Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విమానవత్థు-అట్ఠకథా • Vimānavatthu-aṭṭhakathā

    ౫. కఞ్జికదాయికావిమానవణ్ణనా

    5. Kañjikadāyikāvimānavaṇṇanā

    అభిక్కన్తేన వణ్ణేనాతి కఞ్జికదాయికావిమానం. తస్స కా ఉప్పత్తి? భగవా అన్ధకవిన్దే విహరతి. తేన చ సమయేన భగవతో కుచ్ఛియం వాతరోగో ఉప్పజ్జి. భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి ‘‘గచ్ఛ త్వం ఆనన్ద, పిణ్డాయ చరిత్వా మయ్హం భేసజ్జత్థం కఞ్జికం ఆహరా’’తి. ‘‘ఏవం భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పటిస్సుణిత్వా మహారాజదత్తియం పత్తం గహేత్వా అత్తనో ఉపట్ఠాకవేజ్జస్స నివేసనద్వారే అట్ఠాసి. తం దిస్వా వేజ్జస్స భరియా పచ్చుగ్గన్త్వా వన్దిత్వా పత్తం గహేత్వా థేరం పుచ్ఛి ‘‘కీదిసేన వో, భన్తే, భేసజ్జేన అత్థో’’తి. సా కిర బుద్ధిసమ్పన్నా ‘‘భేసజ్జేన పయోజనే సతి థేరో ఇధాగచ్ఛతి, న భిక్ఖత్థ’’న్తి సల్లక్ఖేసి. ‘‘కఞ్జికేనా’’తి చ వుత్తే ‘‘న యిదం భేసజ్జం మయ్హం అయ్యస్స, తథా హేస భగవతో పత్తో, హన్దాహం లోకనాథస్స అనుచ్ఛవికం కఞ్జికం సమ్పాదేమీ’’తి సోమనస్సజాతా సఞ్జాతబహుమానా బదరయూసేన యాగుం సమ్పాదేత్వా పత్తం పూరేత్వా తస్స పరివారభావేన అఞ్ఞఞ్చ భోజనం పటియాదేత్వా పేసేసి. తం పరిభుత్తమత్తస్సేవ భగవతో సో ఆబాధో వూపసమి. సా అపరేన సమయేన కాలం కత్వా తావతింసేసు ఉప్పజ్జిత్వా మహతిం దిబ్బసమ్పత్తిం అనుభవన్తీ మోదతి. అథాయస్మా మహామోగ్గల్లానో దేవచారికం చరన్తో తం అచ్ఛరాసహస్సపరివారేన విచరన్తిం దిస్వా తాయ కతకమ్మం ఇమాహి గాథాహి పుచ్ఛి –

    Abhikkantenavaṇṇenāti kañjikadāyikāvimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā andhakavinde viharati. Tena ca samayena bhagavato kucchiyaṃ vātarogo uppajji. Bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi ‘‘gaccha tvaṃ ānanda, piṇḍāya caritvā mayhaṃ bhesajjatthaṃ kañjikaṃ āharā’’ti. ‘‘Evaṃ bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissuṇitvā mahārājadattiyaṃ pattaṃ gahetvā attano upaṭṭhākavejjassa nivesanadvāre aṭṭhāsi. Taṃ disvā vejjassa bhariyā paccuggantvā vanditvā pattaṃ gahetvā theraṃ pucchi ‘‘kīdisena vo, bhante, bhesajjena attho’’ti. Sā kira buddhisampannā ‘‘bhesajjena payojane sati thero idhāgacchati, na bhikkhattha’’nti sallakkhesi. ‘‘Kañjikenā’’ti ca vutte ‘‘na yidaṃ bhesajjaṃ mayhaṃ ayyassa, tathā hesa bhagavato patto, handāhaṃ lokanāthassa anucchavikaṃ kañjikaṃ sampādemī’’ti somanassajātā sañjātabahumānā badarayūsena yāguṃ sampādetvā pattaṃ pūretvā tassa parivārabhāvena aññañca bhojanaṃ paṭiyādetvā pesesi. Taṃ paribhuttamattasseva bhagavato so ābādho vūpasami. Sā aparena samayena kālaṃ katvā tāvatiṃsesu uppajjitvā mahatiṃ dibbasampattiṃ anubhavantī modati. Athāyasmā mahāmoggallāno devacārikaṃ caranto taṃ accharāsahassaparivārena vicarantiṃ disvā tāya katakammaṃ imāhi gāthāhi pucchi –

    ౭౧౯.

    719.

    ‘‘అభిక్కన్తేన వణ్ణేన …పే॰… వణ్ణో చ తే సబ్బదిసా పభాసతీ’’తి. –

    ‘‘Abhikkantena vaṇṇena …pe… vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti. –

    సాపి బ్యాకాసి.

    Sāpi byākāsi.

    ౭౨౧.

    721.

    ‘‘సా దేవతా అత్తమనా…పే॰… యస్స కమ్మస్సిదం ఫలం’’.

    ‘‘Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.

    ౭౨౩.

    723.

    ‘‘అహం అన్ధకవిన్దమ్హి, బుద్ధస్సాదిచ్చబన్ధునో;

    ‘‘Ahaṃ andhakavindamhi, buddhassādiccabandhuno;

    అదాసిం కోలసమ్పాకం, కఞ్జికం తేలధూపితం.

    Adāsiṃ kolasampākaṃ, kañjikaṃ teladhūpitaṃ.

    ౭౨౪.

    724.

    ‘‘పిప్ఫల్యా లసుణేన చ, మిస్సం లామఞ్జకేన చ;

    ‘‘Pipphalyā lasuṇena ca, missaṃ lāmañjakena ca;

    అదాసిం ఉజుభూతస్మిం, విప్పసన్నేన చేతసా.

    Adāsiṃ ujubhūtasmiṃ, vippasannena cetasā.

    ౭౨౫.

    725.

    ‘‘యా మహేసిత్తం కారేయ్య, చక్కవత్తిస్స రాజినో;

    ‘‘Yā mahesittaṃ kāreyya, cakkavattissa rājino;

    నారీ సబ్బఙ్గకల్యాణీ, భత్తు చానోమదస్సికా;

    Nārī sabbaṅgakalyāṇī, bhattu cānomadassikā;

    ఏకస్స కఞ్జికదానస్స, కలం నాగ్ఘతి సోళసిం.

    Ekassa kañjikadānassa, kalaṃ nāgghati soḷasiṃ.

    ౭౨౬.

    726.

    ‘‘సతం నిక్ఖా సతం అస్సా, సతం అస్సతరీరథా;

    ‘‘Sataṃ nikkhā sataṃ assā, sataṃ assatarīrathā;

    సతం కఞ్ఞాసహస్సాని, ఆముత్తమణికుణ్డలా;

    Sataṃ kaññāsahassāni, āmuttamaṇikuṇḍalā;

    ఏకస్స కఞ్జికదానస్స, కలం నాగ్ఘన్తి సోళసిం.

    Ekassa kañjikadānassa, kalaṃ nāgghanti soḷasiṃ.

    ౭౨౭.

    727.

    ‘‘సతం హేమవతా నాగా, ఈసాదన్తా ఉరూళ్హవా;

    ‘‘Sataṃ hemavatā nāgā, īsādantā urūḷhavā;

    సువణ్ణకచ్ఛా మాతఙ్గా, హేమకప్పనవాససా,

    Suvaṇṇakacchā mātaṅgā, hemakappanavāsasā,

    ఏకస్స కఞ్జికదానస్స, కలం నాగ్ఘన్తి సోళసిం.

    Ekassa kañjikadānassa, kalaṃ nāgghanti soḷasiṃ.

    ౭౨౮.

    728.

    ‘‘చతున్నమపి దీపానం, ఇస్సరం యోధ కారయే;

    ‘‘Catunnamapi dīpānaṃ, issaraṃ yodha kāraye;

    ఏకస్స కఞ్జికదానస్స, కలం నాగ్ఘతి సోళసి’’న్తి.

    Ekassa kañjikadānassa, kalaṃ nāgghati soḷasi’’nti.

    ౭౨౩-౪. తత్థ అదాసిం కోలసమ్పాపకం, కఞ్జికం తేలధూపితన్తి బదరమోదకకసావే చతుగుణోదకసమోదితే పాకేన చతుత్థభాగావసిట్ఠం యాగుం పచిత్వా తం తికటుకఅజమోదహిఙ్గుజీరకలసుణాదీహి కటుకభణ్డేహి అభిసఙ్ఖరిత్వా సుధూపితం కత్వా లామఞ్జగన్ధం గాహాపేత్వా పసన్నచిత్తేన భగవతో పత్తే ఆకిరిత్వా సత్థారం ఉద్దిసిత్వా అదాసిం, థేరస్స హత్థే పతిట్ఠపేసిన్తి దస్సేతి. తేనాహ –

    723-4. Tattha adāsiṃ kolasampāpakaṃ, kañjikaṃ teladhūpitanti badaramodakakasāve catuguṇodakasamodite pākena catutthabhāgāvasiṭṭhaṃ yāguṃ pacitvā taṃ tikaṭukaajamodahiṅgujīrakalasuṇādīhi kaṭukabhaṇḍehi abhisaṅkharitvā sudhūpitaṃ katvā lāmañjagandhaṃ gāhāpetvā pasannacittena bhagavato patte ākiritvā satthāraṃ uddisitvā adāsiṃ, therassa hatthe patiṭṭhapesinti dasseti. Tenāha –

    ‘‘పిప్ఫల్యా లసుణేన చ, మిస్సం లామఞ్జకేన చ;

    ‘‘Pipphalyālasuṇena ca, missaṃ lāmañjakena ca;

    అదాసిం ఉజుభూతస్మిం, విప్పసన్నేన చేతసా’’తి.

    Adāsiṃ ujubhūtasmiṃ, vippasannena cetasā’’ti.

    సేసం వుత్తనయమేవ.

    Sesaṃ vuttanayameva.

    ఏవం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానో తాయ దేవతాయ అత్తనా సముపచితసుచరితకమ్మే ఆవికతే సపరివారాయ తస్సా ధమ్మం దేసేత్వా మనుస్సలోకం ఆగన్త్వా తం పవత్తిం భగవతో ఆరోచేసి. భగవా తమత్థం అట్ఠుప్పత్తిం కత్వా చతుపరిసమజ్ఝే ధమ్మం దేసేసి. సా దేసనా మహాజనస్స సాత్థికా అహోసీతి.

    Evaṃ āyasmā mahāmoggallāno tāya devatāya attanā samupacitasucaritakamme āvikate saparivārāya tassā dhammaṃ desetvā manussalokaṃ āgantvā taṃ pavattiṃ bhagavato ārocesi. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā catuparisamajjhe dhammaṃ desesi. Sā desanā mahājanassa sātthikā ahosīti.

    కఞ్జికదాయికావిమానవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Kañjikadāyikāvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / విమానవత్థుపాళి • Vimānavatthupāḷi / ౫. కఞ్జికదాయికావిమానవత్థు • 5. Kañjikadāyikāvimānavatthu


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact