Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౧౦. కప్పటకురత్థేరగాథావణ్ణనా

    10. Kappaṭakurattheragāthāvaṇṇanā

    అయమితి కప్పటోతి ఆయస్మతో కప్పటకురత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి. అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే పుఞ్ఞాని ఉపచినన్తో విపస్సిస్స భగవతో కాలే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్తో ఏకదివసం భగవన్తం వినతాయ నామ నదియా తీరే అఞ్ఞతరస్మిం రుక్ఖమూలే నిసిన్నం దిస్వా పసన్నమానసో కేతకపుప్ఫేహి పూజం అకాసి. సో తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే సావత్థియం దుగ్గతకులే నిబ్బత్తిత్వా యావ వయప్పత్తి, తావ అఞ్ఞం ఉపాయం అజానన్తో కప్పటఖణ్డనివాసనో సరావహత్థో తత్థ తత్థ కురం పరియేసన్తో విచరి, తేన కప్పటకురోత్వేవ పఞ్ఞాయిత్థ. సో వయప్పత్తో తిణం విక్కిణిత్వా జీవికం కప్పేన్తో ఏకదివసం తిణలావనత్థం అరఞ్ఞం గతో తత్థ అఞ్ఞతరం ఖీణాసవత్థేరం దిస్వా తం ఉపసఙ్కమిత్వా వన్దిత్వా నిసీది. తస్స థేరో ధమ్మం కథేసి. సో ధమ్మం సుత్వా పటిలద్ధసద్ధో ‘‘కిం మే ఇమాయ కిచ్ఛజీవికాయా’’తి పబ్బజిత్వా అత్తనో నివత్థకప్పటచోళం ఏకస్మిం ఠానే నిక్ఖిపి. యదా చస్స అనభిరతి ఉప్పజ్జతి, తదా తం కప్పటం ఓలోకేన్తస్స అనభిరతి విగచ్ఛతి, సంవేగం పటిలభి. ఏవం కరోన్తో సత్తక్ఖత్తుం ఉప్పబ్బజి. తస్స తం కారణం భిక్ఖూ భగవతో ఆరోచేసుం. అథేకదివసం కప్పటకురో భిక్ఖు ధమ్మసభాయం పరిసపరియన్తే నిసిన్నో నిద్దాయతి, తం భగవా చోదేన్తో –

    Ayamitikappaṭoti āyasmato kappaṭakurattherassa gāthā. Kā uppatti. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ bhagavantaṃ vinatāya nāma nadiyā tīre aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ disvā pasannamānaso ketakapupphehi pūjaṃ akāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ duggatakule nibbattitvā yāva vayappatti, tāva aññaṃ upāyaṃ ajānanto kappaṭakhaṇḍanivāsano sarāvahattho tattha tattha kuraṃ pariyesanto vicari, tena kappaṭakurotveva paññāyittha. So vayappatto tiṇaṃ vikkiṇitvā jīvikaṃ kappento ekadivasaṃ tiṇalāvanatthaṃ araññaṃ gato tattha aññataraṃ khīṇāsavattheraṃ disvā taṃ upasaṅkamitvā vanditvā nisīdi. Tassa thero dhammaṃ kathesi. So dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho ‘‘kiṃ me imāya kicchajīvikāyā’’ti pabbajitvā attano nivatthakappaṭacoḷaṃ ekasmiṃ ṭhāne nikkhipi. Yadā cassa anabhirati uppajjati, tadā taṃ kappaṭaṃ olokentassa anabhirati vigacchati, saṃvegaṃ paṭilabhi. Evaṃ karonto sattakkhattuṃ uppabbaji. Tassa taṃ kāraṇaṃ bhikkhū bhagavato ārocesuṃ. Athekadivasaṃ kappaṭakuro bhikkhu dhammasabhāyaṃ parisapariyante nisinno niddāyati, taṃ bhagavā codento –

    ౧౯౯.

    199.

    ‘‘అయమితి కప్పటో కప్పటకురో, అచ్ఛాయ అతిభరితాయ;

    ‘‘Ayamiti kappaṭo kappaṭakuro, acchāya atibharitāya;

    అమతఘటికాయం ధమ్మకటమత్తో, కతపదం ఝానాని ఓచేతుం.

    Amataghaṭikāyaṃ dhammakaṭamatto, katapadaṃ jhānāni ocetuṃ.

    ౨౦౦.

    200.

    ‘‘మా ఖో త్వం కప్పట పచాలేసి, మా త్వం ఉపకణ్ణమ్హి తాళేస్సం;

    ‘‘Mā kho tvaṃ kappaṭa pacālesi, mā tvaṃ upakaṇṇamhi tāḷessaṃ;

    న హి త్వం కప్పట మత్తమఞ్ఞాసి, సఙ్ఘమజ్ఝమ్హి పచలాయమానో’’తి. –

    Na hi tvaṃ kappaṭa mattamaññāsi, saṅghamajjhamhi pacalāyamāno’’ti. –

    గాథాద్వయం అభాసి.

    Gāthādvayaṃ abhāsi.

    తత్థ అయమితి కప్పటో కప్పటకురోతి కప్పటకురో భిక్ఖు ‘‘అయం మమ కప్పటో, ఇమం పరిదహిత్వా యథా తథా జీవామీ’’తి ఏవం ఉప్పన్నమిచ్ఛావితక్కో అచ్ఛాయ అతిభరితాయ అమతఘటికాయం మమ అమతఘటే తహం తహం వస్సన్తే ‘‘అమతమధిగతం అహమనుసాసామి, అహం ధమ్మం దేసేమి’’ (మహావ॰ ౧౨; మ॰ ని॰ ౧.౨౮౬; ౨.౩౪౨). ‘‘అన్ధీభూతస్మిం లోకస్మిం, ఆహఞ్ఛం అమతదున్దుభి’’న్తిఆదినా (మహావ॰ ౧౧; మ॰ ని॰ ౧.౨౮౫; ౨.౩౪౧) ఘోసేత్వా మయా ధమ్మామతే పవస్సియమానే కతపదం ఝానాని ఓచేతుం లోకియలోకుత్తరజ్ఝానాని ఉపచేతుం భావేతుం కతపదం కటమగ్గవిహితభావనామగ్గం ఇదం మమ సాసనం, తథాపి ధమ్మకటమత్తో మమ సాసనధమ్మతో ఉక్కణ్ఠచిత్తో అపగతమానసో కప్పటకురోతి తం చోదేత్వా పునపిస్స సహోడ్ఢం చోరం గణ్హన్తో వియ పమాదవిహారం దస్సేన్తో ‘‘మా ఖో త్వం, కప్పట, పచాలేసీ’’తి గాథమాహ.

    Tattha ayamiti kappaṭo kappaṭakuroti kappaṭakuro bhikkhu ‘‘ayaṃ mama kappaṭo, imaṃ paridahitvā yathā tathā jīvāmī’’ti evaṃ uppannamicchāvitakko acchāya atibharitāya amataghaṭikāyaṃ mama amataghaṭe tahaṃ tahaṃ vassante ‘‘amatamadhigataṃ ahamanusāsāmi, ahaṃ dhammaṃ desemi’’ (mahāva. 12; ma. ni. 1.286; 2.342). ‘‘Andhībhūtasmiṃ lokasmiṃ, āhañchaṃ amatadundubhi’’ntiādinā (mahāva. 11; ma. ni. 1.285; 2.341) ghosetvā mayā dhammāmate pavassiyamāne katapadaṃ jhānāni ocetuṃ lokiyalokuttarajjhānāni upacetuṃ bhāvetuṃ katapadaṃ kaṭamaggavihitabhāvanāmaggaṃ idaṃ mama sāsanaṃ, tathāpi dhammakaṭamatto mama sāsanadhammato ukkaṇṭhacitto apagatamānaso kappaṭakuroti taṃ codetvā punapissa sahoḍḍhaṃ coraṃ gaṇhanto viya pamādavihāraṃ dassento ‘‘mā kho tvaṃ, kappaṭa, pacālesī’’ti gāthamāha.

    తత్థ మా ఖో త్వం, కప్పట, పచాలేసీతి త్వం, కప్పటకుర, ‘‘మమ ధమ్మం సుణిస్సామీ’’తి నిసీదిత్వా మా ఖో పచాలేసి మా పచలాహి మా నిద్దం ఉపగచ్ఛి. మా త్వం ఉపకణ్ణమ్హి తాళేస్సన్తి తం నిద్దాయమానం ఉపకణ్ణమ్హి కణ్ణసమీపే దేసనాహత్థేన అహం మా పతాళేస్సం. యథా ఇతో పరం కిలేసప్పహానాయ అహం తం న ఓవదేయ్యం, తథా పటిపజ్జాహీతి అత్థో. న హి త్వం, కప్పట, మత్తమఞ్ఞాసీతి త్వం, కప్పట, సఙ్ఘమజ్ఝమ్హి పచలాయమానో మత్తం పమాణం న వా మఞ్ఞసి, ‘‘అయమతిదుల్లభో ఖణో పటిలద్ధో, సో మా ఉపజ్ఝగా’’తి ఏత్తకమ్పి న జానాసి, పస్స యావ చ తే అపరద్ధన్తి చోదేసి.

    Tattha mā kho tvaṃ, kappaṭa, pacālesīti tvaṃ, kappaṭakura, ‘‘mama dhammaṃ suṇissāmī’’ti nisīditvā mā kho pacālesi mā pacalāhi mā niddaṃ upagacchi. Mā tvaṃ upakaṇṇamhi tāḷessanti taṃ niddāyamānaṃ upakaṇṇamhi kaṇṇasamīpe desanāhatthena ahaṃ mā patāḷessaṃ. Yathā ito paraṃ kilesappahānāya ahaṃ taṃ na ovadeyyaṃ, tathā paṭipajjāhīti attho. Na hi tvaṃ, kappaṭa, mattamaññāsīti tvaṃ, kappaṭa, saṅghamajjhamhi pacalāyamāno mattaṃ pamāṇaṃ na vā maññasi, ‘‘ayamatidullabho khaṇo paṭiladdho, so mā upajjhagā’’ti ettakampi na jānāsi, passa yāva ca te aparaddhanti codesi.

    ఏవం భగవతా ద్వీహి గాథాహి గాళ్హం తం నిగ్గయ్హ చోదనాయ కతాయ అట్ఠివేధవిద్ధో వియ చణ్డగజో మగ్గం ఓతరన్తో వియ చ సఞ్జాతసంవేగో విపస్సనం పట్ఠపేత్వా నచిరస్సేవ అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౨.౫౨.౧౭-౨౨) –

    Evaṃ bhagavatā dvīhi gāthāhi gāḷhaṃ taṃ niggayha codanāya katāya aṭṭhivedhaviddho viya caṇḍagajo maggaṃ otaranto viya ca sañjātasaṃvego vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.52.17-22) –

    ‘‘వినతానదియా తీరే, విహాసి పురిసుత్తమో;

    ‘‘Vinatānadiyā tīre, vihāsi purisuttamo;

    అద్దసం విరజం బుద్ధం, ఏకగ్గం సుసమాహితం.

    Addasaṃ virajaṃ buddhaṃ, ekaggaṃ susamāhitaṃ.

    ‘‘మధుగన్ధస్స పుప్ఫేన, కేతకస్స అహం తదా;

    ‘‘Madhugandhassa pupphena, ketakassa ahaṃ tadā;

    పసన్నచిత్తో సుమనో, బుద్ధసేట్ఠమపూజయిం.

    Pasannacitto sumano, buddhaseṭṭhamapūjayiṃ.

    ‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం పుప్ఫమభిపూజయిం;

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ pupphamabhipūjayiṃ;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, బుద్ధపూజాయిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అరహత్తం పన పత్వా సత్థారా వుత్తగాథాద్వయమేవ అత్తనో అరహత్తాధిగమనస్స అఙ్కుసభూతన్తి పచ్చుదాహాసి. తేనస్స తదేవ అఞ్ఞాబ్యాకరణం అహోసీతి.

    Arahattaṃ pana patvā satthārā vuttagāthādvayameva attano arahattādhigamanassa aṅkusabhūtanti paccudāhāsi. Tenassa tadeva aññābyākaraṇaṃ ahosīti.

    కప్పటకురత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Kappaṭakurattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    చతుత్థవగ్గవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Catutthavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౧౦. కప్పటకురత్థేరగాథా • 10. Kappaṭakurattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact