Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸுத்தனிபாத-அட்ட²கதா² • Suttanipāta-aṭṭhakathā

    4. கஸிபா⁴ரத்³வாஜஸுத்தவண்ணனா

    4. Kasibhāradvājasuttavaṇṇanā

    ஏவங் மே ஸுதந்தி கஸிபா⁴ரத்³வாஜஸுத்தங். கா உப்பத்தி? ப⁴க³வா மக³தே⁴ஸு விஹரந்தோ த³க்கி²ணாகி³ரிஸ்மிங் ஏகனாலாயங் ப்³ராஹ்மணகா³மே புரேப⁴த்தகிச்சங் பச்சா²ப⁴த்தகிச்சந்தி இமேஸு த்³வீஸு பு³த்³த⁴கிச்சேஸு புரேப⁴த்தகிச்சங் நிட்டா²பெத்வா பச்சா²ப⁴த்தகிச்சாவஸானே பு³த்³த⁴சக்கு²னா லோகங் வோலோகெந்தோ கஸிபா⁴ரத்³வாஜங் ப்³ராஹ்மணங் அரஹத்தஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயஸம்பன்னங் தி³ஸ்வா ‘‘தத்த² மயி க³தே யதா² பவத்திஸ்ஸதி, ததோ கதா²வஸானே த⁴ம்மதே³ஸனங் ஸுத்வா ஏஸ ப்³ராஹ்மணோ பப்³ப³ஜித்வா அரஹத்தங் பாபுணிஸ்ஸதீ’’தி ச ஞத்வா, தத்த² க³ந்த்வா, கத²ங் ஸமுட்டா²பெத்வா, இமங் ஸுத்தங் அபா⁴ஸி.

    Evaṃme sutanti kasibhāradvājasuttaṃ. Kā uppatti? Bhagavā magadhesu viharanto dakkhiṇāgirismiṃ ekanālāyaṃ brāhmaṇagāme purebhattakiccaṃ pacchābhattakiccanti imesu dvīsu buddhakiccesu purebhattakiccaṃ niṭṭhāpetvā pacchābhattakiccāvasāne buddhacakkhunā lokaṃ volokento kasibhāradvājaṃ brāhmaṇaṃ arahattassa upanissayasampannaṃ disvā ‘‘tattha mayi gate yathā pavattissati, tato kathāvasāne dhammadesanaṃ sutvā esa brāhmaṇo pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇissatī’’ti ca ñatvā, tattha gantvā, kathaṃ samuṭṭhāpetvā, imaṃ suttaṃ abhāsi.

    தத்த² ஸியா ‘‘கதமங் பு³த்³தா⁴னங் புரேப⁴த்தகிச்சங், கதமங் பச்சா²ப⁴த்தகிச்ச’’ந்தி? வுச்சதே – பு³த்³தோ⁴ ப⁴க³வா பாதோ ஏவ உட்டா²ய உபட்டா²கானுக்³க³ஹத்த²ங் ஸரீரபா²ஸுகத்த²ஞ்ச முக²தோ⁴வனாதி³ஸரீரபரிகம்மங் கத்வா யாவ பி⁴க்கா²சாரவேலா, தாவ விவித்தாஸனே வீதினாமெத்வா, பி⁴க்கா²சாரவேலாய நிவாஸெத்வா, காயப³ந்த⁴னங் ப³ந்தி⁴த்வா, சீவரங் பாருபித்வா, பத்தமாதா³ய கதா³சி ஏககோவ கதா³சி பி⁴க்கு²ஸங்க⁴பரிவுதோ கா³மங் வா நிக³மங் வா பிண்டா³ய பவிஸதி, கதா³சி பகதியா, கதா³சி அனேகேஹி பாடிஹாரியேஹி வத்தமானேஹி. ஸெய்யதி²த³ங் – பிண்டா³ய பவிஸதோ லோகனாத²ஸ்ஸ புரதோ புரதோ க³ந்த்வா முது³க³தியோ வாதா பத²விங் ஸோதெ⁴ந்தி; வலாஹகா உத³கபு²ஸிதானி முஞ்சந்தா மக்³கே³ ரேணுங் வூபஸமெத்வா உபரி விதானங் ஹுத்வா திட்ட²ந்தி. அபரே வாதா புப்பா²னி உபஸங்ஹரித்வா மக்³கே³ ஓகிரந்தி, உன்னதா பூ⁴மிப்பதே³ஸா ஓனமந்தி, ஓனதா உன்னமந்தி, பாத³னிக்கே²பஸமயே ஸமாவ பூ⁴மி ஹோதி, ஸுக²ஸம்ப²ஸ்ஸானி ரத²சக்கமத்தானி பது³மபுப்பா²னி வா பாதே³ ஸம்படிச்ச²ந்தி, இந்த³கீ²லஸ்ஸ அந்தோ ட²பிதமத்தே த³க்கி²ணபாதே³ ஸரீரா ச²ப்³ப³ண்ணரஸ்மியோ நிச்ச²ரித்வா ஸுவண்ணரஸபிஞ்ஜரானி விய சித்ரபடபரிக்கி²த்தானி விய ச பாஸாத³கூடாகா³ராதீ³னி கரொந்தியோ இதோ சிதோ ச விதா⁴வந்தி, ஹத்தி²அஸ்ஸவிஹங்கா³த³யோ ஸகஸகட்டா²னேஸு டி²தாயேவ மது⁴ரேனாகாரேன ஸத்³த³ங் கரொந்தி, ததா² பே⁴ரிவீணாதீ³னி தூரியானி மனுஸ்ஸானங் காயூபகா³னி ச ஆப⁴ரணானி, தேன ஸஞ்ஞாணேன மனுஸ்ஸா ஜானந்தி ‘‘அஜ்ஜ ப⁴க³வா இத⁴ பிண்டா³ய பவிட்டோ²’’தி. தே ஸுனிவத்தா² ஸுபாருதா க³ந்த⁴புப்பா²தீ³னி ஆதா³ய க⁴ரா நிக்க²மித்வா அந்தரவீதி²ங் படிபஜ்ஜித்வா ப⁴க³வந்தங் க³ந்த⁴புப்பா²தீ³ஹி ஸக்கச்சங் பூஜெத்வா வந்தி³த்வா – ‘‘அம்ஹாகங் , ப⁴ந்தே, த³ஸ பி⁴க்கூ², அம்ஹாகங் வீஸதி, அம்ஹாகங் பி⁴க்கு²ஸதங் தே³தா²’’தி யாசித்வா ப⁴க³வதோபி பத்தங் க³ஹெத்வா, ஆஸனங் பஞ்ஞாபெத்வா ஸக்கச்சங் பிண்ட³பாதேன படிமானெந்தி.

    Tattha siyā ‘‘katamaṃ buddhānaṃ purebhattakiccaṃ, katamaṃ pacchābhattakicca’’nti? Vuccate – buddho bhagavā pāto eva uṭṭhāya upaṭṭhākānuggahatthaṃ sarīraphāsukatthañca mukhadhovanādisarīraparikammaṃ katvā yāva bhikkhācāravelā, tāva vivittāsane vītināmetvā, bhikkhācāravelāya nivāsetvā, kāyabandhanaṃ bandhitvā, cīvaraṃ pārupitvā, pattamādāya kadāci ekakova kadāci bhikkhusaṅghaparivuto gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisati, kadāci pakatiyā, kadāci anekehi pāṭihāriyehi vattamānehi. Seyyathidaṃ – piṇḍāya pavisato lokanāthassa purato purato gantvā mudugatiyo vātā pathaviṃ sodhenti; valāhakā udakaphusitāni muñcantā magge reṇuṃ vūpasametvā upari vitānaṃ hutvā tiṭṭhanti. Apare vātā pupphāni upasaṃharitvā magge okiranti, unnatā bhūmippadesā onamanti, onatā unnamanti, pādanikkhepasamaye samāva bhūmi hoti, sukhasamphassāni rathacakkamattāni padumapupphāni vā pāde sampaṭicchanti, indakhīlassa anto ṭhapitamatte dakkhiṇapāde sarīrā chabbaṇṇarasmiyo niccharitvā suvaṇṇarasapiñjarāni viya citrapaṭaparikkhittāni viya ca pāsādakūṭāgārādīni karontiyo ito cito ca vidhāvanti, hatthiassavihaṅgādayo sakasakaṭṭhānesu ṭhitāyeva madhurenākārena saddaṃ karonti, tathā bherivīṇādīni tūriyāni manussānaṃ kāyūpagāni ca ābharaṇāni, tena saññāṇena manussā jānanti ‘‘ajja bhagavā idha piṇḍāya paviṭṭho’’ti. Te sunivatthā supārutā gandhapupphādīni ādāya gharā nikkhamitvā antaravīthiṃ paṭipajjitvā bhagavantaṃ gandhapupphādīhi sakkaccaṃ pūjetvā vanditvā – ‘‘amhākaṃ , bhante, dasa bhikkhū, amhākaṃ vīsati, amhākaṃ bhikkhusataṃ dethā’’ti yācitvā bhagavatopi pattaṃ gahetvā, āsanaṃ paññāpetvā sakkaccaṃ piṇḍapātena paṭimānenti.

    ப⁴க³வா கதப⁴த்தகிச்சோ தேஸங் ஸந்தானானி ஓலோகெத்வா ததா² த⁴ம்மங் தே³ஸேதி, யதா² கேசி ஸரணக³மனே பதிட்ட²ஹந்தி, கேசி பஞ்சஸு ஸீலேஸு, கேசி ஸோதாபத்திஸகதா³கா³மிஅனாகா³மிப²லானங் அஞ்ஞதரஸ்மிங், கேசி பப்³ப³ஜித்வா அக்³க³ப²லே அரஹத்தேதி. ஏவங் ததா² ததா² ஜனங் அனுக்³க³ஹெத்வா உட்டா²யாஸனா விஹாரங் க³ச்ச²தி. தத்த² மண்ட³லமாளே பஞ்ஞத்தவரபு³த்³தா⁴ஸனே நிஸீத³தி பி⁴க்கூ²னங் ப⁴த்தகிச்சபரியோஸானங் ஆக³மயமானோ. ததோ பி⁴க்கூ²னங் ப⁴த்தகிச்சபரியோஸானே உபட்டா²கோ ப⁴க³வதோ நிவேதே³தி. அத² ப⁴க³வா க³ந்த⁴குடிங் பவிஸதி. இத³ங் தாவ புரேப⁴த்தகிச்சங். யஞ்செத்த² ந வுத்தங், தங் ப்³ரஹ்மாயுஸுத்தே வுத்தனயேனேவ க³ஹேதப்³ப³ங்.

    Bhagavā katabhattakicco tesaṃ santānāni oloketvā tathā dhammaṃ deseti, yathā keci saraṇagamane patiṭṭhahanti, keci pañcasu sīlesu, keci sotāpattisakadāgāmianāgāmiphalānaṃ aññatarasmiṃ, keci pabbajitvā aggaphale arahatteti. Evaṃ tathā tathā janaṃ anuggahetvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ gacchati. Tattha maṇḍalamāḷe paññattavarabuddhāsane nisīdati bhikkhūnaṃ bhattakiccapariyosānaṃ āgamayamāno. Tato bhikkhūnaṃ bhattakiccapariyosāne upaṭṭhāko bhagavato nivedeti. Atha bhagavā gandhakuṭiṃ pavisati. Idaṃ tāva purebhattakiccaṃ. Yañcettha na vuttaṃ, taṃ brahmāyusutte vuttanayeneva gahetabbaṃ.

    அத² ப⁴க³வா ஏவங் கதபுரேப⁴த்தகிச்சோ க³ந்த⁴குடியா உபட்டா²னே நிஸீதி³த்வா, பாதே³ பக்கா²லெத்வா, பாத³பீடே² ட²த்வா, பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ங் ஓவத³தி – ‘‘பி⁴க்க²வே, அப்பமாதே³ன ஸம்பாதே³த², பு³த்³து⁴ப்பாதோ³ து³ல்லபோ⁴ லோகஸ்மிங், மனுஸ்ஸபடிலாபோ⁴ து³ல்லபோ⁴, ஸத்³தா⁴ஸம்பத்தி து³ல்லபா⁴, பப்³ப³ஜ்ஜா து³ல்லபா⁴, ஸத்³த⁴ம்மஸ்ஸவனங் து³ல்லப⁴ங் லோகஸ்மி’’ந்தி. ததோ பி⁴க்கூ² ப⁴க³வந்தங் வந்தி³த்வா கம்மட்டா²னங் புச்ச²ந்தி. அத² ப⁴க³வா பி⁴க்கூ²னங் சரியவஸேன கம்மட்டா²னங் தே³தி. தே கம்மட்டா²னங் உக்³க³ஹெத்வா, ப⁴க³வந்தங் அபி⁴வாதெ³த்வா, அத்தனோ அத்தனோ வஸனட்டா²னங் க³ச்ச²ந்தி; கேசி அரஞ்ஞங், கேசி ருக்க²மூலங், கேசி பப்³ப³தாதீ³னங் அஞ்ஞதரங், கேசி சாதுமஹாராஜிகப⁴வனங்…பே॰… கேசி வஸவத்திப⁴வனந்தி. ததோ ப⁴க³வா க³ந்த⁴குடிங் பவிஸித்வா ஸசே ஆகங்க²தி, த³க்கி²ணேன பஸ்ஸேன ஸதோ ஸம்பஜானோ முஹுத்தங் ஸீஹஸெய்யங் கப்பேதி. அத² ஸமஸ்ஸாஸிதகாயோ உட்ட²ஹித்வா து³தியபா⁴கே³ லோகங் வோலோகேதி. ததியபா⁴கே³ யங் கா³மங் வா நிக³மங் வா உபனிஸ்ஸாய விஹரதி, தத்த² ஜனோ புரேப⁴த்தங் தா³னங் த³த்வா பச்சா²ப⁴த்தங் ஸுனிவத்தோ² ஸுபாருதோ க³ந்த⁴புப்பா²தீ³னி ஆதா³ய விஹாரே ஸன்னிபததி. ததோ ப⁴க³வா ஸம்பத்தபரிஸாய அனுரூபேன பாடிஹாரியேன க³ந்த்வா த⁴ம்மஸபா⁴யங் பஞ்ஞத்தவரபு³த்³தா⁴ஸனே நிஸஜ்ஜ த⁴ம்மங் தே³ஸேதி காலயுத்தங் பமாணயுத்தங். அத² காலங் விதி³த்வா பரிஸங் உய்யோஜேதி.

    Atha bhagavā evaṃ katapurebhattakicco gandhakuṭiyā upaṭṭhāne nisīditvā, pāde pakkhāletvā, pādapīṭhe ṭhatvā, bhikkhusaṅghaṃ ovadati – ‘‘bhikkhave, appamādena sampādetha, buddhuppādo dullabho lokasmiṃ, manussapaṭilābho dullabho, saddhāsampatti dullabhā, pabbajjā dullabhā, saddhammassavanaṃ dullabhaṃ lokasmi’’nti. Tato bhikkhū bhagavantaṃ vanditvā kammaṭṭhānaṃ pucchanti. Atha bhagavā bhikkhūnaṃ cariyavasena kammaṭṭhānaṃ deti. Te kammaṭṭhānaṃ uggahetvā, bhagavantaṃ abhivādetvā, attano attano vasanaṭṭhānaṃ gacchanti; keci araññaṃ, keci rukkhamūlaṃ, keci pabbatādīnaṃ aññataraṃ, keci cātumahārājikabhavanaṃ…pe… keci vasavattibhavananti. Tato bhagavā gandhakuṭiṃ pavisitvā sace ākaṅkhati, dakkhiṇena passena sato sampajāno muhuttaṃ sīhaseyyaṃ kappeti. Atha samassāsitakāyo uṭṭhahitvā dutiyabhāge lokaṃ voloketi. Tatiyabhāge yaṃ gāmaṃ vā nigamaṃ vā upanissāya viharati, tattha jano purebhattaṃ dānaṃ datvā pacchābhattaṃ sunivattho supāruto gandhapupphādīni ādāya vihāre sannipatati. Tato bhagavā sampattaparisāya anurūpena pāṭihāriyena gantvā dhammasabhāyaṃ paññattavarabuddhāsane nisajja dhammaṃ deseti kālayuttaṃ pamāṇayuttaṃ. Atha kālaṃ viditvā parisaṃ uyyojeti.

    ததோ ஸசே க³த்தானி ஓஸிஞ்சிதுகாமோ ஹோதி. அத² பு³த்³தா⁴ஸனா உட்டா²ய உபட்டா²கேன உத³கபடியாதி³தோகாஸங் க³ந்த்வா, உபட்டா²கஹத்த²தோ உத³கஸாடிகங் க³ஹெத்வா, ந்ஹானகொட்ட²கங் பவிஸதி. உபட்டா²கோபி பு³த்³தா⁴ஸனங் ஆனெத்வா க³ந்த⁴குடிபரிவேணே பஞ்ஞாபேதி. ப⁴க³வா க³த்தானி ஓஸிஞ்சித்வா, ஸுரத்தது³பட்டங் நிவாஸெத்வா , காயப³ந்த⁴னங் ப³ந்தி⁴த்வா, உத்தராஸங்க³ங் கத்வா, தத்த² ஆக³ந்த்வா, நிஸீத³தி ஏககோவ முஹுத்தங் படிஸல்லீனோ. அத² பி⁴க்கூ² ததோ ததோ ஆக³ம்ம ப⁴க³வதோ உபட்டா²னங் க³ச்ச²ந்தி. தத்த² ஏகச்சே பஞ்ஹங் புச்ச²ந்தி, ஏகச்சே கம்மட்டா²னங், ஏகச்சே த⁴ம்மஸ்ஸவனங் யாசந்தி. ப⁴க³வா தேஸங் அதி⁴ப்பாயங் ஸம்பாதெ³ந்தோ பட²மங் யாமங் வீதினாமேதி.

    Tato sace gattāni osiñcitukāmo hoti. Atha buddhāsanā uṭṭhāya upaṭṭhākena udakapaṭiyāditokāsaṃ gantvā, upaṭṭhākahatthato udakasāṭikaṃ gahetvā, nhānakoṭṭhakaṃ pavisati. Upaṭṭhākopi buddhāsanaṃ ānetvā gandhakuṭipariveṇe paññāpeti. Bhagavā gattāni osiñcitvā, surattadupaṭṭaṃ nivāsetvā , kāyabandhanaṃ bandhitvā, uttarāsaṅgaṃ katvā, tattha āgantvā, nisīdati ekakova muhuttaṃ paṭisallīno. Atha bhikkhū tato tato āgamma bhagavato upaṭṭhānaṃ gacchanti. Tattha ekacce pañhaṃ pucchanti, ekacce kammaṭṭhānaṃ, ekacce dhammassavanaṃ yācanti. Bhagavā tesaṃ adhippāyaṃ sampādento paṭhamaṃ yāmaṃ vītināmeti.

    மஜ்ஜி²மயாமே ஸகலத³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துதே³வதாயோ ஓகாஸங் லப⁴மானா ப⁴க³வந்தங் உபஸங்கமித்வா பஞ்ஹங் புச்ச²ந்தி யதா²பி⁴ஸங்க²தங் அந்தமஸோ சதுரக்க²ரம்பி. ப⁴க³வா தாஸங் தே³வதானங் பஞ்ஹங் விஸ்ஸஜ்ஜெந்தோ மஜ்ஜி²மயாமங் வீதினாமேதி. ததோ பச்சி²மயாமங் சத்தாரோ பா⁴கே³ கத்வா ஏகங் பா⁴க³ங் சங்கமங் அதி⁴ட்டா²தி, து³தியபா⁴க³ங் க³ந்த⁴குடிங் பவிஸித்வா த³க்கி²ணேன பஸ்ஸேன ஸதோ ஸம்பஜானோ ஸீஹஸெய்யங் கப்பேதி, ததியபா⁴க³ங் ப²லஸமாபத்தியா வீதினாமேதி, சதுத்த²பா⁴க³ங் மஹாகருணாஸமாபத்திங் பவிஸித்வா பு³த்³த⁴சக்கு²னா லோகங் வோலோகேதி அப்பரஜக்க²மஹாரஜக்கா²தி³ஸத்தத³ஸ்ஸனத்த²ங். இத³ங் பச்சா²ப⁴த்தகிச்சங்.

    Majjhimayāme sakaladasasahassilokadhātudevatāyo okāsaṃ labhamānā bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pañhaṃ pucchanti yathābhisaṅkhataṃ antamaso caturakkharampi. Bhagavā tāsaṃ devatānaṃ pañhaṃ vissajjento majjhimayāmaṃ vītināmeti. Tato pacchimayāmaṃ cattāro bhāge katvā ekaṃ bhāgaṃ caṅkamaṃ adhiṭṭhāti, dutiyabhāgaṃ gandhakuṭiṃ pavisitvā dakkhiṇena passena sato sampajāno sīhaseyyaṃ kappeti, tatiyabhāgaṃ phalasamāpattiyā vītināmeti, catutthabhāgaṃ mahākaruṇāsamāpattiṃ pavisitvā buddhacakkhunā lokaṃ voloketi apparajakkhamahārajakkhādisattadassanatthaṃ. Idaṃ pacchābhattakiccaṃ.

    ஏவமிமஸ்ஸ பச்சா²ப⁴த்தகிச்சஸ்ஸ லோகவோலோகனஸங்கா²தே சதுத்த²பா⁴கா³வஸானே பு³த்³த⁴த⁴ம்மஸங்கே⁴ஸு தா³னஸீலஉபோஸத²கம்மாதீ³ஸு ச அகதாதி⁴காரே கதாதி⁴காரே ச அனுபனிஸ்ஸயஸம்பன்னே உபனிஸ்ஸயஸம்பன்னே ச ஸத்தே பஸ்ஸிதுங் பு³த்³த⁴சக்கு²னா லோகங் வோலோகெந்தோ கஸிபா⁴ரத்³வாஜங் ப்³ராஹ்மணங் அரஹத்தஸ்ஸ உபனிஸ்ஸயஸம்பன்னங் தி³ஸ்வா ‘‘தத்த² மயி க³தே கதா² பவத்திஸ்ஸதி, ததோ கதா²வஸானே த⁴ம்மதே³ஸனங் ஸுத்வா ஏஸ ப்³ராஹ்மணோ பப்³ப³ஜித்வா அரஹத்தங் பாபுணிஸ்ஸதீ’’தி ச ஞத்வா, தத்த² க³ந்த்வா, கத²ங் ஸமுட்டா²பெத்வா இமங் ஸுத்தமபா⁴ஸி.

    Evamimassa pacchābhattakiccassa lokavolokanasaṅkhāte catutthabhāgāvasāne buddhadhammasaṅghesu dānasīlauposathakammādīsu ca akatādhikāre katādhikāre ca anupanissayasampanne upanissayasampanne ca satte passituṃ buddhacakkhunā lokaṃ volokento kasibhāradvājaṃ brāhmaṇaṃ arahattassa upanissayasampannaṃ disvā ‘‘tattha mayi gate kathā pavattissati, tato kathāvasāne dhammadesanaṃ sutvā esa brāhmaṇo pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇissatī’’ti ca ñatvā, tattha gantvā, kathaṃ samuṭṭhāpetvā imaṃ suttamabhāsi.

