| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
කප්‌පියභූමිඅනුජානනකථාවණ්‌ණනා
Kappiyabhūmianujānanakathāvaṇṇanā
295. අනුප්‌පගෙ එවාති පාතොව. ඔරවසද්‌දන්‌ති මහාසද්‌දං. තං පන අවත්‌වාපීති පි-සද්‌දෙන තථාවචනම්‌පි අනුජානාති. අට්‌ඨකථාසූති අන්‌ධකට්‌ඨකථාවිරහිතාසු සෙසට්‌ඨකථාසු. සාධාරණලක්‌ඛණන්‌ති අන්‌ධකට්‌ඨකථාය සහ සබ්‌බට්‌ඨකථානං සමානං.
295.Anuppage evāti pātova. Oravasaddanti mahāsaddaṃ. Taṃ pana avatvāpīti pi-saddena tathāvacanampi anujānāti. Aṭṭhakathāsūti andhakaṭṭhakathāvirahitāsu sesaṭṭhakathāsu. Sādhāraṇalakkhaṇanti andhakaṭṭhakathāya saha sabbaṭṭhakathānaṃ samānaṃ.
චයන්‌ති අධිට්‌ඨානඋච්‌චවත්‌ථුං. යතො පට්‌ඨායාති යතො ඉට්‌ඨකාදිතො පට්‌ඨාය, යං ආදිං කත්‌වා භිත්‌තිං උට්‌ඨාපෙතුකාමාති අත්‌ථො. ‘‘ථම්‌භා පන උපරි උග්‌ගච්‌ඡන්‌ති, තස්‌මා වට්‌ටන්‌තී’’ති එතෙන ඉට්‌ඨකපාසාණා හෙට්‌ඨා පතිට්‌ඨාපිතාපි යදි චයතො, භූමිතො වා එකඞ්‌ගුලමත්‌තම්‌පි උග්‌ගතා තිට්‌ඨන්‌ති, වට්‌ටන්‌තීති සිද්‌ධං හොති.
Cayanti adhiṭṭhānauccavatthuṃ. Yato paṭṭhāyāti yato iṭṭhakādito paṭṭhāya, yaṃ ādiṃ katvā bhittiṃ uṭṭhāpetukāmāti attho. ‘‘Thambhā pana upari uggacchanti, tasmā vaṭṭantī’’ti etena iṭṭhakapāsāṇā heṭṭhā patiṭṭhāpitāpi yadi cayato, bhūmito vā ekaṅgulamattampi uggatā tiṭṭhanti, vaṭṭantīti siddhaṃ hoti.
ආරාමොති උපචාරසීමාපරිච්‌ඡින්‌නො සකලො විහාරො. සෙනාසනානීති විහාරස්‌ස අන්‌තො තිණකුටිආදිකානි සඞ්‌ඝස්‌ස නිවාසගෙහානි. විහාරගොනිසාදිකා නාමාති සෙනාසනගොනිසාදිකා. සෙනාසනානි හි සයං පරික්‌ඛිත්‌තානිපි ආරාමපරික්‌ඛෙපාභාවෙන ‘‘ගොනිසාදිකානී’’ති වුත්‌තානි. ‘‘උපඩ්‌ඪපරික්‌ඛිත්‌තොපී’’ති ඉමිනා තතො ඌනපරික්‌ඛිත්‌තො යෙභුය්‍යෙන අපරික්‌ඛිත්‌තො නාම, තස්‌මා අපරික්‌ඛිත්‌තසඞ්‌ඛ්‍යමෙව ගච්‌ඡතීති දස්‌සෙති. එත්‌ථාති උපඩ්‌ඪාදිපරික්‌ඛිත්‌තෙ. කප්‌පියකුටිං ලද්‌ධුං වට්‌ටතීති ගොනිසාදියා අභාවෙන සෙසකප්‌පියකුටීසු තීසු යා කාචි කප්‌පියකුටි කාතබ්‌බාති අත්‌ථො.
Ārāmoti upacārasīmāparicchinno sakalo vihāro. Senāsanānīti vihārassa anto tiṇakuṭiādikāni saṅghassa nivāsagehāni. Vihāragonisādikā nāmāti senāsanagonisādikā. Senāsanāni hi sayaṃ parikkhittānipi ārāmaparikkhepābhāvena ‘‘gonisādikānī’’ti vuttāni. ‘‘Upaḍḍhaparikkhittopī’’ti iminā tato ūnaparikkhitto yebhuyyena aparikkhitto nāma, tasmā aparikkhittasaṅkhyameva gacchatīti dasseti. Etthāti upaḍḍhādiparikkhitte. Kappiyakuṭiṃ laddhuṃ vaṭṭatīti gonisādiyā abhāvena sesakappiyakuṭīsu tīsu yā kāci kappiyakuṭi kātabbāti attho.
තෙසං ගෙහානීති එත්‌ථ භික්‌ඛූනං වාසත්‌ථාය කතම්‌පි යාව න දෙන්‌ති, තාව තෙසං සන්‌තකංයෙව භවිස්‌සතීති දට්‌ඨබ්‌බං. විහාරං ඨපෙත්‌වාති උපසම්‌පන්‌නානං වාසත්‌ථාය කතගෙහං ඨපෙත්‌වාති අත්‌ථො. ගෙහන්‌ති නිවාසගෙහං, තදඤ්‌ඤං පන උපොසථාගාරාදි සබ්‌බං අනිවාසගෙහං චතුකප්‌පියභූමිවිමුත්‌තා පඤ්‌චමී කප්‌පියභූමි. සඞ්‌ඝසන්‌තකෙපි හි එතාදිසෙ ගෙහෙ සුට්‌ඨු පරික්‌ඛිත්‌තාරාමත්‌තෙපි අබ්‌භොකාසෙ විය අන්‌තොවුත්‌ථාදිදොසො නත්‌ථි. යෙන කෙනචි ඡන්‌නෙ, පරිච්‌ඡන්‌නෙ ච සහසෙය්‍යප්‌පහොනකෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස නිවාසගෙහෙ අන්‌තොවුත්‌ථාදිදොසො, න අඤ්‌ඤත්‌ථ. තෙනාහ ‘‘යං පනා’’තිආදි. තත්‌ථ ‘‘සඞ්‌ඝිකං වා පුග්‌ගලිකං වා’’ති ඉදං කිඤ්‌චාපි භික්‌ඛුනීනං සාමඤ්‌ඤතො වුත්‌තං, භික්‌ඛූනං පන සඞ්‌ඝිකං පුග්‌ගලිකඤ්‌ච භික්‌ඛුනීනං, තාසං සඞ්‌ඝිකං පුග්‌ගලිකඤ්‌ච භික්‌ඛූනං ගිහිසන්‌තකට්‌ඨානෙ තිට්‌ඨතීති වෙදිතබ්‌බං.
Tesaṃ gehānīti ettha bhikkhūnaṃ vāsatthāya katampi yāva na denti, tāva tesaṃ santakaṃyeva bhavissatīti daṭṭhabbaṃ. Vihāraṃ ṭhapetvāti upasampannānaṃ vāsatthāya katagehaṃ ṭhapetvāti attho. Gehanti nivāsagehaṃ, tadaññaṃ pana uposathāgārādi sabbaṃ anivāsagehaṃ catukappiyabhūmivimuttā pañcamī kappiyabhūmi. Saṅghasantakepi hi etādise gehe suṭṭhu parikkhittārāmattepi abbhokāse viya antovutthādidoso natthi. Yena kenaci channe, paricchanne ca sahaseyyappahonake bhikkhusaṅghassa nivāsagehe antovutthādidoso, na aññattha. Tenāha ‘‘yaṃ panā’’tiādi. Tattha ‘‘saṅghikaṃ vā puggalikaṃ vā’’ti idaṃ kiñcāpi bhikkhunīnaṃ sāmaññato vuttaṃ, bhikkhūnaṃ pana saṅghikaṃ puggalikañca bhikkhunīnaṃ, tāsaṃ saṅghikaṃ puggalikañca bhikkhūnaṃ gihisantakaṭṭhāne tiṭṭhatīti veditabbaṃ.
මුඛසන්‌නිධීති අන්‌තොසන්‌නිහිතදොසො හි මුඛප්‌පවෙසනනිමිත්‌තං ආපත්‌තිං කරොති, නාඤ්‌ඤථා. තස්‌මා ‘‘මුඛසන්‌නිධී’’ති වුත්‌තො.
Mukhasannidhīti antosannihitadoso hi mukhappavesananimittaṃ āpattiṃ karoti, nāññathā. Tasmā ‘‘mukhasannidhī’’ti vutto.
තත්‌ථ තත්‌ථ ඛණ්‌ඩා හොන්‌තීති උපඩ්‌ඪතො අධිකං ඛණ්‌ඩා හොන්‌ති. සබ්‌බස්‌මිං ඡදනෙ විනට්‌ඨෙති තිණපණ්‌ණාදිවස්‌සපරිත්‌තායකෙ ඡදනෙ විනට්‌ඨෙ. ගොපානසීනං පන උපරි වල්‌ලීහි බද්‌ධදණ්‌ඩෙසු ඨිතෙසුපි ජහිතවත්‌ථුකා හොන්‌ති එව. පක්‌ඛපාසකමණ්‌ඩලන්‌ති එකස්‌මිං පස්‌සෙ තිණ්‌ණං ගොපානසීනං උපරි ඨිතතිණපණ්‌ණාදිච්‌ඡදනං වුච්‌චති.
Tattha tattha khaṇḍā hontīti upaḍḍhato adhikaṃ khaṇḍā honti. Sabbasmiṃ chadane vinaṭṭheti tiṇapaṇṇādivassaparittāyake chadane vinaṭṭhe. Gopānasīnaṃ pana upari vallīhi baddhadaṇḍesu ṭhitesupi jahitavatthukā honti eva. Pakkhapāsakamaṇḍalanti ekasmiṃ passe tiṇṇaṃ gopānasīnaṃ upari ṭhitatiṇapaṇṇādicchadanaṃ vuccati.
අනුපසම්‌පන්‌නස්‌ස දාතබ්‌බො අස්‌සාතිආදිනා අකප්‌පියකුටියං වුත්‌ථම්‌පි අනුපසම්‌පන්‌නස්‌ස දින්‌නෙ කප්‌පියං හොති, සාපෙක්‌ඛදානඤ්‌චෙත්‌ථ වට්‌ටති, පටිග්‌ගහණං විය න හොතීති දස්‌සෙති.
Anupasampannassa dātabbo assātiādinā akappiyakuṭiyaṃ vutthampi anupasampannassa dinne kappiyaṃ hoti, sāpekkhadānañcettha vaṭṭati, paṭiggahaṇaṃ viya na hotīti dasseti.
299. පාළියං කන්‌තාරෙ සම්‌භාවෙසීති අප්‌පභක්‌ඛකන්‌තාරෙ සම්‌පාපුණි.
299. Pāḷiyaṃ kantāre sambhāvesīti appabhakkhakantāre sampāpuṇi.
කප්‌පියභූමිඅනුජානනකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Kappiyabhūmianujānanakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi
179. කප්‌පියභූමිඅනුජානනා • 179. Kappiyabhūmianujānanā
181. පඤ්‌චගොරසාදිඅනුජානනා • 181. Pañcagorasādianujānanā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / කප්‌පියභූමිඅනුජානනකථා • Kappiyabhūmianujānanakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / කප්‌පියභූමිඅනුජානනකථාවණ්‌ණනා • Kappiyabhūmianujānanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / කප්‌පියභූමිඅනුජානනකථාවණ්‌ණනා • Kappiyabhūmianujānanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 179. කප්‌පියභූමිඅනුජානනකථා • 179. Kappiyabhūmianujānanakathā
