| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਚੂਲ਼ਨਿਦ੍ਦੇਸਪਾਲ਼ਿ • Cūḷaniddesapāḷi |
੧੦. ਕਪ੍ਪਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
10. Kappamāṇavapucchāniddeso
੬੧.
61.
ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਕਪ੍ਪੋ]
Majjhesarasmiṃ tiṭṭhataṃ, [iccāyasmā kappo]
ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇ।
Oghe jāte mahabbhaye;
ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਂ, ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸ।
Jarāmaccuparetānaṃ, dīpaṃ pabrūhi mārisa;
ਤ੍વਞ੍ਚ ਮੇ ਦੀਪਮਕ੍ਖਾਹਿ, ਯਥਾਯਿਦਂ ਨਾਪਰਂ ਸਿਯਾ॥
Tvañca me dīpamakkhāhi, yathāyidaṃ nāparaṃ siyā.
ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਨ੍ਤਿ ਸਰੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਂਸਾਰੋ ਆਗਮਨਂ ਗਮਨਂ ਗਮਨਾਗਮਨਂ ਕਾਲਂ ਗਤਿ ਭવਾਭવੋ ਚੁਤਿ ਚ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਚ ਭੇਦੋ ਚ ਜਾਤਿ ਚ ਜਰਾ ਚ ਮਰਣਞ੍ਚ। ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾਪਿ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਪਿ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ; ਮਜ੍ਝੇવ ਸਂਸਾਰੇ ਸਤ੍ਤਾ ਠਿਤਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਉਪਗਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾ।
Majjhe sarasmiṃ tiṭṭhatanti saro vuccati saṃsāro āgamanaṃ gamanaṃ gamanāgamanaṃ kālaṃ gati bhavābhavo cuti ca upapatti ca nibbatti ca bhedo ca jāti ca jarā ca maraṇañca. Saṃsārassa purimāpi koṭi na paññāyati, pacchimāpi koṭi na paññāyati; majjheva saṃsāre sattā ṭhitā patiṭṭhitā allīnā upagatā ajjhositā adhimuttā.
ਕਥਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ? ਏਤ੍ਤਕਾ ਜਾਤਿਯੋ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਜਾਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ , ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾ ਜਾਤਿਕੋਟਿਯੋ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਜਾਤਿਕੋਟਿਸਤਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਜਾਤਿਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ, ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਜਾਤਿਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ।
Kathaṃ saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati? Ettakā jātiyo vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni jātisatāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni jātisahassāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni jātisatasahassāni vaṭṭaṃ vatti , tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakā jātikoṭiyo vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni jātikoṭisatāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni jātikoṭisahassāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti, hevaṃ natthi. Evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni jātikoṭisatasahassāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati.
ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਸਤਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾ વਸ੍ਸਕੋਟਿਯੋ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਕੋਟਿਸਤਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ।
Ettakāni vassāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni vassasatāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni vassasahassāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni vassasatasahassāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakā vassakoṭiyo vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni vassakoṭisatāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni vassakoṭisahassāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni vassakoṭisatasahassāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati.
ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਯੋ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਤਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ।
Ettakāni kappāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni kappasatāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni kappasahassāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni kappasatasahassāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakā kappakoṭiyo vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni kappakoṭisatāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni kappakoṭisahassāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Ettakāni kappakoṭisatasahassāni vaṭṭaṃ vatti, tato paraṃ na vattatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati.
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਅਨਮਤਗ੍ਗੋਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਂਸਾਰੋ, ਪੁਬ੍ਬਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੀવਰਣਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾવਤਂ ਸਂਸਰਤਂ। ਏવਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੂਤਂ ਤਿਬ੍ਬਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੂਤਂ ਬ੍ਯਸਨਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੂਤਂ, ਕਟਸੀ વਡ੍ਢਿਤਾ 1। ਯਾવਞ੍ਚਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਲਮੇવ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਅਲਂ વਿਰਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਲਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ।
Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘anamataggoyaṃ, bhikkhave, saṃsāro, pubbā koṭi na paññāyati avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarataṃ. Evaṃ dīgharattaṃ kho, bhikkhave, dukkhaṃ paccanubhūtaṃ tibbaṃ paccanubhūtaṃ byasanaṃ paccanubhūtaṃ, kaṭasī vaḍḍhitā 2. Yāvañcidaṃ, bhikkhave, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ alaṃ virajjituṃ alaṃ vimuccitu’’nti. Evampi saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati.
ਕਥਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ? ਏਤ੍ਤਕਾ ਜਾਤਿਯੋ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਜਾਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਜਾਤਿਕੋਟਿਯੋ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਜਾਤਿਕੋਟਿਸਤਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਜਾਤਿਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਜਾਤਿਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਸਤਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾ વਸ੍ਸਕੋਟਿਯੋ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਕੋਟਿਸਤਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ વਸ੍ਸਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਯੋ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਤਾਨਿ , ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਟ੍ਟਂ વਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ વਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਹੇવਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾਪਿ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਪਿ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਮਜ੍ਝੇવ ਸਂਸਾਰੇ ਸਤ੍ਤਾ ਠਿਤਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਉਪਗਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾਤਿ – ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਂ। ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਕਪ੍ਪੋਤਿ। ਇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ…ਪੇ॰…। ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ…ਪੇ॰…। ਕਪ੍ਪੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿਲਾਪੋਤਿ – ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਕਪ੍ਪੋ।
Kathaṃ saṃsārassa pacchimā koṭi na paññāyati? Ettakā jātiyo vaṭṭaṃ vattissati, tato paraṃ na vattissatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa pacchimā koṭi na paññāyati. Ettakāni jātisatāni, ettakāni jātisahassāni, ettakāni jātisatasahassāni, ettakā jātikoṭiyo, ettakāni jātikoṭisatāni, ettakāni jātikoṭisahassāni, ettakāni jātikoṭisatasahassāni, ettakāni vassāni, ettakāni vassasatāni, ettakāni vassasahassāni, ettakāni vassasatasahassāni, ettakā vassakoṭiyo, ettakāni vassakoṭisatāni, ettakāni vassakoṭisahassāni, ettakāni vassakoṭisatasahassāni, ettakāni kappāni, ettakāni kappasatāni, ettakāni kappasahassāni, ettakāni kappasatasahassāni, ettakā kappakoṭiyo, ettakāni kappakoṭisatāni , ettakāni kappakoṭisahassāni, ettakāni kappakoṭisatasahassāni vaṭṭaṃ vattissati, tato paraṃ na vattissatīti hevaṃ natthi, evampi saṃsārassa pacchimā koṭi na paññāyati. Evampi saṃsārassa purimāpi koṭi na paññāyati, pacchimāpi koṭi na paññāyati, majjheva saṃsāre sattā ṭhitā patiṭṭhitā allīnā upagatā ajjhositā adhimuttāti – majjhe sarasmiṃ tiṭṭhataṃ. Iccāyasmā kappoti. Iccāti padasandhi…pe…. Āyasmāti piyavacanaṃ…pe…. Kappoti tassa brāhmaṇassa nāmaṃ…pe… abhilāpoti – iccāyasmā kappo.
ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇਤਿ ਕਾਮੋਘੇ ਭવੋਘੇ ਦਿਟ੍ਠੋਘੇ ਅવਿਜ੍ਜੋਘੇ ਜਾਤੇ ਸਞ੍ਜਾਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਪਾਤੁਭੂਤੇ। ਮਹਬ੍ਭਯੇਤਿ ਜਾਤਿਭਯੇ ਜਰਾਭਯੇ ਬ੍ਯਾਧਿਭਯੇ ਮਰਣਭਯੇਤਿ – ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇ।
Oghe jāte mahabbhayeti kāmoghe bhavoghe diṭṭhoghe avijjoghe jāte sañjāte nibbatte abhinibbatte pātubhūte. Mahabbhayeti jātibhaye jarābhaye byādhibhaye maraṇabhayeti – oghe jāte mahabbhaye.
ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਨ੍ਤਿ ਜਰਾਯ ਫੁਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰੇਤਾਨਂ ਸਮੋਹਿਤਾਨਂ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ। ਮਚ੍ਚੁਨਾ ਫੁਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰੇਤਾਨਂ ਸਮੋਹਿਤਾਨਂ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ, ਜਾਤਿਯਾ ਅਨੁਗਤਾਨਂ ਜਰਾਯ ਅਨੁਸਟਾਨਂ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤਾਨਂ ਮਰਣੇਨ ਅਬ੍ਭਾਹਤਾਨਂ ਅਤਾਣਾਨਂ ਅਲੇਣਾਨਂ ਅਸਰਣਾਨਂ ਅਸਰਣੀਭੂਤਾਨਨ੍ਤਿ – ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਂ।
Jarāmaccuparetānanti jarāya phuṭṭhānaṃ paretānaṃ samohitānaṃ samannāgatānaṃ. Maccunā phuṭṭhānaṃ paretānaṃ samohitānaṃ samannāgatānaṃ, jātiyā anugatānaṃ jarāya anusaṭānaṃ byādhinā abhibhūtānaṃ maraṇena abbhāhatānaṃ atāṇānaṃ aleṇānaṃ asaraṇānaṃ asaraṇībhūtānanti – jarāmaccuparetānaṃ.
ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਦੀਪਂ ਤਾਣਂ ਲੇਣਂ ਸਰਣਂ ਗਤਿਂ ਪਰਾਯਨਂ 3 ਬ੍ਰੂਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹਿ। ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ ਮਾਰਿਸਾਤਿ – ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸ।
Dīpaṃ pabrūhi mārisāti dīpaṃ tāṇaṃ leṇaṃ saraṇaṃ gatiṃ parāyanaṃ 4 brūhi ācikkhāhi desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehi. Mārisāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravasappatissādhivacanametaṃ mārisāti – dīpaṃ pabrūhi mārisa.
ਤ੍વਞ੍ਚ ਮੇ ਦੀਪਮਕ੍ਖਾਹੀਤਿ। ਤ੍વਨ੍ਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਭਣਤਿ। ਦੀਪਮਕ੍ਖਾਹੀਤਿ ਦੀਪਂ ਤਾਣਂ ਲੇਣਂ ਸਰਣਂ ਗਤਿਂ ਪਰਾਯਨਂ ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹਿ ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਪੇਹਿ ਪਟ੍ਠਪੇਹਿ વਿવਰਾਹਿ વਿਭਜਾਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਹਿ ਪਕਾਸੇਹੀਤਿ – ਤ੍વਞ੍ਚ ਮੇ ਦੀਪਮਕ੍ਖਾਹਿ।
Tvañca me dīpamakkhāhīti. Tvanti bhagavantaṃ bhaṇati. Dīpamakkhāhīti dīpaṃ tāṇaṃ leṇaṃ saraṇaṃ gatiṃ parāyanaṃ akkhāhi ācikkhāhi desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehīti – tvañca me dīpamakkhāhi.
ਯਥਾਯਿਦਂ ਨਾਪਰਂ ਸਿਯਾਤਿ ਯਥਯਿਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਇਧੇવ ਨਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ વੂਪਸਮੇਯ੍ਯ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਯ੍ਯ ਪੁਨਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਕਾਮਧਾਤੁਯਾ વਾ ਰੂਪਧਾਤੁਯਾ વਾ ਅਰੂਪਧਾਤੁਯਾ વਾ ਕਾਮਭવੇ વਾ ਰੂਪਭવੇ વਾ ਅਰੂਪਭવੇ વਾ ਸਞ੍ਞਾਭવੇ વਾ ਅਸਞ੍ਞਾਭવੇ વਾ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਭવੇ વਾ ਏਕવੋਕਾਰਭવੇ વਾ ਚਤੁવੋਕਾਰਭવੇ વਾ ਪਞ੍ਚવੋਕਾਰਭવੇ વਾ ਪੁਨਗਤਿਯਾ વਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਾ વਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ વਾ ਭવੇ વਾ ਸਂਸਾਰੇ વਾ વਟ੍ਟੇ વਾ ਨ ਜਨੇਯ੍ਯ ਨ ਸਞ੍ਜਨੇਯ੍ਯ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ ਨਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ। ਇਧੇવ ਨਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ વੂਪਸਮੇਯ੍ਯ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਯ੍ਯਾਤਿ – ਯਥਾਯਿਦਂ ਨਾਪਰਂ ਸਿਯਾ। ਤੇਨਾਹ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ –
Yathāyidaṃnāparaṃ siyāti yathayidaṃ dukkhaṃ idheva nirujjheyya vūpasameyya atthaṃ gaccheyya paṭippassambheyya punapaṭisandhikaṃ dukkhaṃ na nibbatteyya, kāmadhātuyā vā rūpadhātuyā vā arūpadhātuyā vā kāmabhave vā rūpabhave vā arūpabhave vā saññābhave vā asaññābhave vā nevasaññānāsaññābhave vā ekavokārabhave vā catuvokārabhave vā pañcavokārabhave vā punagatiyā vā upapattiyā vā paṭisandhiyā vā bhave vā saṃsāre vā vaṭṭe vā na janeyya na sañjaneyya na nibbatteyya nābhinibbatteyya. Idheva nirujjheyya vūpasameyya atthaṃ gaccheyya paṭippassambheyyāti – yathāyidaṃ nāparaṃ siyā. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਂ, [ਇਚ੍ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਕਪ੍ਪੋ]
‘‘Majjhe sarasmiṃ tiṭṭhataṃ, [iccāyasmā kappo]
ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇ।
Oghe jāte mahabbhaye;
ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਂ, ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸ।
Jarāmaccuparetānaṃ, dīpaṃ pabrūhi mārisa;
ਤ੍વਞ੍ਚ ਮੇ ਦੀਪਮਕ੍ਖਾਹਿ, ਯਥਾਯਿਦਂ ਨਾਪਰਂ ਸਿਯਾ’’ਤਿ॥
Tvañca me dīpamakkhāhi, yathāyidaṃ nāparaṃ siyā’’ti.
੬੨.
62.
ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਂ, [ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਭਗવਾ]
Majjhe sarasmiṃ tiṭṭhataṃ, [kappāti bhagavā]
ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇ।
Oghe jāte mahabbhaye;
ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਂ, ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਮਿ ਕਪ੍ਪ ਤੇ॥
Jarāmaccuparetānaṃ, dīpaṃ pabrūmi kappa te.
ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਨ੍ਤਿ ਸਰੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਂਸਾਰੋ ਆਗਮਨਂ ਗਮਨਂ ਗਮਨਾਗਮਨਂ ਕਾਲਂ ਗਤਿ ਭવਾਭવੋ, ਚੁਤਿ ਚ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਚ ਭੇਦੋ ਚ ਜਾਤਿ ਚ ਜਰਾ ਚ ਮਰਣਞ੍ਚ। ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾਪਿ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਪਿ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਮਜ੍ਝੇવ ਸਂਸਾਰੇ ਸਤ੍ਤਾ ਠਿਤਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਉਪਗਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾ।
Majjhe sarasmiṃ tiṭṭhatanti saro vuccati saṃsāro āgamanaṃ gamanaṃ gamanāgamanaṃ kālaṃ gati bhavābhavo, cuti ca upapatti ca nibbatti ca bhedo ca jāti ca jarā ca maraṇañca. Saṃsārassa purimāpi koṭi na paññāyati, pacchimāpi koṭi na paññāyati. Majjheva saṃsāre sattā ṭhitā patiṭṭhitā allīnā upagatā ajjhositā adhimuttā.
ਕਥਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਕਥਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏવਂ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾਪਿ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਪਿ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਮਜ੍ਝੇવ ਸਂਸਾਰੇ ਸਤ੍ਤਾ ਠਿਤਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਉਪਗਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾਤਿ – ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਂ। ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਭਗવਾਤਿ। ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਭਗવਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਭਗવਾਤਿ ਗਾਰવਾਧਿવਚਨਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਭਗવਾਤਿ – ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਭਗવਾ।
Kathaṃ saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati…pe… evaṃ saṃsārassa purimā koṭi na paññāyati. Kathaṃ saṃsārassa pacchimā koṭi na paññāyati…pe… evaṃ saṃsārassa pacchimā koṭi na paññāyati. Evaṃ saṃsārassa purimāpi koṭi na paññāyati, pacchimāpi koṭi na paññāyati. Majjheva saṃsāre sattā ṭhitā patiṭṭhitā allīnā upagatā ajjhositā adhimuttāti – majjhe sarasmiṃ tiṭṭhataṃ. Kappāti bhagavāti. Kappāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – kappāti bhagavā.
ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇਤਿ ਕਾਮੋਘੇ ਭવੋਘੇ ਦਿਟ੍ਠੋਘੇ ਅવਿਜ੍ਜੋਘੇ ਜਾਤੇ ਸਞ੍ਜਾਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਪਾਤੁਭੂਤੇ। ਮਹਬ੍ਭਯੇਤਿ ਜਾਤਿਭਯੇ ਜਰਾਭਯੇ ਬ੍ਯਾਧਿਭਯੇ ਮਰਣਭਯੇਤਿ – ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇ।
Oghejāte mahabbhayeti kāmoghe bhavoghe diṭṭhoghe avijjoghe jāte sañjāte nibbatte abhinibbatte pātubhūte. Mahabbhayeti jātibhaye jarābhaye byādhibhaye maraṇabhayeti – oghe jāte mahabbhaye.
ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਨ੍ਤਿ ਜਰਾਯ ਫੁਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰੇਤਾਨਂ ਸਮੋਹਿਤਾਨਂ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ, ਮਚ੍ਚੁਨਾ ਫੁਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰੇਤਾਨਂ ਸਮੋਹਿਤਾਨਂ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ ਜਾਤਿਯਾ ਅਨੁਗਤਾਨਂ ਜਰਾਯ ਅਨੁਸਟਾਨਂ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤਾਨਂ ਮਰਣੇਨ ਅਬ੍ਭਾਹਤਾਨਂ ਅਤਾਣਾਨਂ ਅਲੇਣਾਨਂ ਅਸਰਣਾਨਂ ਅਸਰਣੀਭੂਤਾਨਨ੍ਤਿ – ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਂ।
Jarāmaccuparetānanti jarāya phuṭṭhānaṃ paretānaṃ samohitānaṃ samannāgatānaṃ, maccunā phuṭṭhānaṃ paretānaṃ samohitānaṃ samannāgatānaṃ jātiyā anugatānaṃ jarāya anusaṭānaṃ byādhinā abhibhūtānaṃ maraṇena abbhāhatānaṃ atāṇānaṃ aleṇānaṃ asaraṇānaṃ asaraṇībhūtānanti – jarāmaccuparetānaṃ.
ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਮਿ ਕਪ੍ਪ ਤੇਤਿ ਦੀਪਂ ਤਾਣਂ ਲੇਣਂ ਸਰਣਂ ਗਤਿਂ ਪਰਾਯਨਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸੇਮਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ ਪਟ੍ਠਪੇਮਿ વਿવਰਾਮਿ વਿਭਜਾਮਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਮਿ ਪਕਾਸੇਮੀਤਿ – ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਮਿ ਕਪ੍ਪ ਤੇ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
Dīpaṃ pabrūmi kappa teti dīpaṃ tāṇaṃ leṇaṃ saraṇaṃ gatiṃ parāyanaṃ brūmi ācikkhāmi desemi paññapemi paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemīti – dīpaṃ pabrūmi kappa te. Tenāha bhagavā –
‘‘ਮਜ੍ਝੇ ਸਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਟ੍ਠਤਂ, [ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਭਗવਾ]
‘‘Majjhe sarasmiṃ tiṭṭhataṃ, [kappāti bhagavā]
ਓਘੇ ਜਾਤੇ ਮਹਬ੍ਭਯੇ।
Oghe jāte mahabbhaye;
ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰੇਤਾਨਂ, ਦੀਪਂ ਪਬ੍ਰੂਮਿ ਕਪ੍ਪ ਤੇ’’ਤਿ॥
Jarāmaccuparetānaṃ, dīpaṃ pabrūmi kappa te’’ti.
੬੩.
63.
ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਅਨਾਦਾਨਂ, ਏਤਂ ਦੀਪਂ ਅਨਾਪਰਂ।
Akiñcanaṃ anādānaṃ, etaṃ dīpaṃ anāparaṃ;
ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ ਨਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰਿਕ੍ਖਯਂ॥
Nibbānaṃ iti naṃ brūmi, jarāmaccuparikkhayaṃ.
ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਅਨਾਦਾਨਨ੍ਤਿ। ਕਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ – ਰਾਗਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦੋਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਮੋਹਕਿਞ੍ਚਨਂ ਮਾਨਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਿਲੇਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਕਿਞ੍ਚਨਂ; ਕਿਞ੍ਚਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਿਞ੍ਚਨવੂਪਸਮਂ 5 ਕਿਞ੍ਚਨਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ 6 ਕਿਞ੍ਚਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ। ਅਨਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਆਦਾਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਆਦਾਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ਆਦਾਨવੂਪਸਮਂ ਆਦਾਨਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਆਦਾਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਅਨਾਦਾਨਂ।
Akiñcanaṃanādānanti. Kiñcananti – rāgakiñcanaṃ dosakiñcanaṃ mohakiñcanaṃ mānakiñcanaṃ diṭṭhikiñcanaṃ kilesakiñcanaṃ duccaritakiñcanaṃ; kiñcanappahānaṃ kiñcanavūpasamaṃ 7 kiñcanapaṭinissaggaṃ 8 kiñcanapaṭippassaddhiṃ amataṃ nibbānanti – akiñcanaṃ. Anādānanti ādānaṃ vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Ādānappahānaṃ ādānavūpasamaṃ ādānapaṭinissaggaṃ ādānapaṭippassaddhiṃ amataṃ nibbānanti – akiñcanaṃ anādānaṃ.
ਏਤਂ ਦੀਪਂ ਅਨਾਪਰਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਦੀਪਂ ਤਾਣਂ ਲੇਣਂ ਸਰਣਂ ਗਤਿ ਪਰਾਯਨਂ। ਅਨਾਪਰਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਹਾ ਪਰੋ ਅਞ੍ਞੋ ਦੀਪੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਏવਂ ਦੀਪੋ ਅਗ੍ਗੋ ਚ ਸੇਟ੍ਠੋ ਚ વਿਸੇਟ੍ਠੋ ਚ ਪਾਮੋਕ੍ਖੋ ਚ ਉਤ੍ਤਮੋ ਚ ਪવਰੋ ਚਾਤਿ – ਏਤਂ ਦੀਪਂ ਅਨਾਪਰਂ।
Etaṃ dīpaṃ anāparanti etaṃ dīpaṃ tāṇaṃ leṇaṃ saraṇaṃ gati parāyanaṃ. Anāparanti tamhā paro añño dīpo natthi. Atha kho so evaṃ dīpo aggo ca seṭṭho ca viseṭṭho ca pāmokkho ca uttamo ca pavaro cāti – etaṃ dīpaṃ anāparaṃ.
ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ ਨਂ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ વਾਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। વਾਨਪ੍ਪਹਾਨਂ વਾਨવੂਪਸਮਂ વਾਨਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ વਾਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਇਤੀਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ ਪਦਸਂਸਗ੍ਗੋ ਪਦਪਾਰਿਪੂਰੀ ਅਕ੍ਖਰਸਮવਾਯੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾ ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਪੇਤਂ – ਇਤੀਤਿ। ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਬ੍ਰੂਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸੇਮਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ ਪਟ੍ਠਪੇਮਿ વਿવਰਾਮਿ વਿਭਜਾਮਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਮਿ ਪਕਾਸੇਮੀਤਿ – ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ ਨਂ ਬ੍ਰੂਮਿ।
Nibbānaṃiti naṃ brūmīti vānaṃ vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Vānappahānaṃ vānavūpasamaṃ vānapaṭinissaggaṃ vānapaṭippassaddhiṃ amataṃ nibbānaṃ. Itīti padasandhi padasaṃsaggo padapāripūrī akkharasamavāyo byañjanasiliṭṭhatā padānupubbatāpetaṃ – itīti. Brūmīti brūmi ācikkhāmi desemi paññapemi paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemīti – nibbānaṃ iti naṃ brūmi.
ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰਿਕ੍ਖਯਨ੍ਤਿ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ વੂਪਸਮਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ – ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰਿਕ੍ਖਯਂ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
Jarāmaccuparikkhayanti jarāmaraṇassa pahānaṃ vūpasamaṃ paṭinissaggaṃ paṭippassaddhiṃ amataṃ nibbānanti – jarāmaccuparikkhayaṃ. Tenāha bhagavā –
‘‘ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਅਨਾਦਾਨਂ, ਏਤਂ ਦੀਪਂ ਅਨਾਪਰਂ।
‘‘Akiñcanaṃ anādānaṃ, etaṃ dīpaṃ anāparaṃ;
ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤਿ ਨਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਪਰਿਕ੍ਖਯ’’ਨ੍ਤਿ॥
Nibbānaṃ iti naṃ brūmi, jarāmaccuparikkhaya’’nti.
੬੪.
64.
ਏਤਦਞ੍ਞਾਯ ਯੇ ਸਤਾ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ।
Etadaññāya ye satā, diṭṭhadhammābhinibbutā;
ਏਤਦਞ੍ਞਾਯ ਯੇ ਸਤਾਤਿ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਯੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ વਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਅਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਅਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ…ਪੇ॰… ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾ। ਯੇਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸવਾ। ਸਤਾਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤਾ – ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾવੇਨ੍ਤਾ 11 ਸਤਾ…ਪੇ॰… ਤੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਤਾਤਿ – ਏਤਦਞ੍ਞਾਯ ਯੇ ਸਤਾ।
Etadaññāya ye satāti. Etanti amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Aññāyāti aññāya jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā, ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’ti…pe… ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti aññāya jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā. Yeti arahanto khīṇāsavā. Satāti catūhi kāraṇehi satā – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāventā 12 satā…pe… te vuccanti satāti – etadaññāya ye satā.
ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾਤਿ। ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾ ਞਾਤਧਮ੍ਮਾ ਤੁਲਿਤਧਮ੍ਮਾ ਤੀਰਿਤਧਮ੍ਮਾ વਿਭੂਤਧਮ੍ਮਾ વਿਭਾવਿਤਧਮ੍ਮਾ। ਅਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾਤਿ ਰਾਗਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ, ਦੋਸਸ੍ਸ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ વੂਪਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਜ੍ਝਾਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਤ੍ਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤਾ ਉਪਸਨ੍ਤਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਤਿ – ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ।
Diṭṭhadhammābhinibbutāti. Diṭṭhadhammāti diṭṭhadhammā ñātadhammā tulitadhammā tīritadhammā vibhūtadhammā vibhāvitadhammā. Abhinibbutāti rāgassa nibbāpitattā nibbutā, dosassa…pe… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ santattā samitattā vūpasamitattā nijjhātattā nibbutattā paṭippassaddhattā santā upasantā vūpasantā nibbutā paṭippassaddhāti – diṭṭhadhammābhinibbutā.
ਨ ਤੇ ਮਾਰવਸਾਨੁਗਾਤਿ। ਮਾਰੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਮਾਰੋ ਕਣ੍ਹੋ ਅਧਿਪਤਿ ਅਨ੍ਤਗੂ ਨਮੁਚਿ ਪਮਤ੍ਤਬਨ੍ਧੁ। ਨ ਤੇ ਮਾਰવਸਾਨੁਗਾਤਿ ਨ ਤੇ ਮਾਰਸ੍ਸ વਸੇ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨਾਪਿ ਮਾਰੋ ਤੇਸੁ વਸਂ વਤ੍ਤੇਤਿ । ਤੇ ਮਾਰਞ੍ਚ ਮਾਰਪਕ੍ਖਞ੍ਚ ਮਾਰਪਾਸਞ੍ਚ ਮਾਰਬਲ਼ਿਸਞ੍ਚ 13 ਮਾਰਾਮਿਸਞ੍ਚ ਮਾਰવਿਸਯਞ੍ਚ ਮਾਰਨਿવਾਸਞ੍ਚ ਮਾਰਗੋਚਰਞ੍ਚ ਮਾਰਬਨ੍ਧਨਞ੍ਚ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਪਰਿਯਾਦਿਯਿਤ੍વਾ ਮਦ੍ਦਿਤ੍વਾ ਚਰਨ੍ਤਿ વਿਹਰਨ੍ਤਿ ਇਰਿਯਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ ਪਾਲੇਨ੍ਤਿ ਯਪੇਨ੍ਤਿ ਯਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ – ਨ ਤੇ ਮਾਰવਸਾਨੁਗਾ।
Nate māravasānugāti. Māroti yo so māro kaṇho adhipati antagū namuci pamattabandhu. Na te māravasānugāti na te mārassa vase vattanti, nāpi māro tesu vasaṃ vatteti . Te mārañca mārapakkhañca mārapāsañca mārabaḷisañca 14 mārāmisañca māravisayañca māranivāsañca māragocarañca mārabandhanañca abhibhuyya abhibhavitvā ajjhottharitvā pariyādiyitvā madditvā caranti viharanti iriyanti vattenti pālenti yapenti yāpentīti – na te māravasānugā.
ਨ ਤੇ ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਦ੍ਧਗੂਤਿ ਨ ਤੇ ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਦ੍ਧਾ ਪਦ੍ਧਚਰਾ 15 ਪਰਿਚਾਰਿਕਾ ਸਿਯਾ; ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤੇ ਭਗવਤੋ ਪਦ੍ਧਾ ਪਦ੍ਧਚਰਾ ਪਰਿਚਾਰਿਕਾ ਸਿਯਾਤਿ – ਨ ਤੇ ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਦ੍ਧਗੂ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
Nate mārassa paddhagūti na te mārassa paddhā paddhacarā 16 paricārikā siyā; buddhassa te bhagavato paddhā paddhacarā paricārikā siyāti – na te mārassa paddhagū. Tenāha bhagavā –
‘‘ਏਤਦਞ੍ਞਾਯ ਯੇ ਸਤਾ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ।
‘‘Etadaññāya ye satā, diṭṭhadhammābhinibbutā;
ਨ ਤੇ ਮਾਰવਸਾਨੁਗਾ, ਨ ਤੇ ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਦ੍ਧਗੂ’’ਤਿ॥
Na te māravasānugā, na te mārassa paddhagū’’ti.
ਸਹ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗવਾ, ਸਾવਕੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ।
Saha gāthāpariyosānā…pe… satthā me bhante bhagavā, sāvakohamasmīti.
ਕਪ੍ਪਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਸਮੋ।
Kappamāṇavapucchāniddeso dasamo.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਚੂਲ਼ਨਿਦ੍ਦੇਸ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā / ੧੦. ਕਪ੍ਪਮਾਣવਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 10. Kappamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā
