Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
၄. ကာရဏပာလီသုတ္တဝဏ္ဏနာ
4. Kāraṇapālīsuttavaṇṇanā
၁၉၄. စတုတ္ထေ ပဏ္ဍိတော မညေတိ ဧတ္ထ မညေတိ ဣဒံ ‘‘မညတီ’’တိ ဣမိနာ သမာနတ္ထံ နိပာတပဒံ။ တသ္သ ဣတိ-သဒ္ဒံ အာနေတ္ဝာ အတ္ထံ ဒသ္သေန္တော ‘‘ပဏ္ဍိတောတိ မညတီ’’တိ အာဟ။ အနုမတိပုစ္ဆာဝသေန စေတံ ဝုတ္တံ။ တေနေဝာဟ ‘‘ဥဒာဟု နော’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညတိ ဘဝံ ပိင္ဂိယာနီ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ပညာဝေယ္ယတ္တိယ’’န္တိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ပုန ဂဏ္ဟန္တော ‘‘ပဏ္ဍိတော မညေ’’တိ အာဟ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဘဝံ ပိင္ဂိယာနီ သမဏံ ဂောတမံ ပဏ္ဍိတောတိ မညတိ ဥဒာဟု နော’’တိ, ယထာ တေ ခမေယ္ယ, တထာ နံ ကထေဟီတိ အဓိပ္ပာယော။ အဟံ ကော နာမ, မမ အဝိသယော ဧသောတိ ဒသ္သေတိ။ ကော စာတိ ဟေတုနိသ္သက္ကေ ပစ္စတ္တဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ကုတော စာ’’တိ။ တထာ စာဟ ‘‘ကေန ကာရဏေန ဇာနိသ္သာမီ’’တိ, ယေန ကာရဏေန သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ပညာဝေယ္ယတ္တိယံ ဇာနေယ္ယံ , တံ ကာရဏံ မယိ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဗုဒ္ဓောယေဝ ဘဝေယ္ယ အဗုဒ္ဓသ္သ သဗ္ဗထာ ဗုဒ္ဓဉာဏာနုဘာဝံ ဇာနိတုံ အသက္ကုဏေယ္ယတ္တာတိ။ ဝုတ္တဉ္ဟေတံ – ‘‘အပ္ပမတ္တကံ ပနေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဩရမတ္တကံ သီလမတ္တကံ, ယေန ပုထုဇ္ဇနော တထာဂတသ္သ ဝဏ္ဏံ ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယ (ဒီ. နိ. ၁.၇)။ အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, အညေဝ ဓမ္မာ ဂမ္ဘီရာ ဒုဒ္ဒသာ ဒုရနုဗောဓာ။ပေ.။ ယေဟိ တထာဂတသ္သ ယထာဘူတံ ဝဏ္ဏံ သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယ္ယာ’’တိ (ဒီ. နိ. ၁.၂၈) စ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘သောပိ နူနသ္သ တာဒိသော’’တိ ဧတသ္မိံ ပဒေ။
194. Catutthe paṇḍito maññeti ettha maññeti idaṃ ‘‘maññatī’’ti iminā samānatthaṃ nipātapadaṃ. Tassa iti-saddaṃ ānetvā atthaṃ dassento ‘‘paṇḍitoti maññatī’’ti āha. Anumatipucchāvasena cetaṃ vuttaṃ. Tenevāha ‘‘udāhu no’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññati bhavaṃ piṅgiyānī samaṇassa gotamassa paññāveyyattiya’’nti vuttamevatthaṃ puna gaṇhanto ‘‘paṇḍito maññe’’ti āha, tasmā vuttaṃ ‘‘bhavaṃ piṅgiyānī samaṇaṃ gotamaṃ paṇḍitoti maññati udāhu no’’ti, yathā te khameyya, tathā naṃ kathehīti adhippāyo. Ahaṃ ko nāma, mama avisayo esoti dasseti. Ko cāti hetunissakke paccattavacananti āha ‘‘kuto cā’’ti. Tathā cāha ‘‘kena kāraṇena jānissāmī’’ti, yena kāraṇena samaṇassa gotamassa paññāveyyattiyaṃ jāneyyaṃ , taṃ kāraṇaṃ mayi natthīti adhippāyo. Buddhoyeva bhaveyya abuddhassa sabbathā buddhañāṇānubhāvaṃ jānituṃ asakkuṇeyyattāti. Vuttañhetaṃ – ‘‘appamattakaṃ panetaṃ, bhikkhave, oramattakaṃ sīlamattakaṃ, yena puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya (dī. ni. 1.7). Atthi, bhikkhave, aññeva dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā…pe… yehi tathāgatassa yathābhūtaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamāno vadeyyā’’ti (dī. ni. 1.28) ca. Etthāti ‘‘sopi nūnassa tādiso’’ti etasmiṃ pade.
