| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
५. कणिकारछत्तियत्थेरअपदानवण्णना
5. Kaṇikārachattiyattheraapadānavaṇṇanā
वेस्सभू नाम सम्बुद्धोतिआदिकं आयस्मतो कणिकारछत्तियत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि थेरो पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो वेस्सभुस्स भगवतो काले कुलगेहे निब्बत्तो विञ्ञुतं पत्तो सद्धासम्पन्नो अहोसि। तस्मिं समये वेस्सभू भगवा विवेककामो महावनं पविसित्वा निसीदि। अथ सोपि उपासको केनचिदेव करणीयेन तत्थ गन्त्वा भगवन्तं अग्गिक्खन्धं विय जलमानं निसिन्नं दिस्वा पसन्नमानसो कणिकारपुप्फं ओचिनित्वा छत्तं कत्वा भगवतो निसिन्नट्ठाने वितानं कत्वा पूजेसि, तं भगवतो आनुभावेन सत्ताहं अमिलातं हुत्वा तथेव अट्ठासि। भगवापि फलसमापत्तिं निरोधसमापत्तिञ्च समापज्जित्वा विहासि , सो तं अच्छरियं दिस्वा सोमनस्सजातो भगवन्तं वन्दित्वा अञ्जलिं पग्गय्ह अट्ठासि। भगवा समापत्तितो वुट्ठहित्वा विहारमेव अगमासि।
Vessabhūnāma sambuddhotiādikaṃ āyasmato kaṇikārachattiyattherassa apadānaṃ. Ayampi thero purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vessabhussa bhagavato kāle kulagehe nibbatto viññutaṃ patto saddhāsampanno ahosi. Tasmiṃ samaye vessabhū bhagavā vivekakāmo mahāvanaṃ pavisitvā nisīdi. Atha sopi upāsako kenacideva karaṇīyena tattha gantvā bhagavantaṃ aggikkhandhaṃ viya jalamānaṃ nisinnaṃ disvā pasannamānaso kaṇikārapupphaṃ ocinitvā chattaṃ katvā bhagavato nisinnaṭṭhāne vitānaṃ katvā pūjesi, taṃ bhagavato ānubhāvena sattāhaṃ amilātaṃ hutvā tatheva aṭṭhāsi. Bhagavāpi phalasamāpattiṃ nirodhasamāpattiñca samāpajjitvā vihāsi , so taṃ acchariyaṃ disvā somanassajāto bhagavantaṃ vanditvā añjaliṃ paggayha aṭṭhāsi. Bhagavā samāpattito vuṭṭhahitvā vihārameva agamāsi.
२३. सो तेन पुञ्ञेन देवमनुस्सेसु सम्पत्तियो अनुभवित्वा इमस्मिं बुद्धुप्पादे सावत्थियं कुलगेहे निब्बत्तो वुद्धिमन्वाय सद्धासम्पन्नो सत्थु धम्मदेसनं सुत्वा घरावासे अनल्लीनो पब्बजित्वा वत्तपटिपत्तिया जिनसासनं सोभेन्तो नचिरस्सेव अरहा हुत्वा अत्तनो पुब्बकम्मं सरित्वा सोमनस्सजातो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो वेस्सभू नाम सम्बुद्धोतिआदिमाह। तत्थ वेस्सभूति वेस्से वेस्सजने भुनाति अभिभवतीति वेस्सभू। अथ वा वेस्से पञ्चविधमारे अभिभुनाति अज्झोत्थरतीति वेस्सभू। सामंयेव बुज्झिता सच्चानीति सम्बुद्धो, नामेन वेस्सभू नाम सम्बुद्धोति अत्थो। दिवाविहाराय मुनीति दिब्बति पकासेति तं तं वत्थुं पाकटं करोतीति दिवा। सूरियुग्गमनतो पट्ठाय याव अत्थङ्गमो, ताव परिच्छिन्नकालो, विहरणं चतूहि इरियापथेहि पवत्तनं विहारो, दिवाय विहारो दिवाविहारो, तस्स दिवाविहाराय लोकजेट्ठो नरासभो बुद्धमुनि महावनं ओगाहित्वा पविसित्वाति अत्थो। सेसं उत्तानत्थमेवाति।
23. So tena puññena devamanussesu sampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ kulagehe nibbatto vuddhimanvāya saddhāsampanno satthu dhammadesanaṃ sutvā gharāvāse anallīno pabbajitvā vattapaṭipattiyā jinasāsanaṃ sobhento nacirasseva arahā hutvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento vessabhū nāma sambuddhotiādimāha. Tattha vessabhūti vesse vessajane bhunāti abhibhavatīti vessabhū. Atha vā vesse pañcavidhamāre abhibhunāti ajjhottharatīti vessabhū. Sāmaṃyeva bujjhitā saccānīti sambuddho, nāmena vessabhū nāma sambuddhoti attho. Divāvihārāya munīti dibbati pakāseti taṃ taṃ vatthuṃ pākaṭaṃ karotīti divā. Sūriyuggamanato paṭṭhāya yāva atthaṅgamo, tāva paricchinnakālo, viharaṇaṃ catūhi iriyāpathehi pavattanaṃ vihāro, divāya vihāro divāvihāro, tassa divāvihārāya lokajeṭṭho narāsabho buddhamuni mahāvanaṃ ogāhitvā pavisitvāti attho. Sesaṃ uttānatthamevāti.
कणिकारछत्तियत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Kaṇikārachattiyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / ५. कणिकारछत्तियत्थेरअपदानं • 5. Kaṇikārachattiyattheraapadānaṃ
