| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
੫. ਕਸਿਣਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
5. Kasiṇasuttavaṇṇanā
੨੫. ਪਞ੍ਚਮੇ ਸਕਲਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਨਿਸ੍ਸੇਸਟ੍ਠੇਨ। ਅਨવਸੇਸਫਰਣવਸੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਸਕਲਟ੍ਠੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਸੁ વਿਯ ਏਕਦੇਸੇ ਅਟ੍ਠਤ੍વਾ ਅਨવਸੇਸਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਤਂ ਕਸਿਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪવਤ੍ਤਨਕਧਮ੍ਮਾਨਂ। ਖੇਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ। ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪવਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਭਾવੇਨ। ਯਥਾ ਖੇਤ੍ਤਂ ਸਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ વਡ੍ਢਨਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ, ਏવਮੇવ ਤਂ ਤ ਝਾਨਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ। ਯੋਗਿਨੋ વਾ ਸੁਖવਿਸੇਸਾਨਂ ਕਾਰਣਭਾવੇਨ। ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਏવ ਹਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕਸਿਣਂ વਡ੍ਢੇਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨ ਤੇਨ વਾ ਕਾਰਣੇਨਾਤਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਉਪਰਿਆਦੀਸੁ ਕਸਿਣવਡ੍ਢਨਕਾਰਣੇਨ। ਯਥਾ ਕਿਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਆਲੋਕਮਿવ ਰੂਪਦਸ੍ਸਨਕਾਮੋ’’ਤਿ। ਯਥਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਉਦ੍ਧਂ ਚੇ ਰੂਪਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ, ਉਦ੍ਧਂ ਆਲੋਕਂ ਪਸਾਰੇਤਿ। ਅਧੋ ਚੇ, ਅਧੋ। ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਚੇ ਰੂਪਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ, ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਆਲੋਕਂ ਪਸਾਰੇਤਿ, ਏવਂ ਸਬ੍ਬਕਸਿਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਕਸ੍ਸਾਤਿ ਪਥવੀਕਸਿਣਾਦੀਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਸ। ਅਞ੍ਞਭਾવਾਨੁਪਗਮਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਕਸਿਣਭਾવਾਨੁਪਗਮਨਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ વਾ ਕਸਿਣਭਾવਾਨੁਪਗਮਨਦੀਪਨਤ੍ਥਂ। ਨ ਹਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਸਾਰਿਤਕਸਿਣਂ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਸਾਰਿਤਕਸਿਣਭਾવਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਏવਮ੍ਪਿ ਨੇਸਂ ਅਞ੍ਞਕਸਿਣਸਮ੍ਭੇਦਾਭਾવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਪਥવੀਆਦਿ। ਨ ਹਿ ਉਦਕੇਨ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸਸਮ੍ਭਾਰਪਥવੀ ਅਤ੍ਥਿ। ਅਞ੍ਞਕਸਿਣਸਮ੍ਭੇਦੋਤਿ ਆਪੋਕਸਿਣਾਦਿਨਾ ਸਙ੍ਕਰੋ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਸੇਸਕਸਿਣੇਸੁ।
25. Pañcame sakalaṭṭhenāti nissesaṭṭhena. Anavasesapharaṇavasena cettha sakalaṭṭho veditabbo, asubhanimittādīsu viya ekadese aṭṭhatvā anavasesato gahetabbaṭṭhenāti attho. Tadārammaṇānaṃ dhammānanti taṃ kasiṇaṃ ārabbha pavattanakadhammānaṃ. Khettaṭṭhenāti uppattiṭṭhānaṭṭhena. Adhiṭṭhānaṭṭhenāti pavattiṭṭhānabhāvena. Yathā khettaṃ sassānaṃ uppattiṭṭhānaṃ vaḍḍhanaṭṭhānañca, evameva taṃ ta jhānaṃ sampayuttadhammānanti. Yogino vā sukhavisesānaṃ kāraṇabhāvena. Paricchinditvāti idaṃ ‘‘uddhaṃ adho tiriya’’nti etthāpi yojetabbaṃ. Paricchinditvā eva hi sabbattha kasiṇaṃ vaḍḍhetabbaṃ. Tena tena vā kāraṇenāti tena tena upariādīsu kasiṇavaḍḍhanakāraṇena. Yathā kinti āha ‘‘ālokamiva rūpadassanakāmo’’ti. Yathā dibbacakkhunā uddhaṃ ce rūpaṃ daṭṭhukāmo, uddhaṃ ālokaṃ pasāreti. Adho ce, adho. Samantato ce rūpaṃ daṭṭhukāmo, samantato ālokaṃ pasāreti, evaṃ sabbakasiṇanti attho. Ekassāti pathavīkasiṇādīsu ekekassa. Aññabhāvānupagamanatthanti aññakasiṇabhāvānupagamanadīpanatthaṃ, aññassa vā kasiṇabhāvānupagamanadīpanatthaṃ. Na hi aññena pasāritakasiṇaṃ tato aññena pasāritakasiṇabhāvaṃ upagacchati, evampi nesaṃ aññakasiṇasambhedābhāvo veditabbo. Na aññaṃ pathavīādi. Na hi udakena ṭhitaṭṭhāne sasambhārapathavī atthi. Aññakasiṇasambhedoti āpokasiṇādinā saṅkaro. Sabbatthāti sabbesu sesakasiṇesu.
ਏਕਦੇਸੇ ਅਟ੍ਠਤ੍વਾ ਅਨવਸੇਸਫਰਣਂ ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਹਣਤੋ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ। ਤੇਨੇવ ਹਿ ਨੇਸਂ ਕਸਿਣਸਮਞ੍ਞਾ। ਤਥਾ ਚਾਹ ‘‘ਤਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਚੇਤਸਾ ਫਰਨ੍ਤੋਤਿ ਭਾવਨਾਚਿਤ੍ਤੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ। ਭਾવਨਾਚਿਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਕਸਿਣਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ વਾ વਿਪੁਲਂ વਾ ਸਕਲਮੇવ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਏਕਦੇਸਂ। ਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਮਾਕਾਸੇ ਪવਤ੍ਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਫਰਣਅਪ੍ਪਮਾਣવਸੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਕਸਿਣਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਥਾ ਹਿ ਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਕਸਿਣવਸੇਨਾਤਿ ਉਗ੍ਘਾਟਿਤਕਸਿਣવਸੇਨ ਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਮਾਕਾਸੇ ਉਦ੍ਧਂਅਧੋਤਿਰਿਯਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਯਤ੍ਤਕਞ੍ਹਿ ਠਾਨਂ ਕਸਿਣਂ ਪਸਾਰਿਤਂ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਆਕਾਸਭਾવਨਾવਸੇਨ ਆਕਾਸਂ ਹੋਤੀਤਿ। ਏવਂ ਯਤ੍ਤਕਂ ਠਾਨਂ ਆਕਾਸਂ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤਂ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਸਕਲਮੇવ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ ਆਗਮਨવਸੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਕਸਿਣੇਪਿ ਉਦ੍ਧਂਅਧੋਤਿਰਿਯਤਾ વੁਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਮਾਕਾਸવਸੇਨ ਤਤ੍ਥ ਪવਤ੍ਤવਿਞ੍ਞਾਣੇ ਉਦ੍ਧਂਅਧੋਤਿਰਿਯਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ।
Ekadese aṭṭhatvā anavasesapharaṇaṃ pamāṇassa aggahaṇato appamāṇaṃ. Teneva hi nesaṃ kasiṇasamaññā. Tathā cāha ‘‘tañhī’’tiādi. Tattha cetasā pharantoti bhāvanācittena ārammaṇaṃ karonto. Bhāvanācittañhi kasiṇaṃ parittaṃ vā vipulaṃ vā sakalameva manasi karoti, na ekadesaṃ. Kasiṇugghāṭimākāse pavattaviññāṇaṃ pharaṇaappamāṇavasena viññāṇakasiṇanti vuttaṃ. Tathā hi taṃ viññāṇanti vuccati. Kasiṇavasenāti ugghāṭitakasiṇavasena kasiṇugghāṭimākāse uddhaṃadhotiriyatā veditabbā. Yattakañhi ṭhānaṃ kasiṇaṃ pasāritaṃ, tattakaṃ ākāsabhāvanāvasena ākāsaṃ hotīti. Evaṃ yattakaṃ ṭhānaṃ ākāsaṃ hutvā upaṭṭhitaṃ, tattakaṃ sakalameva pharitvā viññāṇassa pavattanato āgamanavasena viññāṇakasiṇepi uddhaṃadhotiriyatā vuttāti āha ‘‘kasiṇugghāṭimākāsavasena tattha pavattaviññāṇe uddhaṃadhotiriyatā veditabbā’’ti.
ਕਸਿਣਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Kasiṇasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੫. ਕਸਿਣਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Kasiṇasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੫. ਕਸਿਣਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Kasiṇasuttavaṇṇanā
