| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
5. කසිණසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Kasiṇasuttavaṇṇanā
25. පඤ්‌චමෙ සකලට්‌ඨෙනාති නිස්‌සෙසට්‌ඨෙන. අනවසෙසඵරණවසෙන චෙත්‌ථ සකලට්‌ඨො වෙදිතබ්‌බො, අසුභනිමිත්‌තාදීසු විය එකදෙසෙ අට්‌ඨත්‌වා අනවසෙසතො ගහෙතබ්‌බට්‌ඨෙනාති අත්‌ථො. තදාරම්‌මණානං ධම්‌මානන්‌ති තං කසිණං ආරබ්‌භ පවත්‌තනකධම්‌මානං. ඛෙත්‌තට්‌ඨෙනාති උප්‌පත්‌තිට්‌ඨානට්‌ඨෙන. අධිට්‌ඨානට්‌ඨෙනාති පවත්‌තිට්‌ඨානභාවෙන. යථා ඛෙත්‌තං සස්‌සානං උප්‌පත්‌තිට්‌ඨානං වඩ්‌ඪනට්‌ඨානඤ්‌ච, එවමෙව තං ත ඣානං සම්‌පයුත්‌තධම්‌මානන්‌ති. යොගිනො වා සුඛවිසෙසානං කාරණභාවෙන. පරිච්‌ඡින්‌දිත්‌වාති ඉදං ‘‘උද්‌ධං අධො තිරිය’’න්‌ති එත්‌ථාපි යොජෙතබ්‌බං. පරිච්‌ඡින්‌දිත්‌වා එව හි සබ්‌බත්‌ථ කසිණං වඩ්‌ඪෙතබ්‌බං. තෙන තෙන වා කාරණෙනාති තෙන තෙන උපරිආදීසු කසිණවඩ්‌ඪනකාරණෙන. යථා කින්‌ති ආහ ‘‘ආලොකමිව රූපදස්‌සනකාමො’’ති. යථා දිබ්‌බචක්‌ඛුනා උද්‌ධං චෙ රූපං දට්‌ඨුකාමො, උද්‌ධං ආලොකං පසාරෙති. අධො චෙ, අධො. සමන්‌තතො චෙ රූපං දට්‌ඨුකාමො, සමන්‌තතො ආලොකං පසාරෙති, එවං සබ්‌බකසිණන්‌ති අත්‌ථො. එකස්‌සාති පථවීකසිණාදීසු එකෙකස්‌ස. අඤ්‌ඤභාවානුපගමනත්‌ථන්‌ති අඤ්‌ඤකසිණභාවානුපගමනදීපනත්‌ථං, අඤ්‌ඤස්‌ස වා කසිණභාවානුපගමනදීපනත්‌ථං. න හි අඤ්‌ඤෙන පසාරිතකසිණං තතො අඤ්‌ඤෙන පසාරිතකසිණභාවං උපගච්‌ඡති, එවම්‌පි නෙසං අඤ්‌ඤකසිණසම්‌භෙදාභාවො වෙදිතබ්‌බො. න අඤ්‌ඤං පථවීආදි. න හි උදකෙන ඨිතට්‌ඨානෙ සසම්‌භාරපථවී අත්‌ථි. අඤ්‌ඤකසිණසම්‌භෙදොති ආපොකසිණාදිනා සඞ්‌කරො. සබ්‌බත්‌ථාති සබ්‌බෙසු සෙසකසිණෙසු.
25. Pañcame sakalaṭṭhenāti nissesaṭṭhena. Anavasesapharaṇavasena cettha sakalaṭṭho veditabbo, asubhanimittādīsu viya ekadese aṭṭhatvā anavasesato gahetabbaṭṭhenāti attho. Tadārammaṇānaṃ dhammānanti taṃ kasiṇaṃ ārabbha pavattanakadhammānaṃ. Khettaṭṭhenāti uppattiṭṭhānaṭṭhena. Adhiṭṭhānaṭṭhenāti pavattiṭṭhānabhāvena. Yathā khettaṃ sassānaṃ uppattiṭṭhānaṃ vaḍḍhanaṭṭhānañca, evameva taṃ ta jhānaṃ sampayuttadhammānanti. Yogino vā sukhavisesānaṃ kāraṇabhāvena. Paricchinditvāti idaṃ ‘‘uddhaṃ adho tiriya’’nti etthāpi yojetabbaṃ. Paricchinditvā eva hi sabbattha kasiṇaṃ vaḍḍhetabbaṃ. Tena tena vā kāraṇenāti tena tena upariādīsu kasiṇavaḍḍhanakāraṇena. Yathā kinti āha ‘‘ālokamiva rūpadassanakāmo’’ti. Yathā dibbacakkhunā uddhaṃ ce rūpaṃ daṭṭhukāmo, uddhaṃ ālokaṃ pasāreti. Adho ce, adho. Samantato ce rūpaṃ daṭṭhukāmo, samantato ālokaṃ pasāreti, evaṃ sabbakasiṇanti attho. Ekassāti pathavīkasiṇādīsu ekekassa. Aññabhāvānupagamanatthanti aññakasiṇabhāvānupagamanadīpanatthaṃ, aññassa vā kasiṇabhāvānupagamanadīpanatthaṃ. Na hi aññena pasāritakasiṇaṃ tato aññena pasāritakasiṇabhāvaṃ upagacchati, evampi nesaṃ aññakasiṇasambhedābhāvo veditabbo. Na aññaṃ pathavīādi. Na hi udakena ṭhitaṭṭhāne sasambhārapathavī atthi. Aññakasiṇasambhedoti āpokasiṇādinā saṅkaro. Sabbatthāti sabbesu sesakasiṇesu.
