Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೧೦. ಕಣ್ಹದಿನ್ನತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    10. Kaṇhadinnattheragāthāvaṇṇanā

    ಉಪಾಸಿತಾ ಸಪ್ಪುರಿಸಾತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಣ್ಹದಿನ್ನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಇತೋ ಚತುನವುತೇ ಕಪ್ಪೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸೋಭಿತಂ ನಾಮ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಪುನ್ನಾಗಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಕಣ್ಹದಿನ್ನೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಉಪನಿಸ್ಸಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದಿಯಮಾನೋ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೪೮.೬೧-೬೫) –

    Upāsitāsappurisāti āyasmato kaṇhadinnattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto ito catunavute kappe kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ sobhitaṃ nāma paccekabuddhaṃ disvā pasannacitto punnāgapupphehi pūjaṃ akāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe brāhmaṇakule nibbattitvā kaṇhadinnoti laddhanāmo vayappatto upanissayasampattiyā codiyamāno dhammasenāpatiṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.48.61-65) –

    ‘‘ಸೋಭಿತೋ ನಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಚಿತ್ತಕೂಟೇ ವಸೀ ತದಾ।

    ‘‘Sobhito nāma sambuddho, cittakūṭe vasī tadā;

    ಗಹೇತ್ವಾ ಗಿರಿಪುನ್ನಾಗಂ, ಸಯಮ್ಭುಂ ಅಭಿಪೂಜಯಿಂ॥

    Gahetvā giripunnāgaṃ, sayambhuṃ abhipūjayiṃ.

    ‘‘ಚತುನ್ನವುತಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಬುದ್ಧಮಭಿಪೂಜಯಿಂ।

    ‘‘Catunnavutito kappe, yaṃ buddhamabhipūjayiṃ;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ –

    Arahattaṃ pana patvā aññaṃ byākaronto –

    ೧೭೯.

    179.

    ‘‘ಉಪಾಸಿತಾ ಸಪ್ಪುರಿಸಾ, ಸುತಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿಣ್ಹಸೋ।

    ‘‘Upāsitā sappurisā, sutā dhammā abhiṇhaso;

    ಸುತ್ವಾನ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸಂ, ಅಞ್ಜಸಂ ಅಮತೋಗಧಂ॥

    Sutvāna paṭipajjissaṃ, añjasaṃ amatogadhaṃ.

    ೧೮೦.

    180.

    ‘‘ಭವರಾಗಹತಸ್ಸ ಮೇ ಸತೋ, ಭವರಾಗೋ ಪುನ ಮೇ ನ ವಿಜ್ಜತಿ।

    ‘‘Bhavarāgahatassa me sato, bhavarāgo puna me na vijjati;

    ನ ಚಾಹು ನ ಚ ಮೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಮೇ ಏತರಹಿ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ॥ –

    Na cāhu na ca me bhavissati, na ca me etarahi vijjatī’’ti. –

    ಗಾಥಾದ್ವಯಂ ಅಭಾಸಿ।

    Gāthādvayaṃ abhāsi.

    ತತ್ಥ ಉಪಾಸಿತಾತಿ ಪರಿಚರಿತಾ ಪಟಿಪತ್ತಿಪಯಿರುಪಾಸನಾಯ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಾ। ಸಪ್ಪುರಿಸಾತಿ ಸನ್ತೇಹಿ ಸೀಲಾದಿಗುಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಪುರಿಸಾ, ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಾದಯೋ। ಏತೇನ ಪುರಿಮಚಕ್ಕದ್ವಯಸಮ್ಪತ್ತಿಮತ್ತನೋ ದಸ್ಸೇತಿ। ನ ಹಿ ಪತಿರೂಪದೇಸವಾಸೇನ ವಿನಾ ಸಪ್ಪುರಿಸೂಪನಿಸ್ಸಯೋ ಸಮ್ಭವತಿ। ಸುತಾ ಧಮ್ಮಾತಿ ಸಚ್ಚಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಾದಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಧಮ್ಮಾ ಸೋತದ್ವಾರಾನುಸಾರೇನ ಉಪಧಾರಿತಾ। ಏತೇನ ಅತ್ತನೋ ಬಾಹುಸಚ್ಚಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪಚ್ಛಿಮಚಕ್ಕದ್ವಯಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅಭಿಣ್ಹಸೋತಿ ಬಹುಸೋ ನ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ। ಇದಞ್ಚ ಪದಂ ‘‘ಉಪಾಸಿತಾ ಸಪ್ಪುರಿಸಾ’’ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಸುತ್ವಾನ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸಂ, ಅಞ್ಜಸಂ ಅಮತೋಗಧನ್ತಿ ತೇ ಧಮ್ಮೇ ಸುತ್ವಾ ತತ್ಥ ವುತ್ತರೂಪಾರೂಪಧಮ್ಮೇ ಸಲಕ್ಖಣಾದಿತೋ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅಮತೋಗಧಂ ನಿಬ್ಬಾನಪತಿಟ್ಠಂ ತಂಸಮ್ಪಾಪಕಂ ಅಞ್ಜಸಂ ಅರಿಯಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಂ ಪಾಪುಣಿಂ।

    Tattha upāsitāti paricaritā paṭipattipayirupāsanāya payirupāsitā. Sappurisāti santehi sīlādiguṇehi samannāgatā purisā, ariyapuggalā sāriputtattherādayo. Etena purimacakkadvayasampattimattano dasseti. Na hi patirūpadesavāsena vinā sappurisūpanissayo sambhavati. Sutā dhammāti saccapaṭiccasamuppādādipaṭisaṃyuttadhammā sotadvārānusārena upadhāritā. Etena attano bāhusaccaṃ dassento pacchimacakkadvayasampattiṃ dasseti. Abhiṇhasoti bahuso na kālena kālaṃ. Idañca padaṃ ‘‘upāsitā sappurisā’’ti etthāpi yojetabbaṃ. Sutvāna paṭipajjissaṃ, añjasaṃ amatogadhanti te dhamme sutvā tattha vuttarūpārūpadhamme salakkhaṇādito pariggahetvā anukkamena vipassanaṃ vaḍḍhetvā amatogadhaṃ nibbānapatiṭṭhaṃ taṃsampāpakaṃ añjasaṃ ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ paṭipajjiṃ pāpuṇiṃ.

    ಭವರಾಗಹತಸ್ಸ ಮೇ ಸತೋತಿ ಭವರಾಗೇನ ಭವತಣ್ಹಾಯ ಅನಾದಿಮತಿ ಸಂಸಾರೇ ಹತಸ್ಸ ಉಪದ್ದುತಸ್ಸ ಮಮ ಸತೋ ಸಮಾನಸ್ಸ, ಅಗ್ಗಮಗ್ಗೇನ ವಾ ಹತಭವರಾಗಸ್ಸ। ಭವರಾಗೋ ಪುನ ಮೇ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ತತೋ ಏವ ಪುನ ಇದಾನಿ ಭವರಾಗೋ ಮೇ ನತ್ಥಿ। ನ ಚಾಹು ನ ಮೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಮೇ ಏತರಹಿ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಯದಿಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಪುಥುಜ್ಜನಕಾಲೇ ಸೇಕ್ಖಕಾಲೇ ಚ ಮೇ ಭವರಾಗೋ ಅಹೋಸಿ, ಅಗ್ಗಮಗ್ಗಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಪನ ಪಟ್ಠಾಯ ನ ಚಾಹು ನ ಚ ಅಹೋಸಿ, ಆಯತಿಮ್ಪಿ ನ ಮೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಏತರಹಿ ಅಧುನಾಪಿ ನ ಚ ಮೇ ವಿಜ್ಜತಿ ನ ಚ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ಪಹೀನೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭವರಾಗವಚನೇನೇವ ಚೇತ್ಥ ತದೇಕಟ್ಠತಾಯ ಮಾನಾದೀನಮ್ಪಿ ಅಭಾವೋ ವುತ್ತೋತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನತಂ ದಸ್ಸೇತಿ।

    Bhavarāgahatassame satoti bhavarāgena bhavataṇhāya anādimati saṃsāre hatassa upaddutassa mama sato samānassa, aggamaggena vā hatabhavarāgassa. Bhavarāgo puna me na vijjatīti tato eva puna idāni bhavarāgo me natthi. Na cāhu na me bhavissati, na ca me etarahi vijjatīti yadipi pubbe puthujjanakāle sekkhakāle ca me bhavarāgo ahosi, aggamaggappattito pana paṭṭhāya na cāhu na ca ahosi, āyatimpi na me bhavissati, etarahi adhunāpi na ca me vijjati na ca upalabbhati, pahīnoti attho. Bhavarāgavacaneneva cettha tadekaṭṭhatāya mānādīnampi abhāvo vuttoti sabbaso parikkhīṇabhavasaṃyojanataṃ dasseti.

    ಕಣ್ಹದಿನ್ನತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Kaṇhadinnattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ತತಿಯವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Tatiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೧೦. ಕಣ್ಹದಿನ್ನತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 10. Kaṇhadinnattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact