| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमानवत्थुपाळि • Vimānavatthupāḷi |
७. कण्डकविमानवत्थु
7. Kaṇḍakavimānavatthu
११७१.
1171.
‘‘पुण्णमासे यथा चन्दो, नक्खत्तपरिवारितो।
‘‘Puṇṇamāse yathā cando, nakkhattaparivārito;
समन्ता अनुपरियाति, तारकाधिपती ससी॥
Samantā anupariyāti, tārakādhipatī sasī.
११७२.
1172.
‘‘तथूपमं इदं ब्यम्हं, दिब्बं देवपुरम्हि च।
‘‘Tathūpamaṃ idaṃ byamhaṃ, dibbaṃ devapuramhi ca;
अतिरोचति वण्णेन, उदयन्तोव रंसिमा॥
Atirocati vaṇṇena, udayantova raṃsimā.
११७३.
1173.
‘‘वेळुरियसुवण्णस्स, फलिका रूपियस्स च।
‘‘Veḷuriyasuvaṇṇassa, phalikā rūpiyassa ca;
मसारगल्लमुत्ताहि, लोहितङ्गमणीहि च॥
Masāragallamuttāhi, lohitaṅgamaṇīhi ca.
११७४.
1174.
‘‘चित्रा मनोरमा भूमि, वेळूरियस्स सन्थता।
‘‘Citrā manoramā bhūmi, veḷūriyassa santhatā;
कूटागारा सुभा रम्मा, पासादो ते सुमापितो॥
Kūṭāgārā subhā rammā, pāsādo te sumāpito.
११७५.
1175.
‘‘रम्मा च ते पोक्खरणी, पुथुलोमनिसेविता।
‘‘Rammā ca te pokkharaṇī, puthulomanisevitā;
अच्छोदका विप्पसन्ना, सोवण्णवालुकसन्थता॥
Acchodakā vippasannā, sovaṇṇavālukasanthatā.
११७६.
1176.
सुरभिं सम्पवायन्ति, मनुञ्ञा मालुतेरिता॥
Surabhiṃ sampavāyanti, manuññā māluteritā.
११७७.
1177.
‘‘तस्सा ते उभतो पस्से, वनगुम्बा सुमापिता।
‘‘Tassā te ubhato passe, vanagumbā sumāpitā;
उपेता पुप्फरुक्खेहि, फलरुक्खेहि चूभयं॥
Upetā puppharukkhehi, phalarukkhehi cūbhayaṃ.
११७८.
1178.
निसिन्नं देवराजंव, उपतिट्ठन्ति अच्छरा॥
Nisinnaṃ devarājaṃva, upatiṭṭhanti accharā.
११७९.
1179.
‘‘सब्बाभरणसञ्छन्ना, नानामालाविभूसिता।
‘‘Sabbābharaṇasañchannā, nānāmālāvibhūsitā;
रमेन्ति तं महिद्धिकं, वसवत्तीव मोदसि॥
Ramenti taṃ mahiddhikaṃ, vasavattīva modasi.
११८०.
1180.
‘‘भेरिसङ्खमुदिङ्गाहि, वीणाहि पणवेहि च।
‘‘Bherisaṅkhamudiṅgāhi, vīṇāhi paṇavehi ca;
रमसि रतिसम्पन्नो, नच्चगीते सुवादिते॥
Ramasi ratisampanno, naccagīte suvādite.
११८१.
1181.
‘‘दिब्बा ते विविधा रूपा, दिब्बा सद्दा अथो रसा।
‘‘Dibbā te vividhā rūpā, dibbā saddā atho rasā;
गन्धा च ते अधिप्पेता, फोट्ठब्बा च मनोरमा॥
Gandhā ca te adhippetā, phoṭṭhabbā ca manoramā.
११८२.
1182.
‘‘तस्मिं विमाने पवरे, देवपुत्त महप्पभो।
‘‘Tasmiṃ vimāne pavare, devaputta mahappabho;
अतिरोचसि वण्णेन, उदयन्तोव भाणुमा॥
Atirocasi vaṇṇena, udayantova bhāṇumā.
११८३.
1183.
‘‘दानस्स ते इदं फलं, अथो सीलस्स वा पन।
‘‘Dānassa te idaṃ phalaṃ, atho sīlassa vā pana;
अथो अञ्जलिकम्मस्स, तं मे अक्खाहि पुच्छितो’’॥
Atho añjalikammassa, taṃ me akkhāhi pucchito’’.
११८४.
1184.
सो देवपुत्तो अत्तमनो…पे॰… यस्स कम्मस्सिदं फलं॥
So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.
११८५.
1185.
