| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
१३. तेरसमवग्गो
13. Terasamavaggo
१. कप्पट्ठकथावण्णना
1. Kappaṭṭhakathāvaṇṇanā
६५४-६५७. इदानि कप्पट्ठकथा नाम होति। तत्थ येसं ‘‘सङ्घं समग्गं भेत्वान, कप्पं निरयम्हि पच्चती’’ति ‘‘सकलम्पि कप्पं सङ्घभेदको निरये तिट्ठती’’ति लद्धि, सेय्यथापि राजगिरिकानं; ते सन्धाय कप्पट्ठोति पुच्छा सकवादिस्स, पटिञ्ञा इतरस्स। बुद्धो च लोकेति इदं विना बुद्धुप्पादेन सङ्घभेदस्स अभावदस्सनत्थं वुत्तं। कप्पो च सण्ठाति सङ्घो च भिज्जतीतिआदि ‘‘यदि सो सकलं कप्पं तिट्ठति, सण्ठहनतो पट्ठाय तं कम्मं कत्वा तत्थ उप्पज्जित्वा तिट्ठेय्या’’ति दस्सेतुं वुत्तं। अतीतन्तिआदि हेट्ठा वुत्ताधिप्पायमेव। कप्पट्ठो इद्धिमाति पञ्हे भावनामयं सन्धाय पटिक्खिपति, परसमये पनस्स जातिमयं इद्धिं इच्छन्ति, तं सन्धाय पटिजानाति। छन्दिद्धिपादोतिआदि ‘‘जातिमयाय इद्धिया इद्धिमाति लद्धिमत्तमेतं, किं तेन, यदि पनस्स इद्धि अत्थि, इमिना नयेन इद्धिपादा भाविता भवेय्यु’’न्ति चोदनत्थं वुत्तं। आपायिको नेरयिकोति सुत्तं यं सो एकं कप्पं असीतिभागे कत्वा ततो एकभागमत्तं कालं तिट्ठेय्य, तं आयुकप्पं सन्धाय वुत्तं, तस्मा असाधकन्ति।
654-657. Idāni kappaṭṭhakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘saṅghaṃ samaggaṃ bhetvāna, kappaṃ nirayamhi paccatī’’ti ‘‘sakalampi kappaṃ saṅghabhedako niraye tiṭṭhatī’’ti laddhi, seyyathāpi rājagirikānaṃ; te sandhāya kappaṭṭhoti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Buddho ca loketi idaṃ vinā buddhuppādena saṅghabhedassa abhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Kappo ca saṇṭhāti saṅgho ca bhijjatītiādi ‘‘yadi so sakalaṃ kappaṃ tiṭṭhati, saṇṭhahanato paṭṭhāya taṃ kammaṃ katvā tattha uppajjitvā tiṭṭheyyā’’ti dassetuṃ vuttaṃ. Atītantiādi heṭṭhā vuttādhippāyameva. Kappaṭṭho iddhimāti pañhe bhāvanāmayaṃ sandhāya paṭikkhipati, parasamaye panassa jātimayaṃ iddhiṃ icchanti, taṃ sandhāya paṭijānāti. Chandiddhipādotiādi ‘‘jātimayāya iddhiyā iddhimāti laddhimattametaṃ, kiṃ tena, yadi panassa iddhi atthi, iminā nayena iddhipādā bhāvitā bhaveyyu’’nti codanatthaṃ vuttaṃ. Āpāyiko nerayikoti suttaṃ yaṃ so ekaṃ kappaṃ asītibhāge katvā tato ekabhāgamattaṃ kālaṃ tiṭṭheyya, taṃ āyukappaṃ sandhāya vuttaṃ, tasmā asādhakanti.
कप्पट्ठकथावण्णना।
Kappaṭṭhakathāvaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (१२६) १. कप्पट्ठकथा • (126) 1. Kappaṭṭhakathā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / १. कप्पट्ठकथावण्णना • 1. Kappaṭṭhakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / १. कप्पट्ठकथावण्णना • 1. Kappaṭṭhakathāvaṇṇanā
