਞਾਤਕਾਨਂ ਪવਾਰਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਦੇਨ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਨ ‘‘ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਪਾਥੇਯ੍ਯਪਹੇਣਕਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਯਤ੍ਤਤੋ ਪਮਾਣਮੇવ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ।
235.Gamane paṭippassaddheti antarāmagge upaddavaṃ vā disvā anatthikatāya vā ‘‘mayaṃ idāni na pesissāma, na gamissāmā’’ti evaṃ gamane paṭippassaddhe upacchinne. Ñātakānaṃ pavāritānanti etesaṃ bahumpi dentānaṃ paṭiggaṇhantassa anāpatti. Aṭṭhakathāsu pana ‘‘tesampi pātheyyapaheṇakatthāya paṭiyattato pamāṇameva vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Sesaṃ uttānameva.
ਛਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ – ਕਿਰਿਯਂ, ਨੋਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਂ, ਅਚਿਤ੍ਤਕਂ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਂ, ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, વਚੀਕਮ੍ਮਂ, ਤਿਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਿવੇਦਨਨ੍ਤਿ।
Chasamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ਕਾਣਮਾਤਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ।
Kāṇamātāsikkhāpadaṃ catutthaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੪. ਭੋਜਨવਗ੍ਗੋ • 4. Bhojanavaggo
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੪. ਕਾਣਮਾਤਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 4. Kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੪. ਕਾਣਮਾਤਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 4. Kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੪. ਕਾਣਮਾਤਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 4. Kāṇamātāsikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੪. ਕਾਣਮਾਤਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 4. Kāṇamātāsikkhāpadaṃ