    தத்த² ஏவங் மே ஸுதந்திஆதி³ ஆயஸ்மதா ஆனந்தே³ன பட²மமஹாஸங்கீ³திகாலே த⁴ம்மஸங்கீ³திங் கரொந்தேன ஆயஸ்மதா மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரேன புட்டே²ன பஞ்சன்னங் அரஹந்தஸதானங் வுத்தங், ‘‘அஹங், கோ², ஸமண கஸாமி ச வபாமி சா’’தி கஸிபா⁴ரத்³வாஜேன வுத்தங், ‘‘அஹம்பி கோ² ப்³ராஹ்மண கஸாமி ச வபாமி சா’’திஆதி³ ப⁴க³வதா வுத்தங். ததே³தங் ஸப்³ப³ம்பி ஸமோதா⁴னெத்வா ‘‘கஸிபா⁴ரத்³வாஜஸுத்த’’ந்தி வுச்சதி.

    Tattha evaṃ me sutantiādi āyasmatā ānandena paṭhamamahāsaṅgītikāle dhammasaṅgītiṃ karontena āyasmatā mahākassapattherena puṭṭhena pañcannaṃ arahantasatānaṃ vuttaṃ, ‘‘ahaṃ, kho, samaṇa kasāmi ca vapāmi cā’’ti kasibhāradvājena vuttaṃ, ‘‘ahampi kho brāhmaṇa kasāmi ca vapāmi cā’’tiādi bhagavatā vuttaṃ. Tadetaṃ sabbampi samodhānetvā ‘‘kasibhāradvājasutta’’nti vuccati.

    தத்த² ஏவந்தி அயங் ஆகாரனித³ஸ்ஸனாவதா⁴ரணத்தோ² ஏவங்-ஸத்³தோ³. ஆகாரத்தே²ன ஹி ஏதேன ஏதமத்த²ங் தீ³பேதி – நானானயனிபுணமனேகஜ்ஜா²ஸயஸமுட்டா²னங் அத்த²ப்³யஞ்ஜனஸம்பன்னங் விவித⁴பாடிஹாரியங் த⁴ம்மத்த²தே³ஸனாபடிவேத⁴க³ம்பீ⁴ரங் ஸப்³ப³ஸத்தேஹி ஸகஸகபா⁴ஸானுரூபமுபலக்க²ணியஸபா⁴வங் தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ வசனங், தங் ஸப்³பா³காரேன கோ ஸமத்தோ² விஞ்ஞாதுங்; அத², கோ², ‘‘ஏவங் மே ஸுதங், மயாபி ஏகேனாகாரேன ஸுத’’ந்தி. நித³ஸ்ஸனத்தே²ன ‘‘நாஹங் ஸயம்பூ⁴, ந மயா இத³ங் ஸச்சி²கத’’ந்தி அத்தானங் பரிமோசெந்தோ ‘‘ஏவங் மே ஸுதங், மயா ஏவங் ஸுத’’ந்தி இதா³னி வத்தப்³ப³ங் ஸகலஸுத்தங் நித³ஸ்ஸேதி. அவதா⁴ரணத்தே²ன ‘‘ஏதத³க்³க³ங், பி⁴க்க²வே, மம ஸாவகானங் பி⁴க்கூ²னங் ப³ஹுஸ்ஸுதானங் யதி³த³ங் ஆனந்தோ³, க³திமந்தானங், ஸதிமந்தானங், தி⁴திமந்தானங், உபட்டா²கானங் யதி³த³ங் ஆனந்தோ³’’தி (அ॰ நி॰ 1.219-223) ஏவங் ப⁴க³வதா பஸத்த²பா⁴வானுரூபங் அத்தனோ தா⁴ரணப³லங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஸத்தானங் ஸோதுகம்யதங் ஜனேதி ‘‘ஏவங் மே ஸுதங் தஞ்ச அத்த²தோ வா ப்³யஞ்ஜனதோ வா அனூனமனதி⁴கங், ஏவமேவ, ந அஞ்ஞதா² த³ட்ட²ப்³ப³’’ந்தி. மே ஸுதந்தி எத்த² மயாஸத்³த³த்தோ² மே-ஸத்³தோ³, ஸோதத்³வாரவிஞ்ஞாணத்தோ² ஸுதஸத்³தோ³. தஸ்மா ஏவங் மே ஸுதந்தி ஏவங் மயா ஸோதவிஞ்ஞாணபுப்³ப³ங்க³மாய விஞ்ஞாணவீதி²யா உபதா⁴ரிதந்தி வுத்தங் ஹோதி.

    Tattha evanti ayaṃ ākāranidassanāvadhāraṇattho evaṃ-saddo. Ākāratthena hi etena etamatthaṃ dīpeti – nānānayanipuṇamanekajjhāsayasamuṭṭhānaṃ atthabyañjanasampannaṃ vividhapāṭihāriyaṃ dhammatthadesanāpaṭivedhagambhīraṃ sabbasattehi sakasakabhāsānurūpamupalakkhaṇiyasabhāvaṃ tassa bhagavato vacanaṃ, taṃ sabbākārena ko samattho viññātuṃ; atha, kho, ‘‘evaṃ me sutaṃ, mayāpi ekenākārena suta’’nti. Nidassanatthena ‘‘nāhaṃ sayambhū, na mayā idaṃ sacchikata’’nti attānaṃ parimocento ‘‘evaṃ me sutaṃ, mayā evaṃ suta’’nti idāni vattabbaṃ sakalasuttaṃ nidasseti. Avadhāraṇatthena ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ bahussutānaṃ yadidaṃ ānando, gatimantānaṃ, satimantānaṃ, dhitimantānaṃ, upaṭṭhākānaṃ yadidaṃ ānando’’ti (a. ni. 1.219-223) evaṃ bhagavatā pasatthabhāvānurūpaṃ attano dhāraṇabalaṃ dassento sattānaṃ sotukamyataṃ janeti ‘‘evaṃ me sutaṃ tañca atthato vā byañjanato vā anūnamanadhikaṃ, evameva, na aññathā daṭṭhabba’’nti. Me sutanti ettha mayāsaddattho me-saddo, sotadvāraviññāṇattho sutasaddo. Tasmā evaṃ me sutanti evaṃ mayā sotaviññāṇapubbaṅgamāya viññāṇavīthiyā upadhāritanti vuttaṃ hoti.

    ஏகங் ஸமயந்தி ஏகங் காலங். ப⁴க³வாதி பா⁴க்³யவா, ப⁴க்³க³வா, ப⁴த்தவாதி வுத்தங் ஹோதி. மக³தே⁴ஸு விஹரதீதி மக³தா⁴ நாம ஜனபதி³னோ ராஜகுமாரா, தேஸங் நிவாஸோ ஏகோபி ஜனபதோ³ ருள்ஹீஸத்³தே³ன ‘‘மக³தா⁴’’தி வுச்சதி. தஸ்மிங் மக³தே⁴ஸு ஜனபதே³. கேசி பன ‘‘யஸ்மா சேதியராஜா முஸாவாத³ங் ப⁴ணித்வா பூ⁴மிங் பவிஸந்தோ ‘மா க³த⁴ங் பவிஸா’தி வுத்தோ, யஸ்மா வா தங் ராஜானங் மக்³க³ந்தா பூ⁴மிங் க²னந்தா புரிஸா ‘மா க³த⁴ங் கரோதா²’தி வுத்தா, தஸ்மா மக³தா⁴’’தி ஏவமாதீ³ஹி நயேஹி ப³ஹுதா⁴ பபஞ்செந்தி. யங் ருச்சதி, தங் க³ஹேதப்³ப³ந்தி. விஹரதீதி ஏகங் இரியாபத²பா³த⁴னங் அபரேன இரியாபதே²ன விச்சி²ந்தி³த்வா அபரிபதந்தங் அத்தபா⁴வங் ஹரதி, பவத்தேதீதி வுத்தங் ஹோதி. தி³ப்³ப³ப்³ரஹ்மஅரியவிஹாரேஹி வா ஸத்தானங் விவித⁴ங் ஹிதங் ஹரதீதி விஹரதி. ஹரதீதி உபஸங்ஹரதி, உபனேதி, ஜனேதி, உப்பாதே³தீதி வுத்தங் ஹோதி. ததா² ஹி யதா³ ஸத்தா காமேஸு விப்படிபஜ்ஜந்தி, ததா³ கிர ப⁴க³வா தி³ப்³பே³ன விஹாரேன விஹரதி தேஸங் அலோப⁴குஸலமூலுப்பாத³னத்த²ங் – ‘‘அப்பேவ நாம இமங் படிபத்திங் தி³ஸ்வா எத்த² ருசிங் உப்பாதெ³த்வா காமேஸு விரஜ்ஜெய்யு’’ந்தி. யதா³ பன இஸ்ஸரியத்த²ங் ஸத்தேஸு விப்படிபஜ்ஜந்தி, ததா³ ப்³ரஹ்மவிஹாரேன விஹரதி தேஸங் அதோ³ஸகுஸலமூலுப்பாத³னத்த²ங் – ‘‘அப்பேவ நாம இமங் படிபத்திங் தி³ஸ்வா எத்த² ருசிங் உப்பாதெ³த்வா அதோ³ஸேன தோ³ஸங் வூபஸமெய்யு’’ந்தி. யதா³ பன பப்³ப³ஜிதா த⁴ம்மாதி⁴கரணங் விவத³ந்தி, ததா³ அரியவிஹாரேன விஹரதி தேஸங் அமோஹகுஸலமூலுப்பாத³னத்த²ங் – ‘‘அப்பேவ நாம இமங் படிபத்திங் தி³ஸ்வா எத்த² ருசிங் உப்பாதெ³த்வா அமோஹேன மோஹங் வூபஸமெய்யு’’ந்தி. இரியாபத²விஹாரேன பன ந கதா³சி ந விஹரதி தங் வினா அத்தபா⁴வபரிஹரணாபா⁴வதோதி. அயமெத்த² ஸங்கே²போ, வித்தா²ரங் பன மங்க³லஸுத்தவண்ணனாயங் வக்கா²ம.

    Ekaṃsamayanti ekaṃ kālaṃ. Bhagavāti bhāgyavā, bhaggavā, bhattavāti vuttaṃ hoti. Magadhesu viharatīti magadhā nāma janapadino rājakumārā, tesaṃ nivāso ekopi janapado ruḷhīsaddena ‘‘magadhā’’ti vuccati. Tasmiṃ magadhesu janapade. Keci pana ‘‘yasmā cetiyarājā musāvādaṃ bhaṇitvā bhūmiṃ pavisanto ‘mā gadhaṃ pavisā’ti vutto, yasmā vā taṃ rājānaṃ maggantā bhūmiṃ khanantā purisā ‘mā gadhaṃ karothā’ti vuttā, tasmā magadhā’’ti evamādīhi nayehi bahudhā papañcenti. Yaṃ ruccati, taṃ gahetabbanti. Viharatīti ekaṃ iriyāpathabādhanaṃ aparena iriyāpathena vicchinditvā aparipatantaṃ attabhāvaṃ harati, pavattetīti vuttaṃ hoti. Dibbabrahmaariyavihārehi vā sattānaṃ vividhaṃ hitaṃ haratīti viharati. Haratīti upasaṃharati, upaneti, janeti, uppādetīti vuttaṃ hoti. Tathā hi yadā sattā kāmesu vippaṭipajjanti, tadā kira bhagavā dibbena vihārena viharati tesaṃ alobhakusalamūluppādanatthaṃ – ‘‘appeva nāma imaṃ paṭipattiṃ disvā ettha ruciṃ uppādetvā kāmesu virajjeyyu’’nti. Yadā pana issariyatthaṃ sattesu vippaṭipajjanti, tadā brahmavihārena viharati tesaṃ adosakusalamūluppādanatthaṃ – ‘‘appeva nāma imaṃ paṭipattiṃ disvā ettha ruciṃ uppādetvā adosena dosaṃ vūpasameyyu’’nti. Yadā pana pabbajitā dhammādhikaraṇaṃ vivadanti, tadā ariyavihārena viharati tesaṃ amohakusalamūluppādanatthaṃ – ‘‘appeva nāma imaṃ paṭipattiṃ disvā ettha ruciṃ uppādetvā amohena mohaṃ vūpasameyyu’’nti. Iriyāpathavihārena pana na kadāci na viharati taṃ vinā attabhāvapariharaṇābhāvatoti. Ayamettha saṅkhepo, vitthāraṃ pana maṅgalasuttavaṇṇanāyaṃ vakkhāma.

    த³க்கி²ணாகி³ரிஸ்மிந்தி யோ ஸோ ராஜக³ஹங் பரிவாரெத்வா டி²தோ கி³ரி, தஸ்ஸ த³க்கி²ணபஸ்ஸே ஜனபதோ³ ‘‘த³க்கி²ணாகி³ரீ’’தி வுச்சதி, தஸ்மிங் ஜனபதே³தி வுத்தங் ஹோதி. தத்த² விஹாரஸ்ஸாபி ததே³வ நாமங். ஏகனாளாயங் ப்³ராஹ்மணகா³மேதி ஏகனாளாதி தஸ்ஸ கா³மஸ்ஸ நாமங். ப்³ராஹ்மணா செத்த² ஸம்ப³ஹுலா படிவஸந்தி, ப்³ராஹ்மணபோ⁴கோ³ வா ஸோ, தஸ்மா ‘‘ப்³ராஹ்மணகா³மோ’’தி வுச்சதி.

    Dakkhiṇāgirisminti yo so rājagahaṃ parivāretvā ṭhito giri, tassa dakkhiṇapasse janapado ‘‘dakkhiṇāgirī’’ti vuccati, tasmiṃ janapadeti vuttaṃ hoti. Tattha vihārassāpi tadeva nāmaṃ. Ekanāḷāyaṃ brāhmaṇagāmeti ekanāḷāti tassa gāmassa nāmaṃ. Brāhmaṇā cettha sambahulā paṭivasanti, brāhmaṇabhogo vā so, tasmā ‘‘brāhmaṇagāmo’’ti vuccati.

    தேன கோ² பன ஸமயேனாதி யங் ஸமயங் ப⁴க³வா அபராஜிதபல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வா அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் அபி⁴ஸம்பு³ஜ்ஜி²த்வா பவத்திதவரத⁴ம்மசக்கோ மக³த⁴ரட்டே² ஏகனாளங் ப்³ராஹ்மணகா³மங் உபனிஸ்ஸாய த³க்கி²ணாகி³ரிமஹாவிஹாரே ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ இந்த்³ரியபரிபாகங் ஆக³மயமானோ விஹரதி, தேன ஸமயேன கரணபூ⁴தேனாதி வுத்தங் ஹோதி. கோ² பனாதி இத³ங் பனெத்த² நிபாதத்³வயங் பத³பூரணமத்தங், அதி⁴காரந்தரத³ஸ்ஸனத்த²ங் வாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். கஸிபா⁴ரத்³வாஜஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணஸ்ஸாதி ஸோ ப்³ராஹ்மணோ கஸியா ஜீவதி, பா⁴ரத்³வாஜோதி சஸ்ஸ கொ³த்தங், தஸ்மா ஏவங் வுச்சதி. பஞ்சமத்தானீதி யதா² – ‘‘போ⁴ஜனே மத்தஞ்ஞூ’’தி எத்த² மத்தஸத்³தோ³ பமாணே வத்ததி, ஏவமிதா⁴பி, தஸ்மா பஞ்சபமாணானி அனூனானி அனதி⁴கானி, பஞ்சனங்க³லஸதானீதி வுத்தங் ஹோதி. பயுத்தானீதி பயோஜிதானி, ப³லிப³த்³தா³னங் க²ந்தே⁴ஸு ட²பெத்வா யுகே³ யொத்தேஹி யோஜிதானி ஹொந்தீதி அத்தோ².

    Tenakho pana samayenāti yaṃ samayaṃ bhagavā aparājitapallaṅkaṃ ābhujitvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhitvā pavattitavaradhammacakko magadharaṭṭhe ekanāḷaṃ brāhmaṇagāmaṃ upanissāya dakkhiṇāgirimahāvihāre brāhmaṇassa indriyaparipākaṃ āgamayamāno viharati, tena samayena karaṇabhūtenāti vuttaṃ hoti. Kho panāti idaṃ panettha nipātadvayaṃ padapūraṇamattaṃ, adhikārantaradassanatthaṃ vāti daṭṭhabbaṃ. Kasibhāradvājassa brāhmaṇassāti so brāhmaṇo kasiyā jīvati, bhāradvājoti cassa gottaṃ, tasmā evaṃ vuccati. Pañcamattānīti yathā – ‘‘bhojane mattaññū’’ti ettha mattasaddo pamāṇe vattati, evamidhāpi, tasmā pañcapamāṇāni anūnāni anadhikāni, pañcanaṅgalasatānīti vuttaṃ hoti. Payuttānīti payojitāni, balibaddānaṃ khandhesu ṭhapetvā yuge yottehi yojitāni hontīti attho.

    வப்பகாலேதி வபனகாலே, பீ³ஜனிக்கி²பகாலேதி வுத்தங் ஹோதி. தத்த² த்³வே வப்பானி கலலவப்பஞ்ச, பங்ஸுவப்பஞ்ச. பங்ஸுவப்பங் இத⁴ அதி⁴ப்பேதங். தஞ்ச கோ² பட²மதி³வஸே மங்க³லவப்பங். தத்தா²யங் உபகரணஸம்பதா³ – தீணி ப³லிப³த்³த³ஸஹஸ்ஸானி உபட்டா²பிதானி ஹொந்தி, ஸப்³பே³ஸங் ஸுவண்ணமயானி ஸிங்கா³னி படிமுக்கானி, ரஜதமயா கு²ரா, ஸப்³பே³ ஸேதமாலாஹி ஸப்³ப³க³ந்த⁴ஸுக³ந்தே⁴ஹி பஞ்சங்கு³லிகேஹி ச அலங்கதா பரிபுண்ணங்க³பச்சங்கா³ ஸப்³ப³லக்க²ணஸம்பன்னா, ஏகச்சே காளா அஞ்ஜனவண்ணாயேவ, ஏகச்சே ஸேதா ப²லிகவண்ணா, ஏகச்சே ரத்தா பவாளவண்ணா, ஏகச்சே கம்மாஸா மஸாரக³ல்லவண்ணா. பஞ்சஸதா கஸ்ஸகபுரிஸா ஸப்³பே³ அஹதஸேதவத்த²னிவத்தா² மாலாலங்கதா த³க்கி²ணஅங்ஸகூடேஸு ட²பிதபுப்ப²சும்ப³டகா ஹரிதாலமனோஸிலாலஞ்ச²னுஜ்ஜலிதக³த்தபா⁴கா³ த³ஸ த³ஸ நங்க³லா ஏகேககு³ம்பா³ ஹுத்வா க³ச்ச²ந்தி. நங்க³லானங் ஸீஸஞ்ச யுக³ஞ்ச பதோதா³ ச ஸுவண்ணவினத்³தா⁴. பட²மனங்க³லே அட்ட² ப³லிப³த்³தா³ யுத்தா, ஸேஸேஸு சத்தாரோ சத்தாரோ, அவஸேஸா கிலந்தபரிவத்தனத்த²ங் ஆனீதா. ஏகேககு³ம்பே³ ஏகமேகங் பீ³ஜஸகடங் ஏகேகோ கஸதி, ஏகேகோ வபதி.

    Vappakāleti vapanakāle, bījanikkhipakāleti vuttaṃ hoti. Tattha dve vappāni kalalavappañca, paṃsuvappañca. Paṃsuvappaṃ idha adhippetaṃ. Tañca kho paṭhamadivase maṅgalavappaṃ. Tatthāyaṃ upakaraṇasampadā – tīṇi balibaddasahassāni upaṭṭhāpitāni honti, sabbesaṃ suvaṇṇamayāni siṅgāni paṭimukkāni, rajatamayā khurā, sabbe setamālāhi sabbagandhasugandhehi pañcaṅgulikehi ca alaṅkatā paripuṇṇaṅgapaccaṅgā sabbalakkhaṇasampannā, ekacce kāḷā añjanavaṇṇāyeva, ekacce setā phalikavaṇṇā, ekacce rattā pavāḷavaṇṇā, ekacce kammāsā masāragallavaṇṇā. Pañcasatā kassakapurisā sabbe ahatasetavatthanivatthā mālālaṅkatā dakkhiṇaaṃsakūṭesu ṭhapitapupphacumbaṭakā haritālamanosilālañchanujjalitagattabhāgā dasa dasa naṅgalā ekekagumbā hutvā gacchanti. Naṅgalānaṃ sīsañca yugañca patodā ca suvaṇṇavinaddhā. Paṭhamanaṅgale aṭṭha balibaddā yuttā, sesesu cattāro cattāro, avasesā kilantaparivattanatthaṃ ānītā. Ekekagumbe ekamekaṃ bījasakaṭaṃ ekeko kasati, ekeko vapati.

    ப்³ராஹ்மணோ பன பகே³வ மஸ்ஸுகம்மங் காராபெத்வா ந்ஹத்வா ஸுக³ந்த⁴க³ந்தே⁴ஹி விலித்தோ பஞ்சஸதக்³க⁴னகங் வத்த²ங் நிவாஸெத்வா ஸஹஸ்ஸக்³க⁴னகங் ஏகங்ஸங் கரித்வா ஏகமேகிஸ்ஸா அங்கு³லியா த்³வே த்³வே கத்வா வீஸதி அங்கு³லிமுத்³தி³காயோ, கண்ணேஸு ஸீஹகுண்ட³லானி, ஸீஸே ச ப்³ரஹ்மவேட²னங் படிமுஞ்சித்வா ஸுவண்ணமாலங் கண்டே² கத்வா ப்³ராஹ்மணக³ணபரிவுதோ கம்மந்தங் வோஸாஸதி. அத²ஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணீ அனேகஸதபா⁴ஜனேஸு பாயாஸங் பசாபெத்வா மஹாஸகடேஸு ஆரோபெத்வா க³ந்தோ⁴த³கேன ந்ஹாயித்வா ஸப்³பா³லங்காரவிபூ⁴ஸிதா ப்³ராஹ்மணீக³ணபரிவுதா கம்மந்தங் அக³மாஸி. கே³ஹம்பிஸ்ஸ ஸப்³ப³த்த² க³ந்தே⁴ஹி ஸுவிலித்தங் புப்பே²ஹி ஸுகதப³லிகம்மங், கெ²த்தஞ்ச தேஸு தேஸு டா²னேஸு ஸமுஸ்ஸிதபடாகங் அஹோஸி. பரிஜனகம்மகாரேஹி ஸஹ கம்மந்தங் ஓஸடபரிஸா அட்³ட⁴தெய்யஸஹஸ்ஸா அஹோஸி. ஸப்³பே³ அஹதவத்த²னிவத்தா², ஸப்³பே³ஸஞ்ச பாயாஸபோ⁴ஜனங் படியத்தங் அஹோஸி.

    Brāhmaṇo pana pageva massukammaṃ kārāpetvā nhatvā sugandhagandhehi vilitto pañcasatagghanakaṃ vatthaṃ nivāsetvā sahassagghanakaṃ ekaṃsaṃ karitvā ekamekissā aṅguliyā dve dve katvā vīsati aṅgulimuddikāyo, kaṇṇesu sīhakuṇḍalāni, sīse ca brahmaveṭhanaṃ paṭimuñcitvā suvaṇṇamālaṃ kaṇṭhe katvā brāhmaṇagaṇaparivuto kammantaṃ vosāsati. Athassa brāhmaṇī anekasatabhājanesu pāyāsaṃ pacāpetvā mahāsakaṭesu āropetvā gandhodakena nhāyitvā sabbālaṅkāravibhūsitā brāhmaṇīgaṇaparivutā kammantaṃ agamāsi. Gehampissa sabbattha gandhehi suvilittaṃ pupphehi sukatabalikammaṃ, khettañca tesu tesu ṭhānesu samussitapaṭākaṃ ahosi. Parijanakammakārehi saha kammantaṃ osaṭaparisā aḍḍhateyyasahassā ahosi. Sabbe ahatavatthanivatthā, sabbesañca pāyāsabhojanaṃ paṭiyattaṃ ahosi.

    அத² ப்³ராஹ்மணோ யத்த² ஸாமங் பு⁴ஞ்ஜதி, தங் ஸுவண்ணபாதிங் தோ⁴வாபெத்வா பாயாஸஸ்ஸ பூரெத்வா ஸப்பிமது⁴பா²ணிதாதீ³னி அபி⁴ஸங்க²ரித்வா நங்க³லப³லிகம்மங் காராபேஸி. ப்³ராஹ்மணீ பஞ்ச கஸ்ஸகஸதானி ஸுவண்ணரஜதகங்ஸதம்ப³மயானி பா⁴ஜனானி க³ஹெத்வா நிஸின்னானி ஸுவண்ணகடச்சு²ங் க³ஹெத்வா பாயாஸேன பரிவிஸந்தீ க³ச்ச²தி. ப்³ராஹ்மணோ பன ப³லிகம்மங் காராபெத்வா ரத்தஸுவண்ணப³ந்தூ⁴பாஹனாயோ ஆரோஹித்வா ரத்தஸுவண்ணத³ண்ட³ங் க³ஹெத்வா ‘‘இத⁴ பாயாஸங் தே³த², இத⁴ ஸப்பிங், இத⁴ ஸக்க²ரங் தே³தா²’’தி வோஸாஸமானோ விசரதி. அத² ப⁴க³வா க³ந்த⁴குடியங் நிஸின்னோவ ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ பரிவேஸனங் வத்தமானங் ஞத்வா ‘‘அயங் காலோ ப்³ராஹ்மணங் த³மேது’’ந்தி நிவாஸெத்வா, காயப³ந்த⁴னங் ப³ந்தி⁴த்வா, ஸங்கா⁴டிங் பாருபித்வா, பத்தங் க³ஹெத்வா, க³ந்த⁴குடிதோ நிக்க²மி யதா² தங் அனுத்தரோ புரிஸத³ம்மஸாரதி². தேனாஹ ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ ‘‘அத² கோ² ப⁴க³வா புப்³ப³ண்ஹஸமயங் நிவாஸெத்வா’’தி.

    Atha brāhmaṇo yattha sāmaṃ bhuñjati, taṃ suvaṇṇapātiṃ dhovāpetvā pāyāsassa pūretvā sappimadhuphāṇitādīni abhisaṅkharitvā naṅgalabalikammaṃ kārāpesi. Brāhmaṇī pañca kassakasatāni suvaṇṇarajatakaṃsatambamayāni bhājanāni gahetvā nisinnāni suvaṇṇakaṭacchuṃ gahetvā pāyāsena parivisantī gacchati. Brāhmaṇo pana balikammaṃ kārāpetvā rattasuvaṇṇabandhūpāhanāyo ārohitvā rattasuvaṇṇadaṇḍaṃ gahetvā ‘‘idha pāyāsaṃ detha, idha sappiṃ, idha sakkharaṃ dethā’’ti vosāsamāno vicarati. Atha bhagavā gandhakuṭiyaṃ nisinnova brāhmaṇassa parivesanaṃ vattamānaṃ ñatvā ‘‘ayaṃ kālo brāhmaṇaṃ dametu’’nti nivāsetvā, kāyabandhanaṃ bandhitvā, saṅghāṭiṃ pārupitvā, pattaṃ gahetvā, gandhakuṭito nikkhami yathā taṃ anuttaro purisadammasārathi. Tenāha āyasmā ānando ‘‘atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā’’ti.

    தத்த² அத² இதி நிபாதோ அஞ்ஞாதி⁴காரவசனாரம்பே⁴ கோ²தி பத³பூரணே. ப⁴க³வாதி வுத்தனயமேவ. புப்³ப³ண்ஹஸமயந்தி தி³வஸஸ்ஸ புப்³ப³பா⁴க³ஸமயங், புப்³ப³ண்ஹஸமயேதி அத்தோ², புப்³ப³ண்ஹே வா ஸமயங் புப்³ப³ண்ஹஸமயங், புப்³ப³ண்ஹே ஏகங் க²ணந்தி வுத்தங் ஹோதி. ஏவங் அச்சந்தஸங்யோகே³ உபயோக³வசனங் லப்³ப⁴தி. நிவாஸெத்வாதி பரித³ஹித்வா, விஹாரனிவாஸனபரிவத்தனவஸேனேதங் வேதி³தப்³ப³ங். ந ஹி ப⁴க³வா ததோ புப்³பே³ அனிவத்தோ² ஆஸி. பத்தசீவரமாதா³யாதி பத்தங் ஹத்தே²ஹி, சீவரங் காயேன ஆதி³யித்வா, ஸம்படிச்சி²த்வா தா⁴ரெத்வாதி அத்தோ². ப⁴க³வதோ கிர பிண்டா³ய பவிஸிதுகாமஸ்ஸ ப⁴மரோ விய விகஸிதபது³மத்³வயமஜ்ஜ²ங், இந்த³னீலமணிவண்ணங் ஸேலமயங் பத்தங் ஹத்த²த்³வயமஜ்ஜ²ங் ஆக³ச்ச²தி. தஸ்மா ஏவமாக³தங் பத்தங் ஹத்தே²ஹி ஸம்படிச்சி²த்வா சீவரஞ்ச பரிமண்ட³லங் பாருதங் காயேன தா⁴ரெத்வாதி ஏவமஸ்ஸ அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. யேன வா தேன வா ஹி பகாரேன க³ண்ஹந்தோ ஆதா³ய இச்சேவ வுச்சதி யதா² ‘‘ஸமாதா³யேவ பக்கமதீ’’தி.

    Tattha atha iti nipāto aññādhikāravacanārambhe khoti padapūraṇe. Bhagavāti vuttanayameva. Pubbaṇhasamayanti divasassa pubbabhāgasamayaṃ, pubbaṇhasamayeti attho, pubbaṇhe vā samayaṃ pubbaṇhasamayaṃ, pubbaṇhe ekaṃ khaṇanti vuttaṃ hoti. Evaṃ accantasaṃyoge upayogavacanaṃ labbhati. Nivāsetvāti paridahitvā, vihāranivāsanaparivattanavasenetaṃ veditabbaṃ. Na hi bhagavā tato pubbe anivattho āsi. Pattacīvaramādāyāti pattaṃ hatthehi, cīvaraṃ kāyena ādiyitvā, sampaṭicchitvā dhāretvāti attho. Bhagavato kira piṇḍāya pavisitukāmassa bhamaro viya vikasitapadumadvayamajjhaṃ, indanīlamaṇivaṇṇaṃ selamayaṃ pattaṃ hatthadvayamajjhaṃ āgacchati. Tasmā evamāgataṃ pattaṃ hatthehi sampaṭicchitvā cīvarañca parimaṇḍalaṃ pārutaṃ kāyena dhāretvāti evamassa attho veditabbo. Yena vā tena vā hi pakārena gaṇhanto ādāya icceva vuccati yathā ‘‘samādāyeva pakkamatī’’ti.

    யேனாதி யேன மக்³கே³ன. கம்மந்தோதி கம்மகரணோகாஸோ. தேனாதி தேன மக்³கே³ன. உபஸங்கமீதி க³தோ, யேன மக்³கே³ன கஸிபா⁴ரத்³வாஜஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ கம்மந்தோ க³ம்மதி, தேன மக்³கே³ன க³தோதி வுத்தங் ஹோதி. அத² கஸ்மா, பி⁴க்கூ², ப⁴க³வந்தங் நானுப³ந்தி⁴ங்ஸூதி? வுச்சதே – யதா³ ப⁴க³வா ஏககோவ கத்த²சி உபஸங்கமிதுகாமோ ஹோதி, பி⁴க்கா²சாரவேலாயங் த்³வாரங் பித³ஹித்வா அந்தோக³ந்த⁴குடிங் பவிஸதி. ததோ பி⁴க்கூ² தாய ஸஞ்ஞாய ஜானந்தி – ‘‘அஜ்ஜ ப⁴க³வா ஏககோவ கா³மங் பவிஸிதுகாமோ, அத்³தா⁴ கஞ்சி ஏவ வினேதப்³ப³புக்³க³லங் அத்³த³ஸா’’தி. தே அத்தனோ பத்தசீவரங் க³ஹெத்வா, க³ந்த⁴குடிங் பத³க்கி²ணங் கத்வா, பி⁴க்கா²சாரங் க³ச்ச²ந்தி. ததா³ ச ப⁴க³வா ஏவமகாஸி. தஸ்மா பி⁴க்கூ² ப⁴க³வந்தங் நானுப³ந்தி⁴ங்ஸூதி.

    Yenāti yena maggena. Kammantoti kammakaraṇokāso. Tenāti tena maggena. Upasaṅkamīti gato, yena maggena kasibhāradvājassa brāhmaṇassa kammanto gammati, tena maggena gatoti vuttaṃ hoti. Atha kasmā, bhikkhū, bhagavantaṃ nānubandhiṃsūti? Vuccate – yadā bhagavā ekakova katthaci upasaṅkamitukāmo hoti, bhikkhācāravelāyaṃ dvāraṃ pidahitvā antogandhakuṭiṃ pavisati. Tato bhikkhū tāya saññāya jānanti – ‘‘ajja bhagavā ekakova gāmaṃ pavisitukāmo, addhā kañci eva vinetabbapuggalaṃ addasā’’ti. Te attano pattacīvaraṃ gahetvā, gandhakuṭiṃ padakkhiṇaṃ katvā, bhikkhācāraṃ gacchanti. Tadā ca bhagavā evamakāsi. Tasmā bhikkhū bhagavantaṃ nānubandhiṃsūti.

    தேன கோ² பன ஸமயேனாதி யேன ஸமயேன ப⁴க³வா கம்மந்தங் உபஸங்கமி, தேன ஸமயேன தஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ பரிவேஸனா வத்ததி, ப⁴த்தவிஸ்ஸக்³கோ³ வத்ததீதி அத்தோ². யங் புப்³பே³ அவோசும்ஹ – ‘‘ப்³ராஹ்மணீ பஞ்ச கஸ்ஸகஸதானி ஸுவண்ணரஜதகங்ஸதம்ப³மயானி பா⁴ஜனானி க³ஹெத்வா நிஸின்னானி ஸுவண்ணகடச்சு²ங் க³ஹெத்வா பாயாஸேன பரிவிஸந்தீ க³ச்ச²தீ’’தி. அத² கோ² ப⁴க³வா யேன பரிவேஸனா தேனுபஸங்கமி. கிங் காரணாதி? ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ அனுக்³க³ஹகரணத்த²ங். ந ஹி ப⁴க³வா கபணபுரிஸோ விய பொ⁴த்துகாமதாய பரிவேஸனங் உபஸங்கமதி. ப⁴க³வதோ ஹி த்³வே அஸீதிஸஹஸ்ஸஸங்க்²யா ஸக்யகோலியராஜானோ ஞாதயோ, தே அத்தனோ ஸம்பத்தியா நிப³த்³த⁴ப⁴த்தங் தா³துங் உஸ்ஸஹந்தி. ந பன ப⁴க³வா ப⁴த்தத்தா²ய பப்³ப³ஜிதோ, அபிச கோ² பன ‘‘அனேகானி அஸங்க்²யெய்யானி பஞ்ச மஹாபரிச்சாகே³ பரிச்சஜந்தோ பாரமியோ பூரெத்வா முத்தோ மோசெஸ்ஸாமி, த³ந்தோ த³மெஸ்ஸாமி; ஸந்தோ ஸமெஸ்ஸாமி, பரினிப்³பு³தோ பரினிப்³பா³பெஸ்ஸாமீ’’தி பப்³ப³ஜிதோ. தஸ்மா அத்தனோ முத்தத்தா…பே॰… பரினிப்³பு³தத்தா ச பரங் மோசெந்தோ…பே॰… பரினிப்³பா³பெந்தோ ச லோகே விசரந்தோ ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ அனுக்³க³ஹகரணத்த²ங் யேன பரிவேஸனா தேனுபஸங்கமீதி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Tenakho pana samayenāti yena samayena bhagavā kammantaṃ upasaṅkami, tena samayena tassa brāhmaṇassa parivesanā vattati, bhattavissaggo vattatīti attho. Yaṃ pubbe avocumha – ‘‘brāhmaṇī pañca kassakasatāni suvaṇṇarajatakaṃsatambamayāni bhājanāni gahetvā nisinnāni suvaṇṇakaṭacchuṃ gahetvā pāyāsena parivisantī gacchatī’’ti. Atha kho bhagavā yena parivesanā tenupasaṅkami. Kiṃ kāraṇāti? Brāhmaṇassa anuggahakaraṇatthaṃ. Na hi bhagavā kapaṇapuriso viya bhottukāmatāya parivesanaṃ upasaṅkamati. Bhagavato hi dve asītisahassasaṅkhyā sakyakoliyarājāno ñātayo, te attano sampattiyā nibaddhabhattaṃ dātuṃ ussahanti. Na pana bhagavā bhattatthāya pabbajito, apica kho pana ‘‘anekāni asaṅkhyeyyāni pañca mahāpariccāge pariccajanto pāramiyo pūretvā mutto mocessāmi, danto damessāmi; santo samessāmi, parinibbuto parinibbāpessāmī’’ti pabbajito. Tasmā attano muttattā…pe… parinibbutattā ca paraṃ mocento…pe… parinibbāpento ca loke vicaranto brāhmaṇassa anuggahakaraṇatthaṃ yena parivesanā tenupasaṅkamīti veditabbaṃ.

    உபஸங்கமித்வா ஏகமந்தங் அட்டா²ஸீதி ஏவங் உபஸங்கமித்வா ச ஏகமந்தங் அட்டா²ஸி. ஏகமந்தந்தி பா⁴வனபுங்ஸகனித்³தே³ஸோ, ஏகோகாஸங் ஏகபஸ்ஸந்தி வுத்தங் ஹோதி. பு⁴ம்மத்தே² வா உபயோக³வசனங், தஸ்ஸ த³ஸ்ஸனூபசாரே கதா²ஸவனட்டா²னே, யத்த² டி²தங் ப்³ராஹ்மணோ பஸ்ஸதி, தத்த² உச்சட்டா²னே அட்டா²ஸி. ட²த்வா ச ஸுவண்ணரஸபிஞ்ஜரங் ஸஹஸ்ஸசந்த³ஸூரியோபா⁴ஸாதிபா⁴ஸயமானங் ஸரீராப⁴ங் முஞ்சி ஸமந்ததோ அஸீதிஹத்த²பரிமாணங், யாய அஜ்ஜொ²த்த²ரிதத்தா ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ கம்மந்தஸாலாபி⁴த்திருக்க²கஸிதமத்திகாபிண்டா³த³யோ ஸுவண்ணமயா விய அஹேஸுங். அத² மனுஸ்ஸா பாயாஸங் பு⁴த்தா அஸீதிஅனுப்³யஞ்ஜனபரிவாரத்³வத்திங்ஸவரலக்க²ணபடிமண்டி³தஸரீரங் ப்³யாமப்பபா⁴பரிக்கே²பவிபூ⁴ஸிதபா³ஹுயுக³ளங் கேதுமாலாஸமுஜ்ஜலிதஸஸ்ஸிரிகத³ஸ்ஸனங் ஜங்க³மமிவ பது³மஸ்ஸரங், ரங்ஸிஜாலுஜ்ஜலிததாராக³ணமிவ க³க³னதலங், ஆதி³த்தமிவ ச கனககி³ரிஸிக²ரங் ஸிரியா ஜலமானங் ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ங் ஏகமந்தங் டி²தங் தி³ஸ்வா ஹத்த²பாதே³ தோ⁴வித்வா அஞ்ஜலிங் பக்³க³ய்ஹ ஸம்பரிவாரெத்வா அட்ட²ங்ஸு. ஏவங் தேஹி ஸம்பரிவாரிதங் அத்³த³ஸ கோ² கஸிபா⁴ரத்³வாஜோ ப்³ராஹ்மணோ ப⁴க³வந்தங் பிண்டா³ய டி²தங். தி³ஸ்வான ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோச ‘‘அஹங் கோ², ஸமண, கஸாமி ச வபாமி சா’’தி.

    Upasaṅkamitvāekamantaṃ aṭṭhāsīti evaṃ upasaṅkamitvā ca ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantanti bhāvanapuṃsakaniddeso, ekokāsaṃ ekapassanti vuttaṃ hoti. Bhummatthe vā upayogavacanaṃ, tassa dassanūpacāre kathāsavanaṭṭhāne, yattha ṭhitaṃ brāhmaṇo passati, tattha uccaṭṭhāne aṭṭhāsi. Ṭhatvā ca suvaṇṇarasapiñjaraṃ sahassacandasūriyobhāsātibhāsayamānaṃ sarīrābhaṃ muñci samantato asītihatthaparimāṇaṃ, yāya ajjhottharitattā brāhmaṇassa kammantasālābhittirukkhakasitamattikāpiṇḍādayo suvaṇṇamayā viya ahesuṃ. Atha manussā pāyāsaṃ bhuttā asītianubyañjanaparivāradvattiṃsavaralakkhaṇapaṭimaṇḍitasarīraṃ byāmappabhāparikkhepavibhūsitabāhuyugaḷaṃ ketumālāsamujjalitasassirikadassanaṃ jaṅgamamiva padumassaraṃ, raṃsijālujjalitatārāgaṇamiva gaganatalaṃ, ādittamiva ca kanakagirisikharaṃ siriyā jalamānaṃ sammāsambuddhaṃ ekamantaṃ ṭhitaṃ disvā hatthapāde dhovitvā añjaliṃ paggayha samparivāretvā aṭṭhaṃsu. Evaṃ tehi samparivāritaṃ addasa kho kasibhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ piṇḍāya ṭhitaṃ. Disvāna bhagavantaṃ etadavoca ‘‘ahaṃ kho, samaṇa, kasāmi ca vapāmi cā’’ti.

    கஸ்மா பனாயங் ஏவமாஹ? கிங் ஸமந்தபாஸாதி³கே பஸாத³னீயே உத்தமத³மத²ஸமத²மனுப்பத்தேபி ப⁴க³வதி அப்பஸாதே³ன, உதா³ஹு அட்³ட⁴தெய்யானங் ஜனஸஹஸ்ஸானங் பாயாஸங் படியாதெ³த்வாபி கடச்சு²பி⁴க்கா²ய மச்சே²ரேனாதி? உப⁴யதா²பி நோ, அபிச க்²வாஸ்ஸ ப⁴க³வதோ த³ஸ்ஸனேன அதித்தங் நிக்கி²த்தகம்மந்தங் ஜனங் தி³ஸ்வா ‘‘கம்மப⁴ங்க³ங் மே காதுங் ஆக³தோ’’தி அனத்தமனதா அஹோஸி. தஸ்மா ஏவமாஹ. ப⁴க³வதோ ச லக்க²ணஸம்பத்திங் தி³ஸ்வா ‘‘ஸசாயங் கம்மந்தே பயோஜயிஸ்ஸ, ஸகலஜம்பு³தீ³பே மனுஸ்ஸானங் ஸீஸே சூளாமணி விய அப⁴விஸ்ஸ, கோ நாமஸ்ஸ அத்தோ² ந ஸம்பஜ்ஜிஸ்ஸ, ஏவமேவங் அலஸதாய கம்மந்தே அப்பயோஜெத்வா வப்பமங்க³லாதீ³ஸு பிண்டா³ய சரித்வா பு⁴ஞ்ஜந்தோ காயத³ள்ஹீப³ஹுலோ விசரதீ’’திபிஸ்ஸ அஹோஸி. தேனாஹ – ‘‘அஹங் கோ², ஸமண, கஸாமி ச வபாமி ச, கஸித்வா ச வபித்வா ச பு⁴ஞ்ஜாமீ’’தி. ந மே கம்மந்தா ப்³யாபஜ்ஜந்தி, ந சம்ஹி யதா² த்வங் ஏவங் லக்க²ணஸம்பன்னோதி அதி⁴ப்பாயோ. த்வம்பி ஸமண…பே॰… பு⁴ஞ்ஜஸ்ஸு, கோ தே அத்தோ² ந ஸம்பஜ்ஜெய்ய ஏவங் லக்க²ணஸம்பன்னஸ்ஸாதி அதி⁴ப்பாயோ.

    Kasmā panāyaṃ evamāha? Kiṃ samantapāsādike pasādanīye uttamadamathasamathamanuppattepi bhagavati appasādena, udāhu aḍḍhateyyānaṃ janasahassānaṃ pāyāsaṃ paṭiyādetvāpi kaṭacchubhikkhāya maccherenāti? Ubhayathāpi no, apica khvāssa bhagavato dassanena atittaṃ nikkhittakammantaṃ janaṃ disvā ‘‘kammabhaṅgaṃ me kātuṃ āgato’’ti anattamanatā ahosi. Tasmā evamāha. Bhagavato ca lakkhaṇasampattiṃ disvā ‘‘sacāyaṃ kammante payojayissa, sakalajambudīpe manussānaṃ sīse cūḷāmaṇi viya abhavissa, ko nāmassa attho na sampajjissa, evamevaṃ alasatāya kammante appayojetvā vappamaṅgalādīsu piṇḍāya caritvā bhuñjanto kāyadaḷhībahulo vicaratī’’tipissa ahosi. Tenāha – ‘‘ahaṃ kho, samaṇa, kasāmi ca vapāmi ca, kasitvā ca vapitvā ca bhuñjāmī’’ti. Na me kammantā byāpajjanti, na camhi yathā tvaṃ evaṃ lakkhaṇasampannoti adhippāyo. Tvampi samaṇa…pe… bhuñjassu, ko te attho na sampajjeyya evaṃ lakkhaṇasampannassāti adhippāyo.

    அபிசாயங் அஸ்ஸோஸி – ‘‘ஸக்யராஜகுலே கிர குமாரோ உப்பன்னோ, ஸோ சக்கவத்திரஜ்ஜங் பஹாய பப்³ப³ஜிதோ’’தி. தஸ்மா ‘‘இதா³னி அயங் ஸோ’’தி ஞத்வா ‘‘சக்கவத்திரஜ்ஜங் கிர பஹாய கிலந்தோஸீ’’தி உபாரம்ப⁴ங் கரொந்தோ ஆஹ ‘‘அஹங் கோ² ஸமணா’’தி. அபிசாயங் திக்க²பஞ்ஞோ ப்³ராஹ்மணோ, ந ப⁴க³வந்தங் அவக்கி²பந்தோ ப⁴ணதி, ப⁴க³வதோ பன ரூபஸம்பத்திங் தி³ஸ்வா பஞ்ஞாஸம்பத்திங் ஸம்பா⁴வயமானோ கதா²பவத்தனத்த²ம்பி ஏவமாஹ – ‘‘அஹங் கோ² ஸமணா’’தி. ததோ ப⁴க³வா வேனெய்யவஸேன ஸதே³வகே லோகே அக்³க³கஸ்ஸகவப்பகபா⁴வங் அத்தனோ த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘அஹம்பி கோ² ப்³ராஹ்மணா’’தி.

    Apicāyaṃ assosi – ‘‘sakyarājakule kira kumāro uppanno, so cakkavattirajjaṃ pahāya pabbajito’’ti. Tasmā ‘‘idāni ayaṃ so’’ti ñatvā ‘‘cakkavattirajjaṃ kira pahāya kilantosī’’ti upārambhaṃ karonto āha ‘‘ahaṃ kho samaṇā’’ti. Apicāyaṃ tikkhapañño brāhmaṇo, na bhagavantaṃ avakkhipanto bhaṇati, bhagavato pana rūpasampattiṃ disvā paññāsampattiṃ sambhāvayamāno kathāpavattanatthampi evamāha – ‘‘ahaṃ kho samaṇā’’ti. Tato bhagavā veneyyavasena sadevake loke aggakassakavappakabhāvaṃ attano dassento āha ‘‘ahampi kho brāhmaṇā’’ti.

    அத² ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ சிந்தா உத³பாதி³ – ‘‘அயங் ஸமணோ ‘கஸாமி ச வபாமி சா’தி ஆஹ. ந சஸ்ஸ ஓளாரிகானி யுக³னங்க³லாதீ³னி கஸிப⁴ண்டா³னி பஸ்ஸாமி, ஸோ முஸா நு கோ² ப⁴ணதி, நோ’’தி ப⁴க³வந்தங் பாத³தலா பட்டா²ய யாவ உபரி கேஸந்தா ஸம்மாலோகயமானோ அங்க³விஜ்ஜாய கதாதி⁴காரத்தா த்³வத்திங்ஸவரலக்க²ணஸம்பத்திமஸ்ஸ ஞத்வா ‘‘அட்டா²னமேதங் அனவகாஸோ, யங் ஏவரூபோ முஸா ப⁴ணெய்யா’’தி தாவதே³வ ஸஞ்ஜாதப³ஹுமானோ ப⁴க³வதி ஸமணவாத³ங் பஹாய கொ³த்தேன ப⁴க³வந்தங் ஸமுதா³சரமானோ ஆஹ ‘‘ந கோ² பன மயங் பஸ்ஸாம போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸா’’தி.

    Atha brāhmaṇassa cintā udapādi – ‘‘ayaṃ samaṇo ‘kasāmi ca vapāmi cā’ti āha. Na cassa oḷārikāni yuganaṅgalādīni kasibhaṇḍāni passāmi, so musā nu kho bhaṇati, no’’ti bhagavantaṃ pādatalā paṭṭhāya yāva upari kesantā sammālokayamāno aṅgavijjāya katādhikārattā dvattiṃsavaralakkhaṇasampattimassa ñatvā ‘‘aṭṭhānametaṃ anavakāso, yaṃ evarūpo musā bhaṇeyyā’’ti tāvadeva sañjātabahumāno bhagavati samaṇavādaṃ pahāya gottena bhagavantaṃ samudācaramāno āha ‘‘na kho pana mayaṃ passāma bhoto gotamassā’’ti.

    ஏவஞ்ச பன வத்வா திக்க²பஞ்ஞோ ப்³ராஹ்மணோ ‘‘க³ம்பீ⁴ரத்த²ங் ஸந்தா⁴ய இமினா ஏதங் வுத்த’’ந்தி ஞத்வா புச்சி²த்வா தமத்த²ங் ஞாதுகாமோ ப⁴க³வந்தங் கா³தா²ய அஜ்ஜ²பா⁴ஸி. தேனாஹ ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ ‘‘அத² கோ² கஸிபா⁴ரத்³வாஜோ ப்³ராஹ்மணோ ப⁴க³வந்தங் கா³தா²ய அஜ்ஜ²பா⁴ஸீ’’தி. தத்த² கா³தா²யாதி அக்க²ரபத³னியமிதேன வசனேன. அஜ்ஜ²பா⁴ஸீதி அபா⁴ஸி.

    Evañca pana vatvā tikkhapañño brāhmaṇo ‘‘gambhīratthaṃ sandhāya iminā etaṃ vutta’’nti ñatvā pucchitvā tamatthaṃ ñātukāmo bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi. Tenāha āyasmā ānando ‘‘atha kho kasibhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsī’’ti. Tattha gāthāyāti akkharapadaniyamitena vacanena. Ajjhabhāsīti abhāsi.

    76-77. தத்த² ப்³ராஹ்மணோ ‘‘கஸி’’ந்தி யுக³னங்க³லாதி³கஸிஸம்பா⁴ரஸமாயோக³ங் வத³தி. ப⁴க³வா பன யஸ்மா புப்³ப³த⁴ம்மஸபா⁴கே³ன ரோபெத்வா கத²னங் நாம பு³த்³தா⁴னங் ஆனுபா⁴வோ, தஸ்மா பு³த்³தா⁴னுபா⁴வங் தீ³பெந்தோ புப்³ப³த⁴ம்மஸபா⁴கே³ன ரோபெந்தோ ஆஹ – ‘‘ஸத்³தா⁴ பீ³ஜ’’ந்தி. கோ பனெத்த² புப்³ப³த⁴ம்மஸபா⁴கோ³, நனு ப்³ராஹ்மணேன ப⁴க³வா யுக³னங்க³லாதி³கஸிஸம்பா⁴ரஸமாயோக³ங் புச்சி²தோ அத² ச பன அபுச்சி²தஸ்ஸ பீ³ஜஸ்ஸ ஸபா⁴கே³ன ரோபெந்தோ ஆஹ – ‘‘ஸத்³தா⁴ பீ³ஜ’’ந்தி, ஏவஞ்ச ஸதி அனநுஸந்தி⁴காவ அயங் கதா² ஹோதீதி? வுச்சதே – ந பு³த்³தா⁴னங் அனநுஸந்தி⁴கா நாம கதா² அத்தி², நாபி பு³த்³தா⁴ புப்³ப³த⁴ம்மஸபா⁴க³ங் அனாரோபெத்வா கதெ²ந்தி. ஏவஞ்செத்த² அனுஸந்தி⁴ வேதி³தப்³பா³ – அனேன ஹி ப்³ராஹ்மணேன ப⁴க³வா யுக³னங்க³லாதி³கஸிஸம்பா⁴ரவஸேன கஸிங் புச்சி²தோ. ஸோ தஸ்ஸ அனுகம்பாய ‘‘இத³ங் அபுச்சி²த’’ந்தி அபரிஹாபெத்வா ஸமூலங் ஸஉபகாரங் ஸஸம்பா⁴ரங் ஸப²லங் கஸிங் ஞாபேதுங் மூலதோ பட்டா²ய கஸிங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ – ‘‘ஸத்³தா⁴ பீ³ஜ’’ந்தி. பீ³ஜஞ்ஹி கஸியா மூலங் தஸ்மிங் ஸதி கத்தப்³ப³தோ, அஸதி அகத்தப்³ப³தோ, தப்பமாணேன ச கத்தப்³ப³தோ. பீ³ஜே ஹி ஸதி கஸிங் கரொந்தி, அஸதி ந கரொந்தி. பீ³ஜப்பமாணேன ச குஸலா கஸ்ஸகா கெ²த்தங் கஸந்தி, ந ஊனங் ‘‘மா நோ ஸஸ்ஸங் பரிஹாயீ’’தி, ந அதி⁴கங் ‘‘மா நோ மோகோ⁴ வாயாமோ அஹோஸீ’’தி. யஸ்மா ச பீ³ஜமேவ மூலங், தஸ்மா ப⁴க³வா மூலதோ பட்டா²ய கஸிங் த³ஸ்ஸெந்தோ தஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ கஸியா புப்³ப³த⁴ம்மஸ்ஸ பீ³ஜஸ்ஸ ஸபா⁴கே³ன அத்தனோ கஸியா புப்³ப³த⁴ம்மங் ரோபெந்தோ ஆஹ – ‘‘ஸத்³தா⁴ பீ³ஜ’’ந்தி. ஏவமெத்த² புப்³ப³த⁴ம்மஸபா⁴கோ³ வேதி³தப்³போ³.

    76-77. Tattha brāhmaṇo ‘‘kasi’’nti yuganaṅgalādikasisambhārasamāyogaṃ vadati. Bhagavā pana yasmā pubbadhammasabhāgena ropetvā kathanaṃ nāma buddhānaṃ ānubhāvo, tasmā buddhānubhāvaṃ dīpento pubbadhammasabhāgena ropento āha – ‘‘saddhā bīja’’nti. Ko panettha pubbadhammasabhāgo, nanu brāhmaṇena bhagavā yuganaṅgalādikasisambhārasamāyogaṃ pucchito atha ca pana apucchitassa bījassa sabhāgena ropento āha – ‘‘saddhā bīja’’nti, evañca sati ananusandhikāva ayaṃ kathā hotīti? Vuccate – na buddhānaṃ ananusandhikā nāma kathā atthi, nāpi buddhā pubbadhammasabhāgaṃ anāropetvā kathenti. Evañcettha anusandhi veditabbā – anena hi brāhmaṇena bhagavā yuganaṅgalādikasisambhāravasena kasiṃ pucchito. So tassa anukampāya ‘‘idaṃ apucchita’’nti aparihāpetvā samūlaṃ saupakāraṃ sasambhāraṃ saphalaṃ kasiṃ ñāpetuṃ mūlato paṭṭhāya kasiṃ dassento āha – ‘‘saddhā bīja’’nti. Bījañhi kasiyā mūlaṃ tasmiṃ sati kattabbato, asati akattabbato, tappamāṇena ca kattabbato. Bīje hi sati kasiṃ karonti, asati na karonti. Bījappamāṇena ca kusalā kassakā khettaṃ kasanti, na ūnaṃ ‘‘mā no sassaṃ parihāyī’’ti, na adhikaṃ ‘‘mā no mogho vāyāmo ahosī’’ti. Yasmā ca bījameva mūlaṃ, tasmā bhagavā mūlato paṭṭhāya kasiṃ dassento tassa brāhmaṇassa kasiyā pubbadhammassa bījassa sabhāgena attano kasiyā pubbadhammaṃ ropento āha – ‘‘saddhā bīja’’nti. Evamettha pubbadhammasabhāgo veditabbo.

    புச்சி²தங்யேவ வத்வா அபுச்சி²தங் பச்சா² கிங் ந வுத்தந்தி சே? தஸ்ஸ உபகாரபா⁴வதோ த⁴ம்மஸம்ப³ந்த⁴ஸமத்த²பா⁴வதோ ச. அயஞ்ஹி ப்³ராஹ்மணோ பஞ்ஞவா, மிச்சா²தி³ட்டி²குலே பன ஜாதத்தா ஸத்³தா⁴விரஹிதோ. ஸத்³தா⁴விரஹிதோ ச பஞ்ஞவா பரேஸங் ஸத்³தா⁴ய அத்தனோ விஸயே அபடிபஜ்ஜமானோ விஸேஸங் நாதி⁴க³ச்ச²தி, கிலேஸகாலுஸ்ஸியபா⁴வாபக³மப்பஸாத³மத்தலக்க²ணாபி சஸ்ஸ து³ப்³ப³லா ஸத்³தா⁴ ப³லவதியா பஞ்ஞாய ஸஹ வத்தமானா அத்த²ஸித்³தி⁴ங் ந கரோதி, ஹத்தி²னா ஸஹ ஏகது⁴ரே யுத்தகோ³ணோ விய. தஸ்மா தஸ்ஸ ஸத்³தா⁴ உபகாரிகா. ஏவங் தஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ ஸஉபகாரபா⁴வதோ தங் ப்³ராஹ்மணங் ஸத்³தா⁴ய பதிட்டா²பெந்தேன பச்சா²பி வத்தப்³போ³ அயமத்தோ² புப்³பே³ வுத்தோ தே³ஸனாகுஸலதாய யதா² அஞ்ஞத்ராபி ‘‘ஸத்³தா⁴ ப³ந்த⁴தி பாதெ²ய்ய’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 1.79) ச, ‘‘ஸத்³தா⁴ து³தியா புரிஸஸ்ஸ ஹோதீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 1.59) ச, ‘‘ஸத்³தீ⁴த⁴ வித்தங் புரிஸஸ்ஸ ஸெட்ட²’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 1.73, 246; ஸு॰ நி॰ 184) ச, ‘‘ஸத்³தா⁴ய தரதி ஓக⁴’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 1.246) ச, ‘‘ஸத்³தா⁴ஹத்தோ² மஹானாகோ³’’தி (அ॰ நி॰ 6.43; தே²ரகா³॰ 694) ச, ‘‘ஸத்³தே⁴ஸிகோ கோ², பி⁴க்க²வே, அரியஸாவகோதி சா’’தி (அ॰ நி॰ 7.67). பீ³ஜஸ்ஸ ச உபகாரிகா வுட்டி², ஸா தத³னந்தரஞ்ஞேவ வுச்சமானா ஸமத்தா² ஹோதி . ஏவங் த⁴ம்மஸம்ப³ந்த⁴ஸமத்த²பா⁴வதோ பச்சா²பி வத்தப்³போ³ அயமத்தோ² புப்³பே³ வுத்தோ, அஞ்ஞோ ச ஏவங்விதோ⁴ ஈஸாயொத்தாதி³.

    Pucchitaṃyeva vatvā apucchitaṃ pacchā kiṃ na vuttanti ce? Tassa upakārabhāvato dhammasambandhasamatthabhāvato ca. Ayañhi brāhmaṇo paññavā, micchādiṭṭhikule pana jātattā saddhāvirahito. Saddhāvirahito ca paññavā paresaṃ saddhāya attano visaye apaṭipajjamāno visesaṃ nādhigacchati, kilesakālussiyabhāvāpagamappasādamattalakkhaṇāpi cassa dubbalā saddhā balavatiyā paññāya saha vattamānā atthasiddhiṃ na karoti, hatthinā saha ekadhure yuttagoṇo viya. Tasmā tassa saddhā upakārikā. Evaṃ tassa brāhmaṇassa saupakārabhāvato taṃ brāhmaṇaṃ saddhāya patiṭṭhāpentena pacchāpi vattabbo ayamattho pubbe vutto desanākusalatāya yathā aññatrāpi ‘‘saddhā bandhati pātheyya’’nti (saṃ. ni. 1.79) ca, ‘‘saddhā dutiyā purisassa hotī’’ti (saṃ. ni. 1.59) ca, ‘‘saddhīdha vittaṃ purisassa seṭṭha’’nti (saṃ. ni. 1.73, 246; su. ni. 184) ca, ‘‘saddhāya tarati ogha’’nti (saṃ. ni. 1.246) ca, ‘‘saddhāhattho mahānāgo’’ti (a. ni. 6.43; theragā. 694) ca, ‘‘saddhesiko kho, bhikkhave, ariyasāvakoti cā’’ti (a. ni. 7.67). Bījassa ca upakārikā vuṭṭhi, sā tadanantaraññeva vuccamānā samatthā hoti . Evaṃ dhammasambandhasamatthabhāvato pacchāpi vattabbo ayamattho pubbe vutto, añño ca evaṃvidho īsāyottādi.

    தத்த² ஸம்பஸாத³னலக்க²ணா ஸத்³தா⁴, ஓகப்பனலக்க²ணா வா, பக்க²ந்த³னரஸா, அதி⁴முத்திபச்சுபட்டா²னா, அகாலுஸ்ஸியபச்சுபட்டா²னா வா, ஸோதாபத்தியங்க³பத³ட்டா²னா, ஸத்³த³ஹிதப்³ப³த⁴ம்மபத³ட்டா²னா வா, ஆதா³ஸஜலதலாதீ³னங் பஸாதோ³ விய சேதஸோ பஸாத³பூ⁴தா, உத³கப்பஸாத³கமணி விய உத³கஸ்ஸ, ஸம்பயுத்தத⁴ம்மானங் பஸாதி³கா. பீ³ஜந்தி பஞ்சவித⁴ங் – மூலபீ³ஜங், க²ந்த⁴பீ³ஜங், ப²லுபீ³ஜங், அக்³க³பீ³ஜங், பீ³ஜபீ³ஜமேவ பஞ்சமந்தி. தங் ஸப்³ப³ம்பி விருஹனட்டே²ன பீ³ஜங்த்வேவ ஸங்க²ங் க³ச்ச²தி. யதா²ஹ – ‘‘பீ³ஜஞ்சேதங் விருஹனட்டே²னா’’தி.

    Tattha sampasādanalakkhaṇā saddhā, okappanalakkhaṇā vā, pakkhandanarasā, adhimuttipaccupaṭṭhānā, akālussiyapaccupaṭṭhānā vā, sotāpattiyaṅgapadaṭṭhānā, saddahitabbadhammapadaṭṭhānā vā, ādāsajalatalādīnaṃ pasādo viya cetaso pasādabhūtā, udakappasādakamaṇi viya udakassa, sampayuttadhammānaṃ pasādikā. Bījanti pañcavidhaṃ – mūlabījaṃ, khandhabījaṃ, phalubījaṃ, aggabījaṃ, bījabījameva pañcamanti. Taṃ sabbampi viruhanaṭṭhena bījaṃtveva saṅkhaṃ gacchati. Yathāha – ‘‘bījañcetaṃ viruhanaṭṭhenā’’ti.

    தத்த² யதா² ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ கஸியா மூலபூ⁴தங் பீ³ஜங் த்³வே கிச்சானி கரோதி, ஹெட்டா² மூலேன பதிட்டா²தி, உபரி அங்குரங் உட்டா²பேதி; ஏவங் ப⁴க³வதோ கஸியா மூலபூ⁴தா ஸத்³தா⁴ ஹெட்டா² ஸீலமூலேன பதிட்டா²தி, உபரி ஸமத²விபஸ்ஸனங்குரங் உட்டா²பேதி. யதா² ச தங் மூலேன பத²விரஸங் ஆபோரஸங் க³ஹெத்வா நாளேன த⁴ஞ்ஞபரிபாகக³ஹணத்த²ங் வட்³ட⁴தி; ஏவமயங் ஸீலமூலேன ஸமத²விபஸ்ஸனாரஸங் க³ஹெத்வா அரியமக்³க³னாளேன அரியப²லத⁴ஞ்ஞபரிபாகக³ஹணத்த²ங் வட்³ட⁴தி. யதா² ச தங் ஸுபூ⁴மியங் பதிட்ட²ஹித்வா மூலங்குரபண்ணனாளகண்ட³ப்பஸவேஹி வுட்³டி⁴ங் விரூள்ஹிங் வேபுல்லங் பத்வா, கீ²ரங் ஜனெத்வா, அனேகஸாலிப²லப⁴ரிதங் ஸாலிஸீஸங் நிப்பா²தே³தி; ஏவமயங் சித்தஸந்தானே பதிட்ட²ஹித்வா ஸீலசித்ததி³ட்டி²கங்கா²விதரணமக்³கா³மக்³க³ஞாணத³ஸ்ஸனபடிபதா³ஞாணத³ஸ்ஸனவிஸுத்³தீ⁴ஹி வுட்³டி⁴ங் விரூள்ஹிங் வேபுல்லங் பத்வா ஞாணத³ஸ்ஸனவிஸுத்³தி⁴கீ²ரங் ஜனெத்வா அனேகபடிஸம்பி⁴தா³பி⁴ஞ்ஞாப⁴ரிதங் அரஹத்தப²லங் நிப்பா²தே³தி. தேனாஹ ப⁴க³வா – ‘‘ஸத்³தா⁴ பீ³ஜ’’ந்தி.

    Tattha yathā brāhmaṇassa kasiyā mūlabhūtaṃ bījaṃ dve kiccāni karoti, heṭṭhā mūlena patiṭṭhāti, upari aṅkuraṃ uṭṭhāpeti; evaṃ bhagavato kasiyā mūlabhūtā saddhā heṭṭhā sīlamūlena patiṭṭhāti, upari samathavipassanaṅkuraṃ uṭṭhāpeti. Yathā ca taṃ mūlena pathavirasaṃ āporasaṃ gahetvā nāḷena dhaññaparipākagahaṇatthaṃ vaḍḍhati; evamayaṃ sīlamūlena samathavipassanārasaṃ gahetvā ariyamagganāḷena ariyaphaladhaññaparipākagahaṇatthaṃ vaḍḍhati. Yathā ca taṃ subhūmiyaṃ patiṭṭhahitvā mūlaṅkurapaṇṇanāḷakaṇḍappasavehi vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ patvā, khīraṃ janetvā, anekasāliphalabharitaṃ sālisīsaṃ nipphādeti; evamayaṃ cittasantāne patiṭṭhahitvā sīlacittadiṭṭhikaṅkhāvitaraṇamaggāmaggañāṇadassanapaṭipadāñāṇadassanavisuddhīhi vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ patvā ñāṇadassanavisuddhikhīraṃ janetvā anekapaṭisambhidābhiññābharitaṃ arahattaphalaṃ nipphādeti. Tenāha bhagavā – ‘‘saddhā bīja’’nti.

    தத்த² ஸியா ‘‘பரோபஞ்ஞாஸகுஸலத⁴ம்மேஸு ஏகதோ உப்பஜ்ஜமானேஸு கஸ்மா ஸத்³தா⁴வ பீ³ஜந்தி வுத்தா’’தி? வுச்சதே – பீ³ஜகிச்சகரணதோ. யதா² ஹி தேஸு விஞ்ஞாணங்யேவ விஜானநகிச்சங் கரோதி, ஏவங் ஸத்³தா⁴ பீ³ஜகிச்சங், ஸா ச ஸப்³ப³குஸலானங் மூலபூ⁴தா. யதா²ஹ –

    Tattha siyā ‘‘paropaññāsakusaladhammesu ekato uppajjamānesu kasmā saddhāva bījanti vuttā’’ti? Vuccate – bījakiccakaraṇato. Yathā hi tesu viññāṇaṃyeva vijānanakiccaṃ karoti, evaṃ saddhā bījakiccaṃ, sā ca sabbakusalānaṃ mūlabhūtā. Yathāha –

    ‘‘ஸத்³தா⁴ஜாதோ உபஸங்கமதி, உபஸங்கமந்தோ பயிருபாஸதி, பயிருபாஸந்தோ ஸோதங் ஓத³ஹதி , ஓஹிதஸோதோ த⁴ம்மங் ஸுணாதி, ஸுத்வா த⁴ம்மங் தா⁴ரேதி, த⁴தானங் த⁴ம்மானங் அத்த²ங் உபபரிக்க²தி , அத்த²ங் உபபரிக்க²தோ த⁴ம்மா நிஜ்ஜா²னங் க²மந்தி, த⁴ம்மனிஜ்ஜா²னக்க²ந்தியா ஸதி ச²ந்தோ³ ஜாயதி, ச²ந்த³ஜாதோ உஸ்ஸஹதி, உஸ்ஸாஹெத்வா துலயதி, துலயித்வா பத³ஹதி, பஹிதத்தோ ஸமானோ காயேன சேவ பரமஸச்சங் ஸச்சி²கரோதி, பஞ்ஞாய ச நங் அதிவிஜ்ஜ²பஸ்ஸதீ’’தி (ம॰ நி॰ 2.183, 432).

    ‘‘Saddhājāto upasaṅkamati, upasaṅkamanto payirupāsati, payirupāsanto sotaṃ odahati , ohitasoto dhammaṃ suṇāti, sutvā dhammaṃ dhāreti, dhatānaṃ dhammānaṃ atthaṃ upaparikkhati , atthaṃ upaparikkhato dhammā nijjhānaṃ khamanti, dhammanijjhānakkhantiyā sati chando jāyati, chandajāto ussahati, ussāhetvā tulayati, tulayitvā padahati, pahitatto samāno kāyena ceva paramasaccaṃ sacchikaroti, paññāya ca naṃ ativijjhapassatī’’ti (ma. ni. 2.183, 432).

    தபதி அகுஸலே த⁴ம்மே காயஞ்சாதி தபோ; இந்த்³ரியஸங்வரவீரியது⁴தங்க³து³க்கரகாரிகானங் ஏதங் அதி⁴வசனங். இத⁴ பன இந்த்³ரியஸங்வரோ அதி⁴ப்பேதோ. வுட்டீ²தி வஸ்ஸவுட்டி²வாதவுட்டீ²திஆதி³னா அனேகவிதா⁴. இத⁴ வஸ்ஸவுட்டி² அதி⁴ப்பேதா. யதா² ஹி ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ வஸ்ஸவுட்டி²ஸமனுக்³க³ஹிதங் பீ³ஜங் பீ³ஜமூலகஞ்ச ஸஸ்ஸங் விருஹதி ந மிலாயதி நிப்ப²த்திங் க³ச்ச²தி, ஏவங் ப⁴க³வதோ இந்த்³ரியஸங்வரஸமனுக்³க³ஹிதா ஸத்³தா⁴ ஸத்³தா⁴மூலா ச ஸீலாத³யோ த⁴ம்மா விருஹந்தி ந மிலாயந்தி நிப்ப²த்திங் க³ச்ச²ந்தி. தேனாஹ – ‘‘தபோ வுட்டீ²’’தி. ‘‘பஞ்ஞா மே’’தி எத்த² ச வுத்தோ மே-ஸத்³தோ³ இமேஸுபி பதே³ஸு யோஜேதப்³போ³ ‘‘ஸத்³தா⁴ மே பீ³ஜங், தபோ மே வுட்டீ²’’தி. தேன கிங் தீ³பேதி? யதா², ப்³ராஹ்மண, தயா வபிதே பீ³ஜே ஸசே வுட்டி² அத்தி², ஸாது⁴, நோ சே அத்தி², உத³கம்பி தா³தப்³ப³ங் ஹோதி, ததா² மயா ஹிரி-ஈஸே பஞ்ஞாயுக³னங்க³லே மனோயொத்தேன ஏகாப³த்³தே⁴ கதே வீரியப³லிப³த்³தே³ யோஜெத்வா ஸதிபாசனேன விஜ்ஜி²த்வா அத்தனோ சித்தஸந்தானகெ²த்தே ஸத்³தா⁴பீ³ஜே வபிதே வுட்டி²-அபா⁴வோ நாம நத்தி². அயங் பன மே ஸததங் ஸமிதங் தபோ வுட்டீ²தி.

    Tapati akusale dhamme kāyañcāti tapo; indriyasaṃvaravīriyadhutaṅgadukkarakārikānaṃ etaṃ adhivacanaṃ. Idha pana indriyasaṃvaro adhippeto. Vuṭṭhīti vassavuṭṭhivātavuṭṭhītiādinā anekavidhā. Idha vassavuṭṭhi adhippetā. Yathā hi brāhmaṇassa vassavuṭṭhisamanuggahitaṃ bījaṃ bījamūlakañca sassaṃ viruhati na milāyati nipphattiṃ gacchati, evaṃ bhagavato indriyasaṃvarasamanuggahitā saddhā saddhāmūlā ca sīlādayo dhammā viruhanti na milāyanti nipphattiṃ gacchanti. Tenāha – ‘‘tapo vuṭṭhī’’ti. ‘‘Paññā me’’ti ettha ca vutto me-saddo imesupi padesu yojetabbo ‘‘saddhā me bījaṃ, tapo me vuṭṭhī’’ti. Tena kiṃ dīpeti? Yathā, brāhmaṇa, tayā vapite bīje sace vuṭṭhi atthi, sādhu, no ce atthi, udakampi dātabbaṃ hoti, tathā mayā hiri-īse paññāyuganaṅgale manoyottena ekābaddhe kate vīriyabalibadde yojetvā satipācanena vijjhitvā attano cittasantānakhette saddhābīje vapite vuṭṭhi-abhāvo nāma natthi. Ayaṃ pana me satataṃ samitaṃ tapo vuṭṭhīti.

    பஜானாதி ஏதாய புக்³க³லோ, ஸயங் வா பஜானாதீதி பஞ்ஞா, ஸா காமாவசராதி³பே⁴த³தோ அனேகவிதா⁴. இத⁴ பன ஸஹ விபஸ்ஸனாய மக்³க³பஞ்ஞா அதி⁴ப்பேதா. யுக³னங்க³லந்தி யுக³ஞ்ச நங்க³லஞ்ச. யதா² ஹி ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ யுக³னங்க³லங், ஏவங் ப⁴க³வதோ து³விதா⁴பி பஞ்ஞா. தத்த² யதா² யுக³ங் ஈஸாய உபனிஸ்ஸயங் ஹோதி, புரதோ ஹோதி, ஈஸாப³த்³த⁴ங் ஹோதி, யொத்தானங் நிஸ்ஸயங் ஹோதி, ப³லிப³த்³தா³னங் ஏகதோ க³மனங் தா⁴ரேதி, ஏவங் பஞ்ஞா ஹிரிபமுகா²னங் த⁴ம்மானங் உபனிஸ்ஸயா ஹோதி. யதா²ஹ – ‘‘பஞ்ஞுத்தரா ஸப்³பே³ குஸலா த⁴ம்மா’’தி (அ॰ நி॰ 8.83) ச, ‘‘பஞ்ஞா ஹி ஸெட்டா² குஸலா வத³ந்தி, நக்க²த்தராஜாரிவ தாரகான’’ந்தி (ஜா॰ 2.17.81) ச. குஸலானங் த⁴ம்மானங் புப்³ப³ங்க³மட்டே²ன புரதோ ச ஹோதி. யதா²ஹ – ‘‘ஸீலங் ஹிரீ சாபி ஸதஞ்ச த⁴ம்மோ, அன்வாயிகா பஞ்ஞவதோ ப⁴வந்தீ’’தி. ஹிரிவிப்பயோகே³ன அனுப்பத்திதோ ஈஸாப³த்³தா⁴ ஹோதி, மனோஸங்கா²தஸ்ஸ ஸமாதி⁴யொத்தஸ்ஸ நிஸ்ஸயபச்சயதோ யொத்தானங் நிஸ்ஸயோ ஹோதி, அச்சாரத்³தா⁴திலீனபா⁴வபடிஸேத⁴னதோ வீரியப³லிப³த்³தா³னங் ஏகதோ க³மனங் தா⁴ரேதி. யதா² ச நங்க³லங் பா²லயுத்தங் கஸனகாலே பத²விக⁴னங் பி⁴ந்த³தி, மூலஸந்தானகானி பதா³லேதி, ஏவங் ஸதியுத்தா பஞ்ஞா விபஸ்ஸனாகாலே த⁴ம்மானங் ஸந்ததிஸமூஹகிச்சாரம்மணக⁴னங் பி⁴ந்த³தி, ஸப்³ப³கிலேஸமூலஸந்தானகானி பதா³லேதி. ஸா ச கோ² லோகுத்தராவ இதரா பன லோகியாபி ஸியா. தேனாஹ – ‘‘பஞ்ஞா மே யுக³னங்க³ல’’ந்தி.

    Pajānāti etāya puggalo, sayaṃ vā pajānātīti paññā, sā kāmāvacarādibhedato anekavidhā. Idha pana saha vipassanāya maggapaññā adhippetā. Yuganaṅgalanti yugañca naṅgalañca. Yathā hi brāhmaṇassa yuganaṅgalaṃ, evaṃ bhagavato duvidhāpi paññā. Tattha yathā yugaṃ īsāya upanissayaṃ hoti, purato hoti, īsābaddhaṃ hoti, yottānaṃ nissayaṃ hoti, balibaddānaṃ ekato gamanaṃ dhāreti, evaṃ paññā hiripamukhānaṃ dhammānaṃ upanissayā hoti. Yathāha – ‘‘paññuttarā sabbe kusalā dhammā’’ti (a. ni. 8.83) ca, ‘‘paññā hi seṭṭhā kusalā vadanti, nakkhattarājāriva tārakāna’’nti (jā. 2.17.81) ca. Kusalānaṃ dhammānaṃ pubbaṅgamaṭṭhena purato ca hoti. Yathāha – ‘‘sīlaṃ hirī cāpi satañca dhammo, anvāyikā paññavato bhavantī’’ti. Hirivippayogena anuppattito īsābaddhā hoti, manosaṅkhātassa samādhiyottassa nissayapaccayato yottānaṃ nissayo hoti, accāraddhātilīnabhāvapaṭisedhanato vīriyabalibaddānaṃ ekato gamanaṃ dhāreti. Yathā ca naṅgalaṃ phālayuttaṃ kasanakāle pathavighanaṃ bhindati, mūlasantānakāni padāleti, evaṃ satiyuttā paññā vipassanākāle dhammānaṃ santatisamūhakiccārammaṇaghanaṃ bhindati, sabbakilesamūlasantānakāni padāleti. Sā ca kho lokuttarāva itarā pana lokiyāpi siyā. Tenāha – ‘‘paññā me yuganaṅgala’’nti.

    ஹிரீயதி ஏதாய புக்³க³லோ, ஸயங் வா ஹிரீயதி அகுஸலப்பவத்திங் ஜிகு³ச்ச²தீதி ஹிரீ. தக்³க³ஹணேன ஸஹசரணபா⁴வதோ ஒத்தப்பங் க³ஹிதங்யேவ ஹோதி. ஈஸாதி யுக³னங்க³லஸந்தா⁴ரிகா தா³ருயட்டி². யதா² ஹி ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ ஈஸா யுக³னங்க³லங் ஸந்தா⁴ரேதி, ஏவங் ப⁴க³வதோபி ஹிரீ லோகியலோகுத்தரபஞ்ஞாஸங்கா²தங் யுக³னங்க³லங் ஸந்தா⁴ரேதி ஹிரியா அஸதி பஞ்ஞாய அபா⁴வதோ. யதா² ச ஈஸாபடிப³த்³த⁴ங் யுக³னங்க³லங் கிச்சகரங் ஹோதி அசலங் அஸிதி²லங், ஏவங் ஹிரிபடிப³த்³தா⁴ ச பஞ்ஞா கிச்சகாரீ ஹோதி அசலா அஸிதி²லா அப்³போ³கிண்ணா அஹிரிகேன. தேனாஹ ‘‘ஹிரீ ஈஸா’’தி.

    Hirīyati etāya puggalo, sayaṃ vā hirīyati akusalappavattiṃ jigucchatīti hirī. Taggahaṇena sahacaraṇabhāvato ottappaṃ gahitaṃyeva hoti. Īsāti yuganaṅgalasandhārikā dāruyaṭṭhi. Yathā hi brāhmaṇassa īsā yuganaṅgalaṃ sandhāreti, evaṃ bhagavatopi hirī lokiyalokuttarapaññāsaṅkhātaṃ yuganaṅgalaṃ sandhāreti hiriyā asati paññāya abhāvato. Yathā ca īsāpaṭibaddhaṃ yuganaṅgalaṃ kiccakaraṃ hoti acalaṃ asithilaṃ, evaṃ hiripaṭibaddhā ca paññā kiccakārī hoti acalā asithilā abbokiṇṇā ahirikena. Tenāha ‘‘hirī īsā’’ti.

    முனாதீதி மனோ, சித்தஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங். இத⁴ பன மனோஸீஸேன தங்ஸம்பயுத்தோ ஸமாதி⁴ அதி⁴ப்பேதோ. யொத்தந்தி ரஜ்ஜுப³ந்த⁴னங். தங் திவித⁴ங் ஈஸாய ஸஹ யுக³ஸ்ஸ ப³ந்த⁴னங், யுகே³ன ஸஹ ப³லிப³த்³தா³னங் ப³ந்த⁴னங், ஸாரதி²னா ஸஹ ப³லிப³த்³தா³னங் ப³ந்த⁴னந்தி. தத்த² யதா² ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ யொத்தங் ஈஸாயுக³ப³லிப³த்³தே³ ஏகாப³த்³தே⁴ கத்வா ஸககிச்சே படிபாதே³தி, ஏவங் ப⁴க³வதோ ஸமாதி⁴ ஸப்³பே³வ தே ஹிரிபஞ்ஞாவீரியத⁴ம்மே ஏகாரம்மணே அவிக்கே²பபா⁴வேன ப³ந்தி⁴த்வா ஸககிச்சே படிபாதே³தி. தேனாஹ – ‘‘மனோ யொத்த’’ந்தி.

    Munātīti mano, cittassetaṃ adhivacanaṃ. Idha pana manosīsena taṃsampayutto samādhi adhippeto. Yottanti rajjubandhanaṃ. Taṃ tividhaṃ īsāya saha yugassa bandhanaṃ, yugena saha balibaddānaṃ bandhanaṃ, sārathinā saha balibaddānaṃ bandhananti. Tattha yathā brāhmaṇassa yottaṃ īsāyugabalibadde ekābaddhe katvā sakakicce paṭipādeti, evaṃ bhagavato samādhi sabbeva te hiripaññāvīriyadhamme ekārammaṇe avikkhepabhāvena bandhitvā sakakicce paṭipādeti. Tenāha – ‘‘mano yotta’’nti.

    ஸரதி ஏதாய சிரகதாதி³மத்த²ங் புக்³க³லோ, ஸயங் வா ஸரதீதி ஸதி, ஸா அஸம்முஸ்ஸனலக்க²ணா. பா²லேதீதி பா²லோ. பாஜேதி ஏதேனாதி பாஜனங். தங் இத⁴ ‘‘பாசன’’ந்தி வுச்சதி, பதோத³ஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங். பா²லோ ச பாசனஞ்ச பா²லபாசனங். யதா² ஹி ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ பா²லபாசனங், ஏவங் ப⁴க³வதோ விபஸ்ஸனாயுத்தா மக்³க³யுத்தா ச ஸதி. தத்த² யதா² பா²லோ நங்க³லமனுரக்க²தி, புரதோ சஸ்ஸ க³ச்ச²தி, ஏவங் ஸதி குஸலானங் த⁴ம்மானங் க³தியோ ஸமன்வேஸமானா ஆரம்மணே வா உபட்டா²பயமானா பஞ்ஞானங்க³லங் ரக்க²தி, ததா² ஹி ‘‘ஸதாரக்கே²ன சேதஸா விஹரதீ’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 10.20) ‘‘ஆரக்கா²’’தி வுத்தா. அஸம்முஸ்ஸனவஸேன சஸ்ஸ புரதோ ஹோதி. ஸதிபரிசிதே ஹி த⁴ம்மே பஞ்ஞா பஜானாதி, நோ ஸம்முட்டே². யதா² ச பாசனங் ப³லிப³த்³தா³னங் விஜ்ஜ²னப⁴யங் த³ஸ்ஸெந்தங் ஸங்ஸீத³னங் ந தே³தி, உப்பத²க³மனஞ்ச வாரேதி, ஏவங் ஸதி வீரியப³லிப³த்³தா³னங் அபாயப⁴யங் த³ஸ்ஸெந்தீ கோஸஜ்ஜஸங்ஸீத³னங் ந தே³தி, காமகு³ணஸங்கா²தே அகோ³சரே சாரங் நிவாரெத்வா கம்மட்டா²னே நியோஜெந்தீ உப்பத²க³மனஞ்ச வாரேதி. தேனாஹ – ‘‘ஸதி மே பா²லபாசன’’ந்தி.

    Sarati etāya cirakatādimatthaṃ puggalo, sayaṃ vā saratīti sati, sā asammussanalakkhaṇā. Phāletīti phālo. Pājeti etenāti pājanaṃ. Taṃ idha ‘‘pācana’’nti vuccati, patodassetaṃ adhivacanaṃ. Phālo ca pācanañca phālapācanaṃ. Yathā hi brāhmaṇassa phālapācanaṃ, evaṃ bhagavato vipassanāyuttā maggayuttā ca sati. Tattha yathā phālo naṅgalamanurakkhati, purato cassa gacchati, evaṃ sati kusalānaṃ dhammānaṃ gatiyo samanvesamānā ārammaṇe vā upaṭṭhāpayamānā paññānaṅgalaṃ rakkhati, tathā hi ‘‘satārakkhena cetasā viharatī’’tiādīsu (a. ni. 10.20) ‘‘ārakkhā’’ti vuttā. Asammussanavasena cassa purato hoti. Satiparicite hi dhamme paññā pajānāti, no sammuṭṭhe. Yathā ca pācanaṃ balibaddānaṃ vijjhanabhayaṃ dassentaṃ saṃsīdanaṃ na deti, uppathagamanañca vāreti, evaṃ sati vīriyabalibaddānaṃ apāyabhayaṃ dassentī kosajjasaṃsīdanaṃ na deti, kāmaguṇasaṅkhāte agocare cāraṃ nivāretvā kammaṭṭhāne niyojentī uppathagamanañca vāreti. Tenāha – ‘‘sati me phālapācana’’nti.

    78. காயகு³த்தோதி திவிதே⁴ன காயஸுசரிதேன கு³த்தோ. வசீகு³த்தோதி சதுப்³பி³தே⁴ன வசீஸுசரிதேன கு³த்தோ. எத்தாவதா பாதிமொக்க²ஸங்வரஸீலங் வுத்தங். ஆஹாரே உத³ரே யதோதி எத்த² ஆஹாரமுகே²ன ஸப்³ப³பச்சயானங் ஸங்க³ஹிதத்தா சதுப்³பி³தே⁴பி பச்சயே யதோ ஸங்யதோ நிருபக்கிலேஸோதி அத்தோ². இமினா ஆஜீவபாரிஸுத்³தி⁴ஸீலங் வுத்தங். உத³ரே யதோதி உத³ரே யதோ ஸங்யதோ மிதபோ⁴ஜீ, ஆஹாரே மத்தஞ்ஞூதி வுத்தங் ஹோதி. இமினா போ⁴ஜனே மத்தஞ்ஞுதாமுகே²ன பச்சயபடிஸேவனஸீலங் வுத்தங். தேன கிங் தீ³பேதி? யதா² த்வங், ப்³ராஹ்மண, பீ³ஜங் வபித்வா ஸஸ்ஸபரிபாலனத்த²ங் கண்டகவதிங் வா ருக்க²வதிங் வா பாகாரபரிக்கே²பங் வா கரோஸி, தேன தே கோ³மஹிங்ஸமிக³க³ணா பவேஸங் அலப⁴ந்தா ஸஸ்ஸங் ந விலும்பந்தி, ஏவமஹம்பி ஸத்³தா⁴பீ³ஜங் வபித்வா நானப்பகாரகுஸலஸஸ்ஸபரிபாலனத்த²ங் காயவசீஆஹாரகு³த்திமயங் திவித⁴பரிக்கே²பங் கரோமி. தேன மே ராகா³தி³அகுஸலத⁴ம்மகோ³மஹிங்ஸமிக³க³ணா பவேஸங் அலப⁴ந்தா நானப்பகாரகுஸலஸஸ்ஸங் ந விலும்பந்தீதி.

    78.Kāyaguttoti tividhena kāyasucaritena gutto. Vacīguttoti catubbidhena vacīsucaritena gutto. Ettāvatā pātimokkhasaṃvarasīlaṃ vuttaṃ. Āhāre udare yatoti ettha āhāramukhena sabbapaccayānaṃ saṅgahitattā catubbidhepi paccaye yato saṃyato nirupakkilesoti attho. Iminā ājīvapārisuddhisīlaṃ vuttaṃ. Udare yatoti udare yato saṃyato mitabhojī, āhāre mattaññūti vuttaṃ hoti. Iminā bhojane mattaññutāmukhena paccayapaṭisevanasīlaṃ vuttaṃ. Tena kiṃ dīpeti? Yathā tvaṃ, brāhmaṇa, bījaṃ vapitvā sassaparipālanatthaṃ kaṇṭakavatiṃ vā rukkhavatiṃ vā pākāraparikkhepaṃ vā karosi, tena te gomahiṃsamigagaṇā pavesaṃ alabhantā sassaṃ na vilumpanti, evamahampi saddhābījaṃ vapitvā nānappakārakusalasassaparipālanatthaṃ kāyavacīāhāraguttimayaṃ tividhaparikkhepaṃ karomi. Tena me rāgādiakusaladhammagomahiṃsamigagaṇā pavesaṃ alabhantā nānappakārakusalasassaṃ na vilumpantīti.

    ஸச்சங் கரோமி நித்³தா³னந்தி எத்த² த்³வீஹி த்³வாரேஹி அவிஸங்வாத³னங் ஸச்சங். நித்³தா³னந்தி சே²த³னங் லுனநங் உப்பாடனங், கரணத்தே² சேதங் உபயோக³வசனங் வேதி³தப்³ப³ங். அயஞ்ஹி எத்த² அத்தோ² ‘‘ஸச்சேன கரோமி நித்³தா³ன’’ந்தி. கிங் வுத்தங் ஹோதி? யதா² த்வங் பா³ஹிரங் கஸிங் கஸித்வா ஸஸ்ஸதூ³ஸகானங் திணானங் ஹத்தே²ன வா அஸிதேன வா நித்³தா³னங் கரோஸி; ஏவமஹம்பி அஜ்ஜ²த்திகங் கஸிங் கஸித்வா குஸலஸஸ்ஸதூ³ஸகானங் விஸங்வாத³னதிணானங் ஸச்சேன நித்³தா³னங் கரோமி. ஞாணஸச்சங் வா எத்த² ஸச்சந்தி வேதி³தப்³ப³ங், யங் தங் யதா²பூ⁴தஞாணந்தி வுச்சதி. தேன அத்தஸஞ்ஞாதீ³னங் திணானங் நித்³தா³னங் கரோமீதி ஏவங் யோஜேதப்³ப³ங். அத² வா நித்³தா³னந்தி சே²த³கங் லாவகங், உப்பாடகந்தி அத்தோ². ஏவங் ஸந்தே யதா² த்வங் தா³ஸங் வா கம்மகரங் வா நித்³தா³னங் கரோஸி, ‘‘நித்³தே³ஹி திணானீ’’தி திணானங் சே²த³கங் லாவகங் உப்பாடகங் கரோஸி; ஏவமஹங் ஸச்சங் கரோமீதி உபயோக³வசனேனேவ வத்துங் யுஜ்ஜதி. அத² வா ஸச்சந்தி தி³ட்டி²ஸச்சங். தமஹங் நித்³தா³னங் கரோமி, சி²ந்தி³தப்³ப³ங் லுனிதப்³ப³ங் உப்பாடேதப்³ப³ங் கரோமீதி ஏவம்பி உபயோக³வசனேனேவ வத்துங் யுஜ்ஜதி.

