| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
६-८. कप्पसुत्तादिवण्णना
6-8. Kappasuttādivaṇṇanā
१५६-१५८. छट्ठे संवट्टनं विनस्सनं संवट्टो, संवट्टतो उद्धं तथा ठायी संवट्टट्ठायी। विवट्टनं निब्बत्तनं, वड्ढनं वा विवट्टो। ‘‘तेजोसंवट्टो, आपोसंवट्टो, वायोसंवट्टोति एवं संवट्टसीमानुक्कमेन संवट्टेसु वत्तब्बेसु तथा अवत्वा आपोसंवट्टो, तेजोसंवट्टो, वायोसंवट्टोति वचनं संवट्टमहाभूतदेसनानुपुब्बिया’’ति केचि। ‘‘भावीसंवट्टानुपुब्बिया’’ति अपरे। आपेन संवट्टो आपोसंवट्टो। संवट्टसीमाति संवट्टनमरियादा। संवट्टतीति विनस्सति। सदाति सब्बकालं, तीसुपि संवट्टकालेसूति अत्थो। एकं बुद्धक्खेत्तं विनस्सतीति एत्थ बुद्धक्खेत्तं नाम तिविधं होति जातिक्खेत्तं, आणाक्खेत्तं, विसयक्खेत्तञ्च।
156-158. Chaṭṭhe saṃvaṭṭanaṃ vinassanaṃ saṃvaṭṭo, saṃvaṭṭato uddhaṃ tathā ṭhāyī saṃvaṭṭaṭṭhāyī. Vivaṭṭanaṃ nibbattanaṃ, vaḍḍhanaṃ vā vivaṭṭo. ‘‘Tejosaṃvaṭṭo, āposaṃvaṭṭo, vāyosaṃvaṭṭoti evaṃ saṃvaṭṭasīmānukkamena saṃvaṭṭesu vattabbesu tathā avatvā āposaṃvaṭṭo, tejosaṃvaṭṭo, vāyosaṃvaṭṭoti vacanaṃ saṃvaṭṭamahābhūtadesanānupubbiyā’’ti keci. ‘‘Bhāvīsaṃvaṭṭānupubbiyā’’ti apare. Āpena saṃvaṭṭo āposaṃvaṭṭo. Saṃvaṭṭasīmāti saṃvaṭṭanamariyādā. Saṃvaṭṭatīti vinassati. Sadāti sabbakālaṃ, tīsupi saṃvaṭṭakālesūti attho. Ekaṃ buddhakkhettaṃ vinassatīti ettha buddhakkhettaṃ nāma tividhaṃ hoti jātikkhettaṃ, āṇākkhettaṃ, visayakkhettañca.
तत्थ जातिक्खेत्तं दससहस्सचक्कवाळपरियन्तं होति, तथागतस्स पटिसन्धिग्गहणादीसु कम्पति। आणाक्खेत्तं कोटिसतसहस्सचक्कवाळपरियन्तं, यत्थ रतनसुत्तं (खु॰ पा॰ ६.१ आदयो; सु॰ नि॰ २२४ आदयो) खन्धपरित्तं (अ॰ नि॰ ४.६७; चूळव॰ २५१) धजग्गपरित्तं (सं॰ नि॰ १.२४९) आटानाटियपरित्तं (दी॰ नि॰ ३.२७७-२७८) मोरपरित्तन्ति (जा॰ १.२.१७-१८) इमेसं परित्तानं आनुभावो वत्तति। विसयक्खेत्तं अनन्तापरिमाणं, यं ‘‘यावता वा पनाकङ्खेय्या’’ति (अ॰ नि॰ ३.८१) वुत्तं। तत्थ यं यं तथागतो आकङ्खति, तं तं जानाति। एवमेतेसु तीसु बुद्धक्खेत्तेसु एकं आणाक्खेत्तं विनस्सति , तस्मिं पन विनस्सन्ते जातिक्खेत्तं विनट्ठमेव होति, विनस्सन्तञ्च एकतोव विनस्सति, सण्ठहन्तञ्च एकतोव सण्ठहति। सेसमेत्थ विसुद्धिमग्गसंवण्णनासु (विसुद्धि॰ महाटी॰ २.४०४) वुत्तनयेनेव गहेतब्बं। सत्तमट्ठमानि उत्तानत्थानेव।
Tattha jātikkhettaṃ dasasahassacakkavāḷapariyantaṃ hoti, tathāgatassa paṭisandhiggahaṇādīsu kampati. Āṇākkhettaṃ koṭisatasahassacakkavāḷapariyantaṃ, yattha ratanasuttaṃ (khu. pā. 6.1 ādayo; su. ni. 224 ādayo) khandhaparittaṃ (a. ni. 4.67; cūḷava. 251) dhajaggaparittaṃ (saṃ. ni. 1.249) āṭānāṭiyaparittaṃ (dī. ni. 3.277-278) moraparittanti (jā. 1.2.17-18) imesaṃ parittānaṃ ānubhāvo vattati. Visayakkhettaṃ anantāparimāṇaṃ, yaṃ ‘‘yāvatā vā panākaṅkheyyā’’ti (a. ni. 3.81) vuttaṃ. Tattha yaṃ yaṃ tathāgato ākaṅkhati, taṃ taṃ jānāti. Evametesu tīsu buddhakkhettesu ekaṃ āṇākkhettaṃ vinassati , tasmiṃ pana vinassante jātikkhettaṃ vinaṭṭhameva hoti, vinassantañca ekatova vinassati, saṇṭhahantañca ekatova saṇṭhahati. Sesamettha visuddhimaggasaṃvaṇṇanāsu (visuddhi. mahāṭī. 2.404) vuttanayeneva gahetabbaṃ. Sattamaṭṭhamāni uttānatthāneva.
कप्पसुत्तादिवण्णना निट्ठिता।
Kappasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya
६. कप्पसुत्तं • 6. Kappasuttaṃ
७. रोगसुत्तं • 7. Rogasuttaṃ
८. परिहानिसुत्तं • 8. Parihānisuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
६. कप्पसुत्तवण्णना • 6. Kappasuttavaṇṇanā
७. रोगसुत्तवण्णना • 7. Rogasuttavaṇṇanā
८. परिहानिसुत्तवण्णना • 8. Parihānisuttavaṇṇanā
