| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៦. ករោតោសុត្តវណ្ណនា
6. Karotosuttavaṇṇanā
២១១. សហត្ថា ករោន្តស្សាតិ សហត្ថេន ករោន្តស្ស។ និស្សគ្គិយថាវរាទយោបិ ឥធ សហត្ថករណេនេវ សង្គហិតា។ ហត្ថាទីនីតិ ហត្ថបាទកណ្ណនាសាទីនិ។ បចនំ ទហនំ វិពាធនន្តិ អាហ ‘‘ទណ្ឌេន បីឡេន្តស្សា’’តិ។ បបញ្ចសូទនិយំ ‘‘តជ្ជេន្តស្ស ចា’’តិ អត្ថោ វុត្តោ, ឥធ បន សុមង្គលវិលាសិនិយំ វិយ តជ្ជនំ បរិភាសនំ ទណ្ឌេនេវ សង្គហេត្វា ‘‘ទណ្ឌេន បីឡេន្តស្ស’’ឥច្ចេវ វុត្តំ។ សោកំ សយំ ករោន្តស្សាតិ បរស្ស សោកការណំ សយំ ករោន្តស្ស, សោកំ វា ឧប្បាទេន្តស្ស។ បរេហិ អត្តនោ វចនករេហិ។ សយម្បិ ផន្ទតោតិ បរស្ស វិពាធនប្បយោគេន សយម្បិ ផន្ទតោ។ អតិបាតយតោតិ បទំ សុទ្ធកត្តុអត្ថេ ហេតុកត្តុអត្ថេ ច វត្តតីតិ អាហ – ‘‘ហនន្តស្សបិ ហនាបេន្តស្សបី’’តិ។ ការណវសេនាតិ ការាបនវសេន។
211.Sahatthā karontassāti sahatthena karontassa. Nissaggiyathāvarādayopi idha sahatthakaraṇeneva saṅgahitā. Hatthādīnīti hatthapādakaṇṇanāsādīni. Pacanaṃ dahanaṃ vibādhananti āha ‘‘daṇḍena pīḷentassā’’ti. Papañcasūdaniyaṃ ‘‘tajjentassa cā’’ti attho vutto, idha pana sumaṅgalavilāsiniyaṃ viya tajjanaṃ paribhāsanaṃ daṇḍeneva saṅgahetvā ‘‘daṇḍena pīḷentassa’’icceva vuttaṃ. Sokaṃ sayaṃ karontassāti parassa sokakāraṇaṃ sayaṃ karontassa, sokaṃ vā uppādentassa. Parehi attano vacanakarehi. Sayampi phandatoti parassa vibādhanappayogena sayampi phandato. Atipātayatoti padaṃ suddhakattuatthe hetukattuatthe ca vattatīti āha – ‘‘hanantassapi hanāpentassapī’’ti. Kāraṇavasenāti kārāpanavasena.
ឃរស្ស ភិត្តិ អន្តោ ច ពហិ ច សន្ធិតា ហុត្វា ឋិតាវ ឃរសន្ធិ។ កិញ្ចិបិ អសេសេត្វា និរវសេសោ លោបោ និល្លោបោ។ ឯកាគារេ និយុត្តោ វិលោបោ ឯកាគារិកោ។ បរិតោ សព្ពសោ បន្ថេ ហននំ បរិបន្ថោ។ បាបំ ន ករីយតិ បុព្ពេ អសតោ ឧប្បាទេតុំ អសក្កុណេយ្យត្តា, តស្មា នត្ថិ បាបំ។ យទិ ឯវំ កថំ សត្តា បាបេ បវត្តន្តីតិ អាហ ‘‘សត្តា បន ករោមាតិ ឯវំសញ្ញិនោ ហោន្តី’’តិ ឯវំ កិរស្ស ហោតិ ឥមេសញ្ហិ សត្តានំ ហិំសាទិកិរិយា ន អត្តានំ ផុសតិ តស្ស និច្ចតាយ និព្ពិការត្តា, សរីរំ បន អចេតនំ កដ្ឋកលិង្គរូបមំ, តស្មិំ វិកោបិតេបិ ន កិញ្ចិ បាបន្តិ។ ខុរនេមិនាតិ និសិតខុរមយនេមិនា, ខុរសទិសនេមិនាតិ អត្ថោ។
Gharassa bhitti anto ca bahi ca sandhitā hutvā ṭhitāva gharasandhi. Kiñcipi asesetvā niravaseso lopo nillopo. Ekāgāre niyutto vilopo ekāgāriko. Parito sabbaso panthe hananaṃ paripantho. Pāpaṃ na karīyati pubbe asato uppādetuṃ asakkuṇeyyattā, tasmā natthi pāpaṃ. Yadi evaṃ kathaṃ sattā pāpe pavattantīti āha ‘‘sattā pana karomāti evaṃsaññino hontī’’ti evaṃ kirassa hoti imesañhi sattānaṃ hiṃsādikiriyā na attānaṃ phusati tassa niccatāya nibbikārattā, sarīraṃ pana acetanaṃ kaṭṭhakaliṅgarūpamaṃ, tasmiṃ vikopitepi na kiñci pāpanti. Khuranemināti nisitakhuramayaneminā, khurasadisanemināti attho.
គង្គាយ ទក្ខិណា ទិសា អប្បតិរូបទេសោ, ឧត្តរទិសា បតិរូបទេសោតិ អធិប្បាយេន ‘‘ទក្ខិណញ្ចេបី’’តិអាទិ វុត្តន្តិ អាហ ‘‘ទក្ខិណតីរេ មនុស្សា កក្ខឡា’’តិអាទិ។ មហាយាគន្តិ មហាវិជិតយញ្ញសទិសំ មហាយាគំ។ ឧបោសថកម្មេនាតិ ឧបោសថកម្មេន ច។ ច-សទ្ទោ ហេត្ថ លុត្តនិទ្ទិដ្ឋោ។ ទមសទ្ទោ ហិ ឥន្ទ្រិយសំវរស្ស ឧបោសថសីលស្ស ច វាចកោ ឥធាធិប្បេតោ។ កេចិ បន ‘‘ឧបោសថកម្មេនា’’តិ ឥទំ ឥន្ទ្រិយទមនស្ស វិសេសនំ, តស្មា ‘‘ឧបោសថកម្មភូតេន ឥន្ទ្រិយទមេនា’’តិ អត្ថំ វទន្តិ។ សីលសំយមេនាតិ សីលសំវរេន។ សច្ចវចនេនាតិ សច្ចវាចាយ។ តស្សា វិសុំ វចនំ លោកេ គរុតរបុញ្ញសម្មតភាវតោ។ យថា ហិ បាបធម្មេសុ មុសាវាទោ គរុ, ឯវំ បុញ្ញធម្មេសុ សច្ចវាចា។ តេនាហ ភគវា – ‘‘ឯកំ ធម្មំ អតីតស្សា’’តិអាទិ (ឥតិវុ. ២៥)។ បវត្តីតិ យោ ករោតីតិ វុច្ចតិ, តស្ស សន្តានេ ផលស្ស និព្ពត្តិយា បច្ចយភាវេន បវត្តិ។ សព្ពថាតិ ‘‘ករោតោ’’តិអាទិនា វុត្តេន សព្ពប្បការេន កិរិយមេវ បដិក្ខិបន្តិ។
Gaṅgāya dakkhiṇā disā appatirūpadeso, uttaradisā patirūpadesoti adhippāyena ‘‘dakkhiṇañcepī’’tiādi vuttanti āha ‘‘dakkhiṇatīre manussā kakkhaḷā’’tiādi. Mahāyāganti mahāvijitayaññasadisaṃ mahāyāgaṃ. Uposathakammenāti uposathakammena ca. Ca-saddo hettha luttaniddiṭṭho. Damasaddo hi indriyasaṃvarassa uposathasīlassa ca vācako idhādhippeto. Keci pana ‘‘uposathakammenā’’ti idaṃ indriyadamanassa visesanaṃ, tasmā ‘‘uposathakammabhūtena indriyadamenā’’ti atthaṃ vadanti. Sīlasaṃyamenāti sīlasaṃvarena. Saccavacanenāti saccavācāya. Tassā visuṃ vacanaṃ loke garutarapuññasammatabhāvato. Yathā hi pāpadhammesu musāvādo garu, evaṃ puññadhammesu saccavācā. Tenāha bhagavā – ‘‘ekaṃ dhammaṃ atītassā’’tiādi (itivu. 25). Pavattīti yo karotīti vuccati, tassa santāne phalassa nibbattiyā paccayabhāvena pavatti. Sabbathāti ‘‘karoto’’tiādinā vuttena sabbappakārena kiriyameva paṭikkhipanti.
ករោតោសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Karotosuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៦. ករោតោសុត្តំ • 6. Karotosuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៦. ករោតោសុត្តវណ្ណនា • 6. Karotosuttavaṇṇanā
