| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၆. ကရောတောသုတ္တဝဏ္ဏနာ
6. Karotosuttavaṇṇanā
၂၁၁. သဟတ္ထာ ကရောန္တသ္သာတိ သဟတ္ထေန ကရောန္တသ္သ။ နိသ္သဂ္ဂိယထာဝရာဒယောပိ ဣဓ သဟတ္ထကရဏေနေဝ သင္ဂဟိတာ။ ဟတ္ထာဒီနီတိ ဟတ္ထပာဒကဏ္ဏနာသာဒီနိ။ ပစနံ ဒဟနံ ဝိဗာဓနန္တိ အာဟ ‘‘ဒဏ္ဍေန ပီဠေန္တသ္သာ’’တိ။ ပပဉ္စသူဒနိယံ ‘‘တဇ္ဇေန္တသ္သ စာ’’တိ အတ္ထော ဝုတ္တော, ဣဓ ပန သုမင္ဂလဝိလာသိနိယံ ဝိယ တဇ္ဇနံ ပရိဘာသနံ ဒဏ္ဍေနေဝ သင္ဂဟေတ္ဝာ ‘‘ဒဏ္ဍေန ပီဠေန္တသ္သ’’ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ။ သောကံ သယံ ကရောန္တသ္သာတိ ပရသ္သ သောကကာရဏံ သယံ ကရောန္တသ္သ, သောကံ ဝာ ဥပ္ပာဒေန္တသ္သ။ ပရေဟိ အတ္တနော ဝစနကရေဟိ။ သယမ္ပိ ဖန္ဒတောတိ ပရသ္သ ဝိဗာဓနပ္ပယောဂေန သယမ္ပိ ဖန္ဒတော။ အတိပာတယတောတိ ပဒံ သုဒ္ဓကတ္တုအတ္ထေ ဟေတုကတ္တုအတ္ထေ စ ဝတ္တတီတိ အာဟ – ‘‘ဟနန္တသ္သပိ ဟနာပေန္တသ္သပီ’’တိ။ ကာရဏဝသေနာတိ ကာရာပနဝသေန။
211.Sahatthā karontassāti sahatthena karontassa. Nissaggiyathāvarādayopi idha sahatthakaraṇeneva saṅgahitā. Hatthādīnīti hatthapādakaṇṇanāsādīni. Pacanaṃ dahanaṃ vibādhananti āha ‘‘daṇḍena pīḷentassā’’ti. Papañcasūdaniyaṃ ‘‘tajjentassa cā’’ti attho vutto, idha pana sumaṅgalavilāsiniyaṃ viya tajjanaṃ paribhāsanaṃ daṇḍeneva saṅgahetvā ‘‘daṇḍena pīḷentassa’’icceva vuttaṃ. Sokaṃ sayaṃ karontassāti parassa sokakāraṇaṃ sayaṃ karontassa, sokaṃ vā uppādentassa. Parehi attano vacanakarehi. Sayampi phandatoti parassa vibādhanappayogena sayampi phandato. Atipātayatoti padaṃ suddhakattuatthe hetukattuatthe ca vattatīti āha – ‘‘hanantassapi hanāpentassapī’’ti. Kāraṇavasenāti kārāpanavasena.
ဃရသ္သ ဘိတ္တိ အန္တော စ ဗဟိ စ သန္ဓိတာ ဟုတ္ဝာ ဌိတာဝ ဃရသန္ဓိ။ ကိဉ္စိပိ အသေသေတ္ဝာ နိရဝသေသော လောပော နိလ္လောပော။ ဧကာဂာရေ နိယုတ္တော ဝိလောပော ဧကာဂာရိကော။ ပရိတော သဗ္ဗသော ပန္ထေ ဟနနံ ပရိပန္ထော။ ပာပံ န ကရီယတိ ပုဗ္ဗေ အသတော ဥပ္ပာဒေတုံ အသက္ကုဏေယ္ယတ္တာ, တသ္မာ နတ္ထိ ပာပံ။ ယဒိ ဧဝံ ကထံ သတ္တာ ပာပေ ပဝတ္တန္တီတိ အာဟ ‘‘သတ္တာ ပန ကရောမာတိ ဧဝံသညိနော ဟောန္တီ’’တိ ဧဝံ ကိရသ္သ ဟောတိ ဣမေသဉ္ဟိ သတ္တာနံ ဟိံသာဒိကိရိယာ န အတ္တာနံ ဖုသတိ တသ္သ နိစ္စတာယ နိဗ္ဗိကာရတ္တာ, သရီရံ ပန အစေတနံ ကဋ္ဌကလိင္ဂရူပမံ, တသ္မိံ ဝိကောပိတေပိ န ကိဉ္စိ ပာပန္တိ။ ခုရနေမိနာတိ နိသိတခုရမယနေမိနာ, ခုရသဒိသနေမိနာတိ အတ္ထော။
Gharassa bhitti anto ca bahi ca sandhitā hutvā ṭhitāva gharasandhi. Kiñcipi asesetvā niravaseso lopo nillopo. Ekāgāre niyutto vilopo ekāgāriko. Parito sabbaso panthe hananaṃ paripantho. Pāpaṃ na karīyati pubbe asato uppādetuṃ asakkuṇeyyattā, tasmā natthi pāpaṃ. Yadi evaṃ kathaṃ sattā pāpe pavattantīti āha ‘‘sattā pana karomāti evaṃsaññino hontī’’ti evaṃ kirassa hoti imesañhi sattānaṃ hiṃsādikiriyā na attānaṃ phusati tassa niccatāya nibbikārattā, sarīraṃ pana acetanaṃ kaṭṭhakaliṅgarūpamaṃ, tasmiṃ vikopitepi na kiñci pāpanti. Khuranemināti nisitakhuramayaneminā, khurasadisanemināti attho.
ဂင္ဂာယ ဒက္ခိဏာ ဒိသာ အပ္ပတိရူပဒေသော, ဥတ္တရဒိသာ ပတိရူပဒေသောတိ အဓိပ္ပာယေန ‘‘ဒက္ခိဏဉ္စေပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဒက္ခိဏတီရေ မနုသ္သာ ကက္ခဠာ’’တိအာဒိ။ မဟာယာဂန္တိ မဟာဝိဇိတယညသဒိသံ မဟာယာဂံ။ ဥပောသထကမ္မေနာတိ ဥပောသထကမ္မေန စ။ စ-သဒ္ဒော ဟေတ္ထ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ဒမသဒ္ဒော ဟိ ဣန္ဒ္ရိယသံဝရသ္သ ဥပောသထသီလသ္သ စ ဝာစကော ဣဓာဓိပ္ပေတော။ ကေစိ ပန ‘‘ဥပောသထကမ္မေနာ’’တိ ဣဒံ ဣန္ဒ္ရိယဒမနသ္သ ဝိသေသနံ, တသ္မာ ‘‘ဥပောသထကမ္မဘူတေန ဣန္ဒ္ရိယဒမေနာ’’တိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။ သီလသံယမေနာတိ သီလသံဝရေန။ သစ္စဝစနေနာတိ သစ္စဝာစာယ။ တသ္သာ ဝိသုံ ဝစနံ လောကေ ဂရုတရပုညသမ္မတဘာဝတော။ ယထာ ဟိ ပာပဓမ္မေသု မုသာဝာဒော ဂရု, ဧဝံ ပုညဓမ္မေသု သစ္စဝာစာ။ တေနာဟ ဘဂဝာ – ‘‘ဧကံ ဓမ္မံ အတီတသ္သာ’’တိအာဒိ (ဣတိဝု. ၂၅)။ ပဝတ္တီတိ ယော ကရောတီတိ ဝုစ္စတိ, တသ္သ သန္တာနေ ဖလသ္သ နိဗ္ဗတ္တိယာ ပစ္စယဘာဝေန ပဝတ္တိ။ သဗ္ဗထာတိ ‘‘ကရောတော’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တေန သဗ္ဗပ္ပကာရေန ကိရိယမေဝ ပဋိက္ခိပန္တိ။
Gaṅgāya dakkhiṇā disā appatirūpadeso, uttaradisā patirūpadesoti adhippāyena ‘‘dakkhiṇañcepī’’tiādi vuttanti āha ‘‘dakkhiṇatīre manussā kakkhaḷā’’tiādi. Mahāyāganti mahāvijitayaññasadisaṃ mahāyāgaṃ. Uposathakammenāti uposathakammena ca. Ca-saddo hettha luttaniddiṭṭho. Damasaddo hi indriyasaṃvarassa uposathasīlassa ca vācako idhādhippeto. Keci pana ‘‘uposathakammenā’’ti idaṃ indriyadamanassa visesanaṃ, tasmā ‘‘uposathakammabhūtena indriyadamenā’’ti atthaṃ vadanti. Sīlasaṃyamenāti sīlasaṃvarena. Saccavacanenāti saccavācāya. Tassā visuṃ vacanaṃ loke garutarapuññasammatabhāvato. Yathā hi pāpadhammesu musāvādo garu, evaṃ puññadhammesu saccavācā. Tenāha bhagavā – ‘‘ekaṃ dhammaṃ atītassā’’tiādi (itivu. 25). Pavattīti yo karotīti vuccati, tassa santāne phalassa nibbattiyā paccayabhāvena pavatti. Sabbathāti ‘‘karoto’’tiādinā vuttena sabbappakārena kiriyameva paṭikkhipanti.
ကရောတောသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Karotosuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၆. ကရောတောသုတ္တံ • 6. Karotosuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၆. ကရောတောသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Karotosuttavaṇṇanā