‘‘अहं कपिलवत्थुस्मिं, साकियानं पुरुत्तमे।
‘‘Ahaṃ kapilavatthusmiṃ, sākiyānaṃ puruttame;
सुद्धोदनस्स पुत्तस्स, कण्डको सहजो अहं॥
Suddhodanassa puttassa, kaṇḍako sahajo ahaṃ.
११८६.
1186.
‘‘यदा सो अड्ढरत्तायं, बोधाय मभिनिक्खमि।
‘‘Yadā so aḍḍharattāyaṃ, bodhāya mabhinikkhami;
११८७.
1187.
‘‘सत्थिं आकोटयित्वान, वह सम्माति चब्रवि।
‘‘Satthiṃ ākoṭayitvāna, vaha sammāti cabravi;
अहं लोकं तारयिस्सं, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं॥
Ahaṃ lokaṃ tārayissaṃ, patto sambodhimuttamaṃ.
११८८.
1188.
‘‘तं मे गिरं सुणन्तस्स, हासो मे विपुलो अहु।
‘‘Taṃ me giraṃ suṇantassa, hāso me vipulo ahu;
११८९.
1189.
‘‘अभिरूळ्हञ्च मं ञत्वा, सक्यपुत्तं महायसं।
‘‘Abhirūḷhañca maṃ ñatvā, sakyaputtaṃ mahāyasaṃ;
उदग्गचित्तो मुदितो, वहिस्सं पुरिसुत्तमं॥
Udaggacitto mudito, vahissaṃ purisuttamaṃ.
११९०.
1190.
ममं छन्नञ्च ओहाय, अनपेक्खो सो अपक्कमि॥
Mamaṃ channañca ohāya, anapekkho so apakkami.
११९१.
1191.
‘‘तस्स तम्बनखे पादे, जिव्हाय परिलेहिसं।
‘‘Tassa tambanakhe pāde, jivhāya parilehisaṃ;
गच्छन्तञ्च महावीरं, रुदमानो उदिक्खिसं॥
Gacchantañca mahāvīraṃ, rudamāno udikkhisaṃ.
११९२.
1192.
‘‘अदस्सनेनहं तस्स, सक्यपुत्तस्स सिरीमतो।
‘‘Adassanenahaṃ tassa, sakyaputtassa sirīmato;
अलत्थं गरुकाबाधं, खिप्पं मे मरणं अहु॥
Alatthaṃ garukābādhaṃ, khippaṃ me maraṇaṃ ahu.
११९३.
1193.
‘‘तस्सेव आनुभावेन, विमानं आवसामिदं।
‘‘Tasseva ānubhāvena, vimānaṃ āvasāmidaṃ;
सब्बकामगुणोपेतं , दिब्बं देवपुरम्हि च॥
Sabbakāmaguṇopetaṃ , dibbaṃ devapuramhi ca.
११९४.
1194.
‘‘यञ्च मे अहुवा हासो, सद्दं सुत्वान बोधिया।
‘‘Yañca me ahuvā hāso, saddaṃ sutvāna bodhiyā;
तेनेव कुसलमूलेन, फुसिस्सं आसवक्खयं॥
Teneva kusalamūlena, phusissaṃ āsavakkhayaṃ.
११९५.
1195.
‘‘सचे हि भन्ते गच्छेय्यासि, सत्थु बुद्धस्स सन्तिके।
‘‘Sace hi bhante gaccheyyāsi, satthu buddhassa santike;
ममापि नं वचनेन, सिरसा वज्जासि वन्दनं॥
Mamāpi naṃ vacanena, sirasā vajjāsi vandanaṃ.
११९६.
1196.
‘‘अहम्पि दट्ठुं गच्छिस्सं, जिनं अप्पटिपुग्गलं।
‘‘Ahampi daṭṭhuṃ gacchissaṃ, jinaṃ appaṭipuggalaṃ;
दुल्लभं दस्सनं होति, लोकनाथान तादिन’’न्ति॥
Dullabhaṃ dassanaṃ hoti, lokanāthāna tādina’’nti.
११९७.
1197.
सो कतञ्ञू कतवेदी, सत्थारं उपसङ्कमि।
So kataññū katavedī, satthāraṃ upasaṅkami;
सुत्वा गिरं चक्खुमतो, धम्मचक्खुं विसोधयि॥
Sutvā giraṃ cakkhumato, dhammacakkhuṃ visodhayi.
११९८.
1198.
विसोधेत्वा दिट्ठिगतं, विचिकिच्छं वतानि च।
Visodhetvā diṭṭhigataṃ, vicikicchaṃ vatāni ca;
कण्डकविमानं सत्तमं।
Kaṇḍakavimānaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / विमानवत्थु-अट्ठकथा • Vimānavatthu-aṭṭhakathā / ७. कण्डकविमानवण्णना • 7. Kaṇḍakavimānavaṇṇanā
