| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
८. कण्डुपटिच्छादिसिक्खापदं
8. Kaṇḍupaṭicchādisikkhāpadaṃ
५३७. अट्ठमे ‘‘कत्था’’तिआदीनि वुत्तनयानेव।
537. Aṭṭhame ‘‘katthā’’tiādīni vuttanayāneva.
५३९. ‘‘यस्सा’’ति पदस्स विसयं दस्सेतुं वुत्तं ‘‘भिक्खुनो’’ति। ‘‘नाभिया हेट्ठा’’ति इमिना नाभिया अधो अधोनाभीति वचनत्थं दस्सेति, ‘‘जाणुमण्डलानं उपरी’’ति इमिना जाणुमण्डलानं उब्भ उब्भजाणुमण्डलन्ति। उब्भसद्दो हि उपरिपरियायो सत्तम्यन्तनिपातो। कण्डुखज्जुसद्दानं वेवचनत्ता वुत्तं ‘‘कण्डूति खज्जू’’ति। कण्डति भेदनं करोतीति कण्डु। खज्जति ब्यधनं करोतीति खज्जु। केसुचि पोत्थकेसु ‘‘कच्छू’’ति पाठो अत्थि, सो अयुत्तो।
539. ‘‘Yassā’’ti padassa visayaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘bhikkhuno’’ti. ‘‘Nābhiyā heṭṭhā’’ti iminā nābhiyā adho adhonābhīti vacanatthaṃ dasseti, ‘‘jāṇumaṇḍalānaṃ uparī’’ti iminā jāṇumaṇḍalānaṃ ubbha ubbhajāṇumaṇḍalanti. Ubbhasaddo hi uparipariyāyo sattamyantanipāto. Kaṇḍukhajjusaddānaṃ vevacanattā vuttaṃ ‘‘kaṇḍūti khajjū’’ti. Kaṇḍati bhedanaṃ karotīti kaṇḍu. Khajjati byadhanaṃ karotīti khajju. Kesuci potthakesu ‘‘kacchū’’ti pāṭho atthi, so ayutto.
लोहितं तुण्डं एतिस्साति लोहिततुण्डिका। पिळयति विबाधयतीति पिळका। आ भुसो असुचिं सवति पग्घरापेतीति अस्सावोति वचनत्थं दस्सेन्तो आह ‘‘असुचिपग्घरण’’न्ति। अरिसञ्च भगन्दरा च मधुमेहो च। आदिसद्देन दुन्नामकादयो सङ्गण्हाति। तत्थ अरि विय ईसति अभिभवतीति अरिसं। भगं वुच्चति वच्चमग्गं, तं दरति फालेतीति भगन्दरा, गूथसमीपे जातो वणविसेसो। मधु विय मुत्तादिं मिहति सेचतीति मधुमेहो, सो आबाधो मुत्तमेहो सुक्कमेहो रत्तमेहोति अनेकविधो। थुल्लसद्दो महन्तपरियायोति आह ‘‘महा’’ति। अट्ठमं।
Lohitaṃ tuṇḍaṃ etissāti lohitatuṇḍikā. Piḷayati vibādhayatīti piḷakā. Ā bhuso asuciṃ savati paggharāpetīti assāvoti vacanatthaṃ dassento āha ‘‘asucipaggharaṇa’’nti. Arisañca bhagandarā ca madhumeho ca. Ādisaddena dunnāmakādayo saṅgaṇhāti. Tattha ari viya īsati abhibhavatīti arisaṃ. Bhagaṃ vuccati vaccamaggaṃ, taṃ darati phāletīti bhagandarā, gūthasamīpe jāto vaṇaviseso. Madhu viya muttādiṃ mihati secatīti madhumeho, so ābādho muttameho sukkameho rattamehoti anekavidho. Thullasaddo mahantapariyāyoti āha ‘‘mahā’’ti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ९. रतनवग्गो • 9. Ratanavaggo
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ८. कण्डुपटिच्छादिसिक्खापदवण्णना • 8. Kaṇḍupaṭicchādisikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ७. निसीदनसिक्खापदवण्णना • 7. Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / ८. कण्डुपटिच्छादिसिक्खापदवण्णना • 8. Kaṇḍupaṭicchādisikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / ७. निसीदनसिक्खापदवण्णना • 7. Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā
