Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya

    ४. कारणपालीसुत्तं

    4. Kāraṇapālīsuttaṃ

    १९४. एकं समयं भगवा वेसालियं विहरति महावने कूटागारसालायं। तेन खो पन समयेन कारणपाली 1 ब्राह्मणो लिच्छवीनं कम्मन्तं कारेति। अद्दसा खो कारणपाली ब्राह्मणो पिङ्गियानिं ब्राह्मणं दूरतोव आगच्छन्तं; दिस्वा पिङ्गियानिं ब्राह्मणं एतदवोच –

    194. Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena kāraṇapālī 2 brāhmaṇo licchavīnaṃ kammantaṃ kāreti. Addasā kho kāraṇapālī brāhmaṇo piṅgiyāniṃ brāhmaṇaṃ dūratova āgacchantaṃ; disvā piṅgiyāniṃ brāhmaṇaṃ etadavoca –

    ‘‘हन्द, कुतो नु भवं पिङ्गियानी आगच्छति दिवा दिवस्सा’’ति? ‘‘इतोहं 3, भो, आगच्छामि समणस्स गोतमस्स सन्तिका’’ति। ‘‘तं किं मञ्‍ञति भवं, पिङ्गियानी, समणस्स गोतमस्स पञ्‍ञावेय्यत्तियं? पण्डितो मञ्‍ञे’’ति? ‘‘को चाहं, भो, को च समणस्स गोतमस्स पञ्‍ञावेय्यत्तियं जानिस्सामि! सोपि नूनस्स तादिसोव यो समणस्स गोतमस्स पञ्‍ञावेय्यत्तियं जानेय्या’’ति! ‘‘उळाराय खलु भवं, पिङ्गियानी, समणं गोतमं पसंसाय पसंसती’’ति। ‘‘को चाहं, भो, को च समणं गोतमं पसंसिस्सामि! पसत्थप्पसत्थोव 4 सो भवं गोतमो सेट्ठो देवमनुस्सान’’न्ति। ‘‘किं पन भवं, पिङ्गियानी, अत्थवसं सम्पस्समानो समणे गोतमे एवं अभिप्पसन्‍नो’’ति?

    ‘‘Handa, kuto nu bhavaṃ piṅgiyānī āgacchati divā divassā’’ti? ‘‘Itohaṃ 5, bho, āgacchāmi samaṇassa gotamassa santikā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññati bhavaṃ, piṅgiyānī, samaṇassa gotamassa paññāveyyattiyaṃ? Paṇḍito maññe’’ti? ‘‘Ko cāhaṃ, bho, ko ca samaṇassa gotamassa paññāveyyattiyaṃ jānissāmi! Sopi nūnassa tādisova yo samaṇassa gotamassa paññāveyyattiyaṃ jāneyyā’’ti! ‘‘Uḷārāya khalu bhavaṃ, piṅgiyānī, samaṇaṃ gotamaṃ pasaṃsāya pasaṃsatī’’ti. ‘‘Ko cāhaṃ, bho, ko ca samaṇaṃ gotamaṃ pasaṃsissāmi! Pasatthappasatthova 6 so bhavaṃ gotamo seṭṭho devamanussāna’’nti. ‘‘Kiṃ pana bhavaṃ, piṅgiyānī, atthavasaṃ sampassamāno samaṇe gotame evaṃ abhippasanno’’ti?

    ‘‘सेय्यथापि, भो, पुरिसो अग्गरसपरितित्तो न अञ्‍ञेसं हीनानं रसानं पिहेति; एवमेवं खो, भो, यतो यतो तस्स भोतो गोतमस्स धम्मं सुणाति – यदि सुत्तसो, यदि गेय्यसो, यदि वेय्याकरणसो, यदि अब्भुतधम्मसो – ततो ततो न अञ्‍ञेसं पुथुसमणब्राह्मणप्पवादानं पिहेति।

    ‘‘Seyyathāpi, bho, puriso aggarasaparititto na aññesaṃ hīnānaṃ rasānaṃ piheti; evamevaṃ kho, bho, yato yato tassa bhoto gotamassa dhammaṃ suṇāti – yadi suttaso, yadi geyyaso, yadi veyyākaraṇaso, yadi abbhutadhammaso – tato tato na aññesaṃ puthusamaṇabrāhmaṇappavādānaṃ piheti.

