Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / พุทฺธวํสปาฬิ • Buddhavaṃsapāḷi

    ๒๖. กสฺสปพุทฺธวํโส

    26. Kassapabuddhavaṃso

    .

    1.

    โกณาคมนสฺส อปเรน, สมฺพุโทฺธ ทฺวิปทุตฺตโม;

    Koṇāgamanassa aparena, sambuddho dvipaduttamo;

    กสฺสโป นาม โคเตฺตน, ธมฺมราชา ปภงฺกโรฯ

    Kassapo nāma gottena, dhammarājā pabhaṅkaro.

    .

    2.

    สญฺฉฑฺฑิตํ กุลมูลํ, พหฺวนฺนปานโภชนํ;

    Sañchaḍḍitaṃ kulamūlaṃ, bahvannapānabhojanaṃ;

    ทตฺวาน ยาจเก ทานํ, ปูรยิตฺวาน มานสํ;

    Datvāna yācake dānaṃ, pūrayitvāna mānasaṃ;

    อุสโภว อาฬกํ เภตฺวา, ปโตฺต สโมฺพธิมุตฺตมํฯ

    Usabhova āḷakaṃ bhetvā, patto sambodhimuttamaṃ.

    .

    3.

    ธมฺมจกฺกํ ปวเตฺตเนฺต, กสฺสเป โลกนายเก;

    Dhammacakkaṃ pavattente, kassape lokanāyake;

    วีสโกฎิสหสฺสานํ, ปฐมาภิสมโย อหุฯ

    Vīsakoṭisahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.

    .

    4.

    จตุมาสํ ยทา พุโทฺธ, โลเก จรติ จาริกํ;

    Catumāsaṃ yadā buddho, loke carati cārikaṃ;

    ทสโกฎิสหสฺสานํ, ทุติยาภิสมโย อหุฯ

    Dasakoṭisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.

    .

    5.

    ยมกํ วิกุพฺพนํ กตฺวา, ญาณธาตุํ ปกิตฺตยิ;

    Yamakaṃ vikubbanaṃ katvā, ñāṇadhātuṃ pakittayi;

    ปญฺจโกฎิสหสฺสานํ, ตติยาภิสมโย อหุฯ

    Pañcakoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.

    .

    6.

    สุธมฺมา เทวปุเร รเมฺม, ตตฺถ ธมฺมํ ปกิตฺตยิ;

    Sudhammā devapure ramme, tattha dhammaṃ pakittayi;

    ตีณิโกฎิสหสฺสานํ, เทวานํ โพธยี ชิโนฯ

    Tīṇikoṭisahassānaṃ, devānaṃ bodhayī jino.

    .

    7.

    นรเทวสฺส ยกฺขสฺส, อปเร ธมฺมเทสเน;

    Naradevassa yakkhassa, apare dhammadesane;

    เอเตสานํ อภิสมยา, คณนาโต อสงฺขิยาฯ

    Etesānaṃ abhisamayā, gaṇanāto asaṅkhiyā.

    .

    8.

    ตสฺสาปิ เทวเทวสฺส, เอโก อาสิ สมาคโม;

    Tassāpi devadevassa, eko āsi samāgamo;

    ขีณาสวานํ วิมลานํ, สนฺตจิตฺตาน ตาทินํฯ

    Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.

    .

    9.

    วีสภิกฺขุสหสฺสานํ, ตทา อาสิ สมาคโม;

    Vīsabhikkhusahassānaṃ, tadā āsi samāgamo;

    อติกฺกนฺตภวนฺตานํ, หิริสีเลน ตาทินํฯ

    Atikkantabhavantānaṃ, hirisīlena tādinaṃ.

    ๑๐.

    10.

    อหํ ตทา มาณวโก, โชติปาโลติ วิสฺสุโต;

    Ahaṃ tadā māṇavako, jotipāloti vissuto;

    อชฺฌายโก มนฺตธโร, ติณฺณํ เวทาน ปารคูฯ

    Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū.

    ๑๑.

    11.

    ลกฺขเณ อิติหาเส จ, สธเมฺม ปารมิํ คโต;

    Lakkhaṇe itihāse ca, sadhamme pāramiṃ gato;

    ภูมนฺตลิกฺขกุสโล, กตวิโชฺช อนาวโยฯ

    Bhūmantalikkhakusalo, katavijjo anāvayo.

    ๑๒.

    12.

    กสฺสปสฺส ภควโต, ฆฎิกาโร นามุปฎฺฐาโก;

    Kassapassa bhagavato, ghaṭikāro nāmupaṭṭhāko;

    สคารโว สปฺปติโสฺส, นิพฺพุโต ตติเย ผเลฯ

    Sagāravo sappatisso, nibbuto tatiye phale.

    ๑๓.

    13.

    อาทาย มํ ฆฎีกาโร, อุปคญฺฉิ กสฺสปํ ชินํ;

    Ādāya maṃ ghaṭīkāro, upagañchi kassapaṃ jinaṃ;

    ตสฺส ธมฺมํ สุณิตฺวาน, ปพฺพชิํ ตสฺส สนฺติเกฯ

    Tassa dhammaṃ suṇitvāna, pabbajiṃ tassa santike.

    ๑๔.

    14.

    อารทฺธวีริโย หุตฺวา, วตฺตาวเตฺตสุ โกวิโท;

    Āraddhavīriyo hutvā, vattāvattesu kovido;

    น กฺวจิ ปริหายามิ, ปูเรสิํ ชินสาสนํฯ

    Na kvaci parihāyāmi, pūresiṃ jinasāsanaṃ.

    ๑๕.

    15.

    ยาวตา พุทฺธภณิตํ, นวงฺคํ ชินสาสนํ;

    Yāvatā buddhabhaṇitaṃ, navaṅgaṃ jinasāsanaṃ;

    สพฺพํ ปริยาปุณิตฺวาน, โสภยิํ ชินสาสนํฯ

    Sabbaṃ pariyāpuṇitvāna, sobhayiṃ jinasāsanaṃ.

    ๑๖.

    16.

    มม อจฺฉริยํ ทิสฺวา, โสปิ พุโทฺธ วิยากริ;

    Mama acchariyaṃ disvā, sopi buddho viyākari;

    ‘‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กเปฺป, อยํ พุโทฺธ ภวิสฺสติฯ

    ‘‘Imamhi bhaddake kappe, ayaṃ buddho bhavissati.

    ๑๗.

    17.

    ‘‘อหุ กปิลวฺหยา รมฺมา, นิกฺขมิตฺวา ตถาคโต;

    ‘‘Ahu kapilavhayā rammā, nikkhamitvā tathāgato;

    ปธานํ ปทหิตฺวาน, กตฺวา ทุกฺกรการิกํฯ

    Padhānaṃ padahitvāna, katvā dukkarakārikaṃ.

    ๑๘.

    18.

    ‘‘อชปาลรุกฺขมูเล, นิสีทิตฺวา ตถาคโต;

    ‘‘Ajapālarukkhamūle, nisīditvā tathāgato;

    ตตฺถ ปายาสํ ปคฺคยฺห, เนรญฺชรมุเปหิติฯ

    Tattha pāyāsaṃ paggayha, nerañjaramupehiti.

    ๑๙.

    19.

    ‘‘เนรญฺชราย ตีรมฺหิ, ปายาสํ ปริภุญฺชิย;

    ‘‘Nerañjarāya tīramhi, pāyāsaṃ paribhuñjiya;

    ปฎิยตฺตวรมเคฺคน, โพธิมูลมุเปหิติฯ

    Paṭiyattavaramaggena, bodhimūlamupehiti.

    ๒๐.

    20.

    ‘‘ตโต ปทกฺขิณํ กตฺวา, โพธิมณฺฑํ อนุตฺตโร;

    ‘‘Tato padakkhiṇaṃ katvā, bodhimaṇḍaṃ anuttaro;

    อปราชิตฎฺฐานมฺหิ 1, โพธิปลฺลงฺกมุตฺตเม;

    Aparājitaṭṭhānamhi 2, bodhipallaṅkamuttame;

    ปลฺลเงฺกน นิสีทิตฺวา, พุชฺฌิสฺสติ มหายโสฯ

    Pallaṅkena nisīditvā, bujjhissati mahāyaso.

    ๒๑.

    21.

    ‘‘อิมสฺส ชนิกา มาตา, มายา นาม ภวิสฺสติ;

    ‘‘Imassa janikā mātā, māyā nāma bhavissati;

    ปิตา สุโทฺธทโน นาม, อยํ เหสฺสติ โคตโมฯ

    Pitā suddhodano nāma, ayaṃ hessati gotamo.

    ๒๒.

    22.

    ‘‘อนาสวา วีตราคา, สนฺตจิตฺตา สมาหิตา;

    ‘‘Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;

    โกลิโต อุปติโสฺส จ, อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวกา;

    Kolito upatisso ca, aggā hessanti sāvakā;

    อานโนฺท นามุปฎฺฐาโก, อุปฎฺฐิสฺสติมํ ชินํฯ

    Ānando nāmupaṭṭhāko, upaṭṭhissatimaṃ jinaṃ.

    ๒๓.

    23.

    ‘‘เขมา อุปฺปลวณฺณา จ, อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวิกา;

    ‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, aggā hessanti sāvikā;

    อนาสวา สนฺตจิตฺตา, วีตราคา สมาหิตา;

    Anāsavā santacittā, vītarāgā samāhitā;

    โพธิ ตสฺส ภควโต, อสฺสโตฺถติ ปวุจฺจติฯ

    Bodhi tassa bhagavato, assatthoti pavuccati.

    ๒๔.

    24.

    ‘‘จิโตฺต หตฺถาฬวโก จ, อคฺคา เหสฺสนฺตุปฎฺฐกา;

    ‘‘Citto hatthāḷavako ca, aggā hessantupaṭṭhakā;

    นนฺทมาตา จ อุตฺตรา, อคฺคา เหสฺสนฺตุปฎฺฐิกา’’ฯ

    Nandamātā ca uttarā, aggā hessantupaṭṭhikā’’.

    ๒๕.

    25.

    อิทํ สุตฺวาน วจนํ, อสฺสมสฺส มเหสิโน;

    Idaṃ sutvāna vacanaṃ, assamassa mahesino;

    อาโมทิตา นรมรู, พุทฺธพีชํ กิร อยํฯ

    Āmoditā naramarū, buddhabījaṃ kira ayaṃ.

    ๒๖.

    26.

    อุกฺกุฎฺฐิสทฺทา ปวตฺตนฺติ, อโปฺผเฎนฺติ หสนฺติ จ;

    Ukkuṭṭhisaddā pavattanti, apphoṭenti hasanti ca;

    กตญฺชลี นมสฺสนฺติ, ทสสหสฺสี สเทวกาฯ

    Katañjalī namassanti, dasasahassī sadevakā.

    ๒๗.

    27.

    ‘‘ยทิมสฺส โลกนาถสฺส, วิรชฺฌิสฺสาม สาสนํ;

    ‘‘Yadimassa lokanāthassa, virajjhissāma sāsanaṃ;

    อนาคตมฺหิ อทฺธาเน, เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํฯ

    Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ.

    ๒๘.

    28.

    ‘‘ยถา มนุสฺสา นทิํ ตรนฺตา, ปฎิติตฺถํ วิรชฺฌิย;

    ‘‘Yathā manussā nadiṃ tarantā, paṭititthaṃ virajjhiya;

    เหฎฺฐา ติเตฺถ คเหตฺวาน, อุตฺตรนฺติ มหานทิํฯ

    Heṭṭhā titthe gahetvāna, uttaranti mahānadiṃ.

    ๒๙.

    29.

    ‘‘เอวเมว มยํ สเพฺพ, ยทิ มุญฺจามิมํ ชินํ;

    ‘‘Evameva mayaṃ sabbe, yadi muñcāmimaṃ jinaṃ;

    อนาคตมฺหิ อทฺธาเน, เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ’’ฯ

    Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ’’.

    ๓๐.

    30.

    ตสฺสาปิ วจนํ สุตฺวา, ภิโยฺย จิตฺตํ ปสาทยิํ;

    Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;

    อุตฺตริํ วตมธิฎฺฐาสิํ, ทสปารมิปูริยาฯ

    Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.

    ๓๑.

    31.

    เอวมหํ สํสริตฺวา, ปริวเชฺชโนฺต อนาจรํ;

    Evamahaṃ saṃsaritvā, parivajjento anācaraṃ;

    ทุกฺกรญฺจ กตํ มยฺหํ, โพธิยาเยว การณาฯ

    Dukkarañca kataṃ mayhaṃ, bodhiyāyeva kāraṇā.