එකදෙසෙ අට්‌ඨත්‌වා අනවසෙසඵරණං පමාණස්‌ස අග්‌ගහණතො අප්‌පමාණං. තෙනෙව හි නෙසං කසිණසමඤ්‌ඤා. තථා චාහ ‘‘තඤ්‌හී’’තිආදි. තත්‌ථ චෙතසා ඵරන්‌තොති භාවනාචිත්‌තෙන ආරම්‌මණං කරොන්‌තො. භාවනාචිත්‌තඤ්‌හි කසිණං පරිත්‌තං වා විපුලං වා සකලමෙව මනසි කරොති, න එකදෙසං. කසිණුග්‌ඝාටිමාකාසෙ පවත්‌තවිඤ්‌ඤාණං ඵරණඅප්‌පමාණවසෙන විඤ්‌ඤාණකසිණන්‌ති වුත්‌තං. තථා හි තං විඤ්‌ඤාණන්‌ති වුච්‌චති. කසිණවසෙනාති උග්‌ඝාටිතකසිණවසෙන කසිණුග්‌ඝාටිමාකාසෙ උද්‌ධංඅධොතිරියතා වෙදිතබ්‌බා. යත්‌තකඤ්‌හි ඨානං කසිණං පසාරිතං, තත්‌තකං ආකාසභාවනාවසෙන ආකාසං හොතීති. එවං යත්‌තකං ඨානං ආකාසං හුත්‌වා උපට්‌ඨිතං, තත්‌තකං සකලමෙව ඵරිත්‌වා විඤ්‌ඤාණස්‌ස පවත්‌තනතො ආගමනවසෙන විඤ්‌ඤාණකසිණෙපි උද්‌ධංඅධොතිරියතා වුත්‌තාති ආහ ‘‘කසිණුග්‌ඝාටිමාකාසවසෙන තත්‌ථ පවත්‌තවිඤ්‌ඤාණෙ උද්‌ධංඅධොතිරියතා වෙදිතබ්‌බා’’ති.
Ekadese aṭṭhatvā anavasesapharaṇaṃ pamāṇassa aggahaṇato appamāṇaṃ. Teneva hi nesaṃ kasiṇasamaññā. Tathā cāha ‘‘tañhī’’tiādi. Tattha cetasā pharantoti bhāvanācittena ārammaṇaṃ karonto. Bhāvanācittañhi kasiṇaṃ parittaṃ vā vipulaṃ vā sakalameva manasi karoti, na ekadesaṃ. Kasiṇugghāṭimākāse pavattaviññāṇaṃ pharaṇaappamāṇavasena viññāṇakasiṇanti vuttaṃ. Tathā hi taṃ viññāṇanti vuccati. Kasiṇavasenāti ugghāṭitakasiṇavasena kasiṇugghāṭimākāse uddhaṃadhotiriyatā veditabbā. Yattakañhi ṭhānaṃ kasiṇaṃ pasāritaṃ, tattakaṃ ākāsabhāvanāvasena ākāsaṃ hotīti. Evaṃ yattakaṃ ṭhānaṃ ākāsaṃ hutvā upaṭṭhitaṃ, tattakaṃ sakalameva pharitvā viññāṇassa pavattanato āgamanavasena viññāṇakasiṇepi uddhaṃadhotiriyatā vuttāti āha ‘‘kasiṇugghāṭimākāsavasena tattha pavattaviññāṇe uddhaṃadhotiriyatā veditabbā’’ti.
කසිණසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Kasiṇasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 5. කසිණසුත්‌තං • 5. Kasiṇasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 5. කසිණසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Kasiṇasuttavaṇṇanā
