| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๒. อุปาสกวโคฺค
2. Upāsakavaggo
๑. กสิภารทฺวาชสุตฺตํ
1. Kasibhāradvājasuttaṃ
๑๙๗. เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา มคเธสุ วิหรติ ทกฺขิณาคิริสฺมิํ เอกนาฬายํ พฺราหฺมณคาเมฯ เตน โข ปน สมเยน กสิภารทฺวาชสฺส 1 พฺราหฺมณสฺส ปญฺจมตฺตานิ นงฺคลสตานิ ปยุตฺตานิ โหนฺติ วปฺปกาเลฯ อถ โข ภควา ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย เยน กสิภารทฺวาชสฺส พฺราหฺมณสฺส กมฺมโนฺต เตนุปสงฺกมิฯ
197. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā magadhesu viharati dakkhiṇāgirismiṃ ekanāḷāyaṃ brāhmaṇagāme. Tena kho pana samayena kasibhāradvājassa 2 brāhmaṇassa pañcamattāni naṅgalasatāni payuttāni honti vappakāle. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena kasibhāradvājassa brāhmaṇassa kammanto tenupasaṅkami.
เตน โข ปน สมเยน กสิภารทฺวาชสฺส พฺราหฺมณสฺส ปริเวสนา วตฺตติฯ อถ โข ภควา เยน ปริเวสนา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา เอกมนฺตํ อฎฺฐาสิฯ อทฺทสา โข กสิภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ ปิณฺฑาย ฐิตํฯ ทิสฺวา ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อหํ โข, สมณ, กสามิ จ วปามิ จ, กสิตฺวา จ วปิตฺวา จ ภุญฺชามิฯ ตฺวมฺปิ, สมณ, กสสฺสุ จ วปสฺสุ จ, กสิตฺวา จ วปิตฺวา จ ภุญฺชสฺสู’’ติฯ ‘‘อหมฺปิ โข, พฺราหฺมณ, กสามิ จ วปามิ จ, กสิตฺวา จ วปิตฺวา จ ภุญฺชามี’’ติฯ น โข มยํ ปสฺสาม โภโต โคตมสฺส ยุคํ วา นงฺคลํ วา ผาลํ วา ปาจนํ วา พลีพเทฺท วา, อถ จ ปน ภวํ โคตโม เอวมาห – ‘‘อหมฺปิ โข, พฺราหฺมณ, กสามิ จ วปามิ จ, กสิตฺวา จ วปิตฺวา จ ภุญฺชามี’’ติ ฯ อถ โข กสิภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ –
Tena kho pana samayena kasibhāradvājassa brāhmaṇassa parivesanā vattati. Atha kho bhagavā yena parivesanā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Addasā kho kasibhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ piṇḍāya ṭhitaṃ. Disvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, samaṇa, kasāmi ca vapāmi ca, kasitvā ca vapitvā ca bhuñjāmi. Tvampi, samaṇa, kasassu ca vapassu ca, kasitvā ca vapitvā ca bhuñjassū’’ti. ‘‘Ahampi kho, brāhmaṇa, kasāmi ca vapāmi ca, kasitvā ca vapitvā ca bhuñjāmī’’ti. Na kho mayaṃ passāma bhoto gotamassa yugaṃ vā naṅgalaṃ vā phālaṃ vā pācanaṃ vā balībadde vā, atha ca pana bhavaṃ gotamo evamāha – ‘‘ahampi kho, brāhmaṇa, kasāmi ca vapāmi ca, kasitvā ca vapitvā ca bhuñjāmī’’ti . Atha kho kasibhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘กสฺสโก ปฎิชานาสิ, น จ ปสฺสามิ เต กสิํ;
‘‘Kassako paṭijānāsi, na ca passāmi te kasiṃ;
กสฺสโก ปุจฺฉิโต พฺรูหิ, กถํ ชาเนมุ ตํ กสิ’’นฺติฯ
Kassako pucchito brūhi, kathaṃ jānemu taṃ kasi’’nti.
‘‘สทฺธา พีชํ ตโป วุฎฺฐิ, ปญฺญา เม ยุคนงฺคลํ;
‘‘Saddhā bījaṃ tapo vuṭṭhi, paññā me yuganaṅgalaṃ;
หิรี อีสา มโน โยตฺตํ, สติ เม ผาลปาจนํฯ
Hirī īsā mano yottaṃ, sati me phālapācanaṃ.
‘‘กายคุโตฺต วจีคุโตฺต, อาหาเร อุทเร ยโต;
‘‘Kāyagutto vacīgutto, āhāre udare yato;
สจฺจํ กโรมิ นิทฺทานํ, โสรจฺจํ เม ปโมจนํฯ
Saccaṃ karomi niddānaṃ, soraccaṃ me pamocanaṃ.
‘‘วีริยํ เม ธุรโธรยฺหํ, โยคเกฺขมาธิวาหนํ;
‘‘Vīriyaṃ me dhuradhorayhaṃ, yogakkhemādhivāhanaṃ;
คจฺฉติ อนิวตฺตนฺตํ, ยตฺถ คนฺตฺวา น โสจติฯ
Gacchati anivattantaṃ, yattha gantvā na socati.
‘‘เอวเมสา กสี กฎฺฐา, สา โหติ อมตปฺผลา;
‘‘Evamesā kasī kaṭṭhā, sā hoti amatapphalā;
เอตํ กสิํ กสิตฺวาน, สพฺพทุกฺขา ปมุจฺจตี’’ติฯ
Etaṃ kasiṃ kasitvāna, sabbadukkhā pamuccatī’’ti.
‘‘ภุญฺชตุ ภวํ โคตโมฯ กสฺสโก ภวํฯ ยญฺหิ ภวํ โคตโม อมตปฺผลมฺปิ กสิํ กสตี’’ติ 3ฯ
‘‘Bhuñjatu bhavaṃ gotamo. Kassako bhavaṃ. Yañhi bhavaṃ gotamo amatapphalampi kasiṃ kasatī’’ti 4.
‘‘คาถาภิคีตํ เม อโภชเนยฺยํ,
‘‘Gāthābhigītaṃ me abhojaneyyaṃ,
สมฺปสฺสตํ พฺราหฺมณ เนส ธโมฺม;
Sampassataṃ brāhmaṇa nesa dhammo;
คาถาภิคีตํ ปนุทนฺติ พุทฺธา,
Gāthābhigītaṃ panudanti buddhā,
ธเมฺม สติ พฺราหฺมณ วุตฺติเรสาฯ
Dhamme sati brāhmaṇa vuttiresā.
‘‘อเญฺญน จ เกวลินํ มเหสิํ,
‘‘Aññena ca kevalinaṃ mahesiṃ,
ขีณาสวํ กุกฺกุจฺจวูปสนฺตํ;
Khīṇāsavaṃ kukkuccavūpasantaṃ;
อเนฺนน ปาเนน อุปฎฺฐหสฺสุ,
Annena pānena upaṭṭhahassu,
เขตฺตญฺหิ ตํ ปุญฺญเปกฺขสฺส โหตี’’ติฯ
Khettañhi taṃ puññapekkhassa hotī’’ti.
เอวํ วุเตฺต, กสิภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อภิกฺกนฺตํ, โภ โคตม…เป.… อชฺชตเคฺค ปาณุเปตํ สรณํ คต’’นฺติฯ
Evaṃ vutte, kasibhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama…pe… ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑. กสิภารทฺวาชสุตฺตวณฺณนา • 1. Kasibhāradvājasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑. กสิภารทฺวาชสุตฺตวณฺณนา • 1. Kasibhāradvājasuttavaṇṇanā
