| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೧೦. ಕಾರಣ್ಡವಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Kāraṇḍavasuttavaṇṇanā
೧೦. ದಸಮೇ ಪಟಿಚರತೀತಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದನವಸೇನ ಚರತಿ ಪವತ್ತತಿ। ಪಟಿಚ್ಛಾದನಟ್ಠೋ ಏವ ವಾ ಚರತಿ-ಸದ್ದೋ ಅನೇಕತ್ಥತ್ತಾ ಧಾತೂನನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತೀ’’ತಿ। ಅಞ್ಞೇನಾಞ್ಞನ್ತಿ ಪನ ಪಟಿಚ್ಛಾದನಾಕಾರದಸ್ಸನನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಅಞ್ಞೇನ ಕಾರಣೇನಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಅಞ್ಞಂ ಕಾರಣಂ ವಚನಂ ವಾತಿ ಯಂ ಚೋದಕೇನ ಚುದಿತಕಸ್ಸ ದೋಸವಿಭಾವನಂ ಕಾರಣಂ, ವಚನಂ ವಾ ವುತ್ತಂ, ತಂ ತತೋ ಅಞ್ಞೇನೇವ ಕಾರಣೇನ, ವಚನೇನ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ। ಕಾರಣೇನಾತಿ ಚೋದನಾಯ ಅಮೂಲಾಯ ಅಮೂಲಿಕಭಾವದೀಪನಿಯಾ ಯುತ್ತಿಯಾ ವಾ। ವಚನೇನಾತಿ ತದತ್ಥಬೋಧಕೇನ ವಚನೇನ। ‘‘ಕೋ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಚೋದನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾವ ವಿಕ್ಖೇಪಾಪಜ್ಜನಂ ಅಞ್ಞೇನಾಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರಣಂ। ಬಹಿದ್ಧಾ ಕಥಾಪನಾಮನಾ ನಾಮ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ – ‘‘ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಂ ಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಚೋದನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾತಿ ಅಯಮೇವ ವಿಸೇಸೋ। ಯೋ ಹಿ ‘‘ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಕೋ ಆಪನ್ನೋ, ಕಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ಆಪನ್ನಾ, ಕಂ ಭಣಥ, ಕಿಂ ಭಣಥಾ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ‘‘ಏವರೂಪಂ ಕಿಞ್ಚಿ ತಯಾ ದಿಟ್ಠ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ನ ಸುಣಾಮೀ’’ತಿ ಸೋತಂ ವಾ ಉಪನೇತಿ, ಅಯಂ ಅಞ್ಞೇನಾಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತಿ ನಾಮ। ಯೋ ಪನ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ನಾಮ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋಸೀ’’ತಿ ಪುಟ್ಠೋ ‘‘ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಂ ಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ‘‘ನ ತವ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಗಮನಂ ಪುಚ್ಛಾಮ, ಆಪತ್ತಿಂ ಪುಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತತೋ ‘‘ರಾಜಗಹಂ ಗತೋಮ್ಹಿ। ರಾಜಗಹಂ ವಾ ಯಾಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಂ ವಾ, ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋಸೀತಿ। ತಂ ತತ್ಥ ಮೇ ಸೂಕರಮಂಸಂ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ವದತಿ, ಅಯಂ ಬಹಿದ್ಧಾ ಕಥಂ ಅಪನಾಮೇತಿ ನಾಮ । ಸಮಣಕಚವರೋತಿ ಸಮಣವೇಸಧಾರಣೇನ ಸಮಣಪ್ಪತಿರೂಪಕತಾಯ ಸಮಣಾನಂ ಕಚವರಭೂತಂ।
10. Dasame paṭicaratīti paṭicchādanavasena carati pavattati. Paṭicchādanaṭṭho eva vā carati-saddo anekatthattā dhātūnanti āha ‘‘paṭicchādetī’’ti. Aññenāññanti pana paṭicchādanākāradassananti āha ‘‘aññena kāraṇenā’’tiādi. Tattha aññaṃ kāraṇaṃ vacanaṃ vāti yaṃ codakena cuditakassa dosavibhāvanaṃ kāraṇaṃ, vacanaṃ vā vuttaṃ, taṃ tato aññeneva kāraṇena, vacanena vā paṭicchādeti. Kāraṇenāti codanāya amūlāya amūlikabhāvadīpaniyā yuttiyā vā. Vacanenāti tadatthabodhakena vacanena. ‘‘Ko āpanno’’tiādinā codanaṃ vissajjetvāva vikkhepāpajjanaṃ aññenāññaṃ paṭicaraṇaṃ. Bahiddhā kathāpanāmanā nāma ‘‘itthannāmaṃ āpattiṃ āpannosī’’ti vutte – ‘‘pāṭaliputtaṃ gatomhī’’tiādinā codanaṃ vissajjetvāti ayameva viseso. Yo hi ‘‘āpattiṃ āpannosī’’ti vutto ‘‘ko āpanno, kiṃ āpanno, kismiṃ āpannā, kaṃ bhaṇatha, kiṃ bhaṇathā’’ti vā vadati, ‘‘evarūpaṃ kiñci tayā diṭṭha’’nti vutte ‘‘na suṇāmī’’ti sotaṃ vā upaneti, ayaṃ aññenāññaṃ paṭicarati nāma. Yo pana ‘‘itthannāmaṃ nāma āpattiṃ āpannosī’’ti puṭṭho ‘‘pāṭaliputtaṃ gatomhī’’ti vatvā puna ‘‘na tava pāṭaliputtagamanaṃ pucchāma, āpattiṃ pucchāmā’’ti vutte tato ‘‘rājagahaṃ gatomhi. Rājagahaṃ vā yāhi brāhmaṇagahaṃ vā, āpattiṃ āpannosīti. Taṃ tattha me sūkaramaṃsaṃ laddha’’ntiādīni vadati, ayaṃ bahiddhā kathaṃ apanāmeti nāma . Samaṇakacavaroti samaṇavesadhāraṇena samaṇappatirūpakatāya samaṇānaṃ kacavarabhūtaṃ.
ಕಾರಣ್ಡವಂ (ಸು॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೨೮೩-೨೮೪) ನಿದ್ಧಮಥಾತಿ ವಿಪನ್ನಸೀಲತಾಯ ಕಚವರಭೂತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಕಚವರಮಿವ ಅನಪೇಕ್ಖಾ ಅಪನೇಥ। ಕಸಮ್ಬುಂ ಅಪಕಸ್ಸಥಾತಿ ಕಸಮ್ಬುಭೂತಞ್ಚ ನಂ ಖತ್ತಿಯಾದೀನಂ ಮಜ್ಝಗತಂ ಪಭಿನ್ನಪಗ್ಘರಿತಕುಟ್ಠಂ ಚಣ್ಡಾಲಂ ವಿಯ ಅಪಕಡ್ಢಥ। ಕಿಂ ಕಾರಣಂ? ಸಙ್ಘಾರಾಮೋ ನಾಮ ಸೀಲವನ್ತಾನಂ ಕತೋ, ನ ದುಸ್ಸೀಲಾನಂ। ಯತೋ ಏತದೇವ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ತತೋ ಪಲಾಪೇ ವಾಹೇಥ, ಅಸ್ಸಮಣೇ ಸಮಣಮಾನಿನೇ’’ತಿ। ಯಥಾ ಪಲಾಪಾ ಅನ್ತೋಸಾರರಹಿತಾ ಅತಣ್ಡುಲಾ ಬಹಿ ಥುಸೇನ ವೀಹೀ ವಿಯ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಏವಂ ಪಾಪಭಿಕ್ಖೂ ಅನ್ತೋ ಸೀಲರಹಿತಾಪಿ ಬಹಿ ಕಾಸಾವಾದಿಪರಿಕ್ಖಾರೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಯ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪಲಾಪಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ತೇ ಪಲಾಪೇ ವಾಹೇಥ ಓಪುನಥ ವಿಧಮಥ, ಪರಮತ್ಥತೋ ಅಸ್ಸಮಣೇ ಸಮಣವೇಸಮತ್ತೇನ ಸಮಣಮಾನಿನೇ। ಕಪ್ಪಯವ್ಹೋತಿ ಕಪ್ಪೇಥ, ಕರೋಥಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಪತಿಸ್ಸತಾತಿ ಸಪ್ಪತಿಸ್ಸಾ। ವಟ್ಟದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸಥ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Kāraṇḍavaṃ (su. ni. aṭṭha. 2.283-284) niddhamathāti vipannasīlatāya kacavarabhūtaṃ puggalaṃ kacavaramiva anapekkhā apanetha. Kasambuṃ apakassathāti kasambubhūtañca naṃ khattiyādīnaṃ majjhagataṃ pabhinnapaggharitakuṭṭhaṃ caṇḍālaṃ viya apakaḍḍhatha. Kiṃ kāraṇaṃ? Saṅghārāmo nāma sīlavantānaṃ kato, na dussīlānaṃ. Yato etadeva sandhāyāha ‘‘tato palāpe vāhetha, assamaṇe samaṇamānine’’ti. Yathā palāpā antosārarahitā ataṇḍulā bahi thusena vīhī viya dissanti, evaṃ pāpabhikkhū anto sīlarahitāpi bahi kāsāvādiparikkhārena bhikkhū viya dissanti, tasmā ‘‘palāpā’’ti vuccanti. Te palāpe vāhetha opunatha vidhamatha, paramatthato assamaṇe samaṇavesamattena samaṇamānine. Kappayavhoti kappetha, karothāti vuttaṃ hoti. Patissatāti sappatissā. Vaṭṭadukkhassa antaṃ karissatha, parinibbānaṃ pāpuṇissathāti attho.
ಕಾರಣ್ಡವಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kāraṇḍavasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಮೇತ್ತಾವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mettāvaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೧೦. ಕಾರಣ್ಡವಸುತ್ತಂ • 10. Kāraṇḍavasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಕಾರಣ್ಡವಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Kāraṇḍavasuttavaṇṇanā
