Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
මජ්ඣිම නිකාය 51
The Middle-Length Suttas Collection 51
කන්දරකසුත්ත
With Kandaraka
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා චම්පායං විහරති ගග්ගරාය පෝක්ඛරණියා තීරේ මහතා භික්ඛුසඞ්ඝේන සද්ධිං.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Campā on the banks of the Gaggarā Lotus Pond together with a large Saṅgha of bhikkhus.
අථ ඛෝ පේස්සෝ ච හත්ථාරෝහපුත්තෝ කන්දරකෝ ච පරිබ්බාජකෝ යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා පේස්සෝ හත්ථාරෝහපුත්තෝ භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. කන්දරකෝ පන පරිබ්බාජකෝ භගවතා සද්ධිං සම්මෝදි. සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං අට්ඨාසි. ඒකමන්තං ඨිතෝ ඛෝ කන්දරකෝ පරිබ්බාජකෝ තුණ්හීභූතං තුණ්හීභූතං භික්ඛුසඞ්ඝං අනුවිලෝකේත්වා භගවන්තං ඒතදවෝච:
Then Pessa the elephant driver’s son and Kandaraka the wanderer went to see the Buddha. When they had approached, Pessa bowed and sat down to one side. But the wanderer Kandaraka exchanged greetings with the Buddha and stood to one side. He looked around the bhikkhu Saṅgha, who were so very silent, and said to the Buddha:
“අච්ඡරියං, භෝ ගෝතම, අබ්භුතං, භෝ ගෝතම. යාවඤ්චිදං භෝතා ගෝතමේන සම්මා භික්ඛුසඞ්ඝෝ පටිපාදිතෝ. යේපි තේ, භෝ ගෝතම, අහේසුං අතීතමද්ධානං අරහන්තෝ සම්මාසම්බුද්ධා තේපි භගවන්තෝ ඒතපරමංයේව සම්මා භික්ඛුසඞ්ඝං පටිපාදේසුං—සේය්යථාපි ඒතරහි භෝතා ගෝතමේන සම්මා භික්ඛුසඞ්ඝෝ පටිපාදිතෝ. යේපි තේ, භෝ ගෝතම, භවිස්සන්ති අනාගතමද්ධානං අරහන්තෝ සම්මාසම්බුද්ධා තේපි භගවන්තෝ ඒතපරමංයේව සම්මා භික්ඛුසඞ්ඝං පටිපාදේස්සන්ති—සේය්යථාපි ඒතරහි භෝතා ගෝතමේන සම්මා භික්ඛුසඞ්ඝෝ පටිපාදිතෝ”ති.
“It’s incredible, Master Gotama, it’s amazing! How the bhikkhu Saṅgha has been led to practice properly by Master Gotama! All the perfected ones, the fully awakened Buddhas in the past or the future who lead the bhikkhu Saṅgha to practice properly will at best do so like Master Gotama does in the present.”
“ඒවමේතං, කන්දරක, ඒවමේතං, කන්දරක. යේපි තේ, කන්දරක, අහේසුං අතීතමද්ධානං අරහන්තෝ සම්මාසම්බුද්ධා තේපි භගවන්තෝ ඒතපරමංයේව සම්මා භික්ඛුසඞ්ඝං පටිපාදේසුං—සේය්යථාපි ඒතරහි මයා සම්මා භික්ඛුසඞ්ඝෝ පටිපාදිතෝ. යේපි තේ, කන්දරක, භවිස්සන්ති අනාගතමද්ධානං අරහන්තෝ සම්මාසම්බුද්ධා තේපි භගවන්තෝ ඒතපරමංයේව සම්මා භික්ඛුසඞ්ඝං පටිපාදේස්සන්ති—සේය්යථාපි ඒතරහි මයා සම්මා භික්ඛුසඞ්ඝෝ පටිපාදිතෝ.
“That’s so true, Kandaraka! That’s so true! All the perfected ones, the fully awakened Buddhas in the past or the future who lead the bhikkhu Saṅgha to practice properly will at best do so like I do in the present.
සන්ති හි, කන්දරක, භික්ඛූ ඉමස්මිං භික්ඛුසඞ්ඝේ අරහන්තෝ ඛීණාසවා වුසිතවන්තෝ කතකරණීයා ඕහිතභාරා අනුප්පත්තසදත්ථා පරික්ඛීණභවසංයෝජනා සම්මදඤ්ඤාවිමුත්තා. සන්ති හි, කන්දරක, භික්ඛූ ඉමස්මිං භික්ඛුසඞ්ඝේ සේක්ඛා සන්තතසීලා සන්තතවුත්තිනෝ නිපකා නිපකවුත්තිනෝ; තේ චතූසු සතිපට්ඨානේසු සුප්පතිට්ඨිතචිත්තා විහරන්ති. කතමේසු චතූසු?
For in this bhikkhu Saṅgha there are perfected bhikkhus, who have ended the defilements, completed the spiritual journey, done what had to be done, laid down the burden, achieved their own goal, utterly ended the fetters of rebirth, and are rightly freed through enlightenment. And in this bhikkhu Saṅgha there are trainee bhikkhus who are consistently ethical, living consistently, alert, living alertly. They meditate with their minds firmly established in the four kinds of mindfulness meditation. What four?
ඉධ, කන්දරක, භික්ඛු කායේ කායානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානෝ සතිමා, විනේය්ය ලෝකේ අභිජ්ඣාදෝමනස්සං; වේදනාසු වේදනානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානෝ සතිමා, විනේය්ය ලෝකේ අභිජ්ඣාදෝමනස්සං; චිත්තේ චිත්තානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානෝ සතිමා, විනේය්ය ලෝකේ අභිජ්ඣාදෝමනස්සං; ධම්මේසු ධම්මානුපස්සී විහරති ආතාපී සම්පජානෝ සතිමා, විනේය්ය ලෝකේ අභිජ්ඣාදෝමනස්සන්”ති.
It’s when a bhikkhu meditates by observing an aspect of the body—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world. They meditate observing an aspect of feelings—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world. They meditate observing an aspect of the mind—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world. They meditate observing an aspect of principles—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world.”
