| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಉದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Udāna-aṭṭhakathā |
೭. ಕಙ್ಖಾರೇವತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
7. Kaṅkhārevatasuttavaṇṇanā
೪೭. ಸತ್ತಮೇ ಕಙ್ಖಾರೇವತೋತಿ ತಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಸೋ ಹಿ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪದೋ ಸೀಲವಾ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೋ ವಿಹರತಿ, ‘‘ಅಕಪ್ಪಿಯಾ ಮುಗ್ಗಾ, ನ ಕಪ್ಪನ್ತಿ ಮುಗ್ಗಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ, ಅಕಪ್ಪಿಯೋ ಗುಳೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೭೨) ಚ ಆದಿನಾ ವಿನಯಕುಕ್ಕುಚ್ಚಸಙ್ಖಾತಕಙ್ಖಾಬಹುಲೋ ಪನ ಹೋತಿ। ತೇನ ಕಙ್ಖಾರೇವತೋತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ। ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಘಟೇನ್ತೋ ವಾಯಮನ್ತೋ ಛಳಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಝಾನಸುಖೇನ ಫಲಸುಖೇನ ವೀತಿನಾಮೇತಿ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಪನ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಅತ್ತನೋ ಕಙ್ಖಾವಿತರಣವಿಸುದ್ಧಿಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ’’ತಿ। ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾ ಹಿ ‘‘ಅಹೋಸಿಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಅತೀತಮದ್ಧಾನ’’ನ್ತಿಆದಿನಯಪವತ್ತಾಯ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೮; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೨೦) ಸೋಳಸವತ್ಥುಕಾಯ, ‘‘ಬುದ್ಧೇ ಕಙ್ಖತಿ…ಪೇ॰… ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಕಙ್ಖತೀ’’ತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ೧೦೦೮) ಏವಂ ವುತ್ತಾಯ ಅಟ್ಠವತ್ಥುಕಾಯ, ಪಗೇವ ಇತರಾಸನ್ತಿ ಅನವಸೇಸತೋ ಸಬ್ಬಕಙ್ಖಾನಂ ವಿತರಣತೋ ಸಮತಿಕ್ಕಮನತೋ, ಅಞ್ಞೇಹಿ ಚ ಅತ್ತನಾ ಪಹಾತಬ್ಬಕಿಲೇಸೇಹಿ ಅಚ್ಚನ್ತವಿಸುಜ್ಝನತೋ ‘‘ಕಙ್ಖಾವಿತರಣವಿಸುದ್ಧೀ’’ತಿ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತಾ। ತಞ್ಹಿ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ದೀಘರತ್ತಂ ಕಙ್ಖಾಪಕತತ್ತಾ ‘‘ಇಮಂ ಮಗ್ಗಧಮ್ಮಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ಇಮಾ ಮೇ ಕಙ್ಖಾ ಅನವಸೇಸಾ ಪಹೀನಾ’’ತಿ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ನಿಸೀದಿ, ನ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯನಾಮರೂಪದಸ್ಸನಂ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿಕತ್ತಾ ತಸ್ಸ ಕಙ್ಖಾವಿತರಣಸ್ಸ।
47. Sattame kaṅkhārevatoti tassa therassa nāmaṃ. So hi sāsane pabbajitvā laddhūpasampado sīlavā kalyāṇadhammo viharati, ‘‘akappiyā muggā, na kappanti muggā paribhuñjituṃ, akappiyo guḷo’’ti (mahāva. 272) ca ādinā vinayakukkuccasaṅkhātakaṅkhābahulo pana hoti. Tena kaṅkhārevatoti paññāyittha. So aparabhāge satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā ghaṭento vāyamanto chaḷabhiññā sacchikatvā jhānasukhena phalasukhena vītināmeti, yebhuyyena pana attanā adhigataṃ ariyamaggaṃ garuṃ katvā paccavekkhati. Tena vuttaṃ – ‘‘attano kaṅkhāvitaraṇavisuddhiṃ paccavekkhamāno’’ti. Maggapaññā hi ‘‘ahosiṃ nu kho ahaṃ atītamaddhāna’’ntiādinayapavattāya (ma. ni. 1.18; saṃ. ni. 2.20) soḷasavatthukāya, ‘‘buddhe kaṅkhati…pe… paṭiccasamuppannesu dhammesu kaṅkhatī’’ti (dha. sa. 1008) evaṃ vuttāya aṭṭhavatthukāya, pageva itarāsanti anavasesato sabbakaṅkhānaṃ vitaraṇato samatikkamanato, aññehi ca attanā pahātabbakilesehi accantavisujjhanato ‘‘kaṅkhāvitaraṇavisuddhī’’ti idhādhippetā. Tañhi ayamāyasmā dīgharattaṃ kaṅkhāpakatattā ‘‘imaṃ maggadhammaṃ adhigamma imā me kaṅkhā anavasesā pahīnā’’ti garuṃ katvā paccavekkhamāno nisīdi, na sappaccayanāmarūpadassanaṃ aniccantikattā tassa kaṅkhāvitaraṇassa.
ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾತಿ ಏತಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅನವಸೇಸಕಙ್ಖಾವಿತರಣಸಙ್ಖಾತಂ ಅತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತದತ್ಥದೀಪಕಂ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ।
Etamatthaṃ viditvāti etaṃ ariyamaggassa anavasesakaṅkhāvitaraṇasaṅkhātaṃ atthaṃ viditvā tadatthadīpakaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
ತತ್ಥ ಯಾ ಕಾಚಿ ಕಙ್ಖಾ ಇಧ ವಾ ಹುರಂ ವಾತಿ ಇಧ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ‘‘ಅಹಂ ನು ಖೋಸ್ಮಿ ನೋ ನು ಖೋಸ್ಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಹುರಂ ವಾ, ಅತೀತಾನಾಗತೇಸು ಅತ್ತಭಾವೇಸು ‘‘ಅಹೋಸಿಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಅತೀತಮದ್ಧಾನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಾ ಕಙ್ಖಾ। ಸಕವೇದಿಯಾ ವಾ ಪರವೇದಿಯಾ ವಾತಿ ತಾ ಏವಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಕಅತ್ತಭಾವೇ ಆರಮ್ಮಣವಸೇನ ಪಟಿಲಭಿತಬ್ಬಾಯ ಪವತ್ತಿಯಾ ಸಕವೇದಿಯಾ ವಾ ಪರಸ್ಸ ಅತ್ತಭಾವೇ ಪಟಿಲಭಿತಬ್ಬಾಯ ‘‘ಬುದ್ಧೋ ನು ಖೋ, ನೋ ನು ಖೋ’’ತಿಆದಿನಾ ವಾ ಪರಸ್ಮಿಂ ಪಧಾನೇ ಉತ್ತಮೇ ಪಟಿಲಭಿತಬ್ಬಾಯ ಪವತ್ತಿಯಾ ಪರವೇದಿಯಾ ವಾ ಯಾ ಕಾಚಿ ಕಙ್ಖಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ। ಯೇ ಝಾಯಿನೋ ತಾ ಪಜಹನ್ತಿ ಸಬ್ಬಾ, ಆತಾಪಿನೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಾತಿ ಯೇ ಆರಮ್ಮಣೂಪನಿಜ್ಝಾನೇನ ಲಕ್ಖಣೂಪನಿಜ್ಝಾನೇನ ಝಾಯಿನೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಆತಾಪಿನೋ ಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಾ ಅಧಿಗಚ್ಛನ್ತಾ ಸದ್ಧಾನುಸಾರೀಆದಿಪ್ಪಭೇದಾ ಪಠಮಮಗ್ಗಟ್ಠಾ ಪುಗ್ಗಲಾ, ತಾ ಸಬ್ಬಾ ಕಙ್ಖಾ ಪಜಹನ್ತಿ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದನ್ತಿ ಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ। ತತೋ ಪರಂ ಪನ ತಾ ಪಹೀನಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಇತೋ ಅಞ್ಞಂ ತಾಸಂ ಅಚ್ಚನ್ತಪ್ಪಹಾನಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Tattha yā kāci kaṅkhā idha vā huraṃ vāti idha imasmiṃ paccuppanne attabhāve ‘‘ahaṃ nu khosmi no nu khosmī’’tiādinā huraṃ vā, atītānāgatesu attabhāvesu ‘‘ahosiṃ nu kho ahaṃ atītamaddhāna’’ntiādinā uppajjanakā kaṅkhā. Sakavediyā vā paravediyā vāti tā evaṃ vuttanayeneva sakaattabhāve ārammaṇavasena paṭilabhitabbāya pavattiyā sakavediyā vā parassa attabhāve paṭilabhitabbāya ‘‘buddho nu kho, no nu kho’’tiādinā vā parasmiṃ padhāne uttame paṭilabhitabbāya pavattiyā paravediyā vā yā kāci kaṅkhā vicikicchā. Ye jhāyino tā pajahanti sabbā, ātāpino brahmacariyaṃ carantāti ye ārammaṇūpanijjhānena lakkhaṇūpanijjhānena jhāyino vipassanaṃ ussukkāpetvā catubbidhasammappadhānapāripūriyā ātāpino maggabrahmacariyaṃ carantā adhigacchantā saddhānusārīādippabhedā paṭhamamaggaṭṭhā puggalā, tā sabbā kaṅkhā pajahanti samucchindanti maggakkhaṇe. Tato paraṃ pana tā pahīnā nāma honti, tasmā ito aññaṃ tāsaṃ accantappahānaṃ nāma natthīti adhippāyo.
ಇತಿ ಭಗವಾ ಝಾನಮುಖೇನ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಙ್ಖಾರೇವತಸ್ಸ ಝಾನಸೀಸೇನ ಅರಿಯಮಗ್ಗಾಧಿಗಮಂ ಥೋಮೇನ್ತೋ ಥೋಮನಾವಸೇನ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ। ತೇನೇವ ಚ ನಂ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಝಾಯೀನಂ ಯದಿದಂ ಕಙ್ಖಾರೇವತೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೨೦೪) ಝಾಯೀಭಾವೇನ ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪೇಸೀತಿ।
Iti bhagavā jhānamukhena āyasmato kaṅkhārevatassa jhānasīsena ariyamaggādhigamaṃ thomento thomanāvasena udānaṃ udānesi. Teneva ca naṃ ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ jhāyīnaṃ yadidaṃ kaṅkhārevato’’ti (a. ni. 1.204) jhāyībhāvena etadagge ṭhapesīti.
ಸತ್ತಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sattamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಉದಾನಪಾಳಿ • Udānapāḷi / ೭. ಕಙ್ಖಾರೇವತಸುತ್ತಂ • 7. Kaṅkhārevatasuttaṃ