    Saccaṃ karomi niddānanti ettha dvīhi dvārehi avisaṃvādanaṃ saccaṃ. Niddānanti chedanaṃ lunanaṃ uppāṭanaṃ, karaṇatthe cetaṃ upayogavacanaṃ veditabbaṃ. Ayañhi ettha attho ‘‘saccena karomi niddāna’’nti. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yathā tvaṃ bāhiraṃ kasiṃ kasitvā sassadūsakānaṃ tiṇānaṃ hatthena vā asitena vā niddānaṃ karosi; evamahampi ajjhattikaṃ kasiṃ kasitvā kusalasassadūsakānaṃ visaṃvādanatiṇānaṃ saccena niddānaṃ karomi. Ñāṇasaccaṃ vā ettha saccanti veditabbaṃ, yaṃ taṃ yathābhūtañāṇanti vuccati. Tena attasaññādīnaṃ tiṇānaṃ niddānaṃ karomīti evaṃ yojetabbaṃ. Atha vā niddānanti chedakaṃ lāvakaṃ, uppāṭakanti attho. Evaṃ sante yathā tvaṃ dāsaṃ vā kammakaraṃ vā niddānaṃ karosi, ‘‘niddehi tiṇānī’’ti tiṇānaṃ chedakaṃ lāvakaṃ uppāṭakaṃ karosi; evamahaṃ saccaṃ karomīti upayogavacaneneva vattuṃ yujjati. Atha vā saccanti diṭṭhisaccaṃ. Tamahaṃ niddānaṃ karomi, chinditabbaṃ lunitabbaṃ uppāṭetabbaṃ karomīti evampi upayogavacaneneva vattuṃ yujjati.

    ஸோரச்சங் மே பமோசனந்தி எத்த² யங் தங் ‘‘காயிகோ அவீதிக்கமோ, வாசஸிகோ அவீதிக்கமோ’’தி, ஏவங் ஸீலமேவ ‘‘ஸோரச்ச’’ந்தி வுத்தங், ந தங் இத⁴ அதி⁴ப்பேதங், வுத்தமேவ ஏதங் ‘‘காயகு³த்தோ’’திஆதி³னா நயேன, அரஹத்தப²லங் பன அதி⁴ப்பேதங். தம்பி ஹி ஸுந்த³ரே நிப்³பா³னே ரதபா⁴வதோ ‘‘ஸோரச்ச’’ந்தி வுச்சதி. பமோசனந்தி யொக்³க³விஸ்ஸஜ்ஜனங். கிங் வுத்தங் ஹோதி? யதா² தவ பமோசனங் புனபி ஸாயன்ஹே வா து³தியதி³வஸே வா அனாக³தஸங்வச்ச²ரே வா யோஜேதப்³ப³தோ அப்பமோசனமேவ ஹோதி, ந மம ஏவங். ந ஹி மம அந்தரா மோசனங் நாம அத்தி². அஹஞ்ஹி தீ³பங்கரத³ஸப³லகாலதோ பபு⁴தி பஞ்ஞானங்க³லே வீரியப³லிப³த்³தே³ யோஜெத்வா சத்தாரி அஸங்க்²யெய்யானி கப்பஸதஸஹஸ்ஸஞ்ச மஹாகஸிங் கஸந்தோ தாவ ந முஞ்சிங், யாவ ந ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் அபி⁴ஸம்பு³ஜ்ஜி². யதா³ ச மே ஸப்³ப³ங் தங் காலங் கே²பெத்வா போ³தி⁴ருக்க²மூலே அபராஜிதபல்லங்கே நிஸின்னஸ்ஸ ஸப்³ப³கு³ணபரிவாரங் அரஹத்தப²லங் உத³பாதி³, ததா³ மயா தங் ஸப்³பு³ஸ்ஸுக்கபடிப்பஸ்ஸத்³தி⁴ப்பத்தியா பமுத்தங், ந தா³னி புன யோஜேதப்³ப³ங் ப⁴விஸ்ஸதீதி. ஏதமத்த²ங் ஸந்தா⁴யாஹ ப⁴க³வா – ‘‘ஸோரச்சங் மே பமோசன’’ந்தி.

    Soraccaṃ me pamocananti ettha yaṃ taṃ ‘‘kāyiko avītikkamo, vācasiko avītikkamo’’ti, evaṃ sīlameva ‘‘soracca’’nti vuttaṃ, na taṃ idha adhippetaṃ, vuttameva etaṃ ‘‘kāyagutto’’tiādinā nayena, arahattaphalaṃ pana adhippetaṃ. Tampi hi sundare nibbāne ratabhāvato ‘‘soracca’’nti vuccati. Pamocananti yoggavissajjanaṃ. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yathā tava pamocanaṃ punapi sāyanhe vā dutiyadivase vā anāgatasaṃvacchare vā yojetabbato appamocanameva hoti, na mama evaṃ. Na hi mama antarā mocanaṃ nāma atthi. Ahañhi dīpaṅkaradasabalakālato pabhuti paññānaṅgale vīriyabalibadde yojetvā cattāri asaṅkhyeyyāni kappasatasahassañca mahākasiṃ kasanto tāva na muñciṃ, yāva na sammāsambodhiṃ abhisambujjhi. Yadā ca me sabbaṃ taṃ kālaṃ khepetvā bodhirukkhamūle aparājitapallaṅke nisinnassa sabbaguṇaparivāraṃ arahattaphalaṃ udapādi, tadā mayā taṃ sabbussukkapaṭippassaddhippattiyā pamuttaṃ, na dāni puna yojetabbaṃ bhavissatīti. Etamatthaṃ sandhāyāha bhagavā – ‘‘soraccaṃ me pamocana’’nti.

    79. வீரியங் மே து⁴ரதோ⁴ரய்ஹந்தி எத்த² வீரியந்தி ‘‘காயிகோ வா, சேதஸிகோ வா வீரியாரம்போ⁴’’திஆதி³னா நயேன வுத்தபதா⁴னங். து⁴ராயங் தோ⁴ரய்ஹங் து⁴ரதோ⁴ரய்ஹங், து⁴ரங் வஹதீதி அத்தோ². யதா² ஹி ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ து⁴ராயங் தோ⁴ரய்ஹாகட்³டி⁴தங் நங்க³லங் பூ⁴மிக⁴னங் பி⁴ந்த³தி, மூலஸந்தானகானி ச பதா³லேதி, ஏவங் ப⁴க³வதோ வீரியாகட்³டி⁴தங் பஞ்ஞானங்க³லங் யதா²வுத்தங் க⁴னங் பி⁴ந்த³தி, கிலேஸஸந்தானகானி ச பதா³லேதி. தேனாஹ – ‘‘வீரியங் மே து⁴ரதோ⁴ரய்ஹ’’ந்தி. அத² வா புரிமது⁴ரங் வஹந்தா து⁴ரா, மூலது⁴ரங் வஹந்தா தோ⁴ரய்ஹா; து⁴ரா ச தோ⁴ரய்ஹா ச து⁴ரதோ⁴ரய்ஹா. தத்த² யதா² ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ ஏகமேகஸ்மிங் நங்க³லே சதுப³லிப³த்³த³ப்பபே⁴த³ங் து⁴ரதோ⁴ரய்ஹங் வஹந்தங் உப்பன்னானுப்பன்னதிணமூலகா⁴தங் ஸஸ்ஸஸம்பத்திஞ்ச ஸாதே⁴தி, ஏவங் ப⁴க³வதோ சதுஸம்மப்பதா⁴னவீரியப்பபே⁴த³ங் து⁴ரதோ⁴ரய்ஹங் வஹந்தங் உப்பன்னானுப்பன்னாகுஸலமூலகா⁴தங் குஸலஸம்பத்திஞ்ச ஸாதே⁴தி. தேனாஹ – ‘‘வீரியங் மே து⁴ரதோ⁴ரய்ஹ’’ந்தி.

    79.Vīriyaṃ me dhuradhorayhanti ettha vīriyanti ‘‘kāyiko vā, cetasiko vā vīriyārambho’’tiādinā nayena vuttapadhānaṃ. Dhurāyaṃ dhorayhaṃ dhuradhorayhaṃ, dhuraṃ vahatīti attho. Yathā hi brāhmaṇassa dhurāyaṃ dhorayhākaḍḍhitaṃ naṅgalaṃ bhūmighanaṃ bhindati, mūlasantānakāni ca padāleti, evaṃ bhagavato vīriyākaḍḍhitaṃ paññānaṅgalaṃ yathāvuttaṃ ghanaṃ bhindati, kilesasantānakāni ca padāleti. Tenāha – ‘‘vīriyaṃ me dhuradhorayha’’nti. Atha vā purimadhuraṃ vahantā dhurā, mūladhuraṃ vahantā dhorayhā; dhurā ca dhorayhā ca dhuradhorayhā. Tattha yathā brāhmaṇassa ekamekasmiṃ naṅgale catubalibaddappabhedaṃ dhuradhorayhaṃ vahantaṃ uppannānuppannatiṇamūlaghātaṃ sassasampattiñca sādheti, evaṃ bhagavato catusammappadhānavīriyappabhedaṃ dhuradhorayhaṃ vahantaṃ uppannānuppannākusalamūlaghātaṃ kusalasampattiñca sādheti. Tenāha – ‘‘vīriyaṃ me dhuradhorayha’’nti.

    யோக³க்கே²மாதி⁴வாஹனந்தி எத்த² யோகே³ஹி கே²மத்தா ‘‘யோக³க்கே²ம’’ந்தி நிப்³பா³னங் வுச்சதி, தங் அதி⁴கத்வா வாஹீயதி, அபி⁴முக²ங் வா வாஹீயதீதி அதி⁴வாஹனங். யோக³க்கே²மஸ்ஸ அதி⁴வாஹனங் யோக³க்கே²மாதி⁴வாஹனங். தேன கிங் தீ³பேதி? யதா² தவ து⁴ரதோ⁴ரய்ஹங் புரத்தி²மங் தி³ஸங் பச்சி²மாதீ³ஸு வா அஞ்ஞதரங் அபி⁴முக²ங் வாஹீயதி, ததா² மம து⁴ரதோ⁴ரய்ஹங் நிப்³பா³னாபி⁴முக²ங் வாஹீயதி.

    Yogakkhemādhivāhananti ettha yogehi khemattā ‘‘yogakkhema’’nti nibbānaṃ vuccati, taṃ adhikatvā vāhīyati, abhimukhaṃ vā vāhīyatīti adhivāhanaṃ. Yogakkhemassa adhivāhanaṃ yogakkhemādhivāhanaṃ. Tena kiṃ dīpeti? Yathā tava dhuradhorayhaṃ puratthimaṃ disaṃ pacchimādīsu vā aññataraṃ abhimukhaṃ vāhīyati, tathā mama dhuradhorayhaṃ nibbānābhimukhaṃ vāhīyati.

    ஏவங் வாஹியமானஞ்ச க³ச்ச²தி அனிவத்தந்தங். யதா² தவ நங்க³லங் வஹந்தங் து⁴ரதோ⁴ரய்ஹங் கெ²த்தகோடிங் பத்வா புன நிவத்ததி, ஏவங் அனிவத்தந்தங் தீ³பங்கரகாலதோ பபு⁴தி க³ச்ச²தேவ. யஸ்மா வா தேன தேன மக்³கே³ன பஹீனா கிலேஸா புனப்புனங் பஹாதப்³பா³ ந ஹொந்தி, யதா² தவ நங்க³லேன சி²ன்னானி திணானி புனபி அபரஸ்மிங் ஸமயே சி²ந்தி³தப்³பா³னி ஹொந்தி, தஸ்மாபி ஏதங் பட²மமக்³க³வஸேன தி³ட்டே²கட்டே² கிலேஸே, து³தியவஸேன ஓளாரிகே, ததியவஸேன அனுஸஹக³தே கிலேஸே, சதுத்த²வஸேன ஸப்³ப³கிலேஸே பஜஹந்தங் க³ச்ச²தி அனிவத்தந்தங். அத² வா க³ச்ச²தி அனிவத்தந்தி நிவத்தனரஹிதங் ஹுத்வா க³ச்ச²தீதி அத்தோ². ந்தி தங் து⁴ரதோ⁴ரய்ஹங். ஏவம்பெத்த² பத³ச்சே²தோ³ வேதி³தப்³போ³. ஏவங் க³ச்ச²ந்தஞ்ச யதா² தவ து⁴ரதோ⁴ரய்ஹங் ந தங் டா²னங் க³ச்ச²தி, யத்த² க³ந்த்வா கஸ்ஸகோ அஸோகோ நிஸ்ஸோகோ விரஜோ ஹுத்வா ந ஸோசதி, ஏதங் பன தங் டா²னங் க³ச்ச²தி, யத்த² க³ந்த்வா ந ஸோசதி. யத்த² ஸதிபாசனேன ஏதங் வீரியது⁴ரதோ⁴ரய்ஹங் சோதெ³ந்தோ க³ந்த்வா மாதி³ஸோ கஸ்ஸகோ அஸோகோ நிஸ்ஸோகோ விரஜோ ஹுத்வா ந ஸோசதி, தங் ஸப்³ப³ஸோகஸல்லஸமுக்³கா⁴தபூ⁴தங் நிப்³பா³னாமதஸங்கா²தங் டா²னங் க³ச்ச²தீதி.

    Evaṃ vāhiyamānañca gacchati anivattantaṃ. Yathā tava naṅgalaṃ vahantaṃ dhuradhorayhaṃ khettakoṭiṃ patvā puna nivattati, evaṃ anivattantaṃ dīpaṅkarakālato pabhuti gacchateva. Yasmā vā tena tena maggena pahīnā kilesā punappunaṃ pahātabbā na honti, yathā tava naṅgalena chinnāni tiṇāni punapi aparasmiṃ samaye chinditabbāni honti, tasmāpi etaṃ paṭhamamaggavasena diṭṭhekaṭṭhe kilese, dutiyavasena oḷārike, tatiyavasena anusahagate kilese, catutthavasena sabbakilese pajahantaṃ gacchati anivattantaṃ. Atha vā gacchati anivattanti nivattanarahitaṃ hutvā gacchatīti attho. Nti taṃ dhuradhorayhaṃ. Evampettha padacchedo veditabbo. Evaṃ gacchantañca yathā tava dhuradhorayhaṃ na taṃ ṭhānaṃ gacchati, yattha gantvā kassako asoko nissoko virajo hutvā na socati, etaṃ pana taṃ ṭhānaṃ gacchati, yattha gantvā na socati. Yattha satipācanena etaṃ vīriyadhuradhorayhaṃ codento gantvā mādiso kassako asoko nissoko virajo hutvā na socati, taṃ sabbasokasallasamugghātabhūtaṃ nibbānāmatasaṅkhātaṃ ṭhānaṃ gacchatīti.

    80. இதா³னி நிக³மனங் கரொந்தோ ப⁴க³வா இமங் கா³த²மாஹ –

    80. Idāni nigamanaṃ karonto bhagavā imaṃ gāthamāha –

    ‘‘ஏவமேஸா கஸீ கட்டா², ஸா ஹோதி அமதப்ப²லா;

    ‘‘Evamesā kasī kaṭṭhā, sā hoti amatapphalā;

    ஏதங் கஸிங் கஸித்வான, ஸப்³ப³து³க்கா² பமுச்சதீ’’தி.

    Etaṃ kasiṃ kasitvāna, sabbadukkhā pamuccatī’’ti.

    தஸ்ஸாயங் ஸங்கே²பத்தோ² – மயா ப்³ராஹ்மண ஏஸா ஸத்³தா⁴பீ³ஜா தபோவுட்டி²யா அனுக்³க³ஹிதா கஸி, பஞ்ஞாமயங் யுக³னங்க³லங், ஹிரிமயஞ்ச ஈஸங், மனோமயேன யொத்தேன, ஏகாப³த்³த⁴ங் கத்வா, பஞ்ஞானங்க³லே ஸதிபா²லங் ஆகோடெத்வா, ஸதிபாசனங் க³ஹெத்வா, காயவசீஆஹாரகு³த்தியா கோ³பெத்வா, ஸச்சங் நித்³தா³னங் கத்வா, ஸோரச்சங் பமோசனங் வீரியங் து⁴ரதோ⁴ரய்ஹங் யோக³க்கே²மாபி⁴முக²ங் அனிவத்தந்தங் வாஹெந்தேன கட்டா², கஸிகம்மபரியோஸானங் சதுப்³பி³த⁴ங் ஸாமஞ்ஞப²லங் பாபிதா, ஸா ஹோதி அமதப்ப²லா, ஸா ஏஸா கஸி அமதப்ப²லா ஹோதி. அமதங் வுச்சதி நிப்³பா³னங், நிப்³பா³னானிஸங்ஸா ஹோதீதி அத்தோ². ஸா கோ² பனேஸா கஸி ந மமேவேகஸ்ஸ அமதப்ப²லா ஹோதி, அபிச, கோ², பன யோ கோசி க²த்தியோ வா ப்³ராஹ்மணோ வா வெஸ்ஸோ வா ஸுத்³தோ³ வா க³ஹட்டோ² வா பப்³ப³ஜிதோ வா ஏதங் கஸிங் கஸதி, ஸோ ஸப்³போ³பி ஏதங் கஸிங் கஸித்வான, ஸப்³ப³து³க்கா² பமுச்சதி, ஸப்³ப³ஸ்மா வட்டது³க்க²து³க்க²து³க்க²ஸங்கா²ரது³க்க²விபரிணாமது³க்கா² பமுச்சதீதி. ஏவங் ப⁴க³வா ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ அரஹத்தனிகூடேன நிப்³பா³னபரியோஸானங் கத்வா தே³ஸனங் நிட்டா²பேஸி.

    Tassāyaṃ saṅkhepattho – mayā brāhmaṇa esā saddhābījā tapovuṭṭhiyā anuggahitā kasi, paññāmayaṃ yuganaṅgalaṃ, hirimayañca īsaṃ, manomayena yottena, ekābaddhaṃ katvā, paññānaṅgale satiphālaṃ ākoṭetvā, satipācanaṃ gahetvā, kāyavacīāhāraguttiyā gopetvā, saccaṃ niddānaṃ katvā, soraccaṃ pamocanaṃ vīriyaṃ dhuradhorayhaṃ yogakkhemābhimukhaṃ anivattantaṃ vāhentena kaṭṭhā, kasikammapariyosānaṃ catubbidhaṃ sāmaññaphalaṃ pāpitā, hoti amatapphalā, sā esā kasi amatapphalā hoti. Amataṃ vuccati nibbānaṃ, nibbānānisaṃsā hotīti attho. Sā kho panesā kasi na mamevekassa amatapphalā hoti, apica, kho, pana yo koci khattiyo vā brāhmaṇo vā vesso vā suddo vā gahaṭṭho vā pabbajito vā etaṃ kasiṃ kasati, so sabbopi etaṃ kasiṃ kasitvāna, sabbadukkhā pamuccati, sabbasmā vaṭṭadukkhadukkhadukkhasaṅkhāradukkhavipariṇāmadukkhā pamuccatīti. Evaṃ bhagavā brāhmaṇassa arahattanikūṭena nibbānapariyosānaṃ katvā desanaṃ niṭṭhāpesi.

    ததோ ப்³ராஹ்மணோ க³ம்பீ⁴ரத்த²ங் தே³ஸனங் ஸுத்வா ‘‘மம கஸிப²லங் பு⁴ஞ்ஜித்வா அபரஜ்ஜு ஏவ சா²தோ ஹோதி, இமஸ்ஸ பன கஸி அமதப்ப²லா, தஸ்ஸா ப²லங் பு⁴ஞ்ஜித்வா ஸப்³ப³து³க்கா² பமுச்சதீ’’தி ச விதி³த்வா பஸன்னோ பஸன்னாகாரங் காதுங் பாயாஸங் தா³துமாரத்³தோ⁴. தேனாஹ ‘‘அத² கோ² கஸிபா⁴ரத்³வாஜோ’’தி. தத்த² மஹதியாதி மஹதியந்தி அத்தோ². கங்ஸபாதியாதி ஸுவண்ணபாதியங், ஸதஸஹஸ்ஸக்³க⁴னகே அத்தனோ ஸுவண்ணதா²லே. வட்³டெ⁴த்வாதி சு²பித்வா, ஆகிரித்வாதி வுத்தங் ஹோதி. ப⁴க³வதோ உபனாமேஸீதி ஸப்பிமது⁴பா²ணிதாதீ³ஹி விசித்ரங் கத்வா, து³கூலவிதானேன படிச்சா²தெ³த்வா, உக்கி²பித்வா, ஸக்கச்சங் ததா²க³தஸ்ஸ அபி⁴ஹரி. கிந்தி? ‘‘பு⁴ஞ்ஜது ப⁴வங் கோ³தமோ பாயாஸங், கஸ்ஸகோ ப⁴வ’’ந்தி. ததோ கஸ்ஸகபா⁴வஸாத⁴கங் காரணமாஹ ‘‘யஞ்ஹி…பே॰… கஸதீ’’தி, யஸ்மா ப⁴வங்…பே॰… கஸதீதி வுத்தங் ஹோதி. அத² ப⁴க³வா ‘‘கா³தா²பி⁴கீ³தங் மே’’தி ஆஹ.

    Tato brāhmaṇo gambhīratthaṃ desanaṃ sutvā ‘‘mama kasiphalaṃ bhuñjitvā aparajju eva chāto hoti, imassa pana kasi amatapphalā, tassā phalaṃ bhuñjitvā sabbadukkhā pamuccatī’’ti ca viditvā pasanno pasannākāraṃ kātuṃ pāyāsaṃ dātumāraddho. Tenāha ‘‘atha kho kasibhāradvājo’’ti. Tattha mahatiyāti mahatiyanti attho. Kaṃsapātiyāti suvaṇṇapātiyaṃ, satasahassagghanake attano suvaṇṇathāle. Vaḍḍhetvāti chupitvā, ākiritvāti vuttaṃ hoti. Bhagavato upanāmesīti sappimadhuphāṇitādīhi vicitraṃ katvā, dukūlavitānena paṭicchādetvā, ukkhipitvā, sakkaccaṃ tathāgatassa abhihari. Kinti? ‘‘Bhuñjatu bhavaṃ gotamo pāyāsaṃ, kassako bhava’’nti. Tato kassakabhāvasādhakaṃ kāraṇamāha ‘‘yañhi…pe… kasatī’’ti, yasmā bhavaṃ…pe… kasatīti vuttaṃ hoti. Atha bhagavā ‘‘gāthābhigītaṃ me’’ti āha.

    81. தத்த² கா³தா²பி⁴கீ³தந்தி கா³தா²ஹி அபி⁴கீ³தங், கா³தா²யோ பா⁴ஸித்வா லத்³த⁴ந்தி வுத்தங் ஹோதி. மேதி மயா. அபோ⁴ஜனெய்யந்தி பு⁴ஞ்ஜனாரஹங் ந ஹோதி. ஸம்பஸ்ஸதந்தி ஸம்மா ஆஜீவஸுத்³தி⁴ங் பஸ்ஸதங் , ஸமந்தா வா பஸ்ஸதங் ஸம்பஸ்ஸதங், பு³த்³தா⁴னந்தி வுத்தங் ஹோதி. நேஸ த⁴ம்மோதி ‘‘கா³தா²பி⁴கீ³தங் பு⁴ஞ்ஜிதப்³ப³’’ந்தி ஏஸ த⁴ம்மோ ஏதங் சாரித்தங் ந ஹோதி, தஸ்மா கா³தா²பி⁴கீ³தங் பனுத³ந்தி பு³த்³தா⁴ படிக்கி²பந்தி ந பு⁴ஞ்ஜந்தீதி. கிங் பன ப⁴க³வதா பாயாஸத்த²ங் கா³தா² அபி⁴கீ³தா, யேன ஏவமாஹாதி? ந ஏதத³த்த²ங் அபி⁴கீ³தா, அபிச, கோ², பன பாதோ பட்டா²ய கெ²த்தஸமீபே ட²த்வா கடச்சு²பி⁴க்க²ம்பி அலபி⁴த்வா புன ஸகலபு³த்³த⁴கு³ணே பகாஸெத்வா லத்³த⁴ங் ததே³தங் நடனச்சகாதீ³ஹி நச்சித்வா கா³யித்வா ச லத்³த⁴ஸதி³ஸங் ஹோதி, தேன ‘‘கா³தா²பி⁴கீ³த’’ந்தி வுத்தங். தாதி³ஸஞ்ச யஸ்மா பு³த்³தா⁴னங் ந கப்பதி, தஸ்மா ‘‘அபோ⁴ஜனெய்ய’’ந்தி வுத்தங். அப்பிச்ச²தானுரூபஞ்சேதங் ந ஹோதி, தஸ்மாபி பச்சி²மங் ஜனதங் அனுகம்பமானேன ச ஏவங் வுத்தங். யத்ர ச நாம பரப்பகாஸிதேனாபி அத்தனோ கு³ணேன உப்பன்னங் லாப⁴ங் படிக்கி²பந்தி ஸெய்யதா²பி அப்பிச்சோ² க⁴டிகாரோ கும்ப⁴காரோ, தத்ர கத²ங் கோடிப்பத்தாய அப்பிச்ச²தாய ஸமன்னாக³தோ ப⁴க³வா அத்தனாவ அத்தனோ கு³ணப்பகாஸனேன உப்பன்னங் லாப⁴ங் ஸாதி³யிஸ்ஸதி, யதோ யுத்தமேவ ஏதங் ப⁴க³வதோ வத்துந்தி.

    81. Tattha gāthābhigītanti gāthāhi abhigītaṃ, gāthāyo bhāsitvā laddhanti vuttaṃ hoti. Meti mayā. Abhojaneyyanti bhuñjanārahaṃ na hoti. Sampassatanti sammā ājīvasuddhiṃ passataṃ , samantā vā passataṃ sampassataṃ, buddhānanti vuttaṃ hoti. Nesa dhammoti ‘‘gāthābhigītaṃ bhuñjitabba’’nti esa dhammo etaṃ cārittaṃ na hoti, tasmā gāthābhigītaṃ panudanti buddhā paṭikkhipanti na bhuñjantīti. Kiṃ pana bhagavatā pāyāsatthaṃ gāthā abhigītā, yena evamāhāti? Na etadatthaṃ abhigītā, apica, kho, pana pāto paṭṭhāya khettasamīpe ṭhatvā kaṭacchubhikkhampi alabhitvā puna sakalabuddhaguṇe pakāsetvā laddhaṃ tadetaṃ naṭanaccakādīhi naccitvā gāyitvā ca laddhasadisaṃ hoti, tena ‘‘gāthābhigīta’’nti vuttaṃ. Tādisañca yasmā buddhānaṃ na kappati, tasmā ‘‘abhojaneyya’’nti vuttaṃ. Appicchatānurūpañcetaṃ na hoti, tasmāpi pacchimaṃ janataṃ anukampamānena ca evaṃ vuttaṃ. Yatra ca nāma parappakāsitenāpi attano guṇena uppannaṃ lābhaṃ paṭikkhipanti seyyathāpi appiccho ghaṭikāro kumbhakāro, tatra kathaṃ koṭippattāya appicchatāya samannāgato bhagavā attanāva attano guṇappakāsanena uppannaṃ lābhaṃ sādiyissati, yato yuttameva etaṃ bhagavato vattunti.

    எத்தாவதா ‘‘அப்பஸன்னங் அதா³துகாமங் ப்³ராஹ்மணங் கா³தா²கா³யனேன தா³துகாமங் கத்வா, ஸமணோ கோ³தமோ போ⁴ஜனங் படிக்³க³ஹேஸி, ஆமிஸகாரணா இமஸ்ஸ தே³ஸனா’’தி இமம்ஹா லோகாபவாதா³ அத்தானங் மோசெந்தோ தே³ஸனாபாரிஸுத்³தி⁴ங் தீ³பெத்வா, இதா³னி ஆஜீவபாரிஸுத்³தி⁴ங் தீ³பெந்தோ ஆஹ ‘‘த⁴ம்மே ஸதீ ப்³ராஹ்மண வுத்திரேஸா’’தி தஸ்ஸத்தோ² – ஆஜீவபாரிஸுத்³தி⁴த⁴ம்மே வா த³ஸவித⁴ஸுசரிதத⁴ம்மே வா பு³த்³தா⁴னங் சாரித்தத⁴ம்மே வா ஸதி ஸங்விஜ்ஜமானே அனுபஹதே வத்தமானே வுத்திரேஸா ஏகந்தவோதா³தா ஆகாஸே பாணிப்பஸாரணகப்பா ஏஸனா பரியேஸனா ஜீவிதவுத்தி பு³த்³தா⁴னங் ப்³ராஹ்மணாதி.

    Ettāvatā ‘‘appasannaṃ adātukāmaṃ brāhmaṇaṃ gāthāgāyanena dātukāmaṃ katvā, samaṇo gotamo bhojanaṃ paṭiggahesi, āmisakāraṇā imassa desanā’’ti imamhā lokāpavādā attānaṃ mocento desanāpārisuddhiṃ dīpetvā, idāni ājīvapārisuddhiṃ dīpento āha ‘‘dhamme satī brāhmaṇa vuttiresā’’ti tassattho – ājīvapārisuddhidhamme vā dasavidhasucaritadhamme vā buddhānaṃ cārittadhamme vā sati saṃvijjamāne anupahate vattamāne vuttiresā ekantavodātā ākāse pāṇippasāraṇakappā esanā pariyesanā jīvitavutti buddhānaṃ brāhmaṇāti.

    82. ஏவங் வுத்தே ப்³ராஹ்மணோ ‘‘பாயாஸங் மே படிக்கி²பதி, அகப்பியங் கிரேதங் போ⁴ஜனங், அத⁴ஞ்ஞோ வதஸ்மிங், தா³னங் தா³துங் ந லபா⁴மீ’’தி தோ³மனஸ்ஸங் உப்பாதெ³த்வா ‘‘அப்பேவ நாம அஞ்ஞங் படிக்³க³ண்ஹெய்யா’’தி ச சிந்தேஸி. தங் ஞத்வா ப⁴க³வா ‘‘அஹங் பி⁴க்கா²சாரவேலங் பரிச்சி²ந்தி³த்வா ஆக³தோ – ‘எத்தகேன காலேன இமங் ப்³ராஹ்மணங் பஸாதெ³ஸ்ஸாமீ’தி, ப்³ராஹ்மணோ ச தோ³மனஸ்ஸங் அகாஸி. இதா³னி தேன தோ³மனஸ்ஸேன மயி சித்தங் பகோபெத்வா அமதவரத⁴ம்மங் படிவிஜ்ஜி²துங் ந ஸக்கி²ஸ்ஸதீ’’தி ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ பஸாத³ஜனநத்த²ங் தேன பத்தி²தமனோரத²ங் பூரெந்தோ ஆஹ ‘‘அஞ்ஞேன ச கேவலின’’ந்தி. தத்த² கேவலினந்தி ஸப்³ப³கு³ணபரிபுண்ணங், ஸப்³ப³யோக³விஸங்யுத்தங் வாதி அத்தோ². மஹந்தானங் ஸீலக்க²ந்தா⁴தீ³னங் கு³ணானங் ஏஸனதோ மஹேஸிங். பரிக்கீ²ணஸப்³பா³ஸவத்தா கீ²ணாஸவங். ஹத்த²பாத³குக்குச்சமாதி³ங் கத்வா வூபஸந்தஸப்³ப³குக்குச்சத்தா குக்குச்சவூபஸந்தங். உபட்ட²ஹஸ்ஸூதி பரிவிஸஸ்ஸு படிமானயஸ்ஸு. ஏவங் ப்³ராஹ்மணேன சித்தே உப்பாதி³தேபி பரியாயமேவ ப⁴ணதி, ந து ப⁴ணதி ‘‘தே³ஹி, ஆஹராஹீ’’தி. ஸேஸமெத்த² உத்தானமேவ.

    82. Evaṃ vutte brāhmaṇo ‘‘pāyāsaṃ me paṭikkhipati, akappiyaṃ kiretaṃ bhojanaṃ, adhañño vatasmiṃ, dānaṃ dātuṃ na labhāmī’’ti domanassaṃ uppādetvā ‘‘appeva nāma aññaṃ paṭiggaṇheyyā’’ti ca cintesi. Taṃ ñatvā bhagavā ‘‘ahaṃ bhikkhācāravelaṃ paricchinditvā āgato – ‘ettakena kālena imaṃ brāhmaṇaṃ pasādessāmī’ti, brāhmaṇo ca domanassaṃ akāsi. Idāni tena domanassena mayi cittaṃ pakopetvā amatavaradhammaṃ paṭivijjhituṃ na sakkhissatī’’ti brāhmaṇassa pasādajananatthaṃ tena patthitamanorathaṃ pūrento āha ‘‘aññena ca kevalina’’nti. Tattha kevalinanti sabbaguṇaparipuṇṇaṃ, sabbayogavisaṃyuttaṃ vāti attho. Mahantānaṃ sīlakkhandhādīnaṃ guṇānaṃ esanato mahesiṃ. Parikkhīṇasabbāsavattā khīṇāsavaṃ. Hatthapādakukkuccamādiṃ katvā vūpasantasabbakukkuccattā kukkuccavūpasantaṃ. Upaṭṭhahassūti parivisassu paṭimānayassu. Evaṃ brāhmaṇena citte uppāditepi pariyāyameva bhaṇati, na tu bhaṇati ‘‘dehi, āharāhī’’ti. Sesamettha uttānameva.

    அத² ப்³ராஹ்மணோ ‘‘அயங் பாயாஸோ ப⁴க³வதோ ஆனீதோ நாஹங் அரஹாமி தங் அத்தனோ ச²ந்தே³ன கஸ்ஸசி தா³து’’ந்தி சிந்தெத்வா ஆஹ ‘‘அத² கஸ்ஸ சாஹ’’ந்தி. ததோ ப⁴க³வா ‘‘தங் பாயாஸங் ட²பெத்வா ததா²க³தங் ததா²க³தஸாவகஞ்ச அஞ்ஞஸ்ஸ அஜீரணத⁴ம்மோ’’தி ஞத்வா ஆஹ – ‘‘ந க்²வாஹங் த’’ந்தி. தத்த² ஸதே³வகவசனேன பஞ்சகாமாவசரதே³வக்³க³ஹணங், ஸமாரகவசனேன ச²ட்ட²காமாவசரதே³வக்³க³ஹணங், ஸப்³ரஹ்மகவசனேன ரூபாவசரப்³ரஹ்மக்³க³ஹணங் அரூபாவசரா பன பு⁴ஞ்ஜெய்யுந்தி அஸம்பா⁴வனெய்யா. ஸஸ்ஸமணப்³ராஹ்மணிவசனேன ஸாஸனபச்சத்தி²கபச்சாமித்தஸமணப்³ராஹ்மணக்³க³ஹணங் ஸமிதபாபபா³ஹிதபாபஸமணப்³ராஹ்மணக்³க³ஹணஞ்ச. பஜாவசனேன ஸத்தலோகக்³க³ஹணங், ஸதே³வமனுஸ்ஸவசனேன ஸம்முதிதே³வஅவஸேஸமனுஸ்ஸக்³க³ஹணங். ஏவமெத்த² தீஹி வசனேஹி ஓகாஸலோகோ, த்³வீஹி பஜாவஸேன ஸத்தலோகோ க³ஹிதோதி வேதி³தப்³போ³. ஏஸ ஸங்கே²போ, வித்தா²ரங் பன ஆளவகஸுத்தே வண்ணயிஸ்ஸாம.

    Atha brāhmaṇo ‘‘ayaṃ pāyāso bhagavato ānīto nāhaṃ arahāmi taṃ attano chandena kassaci dātu’’nti cintetvā āha ‘‘atha kassa cāha’’nti. Tato bhagavā ‘‘taṃ pāyāsaṃ ṭhapetvā tathāgataṃ tathāgatasāvakañca aññassa ajīraṇadhammo’’ti ñatvā āha – ‘‘na khvāhaṃ ta’’nti. Tattha sadevakavacanena pañcakāmāvacaradevaggahaṇaṃ, samārakavacanena chaṭṭhakāmāvacaradevaggahaṇaṃ, sabrahmakavacanena rūpāvacarabrahmaggahaṇaṃ arūpāvacarā pana bhuñjeyyunti asambhāvaneyyā. Sassamaṇabrāhmaṇivacanena sāsanapaccatthikapaccāmittasamaṇabrāhmaṇaggahaṇaṃ samitapāpabāhitapāpasamaṇabrāhmaṇaggahaṇañca. Pajāvacanena sattalokaggahaṇaṃ, sadevamanussavacanena sammutidevaavasesamanussaggahaṇaṃ. Evamettha tīhi vacanehi okāsaloko, dvīhi pajāvasena sattaloko gahitoti veditabbo. Esa saṅkhepo, vitthāraṃ pana āḷavakasutte vaṇṇayissāma.

    கஸ்மா பன ஸதே³வகாதீ³ஸு கஸ்ஸசி ந ஸம்மா பரிணாமங் க³ச்செ²ய்யாதி? ஓளாரிகே ஸுகு²மோஜாபக்கி²பனதோ. இமஸ்மிஞ்ஹி பாயாஸே ப⁴க³வந்தங் உத்³தி³ஸ்ஸ க³ஹிதமத்தேயேவ தே³வதாஹி ஓஜா பக்கி²த்தா யதா² ஸுஜாதாய பாயாஸே, சுந்த³ஸ்ஸ ச ஸூகரமத்³த³வே பச்சமானே, வேரஞ்ஜாயஞ்ச ப⁴க³வதா க³ஹிதக³ஹிதாலோபே, பே⁴ஸஜ்ஜக்க²ந்த⁴கே ச கச்சானஸ்ஸ கு³ள்ஹகும்ப⁴ஸ்மிங் அவஸிட்ட²கு³ள்ஹே. ஸோ ஓளாரிகே ஸுகு²மோஜாபக்கி²பனதோ தே³வானங் ந பரிணமதி. தே³வா ஹி ஸுகு²மஸரீரா, தேஸங் ஓளாரிகோ மனுஸ்ஸாஹாரோ ந ஸம்மா பரிணமதி. மனுஸ்ஸானம்பி ந பரிணமதி. மனுஸ்ஸா ஹி ஓளாரிகஸரீரா, தேஸங் ஸுகு²மா தி³ப்³போ³ஜா ந ஸம்மா பரிணமதி. ததா²க³தஸ்ஸ பன பகதிஅக்³கி³னாவ பரிணமதி, ஸம்மா ஜீரதி. காயப³லஞாணப³லப்பபா⁴வேனாதி ஏகே ததா²க³தஸாவகஸ்ஸ கீ²ணாஸவஸ்ஸேதங் ஸமாதி⁴ப³லேன மத்தஞ்ஞுதாய ச பரிணமதி, இதரேஸங் இத்³தி⁴மந்தானம்பி ந பரிணமதி. அசிந்தனீயங் வா எத்த² காரணங், பு³த்³த⁴விஸயோ ஏஸோதி.

    Kasmā pana sadevakādīsu kassaci na sammā pariṇāmaṃ gaccheyyāti? Oḷārike sukhumojāpakkhipanato. Imasmiñhi pāyāse bhagavantaṃ uddissa gahitamatteyeva devatāhi ojā pakkhittā yathā sujātāya pāyāse, cundassa ca sūkaramaddave paccamāne, verañjāyañca bhagavatā gahitagahitālope, bhesajjakkhandhake ca kaccānassa guḷhakumbhasmiṃ avasiṭṭhaguḷhe. So oḷārike sukhumojāpakkhipanato devānaṃ na pariṇamati. Devā hi sukhumasarīrā, tesaṃ oḷāriko manussāhāro na sammā pariṇamati. Manussānampi na pariṇamati. Manussā hi oḷārikasarīrā, tesaṃ sukhumā dibbojā na sammā pariṇamati. Tathāgatassa pana pakatiaggināva pariṇamati, sammā jīrati. Kāyabalañāṇabalappabhāvenāti eke tathāgatasāvakassa khīṇāsavassetaṃ samādhibalena mattaññutāya ca pariṇamati, itaresaṃ iddhimantānampi na pariṇamati. Acintanīyaṃ vā ettha kāraṇaṃ, buddhavisayo esoti.

    தேன ஹி த்வந்தி யஸ்மா அஞ்ஞங் ந பஸ்ஸாமி, மம ந கப்பதி, மம அகப்பந்தங் ஸாவகஸ்ஸாபி மே ந கப்பதி, தஸ்மா த்வங் ப்³ராஹ்மணாதி வுத்தங் ஹோதி. அப்பஹரிதேதி பரித்தஹரிததிணே, அப்பருள்ஹரிததிணே வா பாஸாணபிட்டி²ஸதி³ஸே. அப்பாணகேதி நிப்பாணகே, பாயாஸஜ்ஜொ²த்த²ரணகாரணேன மரிதப்³ப³பாணரஹிதே வா மஹாஉத³கக்க²ந்தே⁴. ஸஹ திணனிஸ்ஸிதேஹி பாணேஹி திணானங் பாணகானஞ்ச அனுரக்க²ணத்தா²ய ஏதங் வுத்தங். சிச்சிடாயதி சிடிசிடாயதீதி ஏவங் ஸத்³த³ங் கரோதி. ஸங்தூ⁴பாயதீதி ஸமந்தா தூ⁴பாயதி. ஸம்பதூ⁴பாயதீதி ததே²வ அதி⁴மத்தங் தூ⁴பாயதி. கஸ்மா ஏவங் அஹோஸீதி? ப⁴க³வதோ ஆனுபா⁴வேன, ந உத³கஸ்ஸ, ந பாயாஸஸ்ஸ, ந ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ, ந அஞ்ஞேஸங் தே³வயக்கா²தீ³னங். ப⁴க³வா ஹி ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ த⁴ம்மஸங்வேக³த்த²ங் ததா² அதி⁴ட்டா²ஸி. ஸெய்யதா²பி நாமாதி ஓபம்மனித³ஸ்ஸனமத்தமேதங், யதா² பா²லோதி எத்தகமேவ வுத்தங் ஹோதி. ஸங்விக்³கோ³ சித்தேன, லோமஹட்ட²ஜாதோ ஸரீரேன. ஸரீரே கிரஸ்ஸ நவனவுதிலோமகூபஸஹஸ்ஸானி ஸுவண்ணபி⁴த்தியா ஆஹதமணினாக³த³ந்தா விய உத்³த⁴க்³கா³ அஹேஸுங். ஸேஸங் பாகடமேவ.

    Tena hi tvanti yasmā aññaṃ na passāmi, mama na kappati, mama akappantaṃ sāvakassāpi me na kappati, tasmā tvaṃ brāhmaṇāti vuttaṃ hoti. Appahariteti parittaharitatiṇe, apparuḷharitatiṇe vā pāsāṇapiṭṭhisadise. Appāṇaketi nippāṇake, pāyāsajjhottharaṇakāraṇena maritabbapāṇarahite vā mahāudakakkhandhe. Saha tiṇanissitehi pāṇehi tiṇānaṃ pāṇakānañca anurakkhaṇatthāya etaṃ vuttaṃ. Cicciṭāyati ciṭiciṭāyatīti evaṃ saddaṃ karoti. Saṃdhūpāyatīti samantā dhūpāyati. Sampadhūpāyatīti tatheva adhimattaṃ dhūpāyati. Kasmā evaṃ ahosīti? Bhagavato ānubhāvena, na udakassa, na pāyāsassa, na brāhmaṇassa, na aññesaṃ devayakkhādīnaṃ. Bhagavā hi brāhmaṇassa dhammasaṃvegatthaṃ tathā adhiṭṭhāsi. Seyyathāpi nāmāti opammanidassanamattametaṃ, yathā phāloti ettakameva vuttaṃ hoti. Saṃviggo cittena, lomahaṭṭhajāto sarīrena. Sarīre kirassa navanavutilomakūpasahassāni suvaṇṇabhittiyā āhatamaṇināgadantā viya uddhaggā ahesuṃ. Sesaṃ pākaṭameva.

    பாதே³ஸு பன நிபதித்வா ப⁴க³வதோ த⁴ம்மதே³ஸனங் அப்³ப⁴னுமோத³மானோ ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோச ‘‘அபி⁴க்கந்தங், போ⁴ கோ³தம, அபி⁴க்கந்தங், போ⁴ கோ³தமா’’தி. அப்³ப⁴னுமோத³னே ஹி அயமித⁴ அபி⁴க்கந்த ஸத்³தோ³. வித்தா²ரதோ பனஸ்ஸ மங்க³லஸுத்தவண்ணனாயங் அத்த²வண்ணனா ஆவி ப⁴விஸ்ஸதி. யஸ்மா ச அப்³ப⁴னுமோத³னத்தே², தஸ்மா ஸாது⁴ ஸாது⁴ போ⁴ கோ³தமாதி வுத்தங் ஹோதீதி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Pādesu pana nipatitvā bhagavato dhammadesanaṃ abbhanumodamāno bhagavantaṃ etadavoca ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotamā’’ti. Abbhanumodane hi ayamidha abhikkanta saddo. Vitthārato panassa maṅgalasuttavaṇṇanāyaṃ atthavaṇṇanā āvi bhavissati. Yasmā ca abbhanumodanatthe, tasmā sādhu sādhu bho gotamāti vuttaṃ hotīti veditabbaṃ.

    ‘‘ப⁴யே கோதே⁴ பஸங்ஸாயங், துரிதே கோதூஹலச்ச²ரே;

    ‘‘Bhaye kodhe pasaṃsāyaṃ, turite kotūhalacchare;

    ஹாஸே ஸோகே பஸாதே³ ச, கரே ஆமேடி³தங் பு³தோ⁴’’தி. –

    Hāse soke pasāde ca, kare āmeḍitaṃ budho’’ti. –

    இமினா ச லக்க²ணேன இத⁴ பஸாத³வஸேன பஸங்ஸாவஸேன சாயங் த்³விக்க²த்துங் வுத்தோதி வேதி³தப்³போ³. அத² வா அபி⁴க்கந்தந்தி அபி⁴கந்தங் அதிஇட்ட²ங், அதிமனாபங், அதிஸுந்த³ரந்தி வுத்தங் ஹோதி.

    Iminā ca lakkhaṇena idha pasādavasena pasaṃsāvasena cāyaṃ dvikkhattuṃ vuttoti veditabbo. Atha vā abhikkantanti abhikantaṃ atiiṭṭhaṃ, atimanāpaṃ, atisundaranti vuttaṃ hoti.

    தத்த² ஏகேன அபி⁴க்கந்தஸத்³தே³ன தே³ஸனங் தோ²மேதி, ஏகேன அத்தனோ பஸாத³ங். அயஞ்ஹி எத்த² அதி⁴ப்பாயோ – அபி⁴க்கந்தங், போ⁴ கோ³தம, யதி³த³ங் போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸ த⁴ம்மதே³ஸனா, அபி⁴க்கந்தங் யதி³த³ங் போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸ த⁴ம்மதே³ஸனங் ஆக³ம்ம மம பஸாதோ³தி. ப⁴க³வதோ ஏவ வா வசனங் த்³வே த்³வே அத்தே² ஸந்தா⁴ய தோ²மேதி – போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸ வசனங் அபி⁴க்கந்தங் தோ³ஸனாஸனதோ, அபி⁴க்கந்தங் கு³ணாதி⁴க³மனதோ, ததா² ஸத்³தா⁴ஜனநதோ, பஞ்ஞாஜனநதோ, ஸாத்த²தோ, ஸப்³யஞ்ஜனதோ, உத்தானபத³தோ, க³ம்பீ⁴ரத்த²தோ, கண்ணஸுக²தோ, ஹத³யங்க³மதோ, அனத்துக்கங்ஸனதோ, அபரவம்ப⁴னதோ, கருணாஸீதலதோ, பஞ்ஞாவதா³ததோ, ஆபாத²ரமணீயதோ, விமத்³த³க்க²மதோ, ஸுய்யமானஸுக²தோ, வீமங்ஸியமானஹிததோதி ஏவமாதீ³ஹி யோஜேதப்³ப³ங்.

    Tattha ekena abhikkantasaddena desanaṃ thometi, ekena attano pasādaṃ. Ayañhi ettha adhippāyo – abhikkantaṃ, bho gotama, yadidaṃ bhoto gotamassa dhammadesanā, abhikkantaṃ yadidaṃ bhoto gotamassa dhammadesanaṃ āgamma mama pasādoti. Bhagavato eva vā vacanaṃ dve dve atthe sandhāya thometi – bhoto gotamassa vacanaṃ abhikkantaṃ dosanāsanato, abhikkantaṃ guṇādhigamanato, tathā saddhājananato, paññājananato, sātthato, sabyañjanato, uttānapadato, gambhīratthato, kaṇṇasukhato, hadayaṅgamato, anattukkaṃsanato, aparavambhanato, karuṇāsītalato, paññāvadātato, āpātharamaṇīyato, vimaddakkhamato, suyyamānasukhato, vīmaṃsiyamānahitatoti evamādīhi yojetabbaṃ.

    ததோ பரம்பி சதூஹி உபமாஹி தே³ஸனங்யேவ தோ²மேதி. தத்த² நிக்குஜ்ஜிதந்தி அதோ⁴முக²ட்ட²பிதங், ஹெட்டா² முக²ஜாதங் வா. உக்குஜ்ஜெய்யாதி உபரிமுக²ங் கரெய்ய. படிச்ச²ன்னந்தி திணபண்ணாதி³ச்சா²தி³தங். விவரெய்யாதி உக்³கா⁴டெய்ய. மூள்ஹஸ்ஸாதி தி³ஸாமூள்ஹஸ்ஸ. மக்³க³ங் ஆசிக்கெ²ய்யாதி ஹத்தே² க³ஹெத்வா ‘‘ஏஸ மக்³கோ³’’தி வதெ³ய்ய. அந்த⁴காரேதி காளபக்க²சாதுத்³த³ஸீஅட்³ட⁴ரத்தக⁴னவனஸண்ட³மேக⁴படலேஹி சதுரங்கே³ தமஸி. அயங் தாவ பத³த்தோ².

    Tato parampi catūhi upamāhi desanaṃyeva thometi. Tattha nikkujjitanti adhomukhaṭṭhapitaṃ, heṭṭhā mukhajātaṃ vā. Ukkujjeyyāti uparimukhaṃ kareyya. Paṭicchannanti tiṇapaṇṇādicchāditaṃ. Vivareyyāti ugghāṭeyya. Mūḷhassāti disāmūḷhassa. Maggaṃ ācikkheyyāti hatthe gahetvā ‘‘esa maggo’’ti vadeyya. Andhakāreti kāḷapakkhacātuddasīaḍḍharattaghanavanasaṇḍameghapaṭalehi caturaṅge tamasi. Ayaṃ tāva padattho.

    அயங் பன அதி⁴ப்பாயயோஜனா – யதா² கோசி நிக்குஜ்ஜிதங் உக்குஜ்ஜெய்ய, ஏவங் ஸத்³த⁴ம்மவிமுக²ங் அஸத்³த⁴ம்மபதிதங் மங் அஸத்³த⁴ம்மா வுட்டா²பெந்தேன, யதா² படிச்ச²ன்னங் விவரெய்ய; ஏவங் கஸ்ஸபஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸாஸனந்தரதா⁴னா பபு⁴தி மிச்சா²தி³ட்டி²க³ஹனபடிச்ச²ன்னங் ஸாஸனங் விவரந்தேன, யதா² மூள்ஹஸ்ஸ மக்³க³ங் ஆசிக்கெ²ய்ய, ஏவங் கும்மக்³க³மிச்சா²மக்³க³படிபன்னஸ்ஸ மே ஸக்³க³மொக்க²மக்³க³ங் ஆசிக்க²ந்தேன, யதா² அந்த⁴காரே தேலபஜ்ஜோதங் தா⁴ரெய்ய, ஏவங் மோஹந்த⁴காரனிமுக்³க³ஸ்ஸ மே பு³த்³தா⁴தி³ரதனரூபானி அபஸ்ஸதோ தப்படிச்சா²த³கமோஹந்த⁴காரவித்³த⁴ங்ஸகதே³ஸனாபஜ்ஜோததா⁴ரணேன மய்ஹங் போ⁴தா கோ³தமேன ஏதேஹி பரியாயேஹி தே³ஸிதத்தா அனேகபரியாயேன த⁴ம்மோ பகாஸிதோ.

    Ayaṃ pana adhippāyayojanā – yathā koci nikkujjitaṃ ukkujjeyya, evaṃ saddhammavimukhaṃ asaddhammapatitaṃ maṃ asaddhammā vuṭṭhāpentena, yathā paṭicchannaṃ vivareyya; evaṃ kassapassa bhagavato sāsanantaradhānā pabhuti micchādiṭṭhigahanapaṭicchannaṃ sāsanaṃ vivarantena, yathā mūḷhassa maggaṃ ācikkheyya, evaṃ kummaggamicchāmaggapaṭipannassa me saggamokkhamaggaṃ ācikkhantena, yathā andhakāre telapajjotaṃ dhāreyya, evaṃ mohandhakāranimuggassa me buddhādiratanarūpāni apassato tappaṭicchādakamohandhakāraviddhaṃsakadesanāpajjotadhāraṇena mayhaṃ bhotā gotamena etehi pariyāyehi desitattā anekapariyāyena dhammo pakāsito.

    அத² வா ஏகச்சியேன மத்தேன யஸ்மா அயங் த⁴ம்மோ து³க்க²த³ஸ்ஸனேன அஸுபே⁴ ‘‘ஸுப⁴’’ந்தி விபல்லாஸப்பஹானேன ச நிக்குஜ்ஜிதுக்குஜ்ஜிதஸதி³ஸோ, ஸமுத³யத³ஸ்ஸனேன து³க்கே² ‘‘ஸுக²’’ந்தி விபல்லாஸப்பஹானேன ச படிச்ச²ன்னவிவரணஸதி³ஸோ, நிரோத⁴த³ஸ்ஸனேன அனிச்சே ‘‘நிச்ச’’ந்தி விபல்லாஸப்பஹானேன ச மூள்ஹஸ்ஸ மக்³கா³சிக்க²ணஸதி³ஸோ, மக்³க³த³ஸ்ஸனேன அனத்தனி ‘‘அத்தா’’தி விபல்லாஸப்பஹானேன ச அந்த⁴காரே பஜ்ஜோதஸதி³ஸோ, தஸ்மா ஸெய்யதா²பி நாம நிக்குஜ்ஜிதங் வா உக்குஜ்ஜெய்ய…பே॰… பஜ்ஜோதங் தா⁴ரெய்ய ‘‘சக்கு²மந்தோ ரூபானி த³க்க²ந்தீ’’தி, ஏவங் பகாஸிதோ ஹோதி.

    Atha vā ekacciyena mattena yasmā ayaṃ dhammo dukkhadassanena asubhe ‘‘subha’’nti vipallāsappahānena ca nikkujjitukkujjitasadiso, samudayadassanena dukkhe ‘‘sukha’’nti vipallāsappahānena ca paṭicchannavivaraṇasadiso, nirodhadassanena anicce ‘‘nicca’’nti vipallāsappahānena ca mūḷhassa maggācikkhaṇasadiso, maggadassanena anattani ‘‘attā’’ti vipallāsappahānena ca andhakāre pajjotasadiso, tasmā seyyathāpi nāma nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya…pe… pajjotaṃ dhāreyya ‘‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’’ti, evaṃ pakāsito hoti.

    யஸ்மா பனெத்த² ஸத்³தா⁴தபகாயகு³த்ததாதீ³ஹி ஸீலக்க²ந்தோ⁴ பகாஸிதோ ஹோதி, பஞ்ஞாய பஞ்ஞாக்க²ந்தோ⁴, ஹிரிமனாதீ³ஹி ஸமாதி⁴க்க²ந்தோ⁴, யோக³க்கே²மேன நிரோதோ⁴தி ஏவங் திக்க²ந்தோ⁴ அரியமக்³கோ³ நிரோதோ⁴ சாதி ஸரூபேனேவ த்³வே அரியஸச்சானி பகாஸிதானி. தத்த² மக்³கோ³ படிபக்கோ² ஸமுத³யஸ்ஸ, நிரோதோ⁴ து³க்க²ஸ்ஸாதி படிபக்கே²ன த்³வே. இதி இமினா பரியாயேன சத்தாரி ஸச்சானி பகாஸிதானி. தஸ்மா அனேகபரியாயேன பகாஸிதோ ஹோதீதி வேதி³தப்³போ³ .

    Yasmā panettha saddhātapakāyaguttatādīhi sīlakkhandho pakāsito hoti, paññāya paññākkhandho, hirimanādīhi samādhikkhandho, yogakkhemena nirodhoti evaṃ tikkhandho ariyamaggo nirodho cāti sarūpeneva dve ariyasaccāni pakāsitāni. Tattha maggo paṭipakkho samudayassa, nirodho dukkhassāti paṭipakkhena dve. Iti iminā pariyāyena cattāri saccāni pakāsitāni. Tasmā anekapariyāyena pakāsito hotīti veditabbo .

    ஏஸாஹந்திஆதீ³ஸு ஏஸோ அஹந்தி ஏஸாஹங். ஸரணங் க³ச்சா²மீதி பாதே³ஸு நிபதித்வா பணிபாதேன ஸரணக³மனேன க³தோபி இதா³னி வாசாய ஸமாதி³யந்தோ ஆஹ. அத² வா பணிபாதேன பு³த்³த⁴ங்யேவ ஸரணங் க³தோதி இதா³னி தங் ஆதி³ங் கத்வா ஸேஸே த⁴ம்மஸங்கே⁴பி க³ந்துங் ஆஹ. அஜ்ஜதக்³கே³தி அஜ்ஜதங் ஆதி³ங் கத்வா, அஜ்ஜத³க்³கே³தி வா பாடோ², த³-காரோ பத³ஸந்தி⁴கரோ, அஜ்ஜ அக்³க³ங் கத்வாதி வுத்தங் ஹோதி. பாணேஹி உபேதங் பாணுபேதங், யாவ மே ஜீவிதங் பவத்ததி, தாவ உபேதங், அனஞ்ஞஸத்து²கங் தீஹி ஸரணக³மனேஹி ஸரணங் க³தங் மங் ப⁴வங் கோ³தமோ தா⁴ரேது ஜானாதூதி வுத்தங் ஹோதி. எத்தாவதா அனேன ஸுதானுரூபா படிபத்தி த³ஸ்ஸிதா ஹோதி. நிக்குஜ்ஜிதாதீ³ஹி வா ஸத்து²ஸம்பத்திங் த³ஸ்ஸெத்வா இமினா ‘‘ஏஸாஹ’’ந்திஆதி³னா ஸிஸ்ஸஸம்பத்தி த³ஸ்ஸிதா. தேன வா பஞ்ஞாபடிலாப⁴ங் த³ஸ்ஸெத்வா இமினா ஸத்³தா⁴படிலாபோ⁴ த³ஸ்ஸிதோ. இதா³னி ஏவங் படிலத்³த⁴ஸத்³தே⁴ன பஞ்ஞவதா யங் கத்தப்³ப³ங், தங் கத்துகாமோ ப⁴க³வந்தங் யாசதி ‘‘லபெ⁴ய்யாஹ’’ந்தி. தத்த² ப⁴க³வதோ இத்³தி⁴யாதீ³ஹி அபி⁴ப்பஸாதி³தசித்தோ ‘‘ப⁴க³வாபி சக்கவத்திரஜ்ஜங் பஹாய பப்³ப³ஜிதோ, கிமங்க³ங் பனாஹ’’ந்தி ஸத்³தா⁴ய பப்³ப³ஜ்ஜங் யாசதி, தத்த² பரிபூரகாரிதங் பத்தெ²ந்தோ பஞ்ஞாய உபஸம்பத³ங். ஸேஸங் பாகடமேவ.

    Esāhantiādīsu eso ahanti esāhaṃ. Saraṇaṃ gacchāmīti pādesu nipatitvā paṇipātena saraṇagamanena gatopi idāni vācāya samādiyanto āha. Atha vā paṇipātena buddhaṃyeva saraṇaṃ gatoti idāni taṃ ādiṃ katvā sese dhammasaṅghepi gantuṃ āha. Ajjataggeti ajjataṃ ādiṃ katvā, ajjadaggeti vā pāṭho, da-kāro padasandhikaro, ajja aggaṃ katvāti vuttaṃ hoti. Pāṇehi upetaṃ pāṇupetaṃ, yāva me jīvitaṃ pavattati, tāva upetaṃ, anaññasatthukaṃ tīhi saraṇagamanehi saraṇaṃ gataṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu jānātūti vuttaṃ hoti. Ettāvatā anena sutānurūpā paṭipatti dassitā hoti. Nikkujjitādīhi vā satthusampattiṃ dassetvā iminā ‘‘esāha’’ntiādinā sissasampatti dassitā. Tena vā paññāpaṭilābhaṃ dassetvā iminā saddhāpaṭilābho dassito. Idāni evaṃ paṭiladdhasaddhena paññavatā yaṃ kattabbaṃ, taṃ kattukāmo bhagavantaṃ yācati ‘‘labheyyāha’’nti. Tattha bhagavato iddhiyādīhi abhippasāditacitto ‘‘bhagavāpi cakkavattirajjaṃ pahāya pabbajito, kimaṅgaṃ panāha’’nti saddhāya pabbajjaṃ yācati, tattha paripūrakāritaṃ patthento paññāya upasampadaṃ. Sesaṃ pākaṭameva.

    ஏகோ வூபகட்டோ²திஆதீ³ஸு பன ஏகோ காயவிவேகேன, வூபகட்டோ² சித்தவிவேகேன, அப்பமத்தோ கம்மட்டா²னே ஸதிஅவிஜஹனேன, ஆதாபீ காயிகசேதஸிகவீரியஸங்கா²தேன ஆதாபேன, பஹிதத்தோ காயே ச ஜீவிதே ச அனபெக்க²தாய விஹரந்தோ அஞ்ஞதரஇரியாபத²விஹாரேன. ந சிரஸ்ஸேவாதி பப்³ப³ஜ்ஜங் உபாதா³ய வுச்சதி. குலபுத்தாதி து³விதா⁴ குலபுத்தா, ஜாதிகுலபுத்தா, ஆசாரகுலபுத்தா ச. அயங் பன உப⁴யதா²பி குலபுத்தோ. அகா³ரஸ்மாதி க⁴ரா. அகா³ரானங் ஹிதங் அகா³ரியங் கஸிகோ³ரக்கா²தி³குடும்ப³போஸனகம்மங் வுச்சதி. நத்தி² எத்த² அகா³ரியந்தி அனகா³ரியங், பப்³ப³ஜ்ஜாயேதங் அதி⁴வசனங் பப்³ப³ஜந்தீதி உபக³ச்ச²ந்தி உபஸங்கமந்தி. தத³னுத்தரந்தி தங் அனுத்தரங். ப்³ரஹ்மசரியபரியோஸானந்தி மக்³க³ப்³ரஹ்மசரியஸ்ஸ பரியோஸானங், அரஹத்தப²லந்தி வுத்தங் ஹோதி. தஸ்ஸ ஹி அத்தா²ய குலபுத்தா பப்³ப³ஜந்தி. தி³ட்டே²வ த⁴ம்மேதி தஸ்மிங்யேவ அத்தபா⁴வே. ஸயங் அபி⁴ஞ்ஞா ஸச்சி²கத்வாதி அத்தனாயேவ பஞ்ஞாய பச்சக்க²ங் கத்வா, அபரப்பச்சயங் ஞத்வாதி அத்தோ². உபஸம்பஜ்ஜ விஹாஸீதி பாபுணித்வா ஸம்பாதெ³த்வா வா விஹாஸி. ஏவங் விஹரந்தோ ச கீ²ணா ஜாதி…பே॰… அப்³ப⁴ஞ்ஞாஸி. ஏதேனஸ்ஸ பச்சவெக்க²ணபூ⁴மிங் த³ஸ்ஸேதி.

    Eko vūpakaṭṭhotiādīsu pana eko kāyavivekena, vūpakaṭṭho cittavivekena, appamatto kammaṭṭhāne satiavijahanena, ātāpī kāyikacetasikavīriyasaṅkhātena ātāpena, pahitatto kāye ca jīvite ca anapekkhatāya viharanto aññatarairiyāpathavihārena. Na cirassevāti pabbajjaṃ upādāya vuccati. Kulaputtāti duvidhā kulaputtā, jātikulaputtā, ācārakulaputtā ca. Ayaṃ pana ubhayathāpi kulaputto. Agārasmāti gharā. Agārānaṃ hitaṃ agāriyaṃ kasigorakkhādikuṭumbaposanakammaṃ vuccati. Natthi ettha agāriyanti anagāriyaṃ, pabbajjāyetaṃ adhivacanaṃ pabbajantīti upagacchanti upasaṅkamanti. Tadanuttaranti taṃ anuttaraṃ. Brahmacariyapariyosānanti maggabrahmacariyassa pariyosānaṃ, arahattaphalanti vuttaṃ hoti. Tassa hi atthāya kulaputtā pabbajanti. Diṭṭheva dhammeti tasmiṃyeva attabhāve. Sayaṃ abhiññā sacchikatvāti attanāyeva paññāya paccakkhaṃ katvā, aparappaccayaṃ ñatvāti attho. Upasampajja vihāsīti pāpuṇitvā sampādetvā vā vihāsi. Evaṃ viharanto ca khīṇā jāti…pe… abbhaññāsi. Etenassa paccavekkhaṇabhūmiṃ dasseti.

    கதமா பனஸ்ஸ ஜாதி கீ²ணா, கத²ஞ்ச நங் அப்³ப⁴ஞ்ஞாஸீதி? வுச்சதே – ந தாவஸ்ஸ அதீதா ஜாதி கீ²ணா புப்³பே³வ கீ²ணத்தா, ந அனாக³தா அனாக³தே வாயாமாபா⁴வதோ, ந பச்சுப்பன்னா விஜ்ஜமானத்தா. யா பன மக்³க³ஸ்ஸ அபா⁴விதத்தா உப்பஜ்ஜெய்ய ஏகசதுபஞ்சவோகாரப⁴வேஸு ஏகசதுபஞ்சக்க²ந்த⁴ப்பபே⁴தா³ ஜாதி, ஸா மக்³க³ஸ்ஸ பா⁴விதத்தா அனுப்பாத³த⁴ம்மதங் ஆபஜ்ஜனேன கீ²ணா. தங் ஸோ மக்³க³பா⁴வனாய பஹீனகிலேஸே பச்சவெக்கி²த்வா கிலேஸாபா⁴வே விஜ்ஜமானம்பி கம்மங் ஆயதிங் அபடிஸந்தி⁴கங் ஹோதீதி ஜானந்தோ ஜானாதி.

    Katamā panassa jāti khīṇā, kathañca naṃ abbhaññāsīti? Vuccate – na tāvassa atītā jāti khīṇā pubbeva khīṇattā, na anāgatā anāgate vāyāmābhāvato, na paccuppannā vijjamānattā. Yā pana maggassa abhāvitattā uppajjeyya ekacatupañcavokārabhavesu ekacatupañcakkhandhappabhedā jāti, sā maggassa bhāvitattā anuppādadhammataṃ āpajjanena khīṇā. Taṃ so maggabhāvanāya pahīnakilese paccavekkhitvā kilesābhāve vijjamānampi kammaṃ āyatiṃ apaṭisandhikaṃ hotīti jānanto jānāti.

    வுஸிதந்தி வுத்த²ங் பரிவுத்த²ங், கதங் சரிதங் நிட்டா²பிதந்தி அத்தோ². ப்³ரஹ்மசரியந்தி மக்³க³ப்³ரஹ்மசரியங். கதங் கரணீயந்தி சதூஸு ஸச்சேஸு சதூஹி மக்³கே³ஹி பரிஞ்ஞாபஹானஸச்சி²கிரியபா⁴வனாவஸேன ஸோளஸவித⁴ம்பி கிச்சங் நிட்டா²பிதந்தி அத்தோ². நாபரங் இத்த²த்தாயாதி இதா³னி புன இத்த²பா⁴வாய ஏவங் ஸோளஸகிச்சபா⁴வாய கிலேஸக்க²யாய வா மக்³க³பா⁴வனா நத்தீ²தி. அத² வா இத்த²த்தாயாதி இத்த²பா⁴வதோ, இமஸ்மா ஏவங்பகாரா இதா³னி வத்தமானக்க²ந்த⁴ஸந்தானா அபரங் க²ந்த⁴ஸந்தானங் நத்தி². இமே பன பஞ்சக்க²ந்தா⁴ பரிஞ்ஞாதா திட்ட²ந்தி சி²ன்னமூலகோ ருக்கோ² வியாதி அப்³ப⁴ஞ்ஞாஸி. அஞ்ஞதரோதி ஏகோ. அரஹதந்தி அரஹந்தானங். மஹாஸாவகானங் அப்³ப⁴ந்தரோ ஆயஸ்மா பா⁴ரத்³வாஜோ அஹோஸீதி அயங் கிரெத்த² அதி⁴ப்பாயோதி.

    Vusitanti vutthaṃ parivutthaṃ, kataṃ caritaṃ niṭṭhāpitanti attho. Brahmacariyanti maggabrahmacariyaṃ. Kataṃ karaṇīyanti catūsu saccesu catūhi maggehi pariññāpahānasacchikiriyabhāvanāvasena soḷasavidhampi kiccaṃ niṭṭhāpitanti attho. Nāparaṃ itthattāyāti idāni puna itthabhāvāya evaṃ soḷasakiccabhāvāya kilesakkhayāya vā maggabhāvanā natthīti. Atha vā itthattāyāti itthabhāvato, imasmā evaṃpakārā idāni vattamānakkhandhasantānā aparaṃ khandhasantānaṃ natthi. Ime pana pañcakkhandhā pariññātā tiṭṭhanti chinnamūlako rukkho viyāti abbhaññāsi. Aññataroti eko. Arahatanti arahantānaṃ. Mahāsāvakānaṃ abbhantaro āyasmā bhāradvājo ahosīti ayaṃ kirettha adhippāyoti.

    பரமத்த²ஜோதிகாய கு²த்³த³க-அட்ட²கதா²ய

    Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya

    ஸுத்தனிபாத-அட்ட²கதா²ய கஸிபா⁴ரத்³வாஜஸுத்தவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Suttanipāta-aṭṭhakathāya kasibhāradvājasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / ஸுத்தனிபாதபாளி • Suttanipātapāḷi / 4. கஸிபா⁴ரத்³வாஜஸுத்தங் • 4. Kasibhāradvājasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact