Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā)

    ၁၀. ကဏ္ဏကတ္ထလသုတ္တဝဏ္ဏနာ

    10. Kaṇṇakatthalasuttavaṇṇanā

    ၃၇၅. အနန္တရသုတ္တေ ဝုတ္တကရဏီယေနေဝာတိ ‘‘ပာသာဒေ ဝာ နာဋကေသု ဝာ စိတ္တသ္သာဒံ အလဘမာနော တတ္ထ တတ္ထ ဝိစရိတုံ အာရဒ္ဓော’’တိ ဝုတ္တကရဏီယေန။ အပ္ပဒုဋ္ဌပဒောသီနဉ္ဟိ ဧဝံ ဟောတီတိ။

    375.Anantarasuttevuttakaraṇīyenevāti ‘‘pāsāde vā nāṭakesu vā cittassādaṃ alabhamāno tattha tattha vicarituṃ āraddho’’ti vuttakaraṇīyena. Appaduṭṭhapadosīnañhi evaṃ hotīti.

    ၃၇၆. ပုစ္ဆိတောတိ ‘‘အညံ ဒူတံ နာလတ္ထု’’န္တိ ပုစ္ဆိတော။ သောတိ ရာဇာ။ တာသံ ဝန္ဒနာ သစေ ဥတ္တရကာလံ, အတ္တနော အာဂမနကာရဏံ ကထေသ္သတိ

    376.Pucchitoti ‘‘aññaṃ dūtaṃ nālatthu’’nti pucchito. Soti rājā. Tāsaṃ vandanā sace uttarakālaṃ, attano āgamanakāraṇaṃ kathessati.

    ၃၇၈. ဧကာဝဇ္ဇနေနာတိ ဧကဝီထိဇဝနေန။ တေန ဧကစိတ္တံ တာဝ တိဋ္ဌတု, ဧကစိတ္တဝီထိယာပိ သဗ္ဗံ ဇာနိတုံ န သက္ကာတိ ဒသ္သေတိ။ ‘‘ဣဒံ နာမ အတီတံ ဇာနိသ္သာမီ’’တိ အနိယမေတ္ဝာ အာဝဇ္ဇတော ယံ ကိဉ္စိ အတီတံ ဇာနာတိ, နိယမိတေ ပန နိယမိတမေဝာတိ အာဟ – ‘‘ဧကေန ဟိ။ပေ.။ ဧကဒေသမေဝ ဇာနာတီ’’တိ။ တေန စိတ္တေနာတိ ‘‘အတီတံ သဗ္ဗံ ဇာနိသ္သာမီ’’တိ ဧဝံ ပဝတ္တစိတ္တေန။ ဣတရေသူတိ အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေသု။ ကာရဏဇာတိကန္တိ ယုတ္တိသဘာဝံ, ယုတ္တိယာ ယုတ္တန္တိ အတ္ထော။ သမ္ပရာယဂုဏန္တိ သမ္ပရာယေ ကတကမ္မသ္သ ဝိသေသံ။

    378.Ekāvajjanenāti ekavīthijavanena. Tena ekacittaṃ tāva tiṭṭhatu, ekacittavīthiyāpi sabbaṃ jānituṃ na sakkāti dasseti. ‘‘Idaṃ nāma atītaṃ jānissāmī’’ti aniyametvā āvajjato yaṃ kiñci atītaṃ jānāti, niyamite pana niyamitamevāti āha – ‘‘ekena hi…pe… ekadesameva jānātī’’ti. Tena cittenāti ‘‘atītaṃ sabbaṃ jānissāmī’’ti evaṃ pavattacittena. Itaresūti anāgatapaccuppannesu. Kāraṇajātikanti yuttisabhāvaṃ, yuttiyā yuttanti attho. Samparāyaguṇanti samparāye katakammassa visesaṃ.

    ၃၇၉. လောကုတ္တရမိသ္သကာနိ ကထိတာနိ ဗောဓိရာဇကုမာရသုတ္တေ ဝိယ လောကိယာ စေဝ လောကုတ္တရာ စ။ ယထာလာဘဝသေန စေတ္ထ ပဓာနိယင္ဂာနံ လောကုတ္တရဂ္ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပစ္စေကံ ဧဝ နေသဉ္စ ပဓာနိယင္ဂတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ ယထာ ‘‘အဋ္ဌဝိမောက္ခာ သန္ဒိသ္သန္တိ လောကုတ္တရမိသ္သကာ’’တိ။ လောကုတ္တရာနေဝာတိ စေတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ပရတော အာဝိ ဘဝိသ္သတိ။ ပဓာနနာနတ္တန္တိ ပဒဟနနာနတ္တံ, ဘာဝနာနုယောဂဝိသေသန္တိ အတ္ထော။ သင္ခာရေ ပရိမဒ္ဒိတ္ဝာ ပဋိပက္ခဓမ္မေ ဧကဒေသတော ပဇဟိတ္ဝာ ဌိတသ္သ ဘာဝနာနုယောဂော သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အပရိမဒ္ဒိတသင္ခာရသ္သ အပ္ပဟီနပဋိပက္ခသ္သ ဘာဝနာနုယောဂတော သုခုမော ဝိသဒောဝ ဟောတိ, သစ္စာဘိသမယေန သန္တာနသ္သ အာဟိတဝိသေသတ္တာတိ အာဟ – ‘‘အညာဒိသမေဝ ဟိ ပုထုဇ္ဇနသ္သ ပဓာနံ, အညာဒိသံ သောတာပန္နသ္သာ’’တိအာဒိ။ အယဉ္စ ဝိသေသော န ကေဝလံ အနရိယအရိယပုဂ္ဂလတော ဧဝ, အထ ခော အရိယေသုပိ သေက္ခာဒိဝိသေသတောပိ လဗ္ဘတိ အဘိသင္ခာရဝိသေသတော အဘိနီဟာရတော စ ဣဇ္ဈနတောတိ ဒသ္သေန္တော ‘‘အညာဒိသံ သကဒာဂာမိနော’’တိအာဒိမာဟ။ န ပာပုဏာတီတိ ယသ္မာ ပုထုဇ္ဇနော သဗ္ဗထာဝ ပဓာနံ ပဒဟန္တော သောတာပတ္တိမဂ္ဂံ အဓိဂစ္ဆတိ, သောတာပန္နော စ သကဒာဂာမိမဂ္ဂန္တိ ဟေဋ္ဌိမံ ဥပရိမတော ဩဠာရိကံ, ဥပရိမဉ္စ ဣတရတော သုခုမံ တေန ပဟာတုံ အသက္ကုဏေယ္ယသ္သ ပဇဟနတော, ဣတိ အဓိဂန္တဗ္ဗဝိသေသေန စ အဓိဂမပဋိပဒာယ သဏ္ဟသုခုမတာ တိက္ခဝိသဒတာ စ ဝိညာယတီတိ အာဟ – ‘‘ပုထုဇ္ဇနသ္သ ပဓာနံ သောတာပန္နသ္သ ပဓာနံ န ပာပုဏာတီ’’တိအာဒိ။

    379.Lokuttaramissakāni kathitāni bodhirājakumārasutte viya lokiyā ceva lokuttarā ca. Yathālābhavasena cettha padhāniyaṅgānaṃ lokuttaraggahaṇaṃ veditabbaṃ. Paccekaṃ eva nesañca padhāniyaṅgatā daṭṭhabbā yathā ‘‘aṭṭhavimokkhā sandissanti lokuttaramissakā’’ti. Lokuttarānevāti cettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ parato āvi bhavissati. Padhānanānattanti padahananānattaṃ, bhāvanānuyogavisesanti attho. Saṅkhāre parimadditvā paṭipakkhadhamme ekadesato pajahitvā ṭhitassa bhāvanānuyogo sabbena sabbaṃ aparimadditasaṅkhārassa appahīnapaṭipakkhassa bhāvanānuyogato sukhumo visadova hoti, saccābhisamayena santānassa āhitavisesattāti āha – ‘‘aññādisameva hi puthujjanassa padhānaṃ, aññādisaṃ sotāpannassā’’tiādi. Ayañca viseso na kevalaṃ anariyaariyapuggalato eva, atha kho ariyesupi sekkhādivisesatopi labbhati abhisaṅkhāravisesato abhinīhārato ca ijjhanatoti dassento ‘‘aññādisaṃ sakadāgāmino’’tiādimāha. Na pāpuṇātīti yasmā puthujjano sabbathāva padhānaṃ padahanto sotāpattimaggaṃ adhigacchati, sotāpanno ca sakadāgāmimagganti heṭṭhimaṃ uparimato oḷārikaṃ, uparimañca itarato sukhumaṃ tena pahātuṃ asakkuṇeyyassa pajahanato, iti adhigantabbavisesena ca adhigamapaṭipadāya saṇhasukhumatā tikkhavisadatā ca viññāyatīti āha – ‘‘puthujjanassa padhānaṃ sotāpannassa padhānaṃ na pāpuṇātī’’tiādi.

    အကူဋကရဏန္တိ အဝဉ္စနကိရိယံ။ အနဝစ္ဆိန္ဒနန္တိ အတိယာနံ။ အဝိဉ္ဆနံ န အာကဍ္ဎနံ, နိယုတ္တတံ ဝိနိဝေဌေတ္ဝာ သမန္တာ ဝိပရိဝတ္တိတ္ဝာ သမဓာရာယ ဆဍ္ဍနံ ဝာ။ တသ္သ ကာရဏံ တံကာရဏံ, တံ ကာရဏန္တိ ဝာ တံ ကိရိယံ တံ အဓိကာရံ။ ဒန္တေဟိ ဂန္တဗ္ဗဘူမိန္တိ ဒန္တေဟိ ပတ္တဗ္ဗဋ္ဌာနံ, ပတ္တဗ္ဗဝတ္ထုံ ဝာ။ စတ္တာရောပိ အသ္သဒ္ဓာ နာမ ဥပရိမဥပရိမသဒ္ဓာယ အဘာဝတော။ ယေန ဟိ ယံ အပ္ပတ္တံ, တသ္သ တံ နတ္ထိ။ အရိယသာဝကသ္သ။ပေ.။ နတ္ထိ ပဌမမဂ္ဂေနေဝ မာယာသာဌေယ္ယာနံ ပဟာတဗ္ဗတ္တာ။ တေနေဝာတိ သမ္မဒေဝ ဝိရုဒ္ဓပက္ခာနံ သဒ္ဓာဒီနံ ဣဓာဓိပ္ပေတတ္တာ။ ယဒိ ဧဝံ ကထံ မိသ္သကကထာတိ အာဟ ‘‘အသ္သခဠုင္ကသုတ္တန္တေ ပနာ’’တိအာဒိ။ စတ္တာရောဝ ဟောန္တိ ပုထုဇ္ဇနာဒိဝသေန။

    Akūṭakaraṇanti avañcanakiriyaṃ. Anavacchindananti atiyānaṃ. Aviñchanaṃ na ākaḍḍhanaṃ, niyuttataṃ viniveṭhetvā samantā viparivattitvā samadhārāya chaḍḍanaṃ vā. Tassa kāraṇaṃ taṃkāraṇaṃ, taṃ kāraṇanti vā taṃ kiriyaṃ taṃ adhikāraṃ. Dantehi gantabbabhūminti dantehi pattabbaṭṭhānaṃ, pattabbavatthuṃ vā. Cattāropi assaddhā nāma uparimauparimasaddhāya abhāvato. Yena hi yaṃ appattaṃ, tassa taṃ natthi. Ariyasāvakassa…pe… natthi paṭhamamaggeneva māyāsāṭheyyānaṃ pahātabbattā. Tenevāti sammadeva viruddhapakkhānaṃ saddhādīnaṃ idhādhippetattā. Yadi evaṃ kathaṃ missakakathāti āha ‘‘assakhaḷuṅkasuttante panā’’tiādi. Cattārova honti puthujjanādivasena.

    ဩပမ္မသံသန္ဒနေ အဒန္တဟတ္ထိအာဒယော ဝိယာတိအာဒိနာ ကဏ္ဟပက္ခေ, ယထာ ပန ဒန္တဟတ္ထိအာဒယောတိအာဒိနာ သုက္ကပက္ခေ စ သာဓာရဏတော ဧကဇ္ဈံ ကတ္ဝာ ဝုတ္တံ, အသာဓာရဏတော ဘိန္ဒိတ္ဝာ ဒသ္သေတုံ ‘‘ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။

    Opammasaṃsandane adantahatthiādayo viyātiādinā kaṇhapakkhe, yathā pana dantahatthiādayotiādinā sukkapakkhe ca sādhāraṇato ekajjhaṃ katvā vuttaṃ, asādhāraṇato bhinditvā dassetuṃ ‘‘idaṃ vuttaṃ hotī’’tiādi vuttaṃ.

    ၃၈၀. သမ္မပ္ပဓာနာ နိဗ္ဗိသိဋ္ဌဝီရိယာ။ တေနာဟ – ‘‘န ကိဉ္စိ နာနာကရဏံ ဝဒာမိ, ယဒိဒံ ဝိမုတ္တိယာ ဝိမုတ္တိ’’န္တိ။ န ဟိ သုက္ခဝိပသ္သကတေဝိဇ္ဇဆဠဘိညာနံ ဝိမုတ္တိယာ နာနာကရဏံ အတ္ထိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ယံ ဧကသ္သာ’’တိအာဒိ။ ကိံ တ္ဝံ န ဇာနာသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဂစ္ဆန္တီတိ ဥပ္ပဇ္ဇနဝသေန အာဂစ္ဆန္တိ။ နာဂစ္ဆန္တီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဣဒံ ပုစ္ဆန္တောတိ ဣဒံ ပုစ္ဆာမီတိ ဒသ္သေန္တော။ အပ္ပဟီနစေတသိကဒုက္ခာ အနဓိဂတအနာဂာမိတာ။ တေနာဟ ‘‘ဥပပတ္တိဝသေန အာဂန္တာရော’’တိ။ သမုစ္ဆိန္နဒုက္ခာတိ သမုဂ္ဃာဋိတစေတသိကဒုက္ခာ။

    380.Sammappadhānā nibbisiṭṭhavīriyā. Tenāha – ‘‘na kiñci nānākaraṇaṃ vadāmi, yadidaṃ vimuttiyā vimutti’’nti. Na hi sukkhavipassakatevijjachaḷabhiññānaṃ vimuttiyā nānākaraṇaṃ atthi. Tena vuttaṃ ‘‘yaṃ ekassā’’tiādi. Kiṃ tvaṃ na jānāsīti sambandho. Āgacchantīti uppajjanavasena āgacchanti. Nāgacchantīti etthāpi eseva nayo. Idaṃ pucchantoti idaṃ pucchāmīti dassento. Appahīnacetasikadukkhā anadhigataanāgāmitā. Tenāha ‘‘upapattivasena āgantāro’’ti. Samucchinnadukkhāti samugghāṭitacetasikadukkhā.

    ၃၈၁. တမ္ဟာ ဌာနာတိ တတော ယထာဓိဂတဣသ္သရိယဋ္ဌာနတော။ ပုန တမ္ဟာ ဌာနာတိ တတော ဒုဂ္ဂတာ။ သမ္ပန္နကာမဂုဏန္တိ ဥဠာရကာမဂုဏသမန္နာဂတံ။

    381.Tamhā ṭhānāti tato yathādhigataissariyaṭṭhānato. Puna tamhā ṭhānāti tato duggatā. Sampannakāmaguṇanti uḷārakāmaguṇasamannāgataṃ.

    တတ္ထာတိ ကာမဒေဝလောကေ။ ဌာနဘာဝတောတိ အရဟတ္တဉ္စေ အဓိဂတံ, တာဝဒေဝ ပရိနိဗ္ဗာနတော။ ဥပရိဒေဝေ စာတိ ဥပရူပရိ ဘူမိဝာသေ ဒေဝေ စ, စက္ခုဝိညာဏဒသ္သနေနပိ ဒသ္သနာယ နပ္ပဟောန္တီတိ ယောဇနာ။

    Tatthāti kāmadevaloke. Ṭhānabhāvatoti arahattañce adhigataṃ, tāvadeva parinibbānato. Uparideveti uparūpari bhūmivāse deve ca, cakkhuviññāṇadassanenapi dassanāya nappahontīti yojanā.

    ၃၈၂. ဝုတ္တနယေနေဝာတိ ဒေဝပုစ္ဆာယ ဝုတ္တေနေဝ နယေန။ သာ ကိရ ကထာတိ ‘‘နတ္ထိ သော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ, ယော သကိဒေဝ သဗ္ဗံ နေယ္ယ’’န္တိ ကထာ။ တေတိ ဝိဋဋူဘသဉ္ဇယာ။ ဣမသ္မိံယေဝ ဌာနေတိ ဣမသ္မိံ မိဂဒာယေယေဝ။ သေသံ သုဝိညေယ္ယမေဝ။

    382.Vuttanayenevāti devapucchāya vutteneva nayena. Sā kira kathāti ‘‘natthi so samaṇo vā brāhmaṇo vā, yo sakideva sabbaṃ neyya’’nti kathā. Teti viṭaṭūbhasañjayā. Imasmiṃyeva ṭhāneti imasmiṃ migadāyeyeva. Sesaṃ suviññeyyameva.

    ကဏ္ဏကတ္ထလသုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ သမတ္တာ။

    Kaṇṇakatthalasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.

    နိဋ္ဌိတာ စ ရာဇဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ။

    Niṭṭhitā ca rājavaggavaṇṇanā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၁၀. ကဏ္ဏကတ္ထလသုတ္တံ • 10. Kaṇṇakatthalasuttaṃ

    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. ကဏ္ဏကတ္ထလသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Kaṇṇakatthalasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact