| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / උදාන-අට්‌ඨකථා • Udāna-aṭṭhakathā |
7. කඞ්‌ඛාරෙවතසුත්‌තවණ්‌ණනා
7. Kaṅkhārevatasuttavaṇṇanā
47. සත්‌තමෙ කඞ්‌ඛාරෙවතොති තස්‌ස ථෙරස්‌ස නාමං. සො හි සාසනෙ පබ්‌බජිත්‌වා ලද්‌ධූපසම්‌පදො සීලවා කල්‍යාණධම්‌මො විහරති, ‘‘අකප්‌පියා මුග්‌ගා, න කප්‌පන්‌ති මුග්‌ගා පරිභුඤ්‌ජිතුං, අකප්‌පියො ගුළො’’ති (මහාව. 272) ච ආදිනා විනයකුක්‌කුච්‌චසඞ්‌ඛාතකඞ්‌ඛාබහුලො පන හොති. තෙන කඞ්‌ඛාරෙවතොති පඤ්‌ඤායිත්‌ථ. සො අපරභාගෙ සත්‌ථු සන්‌තිකෙ කම්‌මට්‌ඨානං ගහෙත්‌වා ඝටෙන්‌තො වායමන්‌තො ඡළභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා ඣානසුඛෙන ඵලසුඛෙන වීතිනාමෙති, යෙභුය්‍යෙන පන අත්‌තනා අධිගතං අරියමග්‌ගං ගරුං කත්‌වා පච්‌චවෙක්‌ඛති. තෙන වුත්‌තං – ‘‘අත්‌තනො කඞ්‌ඛාවිතරණවිසුද්‌ධිං පච්‌චවෙක්‌ඛමානො’’ති. මග්‌ගපඤ්‌ඤා හි ‘‘අහොසිං නු ඛො අහං අතීතමද්‌ධාන’’න්‌තිආදිනයපවත්‌තාය (ම. නි. 1.18; සං. නි. 2.20) සොළසවත්‌ථුකාය, ‘‘බුද්‌ධෙ කඞ්‌ඛති…පෙ.… පටිච්‌චසමුප්‌පන්‌නෙසු ධම්‌මෙසු කඞ්‌ඛතී’’ති (ධ. ස. 1008) එවං වුත්‌තාය අට්‌ඨවත්‌ථුකාය, පගෙව ඉතරාසන්‌ති අනවසෙසතො සබ්‌බකඞ්‌ඛානං විතරණතො සමතික්‌කමනතො, අඤ්‌ඤෙහි ච අත්‌තනා පහාතබ්‌බකිලෙසෙහි අච්‌චන්‌තවිසුජ්‌ඣනතො ‘‘කඞ්‌ඛාවිතරණවිසුද්‌ධී’’ති ඉධාධිප්‌පෙතා. තඤ්‌හි අයමායස්‌මා දීඝරත්‌තං කඞ්‌ඛාපකතත්‌තා ‘‘ඉමං මග්‌ගධම්‌මං අධිගම්‌ම ඉමා මෙ කඞ්‌ඛා අනවසෙසා පහීනා’’ති ගරුං කත්‌වා පච්‌චවෙක්‌ඛමානො නිසීදි, න සප්‌පච්‌චයනාමරූපදස්‌සනං අනිච්‌චන්‌තිකත්‌තා තස්‌ස කඞ්‌ඛාවිතරණස්‌ස.
47. Sattame kaṅkhārevatoti tassa therassa nāmaṃ. So hi sāsane pabbajitvā laddhūpasampado sīlavā kalyāṇadhammo viharati, ‘‘akappiyā muggā, na kappanti muggā paribhuñjituṃ, akappiyo guḷo’’ti (mahāva. 272) ca ādinā vinayakukkuccasaṅkhātakaṅkhābahulo pana hoti. Tena kaṅkhārevatoti paññāyittha. So aparabhāge satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā ghaṭento vāyamanto chaḷabhiññā sacchikatvā jhānasukhena phalasukhena vītināmeti, yebhuyyena pana attanā adhigataṃ ariyamaggaṃ garuṃ katvā paccavekkhati. Tena vuttaṃ – ‘‘attano kaṅkhāvitaraṇavisuddhiṃ paccavekkhamāno’’ti. Maggapaññā hi ‘‘ahosiṃ nu kho ahaṃ atītamaddhāna’’ntiādinayapavattāya (ma. ni. 1.18; saṃ. ni. 2.20) soḷasavatthukāya, ‘‘buddhe kaṅkhati…pe… paṭiccasamuppannesu dhammesu kaṅkhatī’’ti (dha. sa. 1008) evaṃ vuttāya aṭṭhavatthukāya, pageva itarāsanti anavasesato sabbakaṅkhānaṃ vitaraṇato samatikkamanato, aññehi ca attanā pahātabbakilesehi accantavisujjhanato ‘‘kaṅkhāvitaraṇavisuddhī’’ti idhādhippetā. Tañhi ayamāyasmā dīgharattaṃ kaṅkhāpakatattā ‘‘imaṃ maggadhammaṃ adhigamma imā me kaṅkhā anavasesā pahīnā’’ti garuṃ katvā paccavekkhamāno nisīdi, na sappaccayanāmarūpadassanaṃ aniccantikattā tassa kaṅkhāvitaraṇassa.
එතමත්‌ථං විදිත්‌වාති එතං අරියමග්‌ගස්‌ස අනවසෙසකඞ්‌ඛාවිතරණසඞ්‌ඛාතං අත්‌ථං විදිත්‌වා තදත්‌ථදීපකං ඉමං උදානං උදානෙසි.
Etamatthaṃ viditvāti etaṃ ariyamaggassa anavasesakaṅkhāvitaraṇasaṅkhātaṃ atthaṃ viditvā tadatthadīpakaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
තත්‌ථ යා කාචි කඞ්‌ඛා ඉධ වා හුරං වාති ඉධ ඉමස්‌මිං පච්‌චුප්‌පන්‌නෙ අත්‌තභාවෙ ‘‘අහං නු ඛොස්‌මි නො නු ඛොස්‌මී’’තිආදිනා හුරං වා, අතීතානාගතෙසු අත්‌තභාවෙසු ‘‘අහොසිං නු ඛො අහං අතීතමද්‌ධාන’’න්‌තිආදිනා උප්‌පජ්‌ජනකා කඞ්‌ඛා. සකවෙදියා වා පරවෙදියා වාති තා එවං වුත්‌තනයෙනෙව සකඅත්‌තභාවෙ ආරම්‌මණවසෙන පටිලභිතබ්‌බාය පවත්‌තියා සකවෙදියා වා පරස්‌ස අත්‌තභාවෙ පටිලභිතබ්‌බාය ‘‘බුද්‌ධො නු ඛො, නො නු ඛො’’තිආදිනා වා පරස්‌මිං පධානෙ උත්‌තමෙ පටිලභිතබ්‌බාය පවත්‌තියා පරවෙදියා වා යා කාචි කඞ්‌ඛා විචිකිච්‌ඡා. යෙ ඣායිනො තා පජහන්‌ති සබ්‌බා, ආතාපිනො බ්‍රහ්‌මචරියං චරන්‌තාති යෙ ආරම්‌මණූපනිජ්‌ඣානෙන ලක්‌ඛණූපනිජ්‌ඣානෙන ඣායිනො විපස්‌සනං උස්‌සුක්‌කාපෙත්‌වා චතුබ්‌බිධසම්‌මප්‌පධානපාරිපූරියා ආතාපිනො මග්‌ගබ්‍රහ්‌මචරියං චරන්‌තා අධිගච්‌ඡන්‌තා සද්‌ධානුසාරීආදිප්‌පභෙදා පඨමමග්‌ගට්‌ඨා පුග්‌ගලා, තා සබ්‌බා කඞ්‌ඛා පජහන්‌ති සමුච්‌ඡින්‌දන්‌ති මග්‌ගක්‌ඛණෙ. තතො පරං පන තා පහීනා නාම හොන්‌ති, තස්‌මා ඉතො අඤ්‌ඤං තාසං අච්‌චන්‌තප්‌පහානං නාම නත්‌ථීති අධිප්‌පායො.
Tattha yā kāci kaṅkhā idha vā huraṃ vāti idha imasmiṃ paccuppanne attabhāve ‘‘ahaṃ nu khosmi no nu khosmī’’tiādinā huraṃ vā, atītānāgatesu attabhāvesu ‘‘ahosiṃ nu kho ahaṃ atītamaddhāna’’ntiādinā uppajjanakā kaṅkhā. Sakavediyā vā paravediyā vāti tā evaṃ vuttanayeneva sakaattabhāve ārammaṇavasena paṭilabhitabbāya pavattiyā sakavediyā vā parassa attabhāve paṭilabhitabbāya ‘‘buddho nu kho, no nu kho’’tiādinā vā parasmiṃ padhāne uttame paṭilabhitabbāya pavattiyā paravediyā vā yā kāci kaṅkhā vicikicchā. Ye jhāyino tā pajahanti sabbā, ātāpino brahmacariyaṃ carantāti ye ārammaṇūpanijjhānena lakkhaṇūpanijjhānena jhāyino vipassanaṃ ussukkāpetvā catubbidhasammappadhānapāripūriyā ātāpino maggabrahmacariyaṃ carantā adhigacchantā saddhānusārīādippabhedā paṭhamamaggaṭṭhā puggalā, tā sabbā kaṅkhā pajahanti samucchindanti maggakkhaṇe. Tato paraṃ pana tā pahīnā nāma honti, tasmā ito aññaṃ tāsaṃ accantappahānaṃ nāma natthīti adhippāyo.
ඉති භගවා ඣානමුඛෙන ආයස්‌මතො කඞ්‌ඛාරෙවතස්‌ස ඣානසීසෙන අරියමග්‌ගාධිගමං ථොමෙන්‌තො ථොමනාවසෙන උදානං උදානෙසි. තෙනෙව ච නං ‘‘එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, මම සාවකානං භික්‌ඛූනං ඣායීනං යදිදං කඞ්‌ඛාරෙවතො’’ති (අ. නි. 1.204) ඣායීභාවෙන එතදග්‌ගෙ ඨපෙසීති.
Iti bhagavā jhānamukhena āyasmato kaṅkhārevatassa jhānasīsena ariyamaggādhigamaṃ thomento thomanāvasena udānaṃ udānesi. Teneva ca naṃ ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ jhāyīnaṃ yadidaṃ kaṅkhārevato’’ti (a. ni. 1.204) jhāyībhāvena etadagge ṭhapesīti.
සත්‌තමසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sattamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / උදානපාළි • Udānapāḷi / 7. කඞ්‌ඛාරෙවතසුත්‌තං • 7. Kaṅkhārevatasuttaṃ
