| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
5. කසිණසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Kasiṇasuttavaṇṇanā
25. පඤ්‌චමෙ සකලට්‌ඨෙන කසිණානි, තදාරම්‌මණානං ධම්‌මානං ඛෙත්‌තට්‌ඨෙන අධිට්‌ඨානට්‌ඨෙන වා ආයතනානීති කසිණායතනානි. උද්‌ධන්‌ති උපරි ගගණතලාභිමුඛං. අධොති හෙට්‌ඨා භූමිතලාභිමුඛං. තිරියන්‌ති ඛෙත්‌තමණ්‌ඩලං විය සමන්‌තා පරිච්‌ඡින්‌දිත්‌වා. එකච්‌චො හි උද්‌ධමෙව කසිණං වඩ්‌ඪෙති, එකච්‌චො අධො, එකච්‌චො සමන්‌තතො. තෙන තෙන වා කාරණෙන එවං පසාරෙති ආලොකමිව රූපදස්‌සනකාමො. තෙන වුත්‌තං – ‘‘පථවීකසිණමෙකො සඤ්‌ජානාති උද්‌ධං අධො තිරිය’’න්‌ති. අද්‌වයන්‌ති ඉදං පන එකස්‌ස අඤ්‌ඤභාවානුපගමනත්‌ථං වුත්‌තං. යථා හි උදකං පවිට්‌ඨස්‌ස සබ්‌බදිසාසු උදකමෙව හොති න අඤ්‌ඤං, එවමෙව පථවීකසිණං පථවීකසිණමෙව හොති. නත්‌ථි තස්‌ස අඤ්‌ඤකසිණසම්‌භෙදොති. එසෙව නයො සබ්‌බත්‌ථ. අප්‌පමාණන්‌ති ඉදං තස්‌ස තස්‌ස ඵරණඅප්‌පමාණවසෙන වුත්‌තං. තඤ්‌හි චෙතසා ඵරන්‌තො සකලමෙව ඵරති, ‘‘අයමස්‌ස ආදි, ඉදං මජ්‌ඣ’’න්‌ති පමාණං න ගණ්‌හාති. විඤ්‌ඤාණකසිණන්‌ති චෙත්‌ථ කසිණුග්‌ඝාටිමාකාසෙ පවත්‌තවිඤ්‌ඤාණං. තත්‌ථ කසිණවසෙන කසිණුග්‌ඝාටිමාකාසෙ, කසිණුග්‌ඝාටිමාකාසවසෙන තත්‌ථ පවත්‌තවිඤ්‌ඤාණෙ උද්‌ධංඅධොතිරියතා වෙදිතබ්‌බා. අයමෙත්‌ථ සඞ්‌ඛෙපො, කම්‌මට්‌ඨානභාවනානයෙන පනෙතානි පථවීකසිණාදීනි විත්‌ථාරතො විසුද්‌ධිමග්‌ගෙ (විසුද්‌ධි. 1.51 ආදයො) වුත්‌තානෙව.
25. Pañcame sakalaṭṭhena kasiṇāni, tadārammaṇānaṃ dhammānaṃ khettaṭṭhena adhiṭṭhānaṭṭhena vā āyatanānīti kasiṇāyatanāni. Uddhanti upari gagaṇatalābhimukhaṃ. Adhoti heṭṭhā bhūmitalābhimukhaṃ. Tiriyanti khettamaṇḍalaṃ viya samantā paricchinditvā. Ekacco hi uddhameva kasiṇaṃ vaḍḍheti, ekacco adho, ekacco samantato. Tena tena vā kāraṇena evaṃ pasāreti ālokamiva rūpadassanakāmo. Tena vuttaṃ – ‘‘pathavīkasiṇameko sañjānāti uddhaṃ adho tiriya’’nti. Advayanti idaṃ pana ekassa aññabhāvānupagamanatthaṃ vuttaṃ. Yathā hi udakaṃ paviṭṭhassa sabbadisāsu udakameva hoti na aññaṃ, evameva pathavīkasiṇaṃ pathavīkasiṇameva hoti. Natthi tassa aññakasiṇasambhedoti. Eseva nayo sabbattha. Appamāṇanti idaṃ tassa tassa pharaṇaappamāṇavasena vuttaṃ. Tañhi cetasā pharanto sakalameva pharati, ‘‘ayamassa ādi, idaṃ majjha’’nti pamāṇaṃ na gaṇhāti. Viññāṇakasiṇanti cettha kasiṇugghāṭimākāse pavattaviññāṇaṃ. Tattha kasiṇavasena kasiṇugghāṭimākāse, kasiṇugghāṭimākāsavasena tattha pavattaviññāṇe uddhaṃadhotiriyatā veditabbā. Ayamettha saṅkhepo, kammaṭṭhānabhāvanānayena panetāni pathavīkasiṇādīni vitthārato visuddhimagge (visuddhi. 1.51 ādayo) vuttāneva.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 5. කසිණසුත්‌තං • 5. Kasiṇasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 5. කසිණසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Kasiṇasuttavaṇṇanā