ပသတ္ထပ္ပသတ္ထောတိ ပသတ္ထေဟိ ပာသံသေဟိ အတ္တနော ဂုဏေဟေဝ သော ပသတ္ထော, န တသ္သ ကိတ္တိနာ, ပသံသာသဘာဝေနေဝ ပာသံသောတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘သဗ္ဗဂုဏာန’’န္တိအာဒိ။ မဏိရတနန္တိ စက္ကဝတ္တိနော မဏိရတနံ။
Pasatthappasatthoti pasatthehi pāsaṃsehi attano guṇeheva so pasattho, na tassa kittinā, pasaṃsāsabhāveneva pāsaṃsoti attho. Tenāha ‘‘sabbaguṇāna’’ntiādi. Maṇiratananti cakkavattino maṇiratanaṃ.
သဒေဝကေ ပာသံသာနမ္ပိ ပာသံသောတိ ဒသ္သေတုံ ‘‘ပသတ္ထေဟိ ဝာ’’တိ ဒုတိယဝိကပ္ပော ဂဟိတော။ အရဏီယတော အတ္ထော, သော ဧဝ ဝသတီတိ ဝသောတိ အတ္ထဝသော။ တသ္သ တသ္သ ပယောဂသ္သ အာနိသံသဘူတံ ဖလန္တိ အာဟ ‘‘အတ္ထဝသန္တိ အတ္ထာနိသံသ’’န္တိ။ အတ္ထော ဝာ ဖလံ တဒဓီနဝုတ္တိတာယ ဝသော ဧတသ္သာတိ အတ္ထဝသော, ကာရဏံ။
Sadevake pāsaṃsānampi pāsaṃsoti dassetuṃ ‘‘pasatthehi vā’’ti dutiyavikappo gahito. Araṇīyato attho, so eva vasatīti vasoti atthavaso. Tassa tassa payogassa ānisaṃsabhūtaṃ phalanti āha ‘‘atthavasanti atthānisaṃsa’’nti. Attho vā phalaṃ tadadhīnavuttitāya vaso etassāti atthavaso, kāraṇaṃ.
ခုဒ္ဒကမဓူတိ ခုဒ္ဒကမက္ခိကာဟိ ကတဒဏ္ဍကမဓု။ အနေဠကန္တိ နိဒ္ဒောသံ အပဂတမက္ခိကဏ္ဍကံ။
Khuddakamadhūti khuddakamakkhikāhi katadaṇḍakamadhu. Aneḷakanti niddosaṃ apagatamakkhikaṇḍakaṃ.
ဥဒာဟရီယတိ ဥဗ္ဗေဂပီတိဝသေနာတိ ဥဒာနံ, တထာ ဝာ ဥဒာဟရဏံ ဥဒာနံ။ တေနာဟ ‘‘ဥဒာဟာရံ ဥဒာဟရီ’’တိ။ ယထာ ပန တံ ဝစနံ ဥဒာနန္တိ ဝုစ္စတိ, တံ ဒသ္သေတုံ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သေသံ သုဝိညေယ္ယမေဝ။
Udāharīyati ubbegapītivasenāti udānaṃ, tathā vā udāharaṇaṃ udānaṃ. Tenāha ‘‘udāhāraṃ udāharī’’ti. Yathā pana taṃ vacanaṃ udānanti vuccati, taṃ dassetuṃ ‘‘yathā hī’’tiādi vuttaṃ. Sesaṃ suviññeyyameva.
ကာရဏပာလီသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Kāraṇapālīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၄. ကာရဏပာလီသုတ္တံ • 4. Kāraṇapālīsuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၄. ကာရဏပာလီသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Kāraṇapālīsuttavaṇṇanā