ඒවං වුත්තේ, පේස්සෝ හත්ථාරෝහපුත්තෝ භගවන්තං ඒතදවෝච:
When he had spoken, Pessa said to the Buddha:
“අච්ඡරියං, භන්තේ, අබ්භුතං, භන්තේ. යාව සුපඤ්ඤත්තා චිමේ, භන්තේ, භගවතා චත්තාරෝ සතිපට්ඨානා සත්තානං විසුද්ධියා සෝකපරිදේවානං සමතික්කමාය දුක්ඛදෝමනස්සානං අත්ථඞ්ගමාය ඤායස්ස අධිගමාය නිබ්බානස්ස සච්ඡිකිරියාය. මයම්පි හි, භන්තේ, ගිහී ඕදාතවසනා කාලේන කාලං ඉමේසු චතූසු සතිපට්ඨානේසු සුප්පතිට්ඨිතචිත්තා විහරාම. ඉධ මයං, භන්තේ, කායේ කායානුපස්සිනෝ විහරාම ආතාපිනෝ සම්පජානා සතිමන්තෝ, විනේය්ය ලෝකේ අභිජ්ඣාදෝමනස්සං; වේදනාසු වේදනානුපස්සිනෝ විහරාම ආතාපිනෝ සම්පජානා සතිමන්තෝ, විනේය්ය ලෝකේ අභිජ්ඣාදෝමනස්සං; චිත්තේ චිත්තානුපස්සිනෝ විහරාම ආතාපිනෝ සම්පජානා සතිමන්තෝ, විනේය්ය ලෝකේ අභිජ්ඣාදෝමනස්සං; ධම්මේසු ධම්මානුපස්සිනෝ විහරාම ආතාපිනෝ සම්පජානා සතිමන්තෝ, විනේය්ය ලෝකේ අභිජ්ඣාදෝමනස්සං.
“It’s incredible, sir, it’s amazing! How well described by the Buddha are the four kinds of mindfulness meditation! They are in order to purify sentient beings, to get past sorrow and crying, to make an end of pain and sadness, to discover the system, and to realize Nibbana. For we white-clothed laypeople also from time to time meditate with our minds well established in the four kinds of mindfulness meditation. We meditate observing an aspect of the body … feelings … mind … principles—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world.
අච්ඡරියං, භන්තේ, අබ්භුතං, භන්තේ. යාවඤ්චිදං, භන්තේ, භගවා ඒවං මනුස්සගහනේ ඒවං මනුස්සකසටේ ඒවං මනුස්සසාඨේය්යේ වත්තමානේ සත්තානං හිතාහිතං ජානාති. ගහනඤ්හේතං, භන්තේ, යදිදං මනුස්සා; උත්තානකඤ්හේතං, භන්තේ, යදිදං පසවෝ. අහඤ්හි, භන්තේ, පහෝමි හත්ථිදම්මං සාරේතුං. යාවතකේන අන්තරේන චම්පං ගතාගතං කරිස්සති සබ්බානි තානි සාඨේය්යානි කූටේය්යානි වඞ්කේය්යානි ජිම්හේය්යානි පාතුකරිස්සති. අම්හාකං පන, භන්තේ, දාසාති වා පේස්සාති වා කම්මකරාති වා අඤ්ඤථාව කායේන සමුදාචරන්ති අඤ්ඤථාව වාචාය අඤ්ඤථාව නේසං චිත්තං හෝති. අච්ඡරියං, භන්තේ, අබ්භුතං, භන්තේ. යාවඤ්චිදං, භන්තේ, භගවා ඒවං මනුස්සගහනේ ඒවං මනුස්සකසටේ ඒවං මනුස්සසාඨේය්යේ වත්තමානේ සත්තානං හිතාහිතං ජානාති. ගහනඤ්හේතං, භන්තේ, යදිදං මනුස්සා; උත්තානකඤ්හේතං, භන්තේ, යදිදං පසවෝ”ති.
It’s incredible, sir, it’s amazing! How the Buddha knows what’s best for sentient beings, even though people continue to be so shady, rotten, and tricky. For human beings are shady, sir, while the animal is obvious. For I can drive an elephant in training, and while going back and forth in Campā it’ll try all the tricks, bluffs, ruses, and feints that it can. But my bondservants, employees, and workers behave one way by body, another by speech, and their minds another. It’s incredible, sir, it’s amazing! How the Buddha knows what’s best for sentient beings, even though people continue to be so shady, rotten, and tricky. For human beings are shady, sir, while the animal is obvious.”
“ඒවමේතං, පේස්ස, ඒවමේතං, පේස්ස. ගහනඤ්හේතං, පේස්ස, යදිදං මනුස්සා; උත්තානකඤ්හේතං, පේස්ස, යදිදං පසවෝ. චත්තාරෝමේ, පේස්ස, පුග්ගලා සන්තෝ සංවිජ්ජමානා ලෝකස්මිං. කතමේ චත්තාරෝ?
“That’s so true, Pessa! That’s so true! For human beings are shady, while the animal is obvious. Pessa, these four people are found in the world. What four?
ඉධ, පේස්ස, ඒකච්චෝ පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ හෝති අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ;
One person mortifies themselves, committed to the practice of mortifying themselves.
ඉධ පන, පේස්ස, ඒකච්චෝ පුග්ගලෝ පරන්තපෝ හෝති පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ;
One person mortifies others, committed to the practice of mortifying others.
ඉධ පන, පේස්ස, ඒකච්චෝ පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ ච හෝති අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ, පරන්තපෝ ච පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ;
One person mortifies themselves and others, committed to the practice of mortifying themselves and others.
ඉධ පන, පේස්ස, ඒකච්චෝ පුග්ගලෝ නේවත්තන්තපෝ හෝති නාත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ න පරන්තපෝ න පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ. සෝ අනත්තන්තපෝ අපරන්තපෝ දිට්ඨේව ධම්මේ නිච්ඡාතෝ නිබ්බුතෝ සීතීභූතෝ සුඛප්පටිසංවේදී බ්රහ්මභූතේන අත්තනා විහරති.
One person doesn’t mortify either themselves or others, committed to the practice of not mortifying themselves or others. They live without wishes in the present life, extinguished, cooled, experiencing bliss, with self become divine.
ඉමේසං, පේස්ස, චතුන්නං පුග්ගලානං කතමෝ තේ පුග්ගලෝ චිත්තං ආරාධේතී”ති?
Which one of these four people do you like the sound of?”
“ය්වායං, භන්තේ, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ, අයං මේ පුග්ගලෝ චිත්තං නාරාධේති. යෝපායං, භන්තේ, පුග්ගලෝ පරන්තපෝ පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ, අයම්පි මේ පුග්ගලෝ චිත්තං නාරාධේති. යෝපායං, භන්තේ, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ ච අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ පරන්තපෝ ච පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ, අයම්පි මේ පුග්ගලෝ චිත්තං නාරාධේති. යෝ ච ඛෝ අයං, භන්තේ, පුග්ගලෝ නේවත්තන්තපෝ නාත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ න පරන්තපෝ න පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ, සෝ අනත්තන්තපෝ අපරන්තපෝ දිට්ඨේව ධම්මේ නිච්ඡාතෝ නිබ්බුතෝ සීතීභූතෝ සුඛප්පටිසංවේදී බ්රහ්මභූතේන අත්තනා විහරති—අයමේව මේ පුග්ගලෝ චිත්තං ආරාධේතී”ති.
“Sir, I don’t like the sound of the first three people. I only like the sound of the last person, who doesn’t mortify either themselves or others.”
“කස්මා පන තේ, පේස්ස, ඉමේ තයෝ පුග්ගලා චිත්තං නාරාධේන්තී”ති?
“But why don’t you like the sound of those three people?”
“ය්වායං, භන්තේ, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ සෝ අත්තානං සුඛකාමං දුක්ඛපටික්කූලං ආතාපේති පරිතාපේති—ඉමිනා මේ අයං පුග්ගලෝ චිත්තං නාරාධේති. යෝපායං, භන්තේ, පුග්ගලෝ පරන්තපෝ පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ සෝ පරං සුඛකාමං දුක්ඛපටික්කූලං ආතාපේති පරිතාපේති—ඉමිනා මේ අයං පුග්ගලෝ චිත්තං නාරාධේති. යෝපායං, භන්තේ, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ ච අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ පරන්තපෝ ච පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ සෝ අත්තානඤ්ච පරඤ්ච සුඛකාමං දුක්ඛපටික්කූලං ආතාපේති පරිතාපේති—ඉමිනා මේ අයං පුග්ගලෝ චිත්තං නාරාධේති. යෝ ච ඛෝ අයං, භන්තේ, පුග්ගලෝ නේවත්තන්තපෝ නාත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ න පරන්තපෝ න පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ සෝ අනත්තන්තපෝ අපරන්තපෝ දිට්ඨේව ධම්මේ නිච්ඡාතෝ නිබ්බුතෝ සීතීභූතෝ සුඛප්පටිසංවේදී බ්රහ්මභූතේන අත්තනා විහරති; සෝ අත්තානඤ්ච පරඤ්ච සුඛකාමං දුක්ඛපටික්කූලං නේව ආතාපේති න පරිතාපේති—ඉමිනා මේ අයං පුග්ගලෝ චිත්තං ආරාධේති. හන්ද ච දානි මයං, භන්තේ, ගච්ඡාම; බහුකිච්චා මයං බහුකරණීයා”ති.
“Sir, the person who mortifies themselves does so even though they want to be happy and recoil from pain. That’s why I don’t like the sound of that person. The person who mortifies others does so even though others want to be happy and recoil from pain. That’s why I don’t like the sound of that person. The person who mortifies themselves and others does so even though both themselves and others want to be happy and recoil from pain. That’s why I don’t like the sound of that person. The person who doesn’t mortify either themselves or others—living without wishes, extinguished, cooled, experiencing bliss, with self become divine—does not torment themselves or others, both of whom want to be happy and recoil from pain. That’s why I like the sound of that person. Well, now, sir, I must go. I have many duties, and much to do.”
“යස්සදානි ත්වං, පේස්ස, කාලං මඤ්ඤසී”ති. අථ ඛෝ පේස්සෝ හත්ථාරෝහපුත්තෝ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදේත්වා පදක්ඛිණං කත්වා පක්කාමි.
“Please, Pessa, go at your convenience.” And then Pessa the elephant driver’s son approved and agreed with what the Buddha said. He got up from his seat, bowed, and respectfully circled the Buddha, keeping him on his right, before leaving.
අථ ඛෝ භගවා අචිරපක්කන්තේ පේස්සේ හත්ථාරෝහපුත්තේ භික්ඛූ ආමන්තේසි: “පණ්ඩිතෝ, භික්ඛවේ, පේස්සෝ හත්ථාරෝහපුත්තෝ; මහාපඤ්ඤෝ, භික්ඛවේ, පේස්සෝ හත්ථාරෝහපුත්තෝ. සචේ, භික්ඛවේ, පේස්සෝ හත්ථාරෝහපුත්තෝ මුහුත්තං නිසීදේය්ය යාවස්සාහං ඉමේ චත්තාරෝ පුග්ගලේ විත්ථාරේන විභජිස්සාමි, මහතා අත්ථේන සංයුත්තෝ අභවිස්ස. අපි ච, භික්ඛවේ, ඒත්තාවතාපි පේස්සෝ හත්ථාරෝහපුත්තෝ මහතා අත්ථේන සංයුත්තෝ”ති.
Then, not long after he had left, the Buddha addressed the bhikkhus: “Bhikkhus, Pessa the elephant driver’s son is astute. He has great wisdom. If he had sat here a little longer so that I could have analyzed these four people in detail, he would have greatly benefited. Still, even with this much he has already greatly benefited.”
“ඒතස්ස, භගවා, කාලෝ, ඒතස්ස, සුගත, කාලෝ, යං භගවා ඉමේ චත්තාරෝ පුග්ගලේ විත්ථාරේන විභජේය්ය. භගවතෝ සුත්වා භික්ඛූ ධාරේස්සන්තී”ති.
“Now is the time, Blessed One! Now is the time, Holy One! May the Buddha analyze these four people in detail. The bhikkhus will listen and remember it.”
“තේන හි, භික්ඛවේ, සුණාථ, සාධුකං මනසි කරෝථ, භාසිස්සාමී”ති.
“Well then, bhikkhus, listen and apply your mind well, I will speak.”
“ඒවං, භන්තේ”ති ඛෝ තේ භික්ඛූ භගවතෝ පච්චස්සෝසුං. භගවා ඒතදවෝච:
“Yes, sir,” they replied. The Buddha said this:
“කතමෝ ච, භික්ඛවේ, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ පුග්ගලෝ අචේලකෝ හෝති මුත්තාචාරෝ හත්ථාපලේඛනෝ නඒහිභද්දන්තිකෝ නතිට්ඨභද්දන්තිකෝ; නාභිහටං න උද්දිස්සකතං න නිමන්තනං සාදියති; සෝ න කුම්භිමුඛා පටිග්ගණ්හාති න කළෝපිමුඛා පටිග්ගණ්හාති න ඒළකමන්තරං න දණ්ඩමන්තරං න මුසලමන්තරං න ද්වින්නං භුඤ්ජමානානං න ගබ්භිනියා න පායමානාය න පුරිසන්තරගතාය න සඞ්කිත්තීසු න යත්ථ සා උපට්ඨිතෝ හෝති න යත්ථ මක්ඛිකා සණ්ඩසණ්ඩචාරිනී; න මච්ඡං න මංසං න සුරං න මේරයං න ථුසෝදකං පිවති. සෝ ඒකාගාරිකෝ වා හෝති ඒකාලෝපිකෝ, ද්වාගාරිකෝ වා හෝති ද්වාලෝපිකෝ …පේ… සත්තාගාරිකෝ වා හෝති සත්තාලෝපිකෝ; ඒකිස්සාපි දත්තියා යාපේති, ද්වීහිපි දත්තීහි යාපේති …පේ… සත්තහිපි දත්තීහි යාපේති; ඒකාහිකම්පි ආහාරං ආහාරේති, ද්වීහිකම්පි ආහාරං ආහාරේති …පේ… සත්තාහිකම්පි ආහාරං ආහාරේති—ඉති ඒවරූපං අඩ්ඪමාසිකං පරියායභත්තභෝජනානුයෝගමනුයුත්තෝ විහරති.
“And what person mortifies themselves, committed to the practice of mortifying themselves? It’s when someone goes naked, ignoring conventions. They lick their hands, and don’t come or wait when called. They don’t consent to food brought to them, or food prepared for them, or an invitation for a meal. They don’t receive anything from a pot or bowl; or from someone who keeps sheep, or who has a weapon or a shovel in their home; or where a couple is eating; or where there is a woman who is pregnant, breastfeeding, or who has a man in her home; or where there’s a dog waiting or flies buzzing. They accept no fish or meat or liquor or wine, and drink no beer. They go to just one house for alms, taking just one mouthful, or two houses and two mouthfuls, up to seven houses and seven mouthfuls. They feed on one saucer a day, two saucers a day, up to seven saucers a day. They eat once a day, once every second day, up to once a week, and so on, even up to once a fortnight. They live committed to the practice of eating food at set intervals.
සෝ සාකභක්ඛෝ වා හෝති, සාමාකභක්ඛෝ වා හෝති, නීවාරභක්ඛෝ වා හෝති, දද්දුලභක්ඛෝ වා හෝති, හටභක්ඛෝ වා හෝති, කණභක්ඛෝ වා හෝති, ආචාමභක්ඛෝ වා හෝති, පිඤ්ඤාකභක්ඛෝ වා හෝති, තිණභක්ඛෝ වා හෝති, ගෝමයභක්ඛෝ වා හෝති; වනමූලඵලාහාරෝ යාපේති පවත්තඵලභෝජී.
They eat herbs, millet, wild rice, poor rice, water lettuce, rice bran, scum from boiling rice, sesame flour, grass, or cow dung. They survive on forest roots and fruits, or eating fallen fruit.
සෝ සාණානිපි ධාරේති, මසාණානිපි ධාරේති, ඡවදුස්සානිපි ධාරේති, පංසුකූලානිපි ධාරේති, තිරීටානිපි ධාරේති, අජිනම්පි ධාරේති, අජිනක්ඛිපම්පි ධාරේති, කුසචීරම්පි ධාරේති, වාකචීරම්පි ධාරේති, ඵලකචීරම්පි ධාරේති, කේසකම්බලම්පි ධාරේති, වාළකම්බලම්පි ධාරේති, උලූකපක්ඛම්පි ධාරේති; කේසමස්සුලෝචකෝපි හෝති, කේසමස්සුලෝචනානුයෝගමනුයුත්තෝ, උබ්භට්ඨකෝපි හෝති ආසනපටික්ඛිත්තෝ, උක්කුටිකෝපි හෝති උක්කුටිකප්පධානමනුයුත්තෝ, කණ්ටකාපස්සයිකෝපි හෝති කණ්ටකාපස්සයේ සේය්යං කප්පේති; සායතතියකම්පි උදකෝරෝහනානුයෝගමනුයුත්තෝ විහරති—ඉති ඒවරූපං අනේකවිහිතං කායස්ස ආතාපනපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ විහරති. අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ.
They wear robes of sunn hemp, mixed hemp, corpse-wrapping cloth, rags, lodh tree bark, antelope hide (whole or in strips), kusa grass, bark, wood-chips, human hair, horse-tail hair, or owls’ wings. They tear out their hair and beard, committed to this practice. They constantly stand, refusing seats. They squat, committed to the endeavor of squatting. They lie on a mat of thorns, making a mat of thorns their bed. They’re committed to the practice of immersion in water three times a day, including the evening. And so they live committed to practicing these various ways of mortifying and tormenting the body. This is called a person who mortifies themselves, being committed to the practice of mortifying themselves.
කතමෝ ච, භික්ඛවේ, පුග්ගලෝ පරන්තපෝ පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ පුග්ගලෝ ඕරබ්භිකෝ හෝති සූකරිකෝ සාකුණිකෝ මාගවිකෝ ලුද්දෝ මච්ඡඝාතකෝ චෝරෝ චෝරඝාතකෝ ගෝඝාතකෝ බන්ධනාගාරිකෝ, යේ වා පනඤ්ඤේපි කේචි කුරූරකම්මන්තා. අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, පුග්ගලෝ පරන්තපෝ පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ.
And what person mortifies others, committed to the practice of mortifying others? It’s when a person is a slaughterer of sheep, pigs, or poultry, a hunter or trapper, a fisher, a bandit, an executioner, a butcher, a jailer, or someone with some other kind of cruel livelihood. This is called a person who mortifies others, being committed to the practice of mortifying others.
කතමෝ ච, භික්ඛවේ, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ ච අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ පරන්තපෝ ච පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ පුග්ගලෝ රාජා වා හෝති ඛත්තියෝ මුද්ධාවසිත්තෝ බ්රාහ්මණෝ වා මහාසාලෝ. සෝ පුරත්ථිමේන නගරස්ස නවං සන්ථාගාරං කාරාපේත්වා කේසමස්සුං ඕහාරේත්වා ඛරාජිනං නිවාසේත්වා සප්පිතේලේන කායං අබ්භඤ්ජිත්වා මගවිසාණේන පිට්ඨිං කණ්ඩුවමානෝ නවං සන්ථාගාරං පවිසති සද්ධිං මහේසියා බ්රාහ්මණේන ච පුරෝහිතේන. සෝ තත්ථ අනන්තරහිතාය භූමියා හරිතුපලිත්තාය සේය්යං කප්පේති. ඒකිස්සාය ගාවියා සරූපවච්ඡාය යං ඒකස්මිං ථනේ ඛීරං හෝති තේන රාජා යාපේති, යං දුතියස්මිං ථනේ ඛීරං හෝති තේන මහේසී යාපේති, යං තතියස්මිං ථනේ ඛීරං හෝති තේන බ්රාහ්මණෝ පුරෝහිතෝ යාපේති, යං චතුත්ථස්මිං ථනේ ඛීරං හෝති තේන අග්ගිං ජුහති, අවසේසේන වච්ඡකෝ යාපේති. සෝ ඒවමාහ: ‘ඒත්තකා උසභා හඤ්ඤන්තු යඤ්ඤත්ථාය, ඒත්තකා වච්ඡතරා හඤ්ඤන්තු යඤ්ඤත්ථාය, ඒත්තකා වච්ඡතරියෝ හඤ්ඤන්තු යඤ්ඤත්ථාය, ඒත්තකා අජා හඤ්ඤන්තු යඤ්ඤත්ථාය, ඒත්තකා උරබ්භා හඤ්ඤන්තු යඤ්ඤත්ථාය, ඒත්තකා අස්සා හඤ්ඤන්තු යඤ්ඤත්ථාය, ඒත්තකා රුක්ඛා ඡිජ්ජන්තු යූපත්ථාය, ඒත්තකා දබ්භා ලූයන්තු බරිහිසත්ථායා(අ)ති. යේපිස්ස තේ හෝන්ති දාසාති වා පේස්සාති වා කම්මකරාති වා තේපි දණ්ඩතජ්ජිතා භයතජ්ජිතා අස්සුමුඛා රුදමානා පරිකම්මානි කරෝන්ති. අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ ච අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ පරන්තපෝ ච පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ.
And what person mortifies themselves and others, being committed to the practice of mortifying themselves and others? It’s when a person is an anointed aristocratic king or a well-to-do brahmin. He has a new temple built to the east of the city. He shaves off his hair and beard, dresses in a rough antelope hide, and smears his body with ghee and oil. Scratching his back with antlers, he enters the temple with his chief queen and the brahmin high priest. There he lies on the bare ground strewn with grass. The king feeds on the milk from one teat of a cow that has a calf of the same color. The chief queen feeds on the milk from the second teat. The brahmin high priest feeds on the milk from the third teat. The milk from the fourth teat is served to the sacred flame. The calf feeds on the remainder. He says: ‘Slaughter this many bulls, bullocks, heifers, goats, rams, and horses for the sacrifice! Fell this many trees and reap this much grass for the sacrificial equipment!’ His bondservants, employees, and workers do their jobs under threat of punishment and danger, weeping with tearful faces. This is called a person who mortifies themselves and others, being committed to the practice of mortifying themselves and others.
කතමෝ ච, භික්ඛවේ, පුග්ගලෝ නේවත්තන්තපෝ නාත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ න පරන්තපෝ න පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ, සෝ අනත්තන්තපෝ අපරන්තපෝ දිට්ඨේව ධම්මේ නිච්ඡාතෝ නිබ්බුතෝ සීතීභූතෝ සුඛප්පටිසංවේදී බ්රහ්මභූතේන අත්තනා විහරති?
And what person doesn’t mortify either themselves or others, but lives without wishes, extinguished, cooled, experiencing bliss, with self become divine?
ඉධ, භික්ඛවේ, තථාගතෝ ලෝකේ උප්පජ්ජති අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ සුගතෝ ලෝකවිදූ අනුත්තරෝ පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දේවමනුස්සානං බුද්ධෝ භගවා. සෝ ඉමං ලෝකං සදේවකං සමාරකං සබ්රහ්මකං සස්සමණබ්රාහ්මණිං පජං සදේවමනුස්සං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති. සෝ ධම්මං දේසේති ආදිකල්යාණං මජ්ඣේකල්යාණං පරියෝසානකල්යාණං සාත්ථං සබ්යඤ්ජනං, කේවලපරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං පකාසේති.
It’s when a Realized One arises in the world, perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed. He has realized with his own insight this world—with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—and he makes it known to others. He teaches Dhamma that’s good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased. And he reveals a spiritual practice that’s entirely full and pure.
තං ධම්මං සුණාති ගහපති වා ගහපතිපුත්තෝ වා අඤ්ඤතරස්මිං වා කුලේ පච්චාජාතෝ. සෝ තං ධම්මං සුත්වා තථාගතේ සද්ධං පටිලභති. සෝ තේන සද්ධාපටිලාභේන සමන්නාගතෝ ඉති පටිසඤ්චික්ඛති: ‘සම්බාධෝ ඝරාවාසෝ රජාපථෝ, අබ්භෝකාසෝ පබ්බජ්ජා. නයිදං සුකරං අගාරං අජ්ඣාවසතා ඒකන්තපරිපුණ්ණං ඒකන්තපරිසුද්ධං සඞ්ඛලිඛිතං බ්රහ්මචරියං චරිතුං. යන්නූනාහං කේසමස්සුං ඕහාරේත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදේත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජේය්යන්(අ)ති. සෝ අපරේන සමයේන අප්පං වා භෝගක්ඛන්ධං පහාය, මහන්තං වා භෝගක්ඛන්ධං පහාය, අප්පං වා ඤාතිපරිවට්ටං පහාය, මහන්තං වා ඤාතිපරිවට්ටං පහාය, කේසමස්සුං ඕහාරේත්වා, කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදේත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජති.
A householder hears that teaching, or a householder’s child, or someone reborn in a good family. They gain faith in the Realized One and reflect: ‘Living in a house is cramped and dirty, but the life of one gone forth is wide open. It’s not easy for someone living at home to lead the spiritual life utterly full and pure, like a polished shell. Why don’t I shave off my hair and beard, dress in ocher robes, and go forth from the lay life to homelessness?’ After some time they give up a large or small fortune, and a large or small family circle. They shave off hair and beard, dress in ocher robes, and go forth from the lay life to homelessness.
සෝ ඒවං පබ්බජිතෝ සමානෝ භික්ඛූනං සික්ඛාසාජීවසමාපන්නෝ පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතෝ හෝති නිහිතදණ්ඩෝ නිහිතසත්ථෝ, ලජ්ජී දයාපන්නෝ සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී විහරති. අදින්නාදානං පහාය අදින්නාදානා පටිවිරතෝ හෝති දින්නාදායී දින්නපාටිකඞ්ඛී, අථේනේන සුචිභූතේන අත්තනා විහරති. අබ්රහ්මචරියං පහාය බ්රහ්මචාරී හෝති ආරාචාරී විරතෝ මේථුනා ගාමධම්මා. මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතෝ හෝති සච්චවාදී සච්චසන්ධෝ ථේතෝ පච්චයිකෝ අවිසංවාදකෝ ලෝකස්ස. පිසුණං වාචං පහාය පිසුණාය වාචාය පටිවිරතෝ හෝති, ඉතෝ සුත්වා න අමුත්ර අක්ඛාතා ඉමේසං භේදාය, අමුත්ර වා සුත්වා න ඉමේසං අක්ඛාතා අමූසං භේදාය—ඉති භින්නානං වා සන්ධාතා සහිතානං වා අනුප්පදාතා සමග්ගාරාමෝ සමග්ගරතෝ සමග්ගනන්දී සමග්ගකරණිං වාචං භාසිතා හෝති. ඵරුසං වාචං පහාය ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතෝ හෝති, යා සා වාචා නේලා කණ්ණසුඛා පේමනීයා හදයඞ්ගමා පෝරී බහුජනකන්තා බහුජනමනාපා තථාරූපිං වාචං භාසිතා හෝති. සම්ඵප්පලාපං පහාය සම්ඵප්පලාපා පටිවිරතෝ හෝති කාලවාදී භූතවාදී අත්ථවාදී ධම්මවාදී විනයවාදී, නිධානවතිං වාචං භාසිතා කාලේන සාපදේසං පරියන්තවතිං අත්ථසංහිතං. සෝ බීජගාමභූතගාමසමාරම්භා පටිවිරතෝ හෝති, ඒකභත්තිකෝ හෝති රත්තූපරතෝ විරතෝ විකාලභෝජනා; නච්චගීතවාදිතවිසූකදස්සනා පටිවිරතෝ හෝති; මාලාගන්ධවිලේපනධාරණමණ්ඩනවිභූසනට්ඨානා පටිවිරතෝ හෝති; උච්චාසයනමහාසයනා පටිවිරතෝ හෝති; ජාතරූපරජතපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති; ආමකධඤ්ඤපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති; ආමකමංසපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති; ඉත්ථිකුමාරිකපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති; දාසිදාසපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති; අජේළකපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති; කුක්කුටසූකරපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති; හත්ථිගවස්සවළවපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති; ඛේත්තවත්ථුපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති; දූතේය්යපහිණගමනානුයෝගා පටිවිරතෝ හෝති; කයවික්කයා පටිවිරතෝ හෝති; තුලාකූටකංසකූටමානකූටා පටිවිරතෝ හෝති; උක්කෝටනවඤ්චනනිකතිසාචියෝගා පටිවිරතෝ හෝති; ඡේදනවධබන්ධනවිපරාමෝසආලෝපසහසාකාරා පටිවිරතෝ හෝති.
Once they’ve gone forth, they take up the training and livelihood of the bhikkhus. They give up killing living creatures, renouncing the rod and the sword. They’re scrupulous and kind, living full of compassion for all living beings. They give up stealing. They take only what’s given, and expect only what’s given. They keep themselves clean by not thieving. They give up unchastity. They are celibate, set apart, avoiding the vulgar act of sex. They give up lying. They speak the truth and stick to the truth. They’re honest and trustworthy, and don’t trick the world with their words. They give up divisive speech. They don’t repeat in one place what they heard in another so as to divide people against each other. Instead, they reconcile those who are divided, supporting unity, delighting in harmony, loving harmony, speaking words that promote harmony. They give up harsh speech. They speak in a way that’s mellow, pleasing to the ear, lovely, going to the heart, polite, likable and agreeable to the people. They give up talking nonsense. Their words are timely, true, and meaningful, in line with the teaching and training. They say things at the right time which are valuable, reasonable, succinct, and beneficial. They avoid injuring plants and seeds. They eat in one part of the day, abstaining from eating at night and food at the wrong time. They avoid seeing shows of dancing, singing, and music . They avoid beautifying and adorning themselves with garlands, perfumes, and makeup. They avoid high and luxurious beds. They avoid receiving gold and money, raw grains, raw meat, women and girls, male and female bondservants, goats and sheep, chickens and pigs, elephants, cows, horses, and mares, and fields and land. They avoid running errands and messages; buying and selling; falsifying weights, metals, or measures; bribery, fraud, cheating, and duplicity; mutilation, murder, abduction, banditry, plunder, and violence.
සෝ සන්තුට්ඨෝ හෝති කායපරිහාරිකේන චීවරේන කුච්ඡිපරිහාරිකේන පිණ්ඩපාතේන. සෝ යේන යේනේව පක්කමති, සමාදායේව පක්කමති. සේය්යථාපි නාම පක්ඛී සකුණෝ යේන යේනේව ඩේති, සපත්තභාරෝව ඩේති; ඒවමේව භික්ඛු සන්තුට්ඨෝ හෝති කායපරිහාරිකේන චීවරේන කුච්ඡිපරිහාරිකේන පිණ්ඩපාතේන. සෝ යේන යේනේව පක්කමති, සමාදායේව පක්කමති. සෝ ඉමිනා අරියේන සීලක්ඛන්ධේන සමන්නාගතෝ අජ්ඣත්තං අනවජ්ජසුඛං පටිසංවේදේති.
They’re content with robes to look after the body and almsfood to look after the belly. Wherever they go, they set out taking only these things. They’re like a bird: wherever it flies, wings are its only burden. In the same way, a bhikkhu is content with robes to look after the body and almsfood to look after the belly. Wherever they go, they set out taking only these things. When they have this entire spectrum of noble ethics, they experience a blameless happiness inside themselves.
සෝ චක්ඛුනා රූපං දිස්වා න නිමිත්තග්ගාහී හෝති නානුබ්යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණමේනං චක්ඛුන්ද්රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදෝමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවේය්යුං තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජති, රක්ඛති චක්ඛුන්ද්රියං, චක්ඛුන්ද්රියේ සංවරං ආපජ්ජති. සෝතේන සද්දං සුත්වා …පේ… ඝානේන ගන්ධං ඝායිත්වා …පේ… ජිව්හාය රසං සායිත්වා …පේ… කායේන ඵෝට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා …පේ… මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය න නිමිත්තග්ගාහී හෝති නානුබ්යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණමේනං මනින්ද්රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදෝමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවේය්යුං තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජති, රක්ඛති මනින්ද්රියං, මනින්ද්රියේ සංවරං ආපජ්ජති. සෝ ඉමිනා අරියේන ඉන්ද්රියසංවරේන සමන්නාගතෝ අජ්ඣත්තං අබ්යාසේකසුඛං පටිසංවේදේති.
When they see a sight with their eyes, they don’t get caught up in the features and details. If the faculty of sight were left unrestrained, bad unskillful qualities of covetousness and displeasure would become overwhelming. For this reason, they practice restraint, protecting the faculty of sight, and achieving its restraint. When they hear a sound with their ears … When they smell an odor with their nose … When they taste a flavor with their tongue … When they feel a touch with their body … When they know a thought with their mind, they don’t get caught up in the features and details. If the faculty of mind were left unrestrained, bad unskillful qualities of covetousness and displeasure would become overwhelming. For this reason, they practice restraint, protecting the faculty of mind, and achieving its restraint. When they have this noble sense restraint, they experience an unsullied bliss inside themselves.
සෝ අභික්කන්තේ පටික්කන්තේ සම්පජානකාරී හෝති, ආලෝකිතේ විලෝකිතේ සම්පජානකාරී හෝති, සමිඤ්ජිතේ පසාරිතේ සම්පජානකාරී හෝති, සඞ්ඝාටිපත්තචීවරධාරණේ සම්පජානකාරී හෝති, අසිතේ පීතේ ඛායිතේ සායිතේ සම්පජානකාරී හෝති, උච්චාරපස්සාවකම්මේ සම්පජානකාරී හෝති, ගතේ ඨිතේ නිසින්නේ සුත්තේ ජාගරිතේ භාසිතේ තුණ්හීභාවේ සම්පජානකාරී හෝති.
They act with situational awareness when going out and coming back; when looking ahead and aside; when bending and extending the limbs; when bearing the outer robe, bowl and robes; when eating, drinking, chewing, and tasting; when urinating and defecating; when walking, standing, sitting, sleeping, waking, speaking, and keeping silent.
සෝ ඉමිනා ච අරියේන සීලක්ඛන්ධේන සමන්නාගතෝ, ඉමාය ච අරියාය සන්තුට්ඨියා සමන්නාගතෝ, ඉමිනා ච අරියේන ඉන්ද්රියසංවරේන සමන්නාගතෝ, ඉමිනා ච අරියේන සතිසම්පජඤ්ඤේන සමන්නාගතෝ විවිත්තං සේනාසනං භජති අරඤ්ඤං රුක්ඛමූලං පබ්බතං කන්දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්ථං අබ්භෝකාසං පලාලපුඤ්ජං.
When they have this entire spectrum of noble ethics, this noble contentment, this noble sense restraint, and this noble mindfulness and situational awareness, they frequent a secluded lodging—a wilderness, the root of a tree, a hill, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest, the open air, a heap of straw.
සෝ පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තෝ නිසීදති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපේත්වා. සෝ අභිජ්ඣං ලෝකේ පහාය විගතාභිජ්ඣේන චේතසා විහරති, අභිජ්ඣාය චිත්තං පරිසෝධේති, බ්යාපාදපදෝසං පහාය අබ්යාපන්නචිත්තෝ විහරති සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී, බ්යාපාදපදෝසා චිත්තං පරිසෝධේති; ථිනමිද්ධං පහාය විගතථිනමිද්ධෝ විහරති ආලෝකසඤ්ඤී සතෝ සම්පජානෝ, ථිනමිද්ධා චිත්තං පරිසෝධේති; උද්ධච්චකුක්කුච්චං පහාය අනුද්ධතෝ විහරති අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තෝ, උද්ධච්චකුක්කුච්චා චිත්තං පරිසෝධේති; විචිකිච්ඡං පහාය තිණ්ණවිචිකිච්ඡෝ විහරති අකථඞ්කථී කුසලේසු ධම්මේසු, විචිකිච්ඡාය චිත්තං පරිසෝධේති.
After the meal, they return from almsround, sit down cross-legged, set their body straight, and establish mindfulness in front of them. Giving up covetousness for the world, they meditate with a heart rid of covetousness, cleansing the mind of covetousness. Giving up ill will, they meditate with a mind rid of ill will, full of compassion for all living beings, cleansing the mind of ill will and malevolence. Giving up dullness and drowsiness, they meditate with a mind rid of dullness and drowsiness, perceiving light, mindful and aware, cleansing the mind of dullness and drowsiness. Giving up restlessness and remorse, they meditate without restlessness, their mind peaceful inside, cleansing the mind of restlessness and remorse. Giving up doubt, they meditate having gone beyond doubt, not undecided about skillful qualities, cleansing the mind of doubt.
සෝ ඉමේ පඤ්ච නීවරණේ පහාය චේතසෝ උපක්කිලේසේ පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණේ, විවිච්චේව කාමේහි විවිච්ච අකුසලේහි ධම්මේහි සවිතක්කං සවිචාරං විවේකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති;
They give up these five hindrances, corruptions of the heart that weaken wisdom. Then, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, they enter and remain in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected.
විතක්කවිචාරානං වූපසමා අජ්ඣත්තං සම්පසාදනං චේතසෝ ඒකෝදිභාවං අවිතක්කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති;
As the placing of the mind and keeping it connected are stilled, they enter and remain in the second jhāna, which has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected.
පීතියා ච විරාගා උපේක්ඛකෝ ච විහරති සතෝ ච සම්පජානෝ සුඛඤ්ච කායේන පටිසංවේදේති, යං තං අරියා ආචික්ඛන්ති: ‘උපේක්ඛකෝ සතිමා සුඛවිහාරී(අ)ති තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති;
And with the fading away of rapture, they enter and remain in the third jhāna, where they meditate with equanimity, mindful and aware, personally experiencing the bliss of which the noble ones declare, ‘Equanimous and mindful, one meditates in bliss.’
සුඛස්ස ච පහානා දුක්ඛස්ස ච පහානා පුබ්බේව සෝමනස්සදෝමනස්සානං අත්ථඞ්ගමා අදුක්ඛමසුඛං උපේක්ඛාසතිපාරිසුද්ධිං චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති.
Giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, they enter and remain in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness.
සෝ ඒවං සමාහිතේ චිත්තේ පරිසුද්ධේ පරියෝදාතේ අනඞ්ගණේ විගතූපක්කිලේසේ මුදුභූතේ කම්මනියේ ඨිතේ ආනේඤ්ජප්පත්තේ පුබ්බේනිවාසානුස්සතිඤාණාය චිත්තං අභිනින්නාමේති. සෝ අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති, සේය්යථිදං—ඒකම්පි ජාතිං ද්වේපි ජාතියෝ තිස්සෝපි ජාතියෝ චතස්සෝපි ජාතියෝ පඤ්චපි ජාතියෝ දසපි ජාතියෝ වීසම්පි ජාතියෝ තිංසම්පි ජාතියෝ චත්තාලීසම්පි ජාතියෝ පඤ්ඤාසම්පි ජාතියෝ ජාතිසතම්පි ජාතිසහස්සම්පි ජාතිසතසහස්සම්පි අනේකේපි සංවට්ටකප්පේ අනේකේපි විවට්ටකප්පේ අනේකේපි සංවට්ටවිවට්ටකප්පේ: ‘අමුත්රාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ අමුත්ර උදපාදිං; තත්රාපාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ ඉධූපපන්නෝ(අ)ති. ඉති සාකාරං සෞද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති.
When their mind has become immersed in samādhi like this—purified, bright, flawless, rid of corruptions, pliable, workable, steady, and imperturbable—they extend it toward recollection of past lives. They recollect many kinds of past lives, that is, one, two, three, four, five, ten, twenty, thirty, forty, fifty, a hundred, a thousand, a hundred thousand rebirths; many eons of the world contracting, many eons of the world expanding, many eons of the world contracting and expanding. They remember: ‘There, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn somewhere else. There, too, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn here.’ And so they recollect their many kinds of past lives, with features and details.
සෝ ඒවං සමාහිතේ චිත්තේ පරිසුද්ධේ පරියෝදාතේ අනඞ්ගණේ විගතූපක්කිලේසේ මුදුභූතේ කම්මනියේ ඨිතේ ආනේඤ්ජප්පත්තේ සත්තානං චුතූපපාතඤාණාය චිත්තං අභිනින්නාමේති. සෝ දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන සත්තේ පස්සති චවමානේ උපපජ්ජමානේ හීනේ පණීතේ සුවණ්ණේ දුබ්බණ්ණේ සුගතේ දුග්ගතේ යථාකම්මූපගේ සත්තේ පජානාති: ‘ඉමේ වත භෝන්තෝ සත්තා කායදුච්චරිතේන සමන්නාගතා වචීදුච්චරිතේන සමන්නාගතා මනෝදුච්චරිතේන සමන්නාගතා අරියානං උපවාදකා මිච්ඡාදිට්ඨිකා මිච්ඡාදිට්ඨිකම්මසමාදානා, තේ කායස්ස භේදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්නා; ඉමේ වා පන භෝන්තෝ සත්තා කායසුචරිතේන සමන්නාගතා වචීසුචරිතේන සමන්නාගතා මනෝසුචරිතේන සමන්නාගතා අරියානං අනුපවාදකා සම්මාදිට්ඨිකා සම්මාදිට්ඨිකම්මසමාදානා, තේ කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපන්නා(අ)ති. ඉති දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන සත්තේ පස්සති චවමානේ උපපජ්ජමානේ හීනේ පණීතේ සුවණ්ණේ දුබ්බණ්ණේ සුගතේ දුග්ගතේ යථාකම්මූපගේ සත්තේ පජානාති.
When their mind has become immersed in samādhi like this—purified, bright, flawless, rid of corruptions, pliable, workable, steady, and imperturbable—they extend it toward knowledge of the death and rebirth of sentient beings. With clairvoyance that is purified and superhuman, they see sentient beings passing away and being reborn—inferior and superior, beautiful and ugly, in a good place or a bad place. They understand how sentient beings are reborn according to their deeds: ‘These dear beings did bad things by way of body, speech, and mind. They spoke ill of the noble ones; they had wrong view; and they chose to act out of that wrong view. When their body breaks up, after death, they’re reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell. These dear beings, however, did good things by way of body, speech, and mind. They never spoke ill of the noble ones; they had right view; and they chose to act out of that right view. When their body breaks up, after death, they’re reborn in a good place, a heavenly realm.’ And so, with clairvoyance that is purified and superhuman, they see sentient beings passing away and being reborn—inferior and superior, beautiful and ugly, in a good place or a bad place. They understand how sentient beings are reborn according to their deeds.
සෝ ඒවං සමාහිතේ චිත්තේ පරිසුද්ධේ පරියෝදාතේ අනඞ්ගණේ විගතූපක්කිලේසේ මුදුභූතේ කම්මනියේ ඨිතේ ආනේඤ්ජප්පත්තේ ආසවානං ඛයඤාණාය චිත්තං අභිනින්නාමේති. සෝ ‘ඉදං දුක්ඛන්(අ)ති යථාභූතං පජානාති. ‘අයං දුක්ඛසමුදයෝ(අ)ති යථාභූතං පජානාති. ‘අයං දුක්ඛනිරෝධෝ(අ)ති යථාභූතං පජානාති. ‘අයං දුක්ඛනිරෝධගාමිනී පටිපදා(අ)ති යථාභූතං පජානාති.
When their mind has become immersed in samādhi like this—purified, bright, flawless, rid of corruptions, pliable, workable, steady, and imperturbable—they extend it toward knowledge of the ending of defilements. They truly understand: ‘This is suffering’ … ‘This is the origin of suffering’ … ‘This is the cessation of suffering’ … ‘This is the practice that leads to the cessation of suffering’.
‘ඉමේ ආසවා(අ)ති යථාභූතං පජානාති. ‘අයං ආසවසමුදයෝ(අ)ති යථාභූතං පජානාති. ‘අයං ආසවනිරෝධෝ(අ)ති යථාභූතං පජානාති. ‘අයං ආසවනිරෝධගාමිනී පටිපදා(අ)ති යථාභූතං පජානාති. තස්ස ඒවං ජානතෝ ඒවං පස්සතෝ කාමාසවාපි චිත්තං විමුච්චති, භවාසවාපි චිත්තං විමුච්චති, අවිජ්ජාසවාපි චිත්තං විමුච්චති. විමුත්තස්මිං විමුත්තමිති ඤාණං හෝති.
They truly understand: ‘These are defilements’ … ‘This is the origin of defilements’ … ‘This is the cessation of defilements’ … ‘This is the practice that leads to the cessation of defilements’. Knowing and seeing like this, their mind is freed from the defilements of sensuality, desire to be reborn, and ignorance. When they’re freed, they know they’re freed.
‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායා(අ)ති පජානාති.
They understand: ‘Rebirth is ended, the spiritual journey has been completed, what had to be done has been done, there is no return to any state of existence.’
අයං වුච්චති, භික්ඛවේ, පුග්ගලෝ නේවත්තන්තපෝ නාත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ, න පරන්තපෝ න පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ. සෝ අත්තන්තපෝ අපරන්තපෝ දිට්ඨේව ධම්මේ නිච්ඡාතෝ නිබ්බුතෝ සීතීභූතෝ සුඛප්පටිසංවේදී බ්රහ්මභූතේන අත්තනා විහරතී”ති.
This is called a person who neither mortifies themselves or others, being committed to the practice of not mortifying themselves or others. They live without wishes in the present life, extinguished, cooled, experiencing bliss, with self become divine.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනා තේ භික්ඛූ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දුන්ති.
That is what the Buddha said. Satisfied, the bhikkhus approved what the Buddha said.
කන්දරකසුත්තං නිට්ඨිතං පඨමං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]