| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੬. ਕਰੋਤੋਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Karotosuttavaṇṇanā
੨੧੧. ਸਹਤ੍ਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਹਤ੍ਥੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਥਾવਰਾਦਯੋਪਿ ਇਧ ਸਹਤ੍ਥਕਰਣੇਨੇવ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ। ਹਤ੍ਥਾਦੀਨੀਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਦਕਣ੍ਣਨਾਸਾਦੀਨਿ। ਪਚਨਂ ਦਹਨਂ વਿਬਾਧਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਦਣ੍ਡੇਨ ਪੀਲ਼ੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ। ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਂ ‘‘ਤਜ੍ਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਸੁਮਙ੍ਗਲવਿਲਾਸਿਨਿਯਂ વਿਯ ਤਜ੍ਜਨਂ ਪਰਿਭਾਸਨਂ ਦਣ੍ਡੇਨੇવ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਦਣ੍ਡੇਨ ਪੀਲ਼ੇਨ੍ਤਸ੍ਸ’’ਇਚ੍ਚੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੋਕਂ ਸਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਸੋਕਕਾਰਣਂ ਸਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਸੋਕਂ વਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਪਰੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ વਚਨਕਰੇਹਿ। ਸਯਮ੍ਪਿ ਫਨ੍ਦਤੋਤਿ ਪਰਸ੍ਸ વਿਬਾਧਨਪ੍ਪਯੋਗੇਨ ਸਯਮ੍ਪਿ ਫਨ੍ਦਤੋ। ਅਤਿਪਾਤਯਤੋਤਿ ਪਦਂ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤੁਅਤ੍ਥੇ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਅਤ੍ਥੇ ਚ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਆਹ – ‘‘ਹਨਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਹਨਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸਪੀ’’ਤਿ। ਕਾਰਣવਸੇਨਾਤਿ ਕਾਰਾਪਨવਸੇਨ।
211.Sahatthā karontassāti sahatthena karontassa. Nissaggiyathāvarādayopi idha sahatthakaraṇeneva saṅgahitā. Hatthādīnīti hatthapādakaṇṇanāsādīni. Pacanaṃ dahanaṃ vibādhananti āha ‘‘daṇḍena pīḷentassā’’ti. Papañcasūdaniyaṃ ‘‘tajjentassa cā’’ti attho vutto, idha pana sumaṅgalavilāsiniyaṃ viya tajjanaṃ paribhāsanaṃ daṇḍeneva saṅgahetvā ‘‘daṇḍena pīḷentassa’’icceva vuttaṃ. Sokaṃ sayaṃ karontassāti parassa sokakāraṇaṃ sayaṃ karontassa, sokaṃ vā uppādentassa. Parehi attano vacanakarehi. Sayampi phandatoti parassa vibādhanappayogena sayampi phandato. Atipātayatoti padaṃ suddhakattuatthe hetukattuatthe ca vattatīti āha – ‘‘hanantassapi hanāpentassapī’’ti. Kāraṇavasenāti kārāpanavasena.
ਘਰਸ੍ਸ ਭਿਤ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋ ਚ ਬਹਿ ਚ ਸਨ੍ਧਿਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਠਿਤਾવ ਘਰਸਨ੍ਧਿ। ਕਿਞ੍ਚਿਪਿ ਅਸੇਸੇਤ੍વਾ ਨਿਰવਸੇਸੋ ਲੋਪੋ ਨਿਲ੍ਲੋਪੋ। ਏਕਾਗਾਰੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ વਿਲੋਪੋ ਏਕਾਗਾਰਿਕੋ। ਪਰਿਤੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਨ੍ਥੇ ਹਨਨਂ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ। ਪਾਪਂ ਨ ਕਰੀਯਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਸਤੋ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਤ੍ਥਿ ਪਾਪਂ। ਯਦਿ ਏવਂ ਕਥਂ ਸਤ੍ਤਾ ਪਾਪੇ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਤ੍ਤਾ ਪਨ ਕਰੋਮਾਤਿ ਏવਂਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਇਮੇਸਞ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਂਸਾਦਿਕਿਰਿਯਾ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਫੁਸਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਚਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਤ੍ਤਾ, ਸਰੀਰਂ ਪਨ ਅਚੇਤਨਂ ਕਟ੍ਠਕਲਿਙ੍ਗਰੂਪਮਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਕੋਪਿਤੇਪਿ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਪਨ੍ਤਿ। ਖੁਰਨੇਮਿਨਾਤਿ ਨਿਸਿਤਖੁਰਮਯਨੇਮਿਨਾ, ਖੁਰਸਦਿਸਨੇਮਿਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Gharassa bhitti anto ca bahi ca sandhitā hutvā ṭhitāva gharasandhi. Kiñcipi asesetvā niravaseso lopo nillopo. Ekāgāre niyutto vilopo ekāgāriko. Parito sabbaso panthe hananaṃ paripantho. Pāpaṃ na karīyati pubbe asato uppādetuṃ asakkuṇeyyattā, tasmā natthi pāpaṃ. Yadi evaṃ kathaṃ sattā pāpe pavattantīti āha ‘‘sattā pana karomāti evaṃsaññino hontī’’ti evaṃ kirassa hoti imesañhi sattānaṃ hiṃsādikiriyā na attānaṃ phusati tassa niccatāya nibbikārattā, sarīraṃ pana acetanaṃ kaṭṭhakaliṅgarūpamaṃ, tasmiṃ vikopitepi na kiñci pāpanti. Khuranemināti nisitakhuramayaneminā, khurasadisanemināti attho.
ਗਙ੍ਗਾਯ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਦਿਸਾ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਦੇਸੋ, ਉਤ੍ਤਰਦਿਸਾ ਪਤਿਰੂਪਦੇਸੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਣਞ੍ਚੇਪੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਣਤੀਰੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਮਹਾਯਾਗਨ੍ਤਿ ਮਹਾવਿਜਿਤਯਞ੍ਞਸਦਿਸਂ ਮਹਾਯਾਗਂ। ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮੇਨ ਚ। ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਹੇਤ੍ਥ ਲੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ। ਦਮਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰਸ੍ਸ ਉਪੋਸਥਸੀਲਸ੍ਸ ਚ વਾਚਕੋ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦਮਨਸ੍ਸ વਿਸੇਸਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਭੂਤੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦਮੇਨਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ વਦਨ੍ਤਿ। ਸੀਲਸਂਯਮੇਨਾਤਿ ਸੀਲਸਂવਰੇਨ। ਸਚ੍ਚવਚਨੇਨਾਤਿ ਸਚ੍ਚવਾਚਾਯ। ਤਸ੍ਸਾ વਿਸੁਂ વਚਨਂ ਲੋਕੇ ਗਰੁਤਰਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਮਤਭਾવਤੋ। ਯਥਾ ਹਿ ਪਾਪਧਮ੍ਮੇਸੁ ਮੁਸਾવਾਦੋ ਗਰੁ, ਏવਂ ਪੁਞ੍ਞਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਚ੍ਚવਾਚਾ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ – ‘‘ਏਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤੀਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਇਤਿવੁ॰ ੨੫)। ਪવਤ੍ਤੀਤਿ ਯੋ ਕਰੋਤੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਫਲਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਭਾવੇਨ ਪવਤ੍ਤਿ। ਸਬ੍ਬਥਾਤਿ ‘‘ਕਰੋਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤੇਨ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਕਿਰਿਯਮੇવ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ।
Gaṅgāya dakkhiṇā disā appatirūpadeso, uttaradisā patirūpadesoti adhippāyena ‘‘dakkhiṇañcepī’’tiādi vuttanti āha ‘‘dakkhiṇatīre manussā kakkhaḷā’’tiādi. Mahāyāganti mahāvijitayaññasadisaṃ mahāyāgaṃ. Uposathakammenāti uposathakammena ca. Ca-saddo hettha luttaniddiṭṭho. Damasaddo hi indriyasaṃvarassa uposathasīlassa ca vācako idhādhippeto. Keci pana ‘‘uposathakammenā’’ti idaṃ indriyadamanassa visesanaṃ, tasmā ‘‘uposathakammabhūtena indriyadamenā’’ti atthaṃ vadanti. Sīlasaṃyamenāti sīlasaṃvarena. Saccavacanenāti saccavācāya. Tassā visuṃ vacanaṃ loke garutarapuññasammatabhāvato. Yathā hi pāpadhammesu musāvādo garu, evaṃ puññadhammesu saccavācā. Tenāha bhagavā – ‘‘ekaṃ dhammaṃ atītassā’’tiādi (itivu. 25). Pavattīti yo karotīti vuccati, tassa santāne phalassa nibbattiyā paccayabhāvena pavatti. Sabbathāti ‘‘karoto’’tiādinā vuttena sabbappakārena kiriyameva paṭikkhipanti.
ਕਰੋਤੋਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Karotosuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੬. ਕਰੋਤੋਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Karotosuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੬. ਕਰੋਤੋਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 6. Karotosuttavaṇṇanā
