Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සුත්තනිපාතපාළි • Suttanipātapāḷi |
4. කසිභාරද්වාජසුත්තං
4. Kasibhāradvājasuttaṃ
එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා මගධෙසු විහරති දක්ඛිණාගිරිස්මිං 1 එකනාළායං බ්රාහ්මණගාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන කසිභාරද්වාජස්ස බ්රාහ්මණස්ස පඤ්චමත්තානි නඞ්ගලසතානි පයුත්තානි හොන්ති වප්පකාලෙ. අථ ඛො භගවා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය යෙන කසිභාරද්වාජස්ස බ්රාහ්මණස්ස කම්මන්තො තෙනුපසඞ්කමි. තෙන ඛො පන සමයෙන කසිභාරද්වාජස්ස බ්රාහ්මණස්ස පරිවෙසනා වත්තති. අථ ඛො භගවා යෙන පරිවෙසනා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි.
Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā magadhesu viharati dakkhiṇāgirismiṃ 2 ekanāḷāyaṃ brāhmaṇagāme. Tena kho pana samayena kasibhāradvājassa brāhmaṇassa pañcamattāni naṅgalasatāni payuttāni honti vappakāle. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena kasibhāradvājassa brāhmaṇassa kammanto tenupasaṅkami. Tena kho pana samayena kasibhāradvājassa brāhmaṇassa parivesanā vattati. Atha kho bhagavā yena parivesanā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi.
අද්දසා ඛො කසිභාරද්වාජො බ්රාහ්මණො භගවන්තං පිණ්ඩාය ඨිතං. දිස්වාන භගවන්තං එතදවොච – ‘‘අහං ඛො, සමණ, කසාමි ච වපාමි ච; කසිත්වා ච වපිත්වා ච භුඤ්ජාමි. ත්වම්පි, සමණ, කසස්සු ච වපස්සු ච; කසිත්වා ච වපිත්වා ච භුඤ්ජස්සූ’’ති.
Addasā kho kasibhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ piṇḍāya ṭhitaṃ. Disvāna bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, samaṇa, kasāmi ca vapāmi ca; kasitvā ca vapitvā ca bhuñjāmi. Tvampi, samaṇa, kasassu ca vapassu ca; kasitvā ca vapitvā ca bhuñjassū’’ti.
‘‘අහම්පි ඛො, බ්රාහ්මණ, කසාමි ච වපාමි ච; කසිත්වා ච වපිත්වා ච භුඤ්ජාමී’’ති. ‘‘න ඛො පන මයං 3 පස්සාම භොතො ගොතමස්ස යුගං වා නඞ්ගලං වා ඵාලං වා පාචනං වා බලිබද්දෙ 4 වා. අථ ච පන භවං ගොතමො එවමාහ – ‘අහම්පි ඛො, බ්රාහ්මණ, කසාමි ච වපාමි ච; කසිත්වා ච වපිත්වා ච භුඤ්ජාමී’’’ති.
‘‘Ahampi kho, brāhmaṇa, kasāmi ca vapāmi ca; kasitvā ca vapitvā ca bhuñjāmī’’ti. ‘‘Na kho pana mayaṃ 5 passāma bhoto gotamassa yugaṃ vā naṅgalaṃ vā phālaṃ vā pācanaṃ vā balibadde 6 vā. Atha ca pana bhavaṃ gotamo evamāha – ‘ahampi kho, brāhmaṇa, kasāmi ca vapāmi ca; kasitvā ca vapitvā ca bhuñjāmī’’’ti.
අථ ඛො කසිභාරද්වාජො බ්රාහ්මණො භගවන්තං ගාථාය අජ්ඣභාසි –
Atha kho kasibhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
76.
76.
‘‘කස්සකො පටිජානාසි, න ච පස්සාම තෙ කසිං;
‘‘Kassako paṭijānāsi, na ca passāma te kasiṃ;
කසිං නො පුච්ඡිතො බ්රූහි, යථා ජානෙමු තෙ කසිං’’.
Kasiṃ no pucchito brūhi, yathā jānemu te kasiṃ’’.
77.
77.
‘‘සද්ධා බීජං තපො වුට්ඨි, පඤ්ඤා මෙ යුගනඞ්ගලං;
‘‘Saddhā bījaṃ tapo vuṭṭhi, paññā me yuganaṅgalaṃ;
හිරී ඊසා මනො යොත්තං, සති මෙ ඵාලපාචනං.
Hirī īsā mano yottaṃ, sati me phālapācanaṃ.
78.
78.
‘‘කායගුත්තො වචීගුත්තො, ආහාරෙ උදරෙ යතො;
‘‘Kāyagutto vacīgutto, āhāre udare yato;
සච්චං කරොමි නිද්දානං, සොරච්චං මෙ පමොචනං.
Saccaṃ karomi niddānaṃ, soraccaṃ me pamocanaṃ.
79.
79.
‘‘වීරියං මෙ ධුරධොරය්හං, යොගක්ඛෙමාධිවාහනං;
‘‘Vīriyaṃ me dhuradhorayhaṃ, yogakkhemādhivāhanaṃ;
ගච්ඡති අනිවත්තන්තං, යත්ථ ගන්ත්වා න සොචති.
Gacchati anivattantaṃ, yattha gantvā na socati.
80.
80.
‘‘එවමෙසා කසී කට්ඨා, සා හොති අමතප්ඵලා;
‘‘Evamesā kasī kaṭṭhā, sā hoti amatapphalā;
එතං කසිං කසිත්වාන, සබ්බදුක්ඛා පමුච්චතී’’ති.
Etaṃ kasiṃ kasitvāna, sabbadukkhā pamuccatī’’ti.
81.
81.
‘‘ගාථාභිගීතං මෙ අභොජනෙය්යං, සම්පස්සතං බ්රාහ්මණ නෙස ධම්මො;
‘‘Gāthābhigītaṃ me abhojaneyyaṃ, sampassataṃ brāhmaṇa nesa dhammo;
ගාථාභිගීතං පනුදන්ති බුද්ධා, ධම්මෙ සතී බ්රාහ්මණ වුත්තිරෙසා.
Gāthābhigītaṃ panudanti buddhā, dhamme satī brāhmaṇa vuttiresā.
82.
82.
‘‘අඤ්ඤෙන ච කෙවලිනං මහෙසිං, ඛීණාසවං කුක්කුච්චවූපසන්තං;
‘‘Aññena ca kevalinaṃ mahesiṃ, khīṇāsavaṃ kukkuccavūpasantaṃ;
අන්නෙන පානෙන උපට්ඨහස්සු, ඛෙත්තං හි තං පුඤ්ඤපෙක්ඛස්ස හොතී’’ති.
Annena pānena upaṭṭhahassu, khettaṃ hi taṃ puññapekkhassa hotī’’ti.
‘‘අථ කස්ස චාහං, භො ගොතම, ඉමං පායසං දම්මී’’ති? ‘‘න ඛ්වාහං තං, බ්රාහ්මණ, පස්සාමි සදෙවකෙ ලොකෙ සමාරකෙ සබ්රහ්මකෙ සස්සමණබ්රාහ්මණියා පජාය සදෙවමනුස්සාය, යස්ස සො පායසො භුත්තො සම්මා පරිණාමං ගච්ඡෙය්ය, අඤ්ඤත්ර තථාගතස්ස වා තථාගතසාවකස්ස වා. තෙන හි ත්වං, බ්රාහ්මණ, තං පායසං අප්පහරිතෙ වා ඡඩ්ඩෙහි අප්පාණකෙ වා උදකෙ ඔපිලාපෙහී’’ති.
‘‘Atha kassa cāhaṃ, bho gotama, imaṃ pāyasaṃ dammī’’ti? ‘‘Na khvāhaṃ taṃ, brāhmaṇa, passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya, yassa so pāyaso bhutto sammā pariṇāmaṃ gaccheyya, aññatra tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā. Tena hi tvaṃ, brāhmaṇa, taṃ pāyasaṃ appaharite vā chaḍḍehi appāṇake vā udake opilāpehī’’ti.
අථ ඛො කසිභාරද්වාජො බ්රාහ්මණො තං පායසං අප්පාණකෙ උදකෙ ඔපිලාපෙසි. අථ ඛො සො පායසො උදකෙ පක්ඛිත්තො චිච්චිටායති චිටිචිටායති සන්ධූපායති සම්පධූපායති 11. සෙය්යථාපි නාම ඵාලො දිවසං සන්තත්තො 12 උදකෙ පක්ඛිත්තො චිච්චිටායති චිටිචිටායති සන්ධූපායති සම්පධූපායති; එවමෙව සො පායසො උදකෙ පක්ඛිත්තො චිච්චිටායති චිටිචිටායති සන්ධූපායති සම්පධූපායති.
Atha kho kasibhāradvājo brāhmaṇo taṃ pāyasaṃ appāṇake udake opilāpesi. Atha kho so pāyaso udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati sandhūpāyati sampadhūpāyati 13. Seyyathāpi nāma phālo divasaṃ santatto 14 udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati sandhūpāyati sampadhūpāyati; evameva so pāyaso udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati sandhūpāyati sampadhūpāyati.
අථ ඛො කසිභාරද්වාජො බ්රාහ්මණො සංවිග්ගො ලොමහට්ඨජාතො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතො පාදෙසු සිරසා නිපතිත්වා භගවන්තං එතදවොච – ‘‘අභික්කන්තං, භො ගොතම, අභික්කන්තං , භො ගොතම! සෙය්යථාපි, භො ගොතම, නික්කුජ්ජිතං වා උක්කුජ්ජෙය්ය, පටිච්ඡන්නං වා විවරෙය්ය, මූළ්හස්ස වා මග්ගං ආචික්ඛෙය්ය, අන්ධකාරෙ වා තෙලපජ්ජොතං ධාරෙය්ය, චක්ඛුමන්තො රූපානි දක්ඛන්තීති 15; එවමෙවං භොතා ගොතමෙන අනෙකපරියායෙන ධම්මො පකාසිතො. එසාහං භවන්තං ගොතමං සරණං ගච්ඡාමි ධම්මඤ්ච භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච, ලභෙය්යාහං භොතො ගොතමස්ස සන්තිකෙ පබ්බජ්ජං, ලභෙය්යං උපසම්පද’’න්ති.
Atha kho kasibhāradvājo brāhmaṇo saṃviggo lomahaṭṭhajāto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ , bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dakkhantīti 16; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca, labheyyāhaṃ bhoto gotamassa santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti.
අලත්ථ ඛො කසිභාරද්වාජො බ්රාහ්මණො භගවතො සන්තිකෙ පබ්බජ්ජං, අලත්ථ උපසම්පදං. අචිරූපසම්පන්නො ඛො පනායස්මා භාරද්වාජො එකො වූපකට්ඨො අප්පමත්තො ආතාපී පහිතත්තො විහරන්තො නචිරස්සෙව – යස්සත්ථාය කුලපුත්තා සම්මදෙව අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජන්ති, තදනුත්තරං – බ්රහ්මචරියපරියොසානං දිට්ඨෙව ධම්මෙ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහාසි. ‘‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායා’’ති අබ්භඤ්ඤාසි. අඤ්ඤතරො ච 17 පනායස්මා භාරද්වාජො අරහතං අහොසීති.
Alattha kho kasibhāradvājo brāhmaṇo bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno kho panāyasmā bhāradvājo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi. Aññataro ca 18 panāyasmā bhāradvājo arahataṃ ahosīti.
කසිභාරද්වාජසුත්තං චතුත්ථං නිට්ඨිතං.
Kasibhāradvājasuttaṃ catutthaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්දකනිකාය (අට්ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / සුත්තනිපාත-අට්ඨකථා • Suttanipāta-aṭṭhakathā / 4. කසිභාරද්වාජසුත්තවණ්ණනා • 4. Kasibhāradvājasuttavaṇṇanā