Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിമാനവത്ഥുപാളി • Vimānavatthupāḷi

    ൭. കണ്ഡകവിമാനവത്ഥു

    7. Kaṇḍakavimānavatthu

    ൧൧൭൧.

    1171.

    ‘‘പുണ്ണമാസേ യഥാ ചന്ദോ, നക്ഖത്തപരിവാരിതോ;

    ‘‘Puṇṇamāse yathā cando, nakkhattaparivārito;

    സമന്താ അനുപരിയാതി, താരകാധിപതീ സസീ.

    Samantā anupariyāti, tārakādhipatī sasī.

    ൧൧൭൨.

    1172.

    ‘‘തഥൂപമം ഇദം ബ്യമ്ഹം, ദിബ്ബം ദേവപുരമ്ഹി ച;

    ‘‘Tathūpamaṃ idaṃ byamhaṃ, dibbaṃ devapuramhi ca;

    അതിരോചതി വണ്ണേന, ഉദയന്തോവ രംസിമാ.

    Atirocati vaṇṇena, udayantova raṃsimā.

    ൧൧൭൩.

    1173.

    ‘‘വേളുരിയസുവണ്ണസ്സ, ഫലികാ രൂപിയസ്സ ച;

    ‘‘Veḷuriyasuvaṇṇassa, phalikā rūpiyassa ca;

    മസാരഗല്ലമുത്താഹി, ലോഹിതങ്ഗമണീഹി ച.

    Masāragallamuttāhi, lohitaṅgamaṇīhi ca.

    ൧൧൭൪.

    1174.

    ‘‘ചിത്രാ മനോരമാ ഭൂമി, വേളൂരിയസ്സ സന്ഥതാ;

    ‘‘Citrā manoramā bhūmi, veḷūriyassa santhatā;

    കൂടാഗാരാ സുഭാ രമ്മാ, പാസാദോ തേ സുമാപിതോ.

    Kūṭāgārā subhā rammā, pāsādo te sumāpito.

    ൧൧൭൫.

    1175.

    ‘‘രമ്മാ ച തേ പോക്ഖരണീ, പുഥുലോമനിസേവിതാ;

    ‘‘Rammā ca te pokkharaṇī, puthulomanisevitā;

    അച്ഛോദകാ വിപ്പസന്നാ, സോവണ്ണവാലുകസന്ഥതാ.

    Acchodakā vippasannā, sovaṇṇavālukasanthatā.

    ൧൧൭൬.

    1176.

    ‘‘നാനാപദുമസഞ്ഛന്നാ, പുണ്ഡരീകസമോതതാ 1;

    ‘‘Nānāpadumasañchannā, puṇḍarīkasamotatā 2;

    സുരഭിം സമ്പവായന്തി, മനുഞ്ഞാ മാലുതേരിതാ.

    Surabhiṃ sampavāyanti, manuññā māluteritā.

    ൧൧൭൭.

    1177.

    ‘‘തസ്സാ തേ ഉഭതോ പസ്സേ, വനഗുമ്ബാ സുമാപിതാ;

    ‘‘Tassā te ubhato passe, vanagumbā sumāpitā;

    ഉപേതാ പുപ്ഫരുക്ഖേഹി, ഫലരുക്ഖേഹി ചൂഭയം.

    Upetā puppharukkhehi, phalarukkhehi cūbhayaṃ.

    ൧൧൭൮.

    1178.

    ‘‘സോവണ്ണപാദേ പല്ലങ്കേ, മുദുകേ ഗോണകത്ഥതേ 3;

    ‘‘Sovaṇṇapāde pallaṅke, muduke goṇakatthate 4;

    നിസിന്നം ദേവരാജംവ, ഉപതിട്ഠന്തി അച്ഛരാ.

    Nisinnaṃ devarājaṃva, upatiṭṭhanti accharā.

    ൧൧൭൯.

    1179.

    ‘‘സബ്ബാഭരണസഞ്ഛന്നാ, നാനാമാലാവിഭൂസിതാ;

    ‘‘Sabbābharaṇasañchannā, nānāmālāvibhūsitā;

    രമേന്തി തം മഹിദ്ധികം, വസവത്തീവ മോദസി.

    Ramenti taṃ mahiddhikaṃ, vasavattīva modasi.

    ൧൧൮൦.

    1180.

    ‘‘ഭേരിസങ്ഖമുദിങ്ഗാഹി, വീണാഹി പണവേഹി ച;

    ‘‘Bherisaṅkhamudiṅgāhi, vīṇāhi paṇavehi ca;

    രമസി രതിസമ്പന്നോ, നച്ചഗീതേ സുവാദിതേ.

    Ramasi ratisampanno, naccagīte suvādite.

    ൧൧൮൧.

    1181.

    ‘‘ദിബ്ബാ തേ വിവിധാ രൂപാ, ദിബ്ബാ സദ്ദാ അഥോ രസാ;

    ‘‘Dibbā te vividhā rūpā, dibbā saddā atho rasā;

    ഗന്ധാ ച തേ അധിപ്പേതാ, ഫോട്ഠബ്ബാ ച മനോരമാ.

    Gandhā ca te adhippetā, phoṭṭhabbā ca manoramā.

    ൧൧൮൨.

    1182.

    ‘‘തസ്മിം വിമാനേ പവരേ, ദേവപുത്ത മഹപ്പഭോ;

    ‘‘Tasmiṃ vimāne pavare, devaputta mahappabho;

    അതിരോചസി വണ്ണേന, ഉദയന്തോവ ഭാണുമാ.

    Atirocasi vaṇṇena, udayantova bhāṇumā.

    ൧൧൮൩.

    1183.

    ‘‘ദാനസ്സ തേ ഇദം ഫലം, അഥോ സീലസ്സ വാ പന;

    ‘‘Dānassa te idaṃ phalaṃ, atho sīlassa vā pana;

    അഥോ അഞ്ജലികമ്മസ്സ, തം മേ അക്ഖാഹി പുച്ഛിതോ’’.

    Atho añjalikammassa, taṃ me akkhāhi pucchito’’.

    ൧൧൮൪.

    1184.

    സോ ദേവപുത്തോ അത്തമനോ…പേ॰… യസ്സ കമ്മസ്സിദം ഫലം.

    So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ.

    ൧൧൮൫.

    1185.

    ‘‘അഹം കപിലവത്ഥുസ്മിം, സാകിയാനം പുരുത്തമേ;

    ‘‘Ahaṃ kapilavatthusmiṃ, sākiyānaṃ puruttame;

    സുദ്ധോദനസ്സ പുത്തസ്സ, കണ്ഡകോ സഹജോ അഹം.

    Suddhodanassa puttassa, kaṇḍako sahajo ahaṃ.

    ൧൧൮൬.

    1186.

    ‘‘യദാ സോ അഡ്ഢരത്തായം, ബോധായ മഭിനിക്ഖമി;

    ‘‘Yadā so aḍḍharattāyaṃ, bodhāya mabhinikkhami;

    സോ മം മുദൂഹി പാണീഹി, ജാലി 5 തമ്ബനഖേഹി ച.

    So maṃ mudūhi pāṇīhi, jāli 6 tambanakhehi ca.

    ൧൧൮൭.

    1187.

    ‘‘സത്ഥിം ആകോടയിത്വാന, വഹ സമ്മാതി ചബ്രവി;

    ‘‘Satthiṃ ākoṭayitvāna, vaha sammāti cabravi;

    അഹം ലോകം താരയിസ്സം, പത്തോ സമ്ബോധിമുത്തമം.

    Ahaṃ lokaṃ tārayissaṃ, patto sambodhimuttamaṃ.

    ൧൧൮൮.

    1188.

    ‘‘തം മേ ഗിരം സുണന്തസ്സ, ഹാസോ മേ വിപുലോ അഹു;

    ‘‘Taṃ me giraṃ suṇantassa, hāso me vipulo ahu;

    ഉദഗ്ഗചിത്തോ സുമനോ, അഭിസീസിം 7 തദാ അഹം.

    Udaggacitto sumano, abhisīsiṃ 8 tadā ahaṃ.

    ൧൧൮൯.

    1189.

    ‘‘അഭിരൂള്ഹഞ്ച മം ഞത്വാ, സക്യപുത്തം മഹായസം;

    ‘‘Abhirūḷhañca maṃ ñatvā, sakyaputtaṃ mahāyasaṃ;

    ഉദഗ്ഗചിത്തോ മുദിതോ, വഹിസ്സം പുരിസുത്തമം.

    Udaggacitto mudito, vahissaṃ purisuttamaṃ.

    ൧൧൯൦.

    1190.

    ‘‘പരേസം വിജിതം ഗന്ത്വാ, ഉഗ്ഗതസ്മിം ദിവാകരേ 9;

    ‘‘Paresaṃ vijitaṃ gantvā, uggatasmiṃ divākare 10;

    മമം ഛന്നഞ്ച ഓഹായ, അനപേക്ഖോ സോ അപക്കമി.

    Mamaṃ channañca ohāya, anapekkho so apakkami.

    ൧൧൯൧.

    1191.

    ‘‘തസ്സ തമ്ബനഖേ പാദേ, ജിവ്ഹായ പരിലേഹിസം;

    ‘‘Tassa tambanakhe pāde, jivhāya parilehisaṃ;

    ഗച്ഛന്തഞ്ച മഹാവീരം, രുദമാനോ ഉദിക്ഖിസം.

    Gacchantañca mahāvīraṃ, rudamāno udikkhisaṃ.

    ൧൧൯൨.

    1192.

    ‘‘അദസ്സനേനഹം തസ്സ, സക്യപുത്തസ്സ സിരീമതോ;

    ‘‘Adassanenahaṃ tassa, sakyaputtassa sirīmato;

    അലത്ഥം ഗരുകാബാധം, ഖിപ്പം മേ മരണം അഹു.

    Alatthaṃ garukābādhaṃ, khippaṃ me maraṇaṃ ahu.

    ൧൧൯൩.

    1193.

    ‘‘തസ്സേവ ആനുഭാവേന, വിമാനം ആവസാമിദം;

    ‘‘Tasseva ānubhāvena, vimānaṃ āvasāmidaṃ;

    സബ്ബകാമഗുണോപേതം , ദിബ്ബം ദേവപുരമ്ഹി ച.

    Sabbakāmaguṇopetaṃ , dibbaṃ devapuramhi ca.

    ൧൧൯൪.

    1194.

    ‘‘യഞ്ച മേ അഹുവാ ഹാസോ, സദ്ദം സുത്വാന ബോധിയാ;

    ‘‘Yañca me ahuvā hāso, saddaṃ sutvāna bodhiyā;

    തേനേവ കുസലമൂലേന, ഫുസിസ്സം ആസവക്ഖയം.

    Teneva kusalamūlena, phusissaṃ āsavakkhayaṃ.

    ൧൧൯൫.

    1195.

    ‘‘സചേ ഹി ഭന്തേ ഗച്ഛേയ്യാസി, സത്ഥു ബുദ്ധസ്സ സന്തികേ;

    ‘‘Sace hi bhante gaccheyyāsi, satthu buddhassa santike;

    മമാപി നം വചനേന, സിരസാ വജ്ജാസി വന്ദനം.

    Mamāpi naṃ vacanena, sirasā vajjāsi vandanaṃ.

    ൧൧൯൬.

    1196.

    ‘‘അഹമ്പി ദട്ഠും ഗച്ഛിസ്സം, ജിനം അപ്പടിപുഗ്ഗലം;

    ‘‘Ahampi daṭṭhuṃ gacchissaṃ, jinaṃ appaṭipuggalaṃ;

    ദുല്ലഭം ദസ്സനം ഹോതി, ലോകനാഥാന താദിന’’ന്തി.

    Dullabhaṃ dassanaṃ hoti, lokanāthāna tādina’’nti.

    ൧൧൯൭.

    1197.

    സോ കതഞ്ഞൂ കതവേദീ, സത്ഥാരം ഉപസങ്കമി;

    So kataññū katavedī, satthāraṃ upasaṅkami;

    സുത്വാ ഗിരം ചക്ഖുമതോ, ധമ്മചക്ഖും വിസോധയി.

    Sutvā giraṃ cakkhumato, dhammacakkhuṃ visodhayi.

    ൧൧൯൮.

    1198.

    വിസോധേത്വാ ദിട്ഠിഗതം, വിചികിച്ഛം വതാനി ച;

    Visodhetvā diṭṭhigataṃ, vicikicchaṃ vatāni ca;

    വന്ദിത്വാ സത്ഥുനോ പാദേ, തത്ഥേവന്തരധായഥാതി 11.

    Vanditvā satthuno pāde, tatthevantaradhāyathāti 12.

    കണ്ഡകവിമാനം സത്തമം.

    Kaṇḍakavimānaṃ sattamaṃ.







    Footnotes:
    1. സമോത്ഥതാ (ക॰), സമോഗതാ (സ്യാ॰)
    2. samotthatā (ka.), samogatā (syā.)
    3. ചോലസന്ഥതേ (സീ॰)
    4. colasanthate (sī.)
    5. ജാല (സീ॰)
    6. jāla (sī.)
    7. അഭിസിംസിം (സീ॰), അഭിസീസി (പീ॰)
    8. abhisiṃsiṃ (sī.), abhisīsi (pī.)
    9. ദിവങ്കരേ (സ്യാ॰ ക॰)
    10. divaṅkare (syā. ka.)
    11. തത്ഥേവന്തരധായതീതി (ക॰)
    12. tatthevantaradhāyatīti (ka.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / വിമാനവത്ഥു-അട്ഠകഥാ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā / ൭. കണ്ഡകവിമാനവണ്ണനാ • 7. Kaṇḍakavimānavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact