| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / चूळनिद्देस-अट्ठकथा • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā |
१०. कप्पमाणवसुत्तनिद्देसवण्णना
10. Kappamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā
६१. दसमे कप्पसुत्तनिद्देसे – मज्झे सरस्मिन्ति पुरिमपच्छिमकोटिपञ्ञाणाभावतो मज्झभूते संसारेति वुत्तं होति। तिट्ठतन्ति तिट्ठमानानं। यथायिदं नापरं सियाति यथा इदं दुक्खं पुन न भवेय्य।
61. Dasame kappasuttaniddese – majjhe sarasminti purimapacchimakoṭipaññāṇābhāvato majjhabhūte saṃsāreti vuttaṃ hoti. Tiṭṭhatanti tiṭṭhamānānaṃ. Yathāyidaṃ nāparaṃ siyāti yathā idaṃ dukkhaṃ puna na bhaveyya.
आगमनन्ति पुब्बन्ततो इधागमनं। गमनन्ति इतो परलोकगमनं। गमनागमनन्ति तदुभयवसेन वुत्तं। कालन्ति मरणकालं। गतीति निब्बत्ति। भवाभवोति भवतो भवो। चुति चाति भवतो चवनञ्च। उपपत्ति चाति चुतस्स उपपत्ति च। निब्बत्ति चाति पातुभावो च। भेदो चाति खन्धभेदो च। जाति चाति जननञ्च। जरा चाति हानि च। मरणञ्चाति जीवितिन्द्रियस्स चागो च। पुरिमापि कोटि न पञ्ञायतीति पुब्बापि कोटि नत्थि न संविज्जति। तथा पच्छिमापि कोटि।
Āgamananti pubbantato idhāgamanaṃ. Gamananti ito paralokagamanaṃ. Gamanāgamananti tadubhayavasena vuttaṃ. Kālanti maraṇakālaṃ. Gatīti nibbatti. Bhavābhavoti bhavato bhavo. Cuti cāti bhavato cavanañca. Upapatti cāti cutassa upapatti ca. Nibbatti cāti pātubhāvo ca. Bhedo cāti khandhabhedo ca. Jāti cāti jananañca. Jarā cāti hāni ca. Maraṇañcāti jīvitindriyassa cāgo ca. Purimāpi koṭi na paññāyatīti pubbāpi koṭi natthi na saṃvijjati. Tathā pacchimāpi koṭi.
एत्तका जातियोति एतपरमा जातियो। वट्टं वत्तीति संसारपवत्ति। ततो परं न वत्ततीति ततो उद्धं नप्पवत्तति। हेवं नत्थीति एवं नत्थि न संविज्जति। हि-इति निपातो। अनमतग्गोयन्ति अयं संसारो अविदितग्गो।
Ettakā jātiyoti etaparamā jātiyo. Vaṭṭaṃ vattīti saṃsārapavatti. Tato paraṃ na vattatīti tato uddhaṃ nappavattati. Hevaṃ natthīti evaṃ natthi na saṃvijjati. Hi-iti nipāto. Anamataggoyanti ayaṃ saṃsāro aviditaggo.
अविज्जानीवरणानन्ति अविज्जाय आवरितानं। तण्हासंयोजनानन्ति कामरागसङ्खाततण्हाबन्धनबद्धानं। सन्धावतन्ति कामधातुया पुनप्पुनं धावन्तानं। संसरतन्ति रूपारूपधातुया संसरन्तानं। दुक्खं पच्चनुभूतन्ति कायिकचेतसिकदुक्खं अनुभूतं विन्दितं। तिब्बन्ति बहलं। ब्यसनन्ति अवड्ढि विनासो। कटसी वड्ढिताति सुसानवड्ढितं। अलमेवाति युत्तमेव । सब्बसङ्खारेसूति तेभूमकसङ्खारेसु। निब्बिन्दितुन्ति उक्कण्ठितुं। विरज्जितुन्ति विरागं उप्पादेतुं। विमुच्चितुन्ति मोचेतुं। वट्टं वत्तिस्सतीति संसारपवत्तं तेभूमकवट्टं अनागते पवत्तिस्सति। ततो परं न वत्तिस्सतीति ततो उद्धं अनागते संसारपवत्तं नप्पवत्तिस्सति। जातिभयेति जातिं पटिच्च उप्पज्जनकभये। जराभयादीसुपि एसेव नयो।
Avijjānīvaraṇānanti avijjāya āvaritānaṃ. Taṇhāsaṃyojanānanti kāmarāgasaṅkhātataṇhābandhanabaddhānaṃ. Sandhāvatanti kāmadhātuyā punappunaṃ dhāvantānaṃ. Saṃsaratanti rūpārūpadhātuyā saṃsarantānaṃ. Dukkhaṃ paccanubhūtanti kāyikacetasikadukkhaṃ anubhūtaṃ vinditaṃ. Tibbanti bahalaṃ. Byasananti avaḍḍhi vināso. Kaṭasī vaḍḍhitāti susānavaḍḍhitaṃ. Alamevāti yuttameva . Sabbasaṅkhāresūti tebhūmakasaṅkhāresu. Nibbinditunti ukkaṇṭhituṃ. Virajjitunti virāgaṃ uppādetuṃ. Vimuccitunti mocetuṃ. Vaṭṭaṃ vattissatīti saṃsārapavattaṃ tebhūmakavaṭṭaṃ anāgate pavattissati. Tato paraṃ na vattissatīti tato uddhaṃ anāgate saṃsārapavattaṃ nappavattissati. Jātibhayeti jātiṃ paṭicca uppajjanakabhaye. Jarābhayādīsupi eseva nayo.
६२-३. अथस्स भगवा तमत्थं ब्याकरोन्तो उपरूपरिगाथायो अभासि। दुतियगाथा वुत्तत्थायेव। ततियगाथाय अकिञ्चनन्ति किञ्चनपटिपक्खं। अनादानन्ति आदानपटिपक्खं, किञ्चनादानवूपसमन्ति वुत्तं होति। अनापरन्ति अपरपटिभागदीपविरहितं, सेट्ठन्ति वुत्तं होति।
62-3. Athassa bhagavā tamatthaṃ byākaronto uparūparigāthāyo abhāsi. Dutiyagāthā vuttatthāyeva. Tatiyagāthāya akiñcananti kiñcanapaṭipakkhaṃ. Anādānanti ādānapaṭipakkhaṃ, kiñcanādānavūpasamanti vuttaṃ hoti. Anāparanti aparapaṭibhāgadīpavirahitaṃ, seṭṭhanti vuttaṃ hoti.
६४. चतुत्थगाथाय न ते मारस्स पद्धगूति ते मारस्स पद्धचरा परिचारिका सिस्सा न होन्ति।
64. Catutthagāthāya na te mārassa paddhagūti te mārassa paddhacarā paricārikā sissā na honti.
महाजनं पासे नियोजेत्वा मारेतीति मारो। अकुसलकम्मे नियुत्तत्ता कण्हो। छसु देवलोकेसु अधिपतित्ता अधिपति। अकुसलानं धम्मानं अन्तं गतत्ता अन्तगू। पापजनं न मुञ्चतीति नमुचि। सतिविप्पवासप्पमत्तपुग्गलानं ञातकोति पमत्तबन्धु। सेसं सब्बत्थ पाकटमेव।
Mahājanaṃ pāse niyojetvā māretīti māro. Akusalakamme niyuttattā kaṇho. Chasu devalokesu adhipatittā adhipati. Akusalānaṃ dhammānaṃ antaṃ gatattā antagū. Pāpajanaṃ na muñcatīti namuci. Sativippavāsappamattapuggalānaṃ ñātakoti pamattabandhu. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva.
एवं भगवा इदम्पि सुत्तं अरहत्तनिकूटेनेव देसेसि, देसनापरियोसाने च पुब्बसदिसोव धम्माभिसमयो अहोसीति।
Evaṃ bhagavā idampi suttaṃ arahattanikūṭeneva desesi, desanāpariyosāne ca pubbasadisova dhammābhisamayo ahosīti.
सद्धम्मप्पज्जोतिकाय चूळनिद्देस-अट्ठकथाय
Saddhammappajjotikāya cūḷaniddesa-aṭṭhakathāya
कप्पमाणवसुत्तनिद्देसवण्णना निट्ठिता।
Kappamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / चूळनिद्देसपाळि • Cūḷaniddesapāḷi
१०. कप्पमाणवपुच्छा • 10. Kappamāṇavapucchā
१०. कप्पमाणवपुच्छानिद्देसो • 10. Kappamāṇavapucchāniddeso
