| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๙. กสฺสกสุตฺตวณฺณนา
9. Kassakasuttavaṇṇanā
๑๕๕. นวเม นิพฺพานปฎิสํยุตฺตายาติ นิพฺพานํ อปทิสิตฺวา ปวตฺตายฯ หฎหฎเกโสติ ปุริมเกเส ปจฺฉโต, ปจฺฉิมเกเส ปุรโต วามปสฺสเกเส ทกฺขิณโต, ทกฺขิณปสฺสเกเส วามโต ผริตฺวา ผริตฺวา วิปฺปกิณฺณเกโสฯ มม จกฺขุสมฺผสฺสวิญฺญาณายตนนฺติ จกฺขุวิญฺญาเณน สมฺปยุโตฺต จกฺขุสมฺผโสฺสปิ วิญฺญาณายตนมฺปิ มเมวาติฯ เอตฺถ จ จกฺขุสมฺผเสฺสน วิญฺญาณสมฺปยุตฺตกา ธมฺมา คหิตา, วิญฺญาณายตเนน สพฺพานิปิ จกฺขุทฺวาเร อุปฺปนฺนานิ อาวชฺชนาทิวิญฺญาณานิฯ โสตทฺวาราทีสุปิ เอเสว นโยฯ มโนทฺวาเร ปน มโนติ สาวชฺชนกํ ภวงฺคจิตฺตํฯ ธมฺมาติ อารมฺมณธมฺมาฯ มโนสมฺผโสฺสติ สาวชฺชเนน ภวเงฺคน สมฺปยุตฺตผโสฺสฯ วิญฺญาณายตนนฺติ ชวนจิตฺตํ ตทารมฺมณมฺปิ วฎฺฎติฯ
155. Navame nibbānapaṭisaṃyuttāyāti nibbānaṃ apadisitvā pavattāya. Haṭahaṭakesoti purimakese pacchato, pacchimakese purato vāmapassakese dakkhiṇato, dakkhiṇapassakese vāmato pharitvā pharitvā vippakiṇṇakeso. Mama cakkhusamphassaviññāṇāyatananti cakkhuviññāṇena sampayutto cakkhusamphassopi viññāṇāyatanampi mamevāti. Ettha ca cakkhusamphassena viññāṇasampayuttakā dhammā gahitā, viññāṇāyatanena sabbānipi cakkhudvāre uppannāni āvajjanādiviññāṇāni. Sotadvārādīsupi eseva nayo. Manodvāre pana manoti sāvajjanakaṃ bhavaṅgacittaṃ. Dhammāti ārammaṇadhammā. Manosamphassoti sāvajjanena bhavaṅgena sampayuttaphasso. Viññāṇāyatananti javanacittaṃ tadārammaṇampi vaṭṭati.
ตเวว ปาปิม, จกฺขูติ ยํ โลเก ติมิรกาจาทีหิ อุปทฺทุตํ อเนกโรคายตนํ อุปกฺกวิปกฺกํ อนฺตมโส กาณจกฺขุปิ, สพฺพํ ตํ ตเวว ภวตุฯ รูปาทีสุปิ เอเสว นโยฯ
Taveva pāpima, cakkhūti yaṃ loke timirakācādīhi upaddutaṃ anekarogāyatanaṃ upakkavipakkaṃ antamaso kāṇacakkhupi, sabbaṃ taṃ taveva bhavatu. Rūpādīsupi eseva nayo.
ยํ วทนฺตีติ ยํ ภณฺฑกํ ‘‘มม อิท’’นฺติ วทนฺติฯ เย วทนฺติ มมนฺติ จาติ เย จ ปุคฺคลา ‘‘มม’’นฺติ วทนฺติฯ เอตฺถ เจ เต มโน อตฺถีติ เอเตสุ จ ฐาเนสุ ยทิ จิตฺตํ อตฺถิฯ น เม สมณ โมกฺขสีติ สมณ มยฺหํ วิสยโต น มุจฺจิสฺสสิฯ ยํ วทนฺตีติ ยํ ภณฺฑกํ วทนฺติ, น ตํ มยฺหํฯ เย วทนฺตีติ เยปิ ปุคฺคลา เอวํ วทนฺติ, น เต อหํฯ น เม มคฺคมฺปิ ทกฺขสีติ ภวโยนิคติอาทีสุ มยฺหํ คตมคฺคมฺปิ น ปสฺสสิฯ นวมํฯ
Yaṃ vadantīti yaṃ bhaṇḍakaṃ ‘‘mama ida’’nti vadanti. Ye vadanti mamanti cāti ye ca puggalā ‘‘mama’’nti vadanti. Ettha ce te mano atthīti etesu ca ṭhānesu yadi cittaṃ atthi. Na me samaṇa mokkhasīti samaṇa mayhaṃ visayato na muccissasi. Yaṃ vadantīti yaṃ bhaṇḍakaṃ vadanti, na taṃ mayhaṃ. Ye vadantīti yepi puggalā evaṃ vadanti, na te ahaṃ. Na me maggampi dakkhasīti bhavayonigatiādīsu mayhaṃ gatamaggampi na passasi. Navamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๙. กสฺสกสุตฺตํ • 9. Kassakasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๙. กสฺสกสุตฺตวณฺณนา • 9. Kassakasuttavaṇṇanā