    ‘‘सेय्यथापि, भो, पुरिसो जिघच्छादुब्बल्यपरेतो मधुपिण्डिकं अधिगच्छेय्य। सो यतो यतो सायेथ, लभतेव 7 सादुरसं असेचनकं; एवमेवं खो, भो, यतो यतो तस्स भोतो गोतमस्स धम्मं सुणाति – यदि सुत्तसो, यदि गेय्यसो, यदि वेय्याकरणसो, यदि अब्भुतधम्मसो – ततो ततो लभतेव अत्तमनतं, लभति चेतसो पसादं।

    ‘‘Seyyathāpi, bho, puriso jighacchādubbalyapareto madhupiṇḍikaṃ adhigaccheyya. So yato yato sāyetha, labhateva 8 sādurasaṃ asecanakaṃ; evamevaṃ kho, bho, yato yato tassa bhoto gotamassa dhammaṃ suṇāti – yadi suttaso, yadi geyyaso, yadi veyyākaraṇaso, yadi abbhutadhammaso – tato tato labhateva attamanataṃ, labhati cetaso pasādaṃ.

    ‘‘सेय्यथापि, भो, पुरिसो चन्दनघटिकं अधिगच्छेय्य – हरिचन्दनस्स वा लोहितचन्दनस्स वा। सो यतो यतो घायेथ – यदि मूलतो, यदि मज्झतो, यदि अग्गतो – अधिगच्छतेव 9 सुरभिगन्धं असेचनकं; एवमेवं खो, भो, यतो यतो तस्स भोतो गोतमस्स धम्मं सुणाति – यदि सुत्तसो, यदि गेय्यसो, यदि वेय्याकरणसो, यदि अब्भुतधम्मसो – ततो ततो अधिगच्छति पामोज्‍जं अधिगच्छति सोमनस्सं।

    ‘‘Seyyathāpi, bho, puriso candanaghaṭikaṃ adhigaccheyya – haricandanassa vā lohitacandanassa vā. So yato yato ghāyetha – yadi mūlato, yadi majjhato, yadi aggato – adhigacchateva 10 surabhigandhaṃ asecanakaṃ; evamevaṃ kho, bho, yato yato tassa bhoto gotamassa dhammaṃ suṇāti – yadi suttaso, yadi geyyaso, yadi veyyākaraṇaso, yadi abbhutadhammaso – tato tato adhigacchati pāmojjaṃ adhigacchati somanassaṃ.

    ‘‘सेय्यथापि, भो, पुरिसो आबाधिको दुक्खितो बाळ्हगिलानो। तस्स कुसलो भिसक्‍को ठानसो आबाधं नीहरेय्य; एवमेवं खो, भो, यतो यतो तस्स भोतो गोतमस्स धम्मं सुणाति – यदि सुत्तसो, यदि गेय्यसो, यदि वेय्याकरणसो, यदि अब्भुतधम्मसो – ततो ततो सोकपरिदेवदुक्खदोमनस्सुपायासा अब्भत्थं गच्छन्ति।

    ‘‘Seyyathāpi, bho, puriso ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. Tassa kusalo bhisakko ṭhānaso ābādhaṃ nīhareyya; evamevaṃ kho, bho, yato yato tassa bhoto gotamassa dhammaṃ suṇāti – yadi suttaso, yadi geyyaso, yadi veyyākaraṇaso, yadi abbhutadhammaso – tato tato sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā abbhatthaṃ gacchanti.

    ‘‘सेय्यथापि , भो, पोक्खरणी अच्छोदका सातोदका सीतोदका सेतका सुपतित्था रमणीया। अथ पुरिसो आगच्छेय्य घम्माभितत्तो घम्मपरेतो किलन्तो तसितो पिपासितो । सो तं पोक्खरणिं ओगाहेत्वा न्हात्वा च पिवित्वा च सब्बदरथकिलमथपरिळाहं पटिप्पस्सम्भेय्य। एवमेवं खो, भो, यतो यतो तस्स भोतो गोतमस्स धम्मं सुणाति – यदि सुत्तसो, यदि गेय्यसो, यदि वेय्याकरणसो, यदि अब्भुतधम्मसो – ततो ततो सब्बदरथकिलमथपरिळाहा पटिप्पस्सम्भन्ती’’ति।

    ‘‘Seyyathāpi , bho, pokkharaṇī acchodakā sātodakā sītodakā setakā supatitthā ramaṇīyā. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito . So taṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā nhātvā ca pivitvā ca sabbadarathakilamathapariḷāhaṃ paṭippassambheyya. Evamevaṃ kho, bho, yato yato tassa bhoto gotamassa dhammaṃ suṇāti – yadi suttaso, yadi geyyaso, yadi veyyākaraṇaso, yadi abbhutadhammaso – tato tato sabbadarathakilamathapariḷāhā paṭippassambhantī’’ti.

    एवं वुत्ते कारणपाली ब्राह्मणो उट्ठायासना एकंसं उत्तरासङ्गं करित्वा दक्खिणं जाणुमण्डलं पथवियं निहन्त्वा येन भगवा तेनञ्‍जलिं पणामेत्वा तिक्खत्तुं उदानं उदानेसि –

    Evaṃ vutte kāraṇapālī brāhmaṇo uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā dakkhiṇaṃ jāṇumaṇḍalaṃ pathaviyaṃ nihantvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā tikkhattuṃ udānaṃ udānesi –

    ‘‘नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स।

    ‘‘Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa;

    नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स।

    Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa;

    नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्सा’’ति॥

    Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassā’’ti.

    ‘‘अभिक्‍कन्तं, भो पिङ्गियानि, अभिक्‍कन्तं, भो पिङ्गियानि! सेय्यथापि, भो पिङ्गियानि, निक्‍कुज्‍जितं 11 वा उक्‍कुज्‍जेय्य पटिच्छन्‍नं वा विवरेय्य, मूळ्हस्स वा मग्गं आचिक्खेय्य अन्धकारे वा तेलपज्‍जोतं धारेय्य – चक्खुमन्तो रूपानि दक्खन्तीति; एवमेवं भोता पिङ्गियानिना अनेकपरियायेन धम्मो पकासितो। एसाहं, भो पिङ्गियानि, तं भवन्तं गोतमं सरणं गच्छामि धम्मञ्‍च भिक्खुसङ्घञ्‍च। उपासकं मं भवं पिङ्गियानी धारेतु, अज्‍जतग्गे पाणुपेतं सरणं गत’’न्ति। चतुत्थं।

    ‘‘Abhikkantaṃ, bho piṅgiyāni, abhikkantaṃ, bho piṅgiyāni! Seyyathāpi, bho piṅgiyāni, nikkujjitaṃ 12 vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evamevaṃ bhotā piṅgiyāninā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bho piṅgiyāni, taṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ piṅgiyānī dhāretu, ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Catutthaṃ.




    Next: ५. पिङ्गियानीसुत्तं • 5. Piṅgiyānīsuttaṃ




    Footnotes:
    1. करणपाली (क॰)
    2. karaṇapālī (ka.)
    3. इधाहं (स्या॰ कं॰), इतो हि खो अहं (म॰ नि॰ १.२८८)
    4. पसट्ठपसट्ठो च (स्या॰ कं॰ क॰)
    5. idhāhaṃ (syā. kaṃ.), ito hi kho ahaṃ (ma. ni. 1.288)
    6. pasaṭṭhapasaṭṭho ca (syā. kaṃ. ka.)
    7. सायेय्य, लभेथेव (म॰ नि॰ १.२०५)
    8. sāyeyya, labhetheva (ma. ni. 1.205)
    9. अधिगच्छेथेव (?)
    10. adhigacchetheva (?)
    11. निकुज्‍जितं (क॰)
    12. nikujjitaṃ (ka.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ४. कारणपालीसुत्तवण्णना • 4. Kāraṇapālīsuttavaṇṇanā

    टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ४. कारणपालीसुत्तवण्णना • 4. Kāraṇapālīsuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact