| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
9. කස්‌සකසුත්‌තවණ්‌ණනා
9. Kassakasuttavaṇṇanā
155. නිබ්‌බානං අපදිසිත්‌වාති නිබ්‌බානං නිස්‌සාය නිබ්‌බානගුණෙ ආරබ්‌භාති අත්‌ථො. හටහටකෙසොති ඉතො චිතො ච විකිණ්‌ණත්‌තා ආකුලාකුලකෙසො. චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සවිඤ්‌ඤාණායතනන්‌ති එත්‌ථ යථා චක්‌ඛුග්‌ගහණෙන ඵස්‌සො විසෙසිතො, තෙන එව විඤ්‌ඤාණායතනං. තථා සති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණස්‌ස ච ගහණං ආපජ්‌ජෙය්‍යාති. නනු චෙත්‌ථ චක්‌ඛුග්‌ගහණෙන විසෙසිතත්‌තා චක්‌ඛුද්‌වාරිකානං සබ්‌බෙසං විඤ්‌ඤාණානං ගහණන්‌ති? සච්‌චමෙතං, තඤ්‌ච ඛො පඨමෙන චක්‌ඛුග්‌ගහණෙනාති නායං දොසො. භවඞ්‌ගචිත්‌තන්‌ති ආවජ්‌ජනාය අනන්‌තරපච්‌චයභූතමෙව අධිප්‌පෙතන්‌ති නියමෙත්‌වා දස්‌සෙතුං ‘‘සාවජ්‌ජනක’’න්‌ති වුත්‌තං, තස්‌මා තදාරම්‌මණම්‌පීති ජවනචිත්‌තෙන සහ තදාරම්‌මණචිත්‌තම්‌පි. ‘‘විඤ්‌ඤාණායතන’’න්‌ති ච වුත්‌තෙ නිම්‌මලමෙව.
155.Nibbānaṃ apadisitvāti nibbānaṃ nissāya nibbānaguṇe ārabbhāti attho. Haṭahaṭakesoti ito cito ca vikiṇṇattā ākulākulakeso. Cakkhusamphassaviññāṇāyatananti ettha yathā cakkhuggahaṇena phasso visesito, tena eva viññāṇāyatanaṃ. Tathā sati cakkhuviññāṇassa ca gahaṇaṃ āpajjeyyāti. Nanu cettha cakkhuggahaṇena visesitattā cakkhudvārikānaṃ sabbesaṃ viññāṇānaṃ gahaṇanti? Saccametaṃ, tañca kho paṭhamena cakkhuggahaṇenāti nāyaṃ doso. Bhavaṅgacittanti āvajjanāya anantarapaccayabhūtameva adhippetanti niyametvā dassetuṃ ‘‘sāvajjanaka’’nti vuttaṃ, tasmā tadārammaṇampīti javanacittena saha tadārammaṇacittampi. ‘‘Viññāṇāyatana’’nti ca vutte nimmalameva.
‘‘චක්‌ඛූ’’ති අවිසෙසතො වුත්‌තත්‌තා පන මාරස්‌ස අයම්‌පි අත්‌ථො ආපන්‌නොති දස්‌සෙතුං ‘‘යං ලොකෙ’’තිආදි වුත්‌තං. උපක්‌කවිපක්‌කන්‌ති චක්‌ඛුපාකරොගෙන උපරි හෙට්‌ඨා ච සබ්‌බසො පක්‌කං කුථිතං. එසෙව නයොති ඉමිනා යං ලොකෙ කුට්‌ඨකිලාසගණ්‌ඩකච්‌ඡුආදීහි උපද්‌දුතං වණපීළකාදිවසෙන පග්‌ඝරන්‌තං අසුචිං අන්‌තමසො පරමජෙගුච්‌ඡරූපම්‌පි, සබ්‌බං තං තවෙව හොතූති එවමාදිං අපදිසති.
‘‘Cakkhū’’ti avisesato vuttattā pana mārassa ayampi attho āpannoti dassetuṃ ‘‘yaṃ loke’’tiādi vuttaṃ. Upakkavipakkanti cakkhupākarogena upari heṭṭhā ca sabbaso pakkaṃ kuthitaṃ. Eseva nayoti iminā yaṃ loke kuṭṭhakilāsagaṇḍakacchuādīhi upaddutaṃ vaṇapīḷakādivasena paggharantaṃ asuciṃ antamaso paramajeguccharūpampi, sabbaṃ taṃ taveva hotūti evamādiṃ apadisati.
යං භණ්‌ඩකන්‌ති හිරඤ්‌ඤසුවණ්‌ණාදිඛෙත්‌තවත්‌ථාදිඋපකරණං ගහට්‌ඨා, පබ්‌බජිතා ච යං පත්‌තචීවරාදිං ‘‘මම ඉද’’න්‌ති අභිනිවිසන්‌තාව වදන්‌ති, එතෙසු පරිග්‌ගහත්‌ථෙසු ච තෙසං පරිග්‌ගාහකපුග්‌ගලෙසු ච තෙ චිත්‌තං යදි අත්‌ථි, තානි ආරබ්‌භ තව චිත්‌තං යදි භවති, එවං ත්‌වං තත්‌ථ බද්‌ධො එව හොසීති අත්‌ථො. තෙනාහ ‘‘න මෙ සමණ මොක්‌ඛසී’’ති.
Yaṃ bhaṇḍakanti hiraññasuvaṇṇādikhettavatthādiupakaraṇaṃ gahaṭṭhā, pabbajitā ca yaṃ pattacīvarādiṃ ‘‘mama ida’’nti abhinivisantāva vadanti, etesu pariggahatthesu ca tesaṃ pariggāhakapuggalesu ca te cittaṃ yadi atthi, tāni ārabbha tava cittaṃ yadi bhavati, evaṃ tvaṃ tattha baddho eva hosīti attho. Tenāha ‘‘na me samaṇa mokkhasī’’ti.
යං භණ්‌ඩකං වදන්‌තීති යථාවුත්‌තං උපකරණං ලොකෙ බහුජනා ‘‘මම ඉද’’න්‌ති වදන්‌ති. න තං මය්‌හන්‌ති තං මය්‌හං න හොති, න තත්‌ථ මම තණ්‌හාවසෙන මමන්‌ති නත්‌ථි. න තෙ අහන්‌ති යෙ පුග්‌ගලා එත්‌ථ බද්‌ධා, තෙපි අහං න හොමි, තත්‌ථ මෙ දිට්‌ඨිබද්‌ධො නත්‌ථි. න මෙ මග්‌ගම්‌පි දක්‌ඛසීති එවං සබ්‌බසො බද්‌ධාභාවෙන මුත්‌තස්‌ස මෙ ගතමග්‌ගම්‌පි මාර ත්‌වං න දක්‌ඛසි න පස්‌සිස්‌සසි, යෙ භවාදයො තුය්‌හං විසයා, තෙසු භවයොනිගතිආදීසු මය්‌හං ගතමග්‌ගං න පස්‌සිස්‌සසි භවනිස්‌සට්‌ඨත්‌තාති.
Yaṃ bhaṇḍakaṃ vadantīti yathāvuttaṃ upakaraṇaṃ loke bahujanā ‘‘mama ida’’nti vadanti. Na taṃ mayhanti taṃ mayhaṃ na hoti, na tattha mama taṇhāvasena mamanti natthi. Na te ahanti ye puggalā ettha baddhā, tepi ahaṃ na homi, tattha me diṭṭhibaddho natthi. Na me maggampi dakkhasīti evaṃ sabbaso baddhābhāvena muttassa me gatamaggampi māra tvaṃ na dakkhasi na passissasi, ye bhavādayo tuyhaṃ visayā, tesu bhavayonigatiādīsu mayhaṃ gatamaggaṃ na passissasi bhavanissaṭṭhattāti.
කස්‌සකසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Kassakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 9. කස්‌සකසුත්‌තං • 9. Kassakasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 9. කස්‌සකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Kassakasuttavaṇṇanā