    ๓๒.

    32.

    นครํ พาราณสี นาม, กิกี นามาสิ ขตฺติโย;

    Nagaraṃ bārāṇasī nāma, kikī nāmāsi khattiyo;

    วสเต ตตฺถ นคเร, สมฺพุทฺธสฺส มหากุลํฯ

    Vasate tattha nagare, sambuddhassa mahākulaṃ.

    ๓๓.

    33.

    พฺราหฺมโณ พฺรหฺมทโตฺตว, อาสิ พุทฺธสฺส โส ปิตา;

    Brāhmaṇo brahmadattova, āsi buddhassa so pitā;

    ธนวตี นาม ชนิกา, กสฺสปสฺส มเหสิโนฯ

    Dhanavatī nāma janikā, kassapassa mahesino.

    ๓๔.

    34.

    ทุเว วสฺสสหสฺสานิ, อคารํ อชฺฌ โส วสิ;

    Duve vassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;

    หํโส ยโส สิรินโนฺท, ตโย ปาสาทมุตฺตมาฯ

    Haṃso yaso sirinando, tayo pāsādamuttamā.

    ๓๕.

    35.

    ติโสฬสสหสฺสานิ, นาริโย สมลงฺกตา;

    Tisoḷasasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;

    สุนนฺทา นาม สา นารี, วิชิตเสโน นาม อตฺรโชฯ

    Sunandā nāma sā nārī, vijitaseno nāma atrajo.

    ๓๖.

    36.

    นิมิเตฺต จตุโร ทิสฺวา, ปาสาเทนาภินิกฺขมิ;

    Nimitte caturo disvā, pāsādenābhinikkhami;

    สตฺตาหํ ปธานจารํ, อจรี ปุริสุตฺตโมฯ

    Sattāhaṃ padhānacāraṃ, acarī purisuttamo.

    ๓๗.

    37.

    พฺรหฺมุนา ยาจิโต สโนฺต, กสฺสโป โลกนายโก;

    Brahmunā yācito santo, kassapo lokanāyako;

    วตฺติ จกฺกํ มหาวีโร, มิคทาเย นรุตฺตโมฯ

    Vatti cakkaṃ mahāvīro, migadāye naruttamo.

    ๓๘.

    38.

    ติโสฺส จ ภารทฺวาโช จ, อเหสุํ อคฺคสาวกา;

    Tisso ca bhāradvājo ca, ahesuṃ aggasāvakā;

    สพฺพมิโตฺต นามุปฎฺฐาโก, กสฺสปสฺส มเหสิโนฯ

    Sabbamitto nāmupaṭṭhāko, kassapassa mahesino.

    ๓๙.

    39.

    อนุฬา อุรุเวฬา จ, อเหสุํ อคฺคสาวิกา;

    Anuḷā uruveḷā ca, ahesuṃ aggasāvikā;

    โพธิ ตสฺส ภควโต, นิโคฺรโธติ ปวุจฺจติฯ

    Bodhi tassa bhagavato, nigrodhoti pavuccati.

    ๔๐.

    40.

    สุมงฺคโล ฆฎิกาโร จ, อเหสุํ อคฺคุปฎฺฐกา;

    Sumaṅgalo ghaṭikāro ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;

    วิจิตเสนา ภทฺทา 3 จ, อเหสุํ อคฺคุปฎฺฐิกาฯ

    Vicitasenā bhaddā 4 ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.

    ๔๑.

    41.

    อุจฺจตฺตเนน โส พุโทฺธ, วีสติรตนุคฺคโต;

    Uccattanena so buddho, vīsatiratanuggato;

    วิชฺชุลฎฺฐีว อากาเส, จโนฺทว คหปูริโตฯ

    Vijjulaṭṭhīva ākāse, candova gahapūrito.

    ๔๒.

    42.

    วีสติวสฺสสหสฺสานิ , อายุ ตสฺส มเหสิโน;

    Vīsativassasahassāni , āyu tassa mahesino;

    ตาวตา ติฎฺฐมาโน โส, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ

    Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.

    ๔๓.

    43.

    ธมฺมตฬากํ มาปยิตฺวา, สีลํ ทตฺวา วิเลปนํ;

    Dhammataḷākaṃ māpayitvā, sīlaṃ datvā vilepanaṃ;

    ธมฺมทุสฺสํ นิวาเสตฺวา, ธมฺมมาลํ วิภชฺชิยฯ

    Dhammadussaṃ nivāsetvā, dhammamālaṃ vibhajjiya.

    ๔๔.

    44.

    ธมฺมวิมลมาทาสํ, ฐปยิตฺวา มหาชเน;

    Dhammavimalamādāsaṃ, ṭhapayitvā mahājane;

    เกจิ นิพฺพานํ ปเตฺถนฺตา, ปสฺสนฺตุ เม อลงฺกรํฯ

    Keci nibbānaṃ patthentā, passantu me alaṅkaraṃ.

    ๔๕.

    45.

    สีลกญฺจุกํ ทตฺวาน, ฌานกวจวมฺมิตํ;

    Sīlakañcukaṃ datvāna, jhānakavacavammitaṃ;

    ธมฺมจมฺมํ ปารุปิตฺวา, ทตฺวา สนฺนาหมุตฺตมํฯ

    Dhammacammaṃ pārupitvā, datvā sannāhamuttamaṃ.

    ๔๖.

    46.

    สติผลกํ ทตฺวาน, ติขิณญาณกุนฺติมํ;

    Satiphalakaṃ datvāna, tikhiṇañāṇakuntimaṃ;

    ธมฺมขคฺควรํ ทตฺวา, สีลสํสคฺคมทฺทนํฯ

    Dhammakhaggavaraṃ datvā, sīlasaṃsaggamaddanaṃ.

    ๔๗.

    47.

    เตวิชฺชาภูสนํ ทตฺวาน, อาเวฬํ จตุโร ผเล;

    Tevijjābhūsanaṃ datvāna, āveḷaṃ caturo phale;

    ฉฬภิญฺญาภรณํ ทตฺวา, ธมฺมปุปฺผปิฬนฺธนํฯ

    Chaḷabhiññābharaṇaṃ datvā, dhammapupphapiḷandhanaṃ.

    ๔๘.

    48.

    สทฺธมฺมปณฺฑรจฺฉตฺตํ, ทตฺวา ปาปนิวารณํ;

    Saddhammapaṇḍaracchattaṃ, datvā pāpanivāraṇaṃ;

    มาปยิตฺวาภยํ ปุปฺผํ, นิพฺพุโต โส สสาวโกฯ

    Māpayitvābhayaṃ pupphaṃ, nibbuto so sasāvako.

    ๔๙.

    49.

    เอโส หิ สมฺมาสมฺพุโทฺธ, อปฺปเมโยฺย ทุราสโท;

    Eso hi sammāsambuddho, appameyyo durāsado;

    เอโส หิ ธมฺมรตโน, สฺวากฺขาโต เอหิปสฺสิโกฯ

    Eso hi dhammaratano, svākkhāto ehipassiko.

    ๕๐.

    50.

    เอโส หิ สงฺฆรตโน, สุปฺปฎิปโนฺน อนุตฺตโร;

    Eso hi saṅgharatano, suppaṭipanno anuttaro;

    สพฺพํ ตมนฺตรหิตํ, นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขาราฯ

    Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.

    ๕๑.

    51.

    มหากสฺสโป ชิโน สตฺถา, เสตพฺยารามมฺหิ นิพฺพุโต;

    Mahākassapo jino satthā, setabyārāmamhi nibbuto;

    ตเตฺถวสฺส ชินถูโป, โยชนุเพฺพธมุคฺคโตติฯ

    Tatthevassa jinathūpo, yojanubbedhamuggatoti.

    กสฺสปสฺส ภควโต วํโส จตุวีสติโมฯ

    Kassapassa bhagavato vaṃso catuvīsatimo.







    Footnotes:
    1. อปราชิตนิสภฎฺฐาเน (ก.)
    2. aparājitanisabhaṭṭhāne (ka.)
    3. ภทฺรา (ก.)
    4. bhadrā (ka.)



    Related texts:



    อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / พุทฺธวํส-อฎฺฐกถา • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ๒๖. กสฺสปพุทฺธวํสวณฺณนา • 26. Kassapabuddhavaṃsavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact