Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ബുദ്ധവംസപാളി • Buddhavaṃsapāḷi |
൨൬. കസ്സപബുദ്ധവംസോ
26. Kassapabuddhavaṃso
൧.
1.
കോണാഗമനസ്സ അപരേന, സമ്ബുദ്ധോ ദ്വിപദുത്തമോ;
Koṇāgamanassa aparena, sambuddho dvipaduttamo;
കസ്സപോ നാമ ഗോത്തേന, ധമ്മരാജാ പഭങ്കരോ.
Kassapo nāma gottena, dhammarājā pabhaṅkaro.
൨.
2.
സഞ്ഛഡ്ഡിതം കുലമൂലം, ബഹ്വന്നപാനഭോജനം;
Sañchaḍḍitaṃ kulamūlaṃ, bahvannapānabhojanaṃ;
ദത്വാന യാചകേ ദാനം, പൂരയിത്വാന മാനസം;
Datvāna yācake dānaṃ, pūrayitvāna mānasaṃ;
ഉസഭോവ ആളകം ഭേത്വാ, പത്തോ സമ്ബോധിമുത്തമം.
Usabhova āḷakaṃ bhetvā, patto sambodhimuttamaṃ.
൩.
3.
ധമ്മചക്കം പവത്തേന്തേ, കസ്സപേ ലോകനായകേ;
Dhammacakkaṃ pavattente, kassape lokanāyake;
വീസകോടിസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
Vīsakoṭisahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.
൪.
4.
ചതുമാസം യദാ ബുദ്ധോ, ലോകേ ചരതി ചാരികം;
Catumāsaṃ yadā buddho, loke carati cārikaṃ;
ദസകോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
Dasakoṭisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
൫.
5.
യമകം വികുബ്ബനം കത്വാ, ഞാണധാതും പകിത്തയി;
Yamakaṃ vikubbanaṃ katvā, ñāṇadhātuṃ pakittayi;
പഞ്ചകോടിസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
Pañcakoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.
൬.
6.
സുധമ്മാ ദേവപുരേ രമ്മേ, തത്ഥ ധമ്മം പകിത്തയി;
Sudhammā devapure ramme, tattha dhammaṃ pakittayi;
തീണികോടിസഹസ്സാനം, ദേവാനം ബോധയീ ജിനോ.
Tīṇikoṭisahassānaṃ, devānaṃ bodhayī jino.
൭.
7.
നരദേവസ്സ യക്ഖസ്സ, അപരേ ധമ്മദേസനേ;
Naradevassa yakkhassa, apare dhammadesane;
ഏതേസാനം അഭിസമയാ, ഗണനാതോ അസങ്ഖിയാ.
Etesānaṃ abhisamayā, gaṇanāto asaṅkhiyā.
൮.
8.
തസ്സാപി ദേവദേവസ്സ, ഏകോ ആസി സമാഗമോ;
Tassāpi devadevassa, eko āsi samāgamo;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
൯.
9.
വീസഭിക്ഖുസഹസ്സാനം, തദാ ആസി സമാഗമോ;
Vīsabhikkhusahassānaṃ, tadā āsi samāgamo;
അതിക്കന്തഭവന്താനം, ഹിരിസീലേന താദിനം.
Atikkantabhavantānaṃ, hirisīlena tādinaṃ.
൧൦.
10.
അഹം തദാ മാണവകോ, ജോതിപാലോതി വിസ്സുതോ;
Ahaṃ tadā māṇavako, jotipāloti vissuto;
അജ്ഝായകോ മന്തധരോ, തിണ്ണം വേദാന പാരഗൂ.
Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū.
൧൧.
11.
ലക്ഖണേ ഇതിഹാസേ ച, സധമ്മേ പാരമിം ഗതോ;
Lakkhaṇe itihāse ca, sadhamme pāramiṃ gato;
ഭൂമന്തലിക്ഖകുസലോ, കതവിജ്ജോ അനാവയോ.
Bhūmantalikkhakusalo, katavijjo anāvayo.
൧൨.
12.
കസ്സപസ്സ ഭഗവതോ, ഘടികാരോ നാമുപട്ഠാകോ;
Kassapassa bhagavato, ghaṭikāro nāmupaṭṭhāko;
സഗാരവോ സപ്പതിസ്സോ, നിബ്ബുതോ തതിയേ ഫലേ.
Sagāravo sappatisso, nibbuto tatiye phale.
൧൩.
13.
ആദായ മം ഘടീകാരോ, ഉപഗഞ്ഛി കസ്സപം ജിനം;
Ādāya maṃ ghaṭīkāro, upagañchi kassapaṃ jinaṃ;
തസ്സ ധമ്മം സുണിത്വാന, പബ്ബജിം തസ്സ സന്തികേ.
Tassa dhammaṃ suṇitvāna, pabbajiṃ tassa santike.
൧൪.
14.
ആരദ്ധവീരിയോ ഹുത്വാ, വത്താവത്തേസു കോവിദോ;
Āraddhavīriyo hutvā, vattāvattesu kovido;
ന ക്വചി പരിഹായാമി, പൂരേസിം ജിനസാസനം.
Na kvaci parihāyāmi, pūresiṃ jinasāsanaṃ.
൧൫.
15.
യാവതാ ബുദ്ധഭണിതം, നവങ്ഗം ജിനസാസനം;
Yāvatā buddhabhaṇitaṃ, navaṅgaṃ jinasāsanaṃ;
സബ്ബം പരിയാപുണിത്വാന, സോഭയിം ജിനസാസനം.
Sabbaṃ pariyāpuṇitvāna, sobhayiṃ jinasāsanaṃ.
൧൬.
16.
മമ അച്ഛരിയം ദിസ്വാ, സോപി ബുദ്ധോ വിയാകരി;
Mama acchariyaṃ disvā, sopi buddho viyākari;
‘‘ഇമമ്ഹി ഭദ്ദകേ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘Imamhi bhaddake kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
൧൭.
17.
‘‘അഹു കപിലവ്ഹയാ രമ്മാ, നിക്ഖമിത്വാ തഥാഗതോ;
‘‘Ahu kapilavhayā rammā, nikkhamitvā tathāgato;
പധാനം പദഹിത്വാന, കത്വാ ദുക്കരകാരികം.
Padhānaṃ padahitvāna, katvā dukkarakārikaṃ.
൧൮.
18.
‘‘അജപാലരുക്ഖമൂലേ, നിസീദിത്വാ തഥാഗതോ;
‘‘Ajapālarukkhamūle, nisīditvā tathāgato;
തത്ഥ പായാസം പഗ്ഗയ്ഹ, നേരഞ്ജരമുപേഹിതി.
Tattha pāyāsaṃ paggayha, nerañjaramupehiti.
൧൯.
19.
‘‘നേരഞ്ജരായ തീരമ്ഹി, പായാസം പരിഭുഞ്ജിയ;
‘‘Nerañjarāya tīramhi, pāyāsaṃ paribhuñjiya;
പടിയത്തവരമഗ്ഗേന, ബോധിമൂലമുപേഹിതി.
Paṭiyattavaramaggena, bodhimūlamupehiti.
൨൦.
20.
‘‘തതോ പദക്ഖിണം കത്വാ, ബോധിമണ്ഡം അനുത്തരോ;
‘‘Tato padakkhiṇaṃ katvā, bodhimaṇḍaṃ anuttaro;
പല്ലങ്കേന നിസീദിത്വാ, ബുജ്ഝിസ്സതി മഹായസോ.
Pallaṅkena nisīditvā, bujjhissati mahāyaso.
൨൧.
21.
‘‘ഇമസ്സ ജനികാ മാതാ, മായാ നാമ ഭവിസ്സതി;
‘‘Imassa janikā mātā, māyā nāma bhavissati;
പിതാ സുദ്ധോദനോ നാമ, അയം ഹേസ്സതി ഗോതമോ.
Pitā suddhodano nāma, ayaṃ hessati gotamo.
൨൨.
22.
‘‘അനാസവാ വീതരാഗാ, സന്തചിത്താ സമാഹിതാ;
‘‘Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;
കോലിതോ ഉപതിസ്സോ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തി സാവകാ;
Kolito upatisso ca, aggā hessanti sāvakā;
ആനന്ദോ നാമുപട്ഠാകോ, ഉപട്ഠിസ്സതിമം ജിനം.
Ānando nāmupaṭṭhāko, upaṭṭhissatimaṃ jinaṃ.
൨൩.
23.
‘‘ഖേമാ ഉപ്പലവണ്ണാ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തി സാവികാ;
‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, aggā hessanti sāvikā;
അനാസവാ സന്തചിത്താ, വീതരാഗാ സമാഹിതാ;
Anāsavā santacittā, vītarāgā samāhitā;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, അസ്സത്ഥോതി പവുച്ചതി.
Bodhi tassa bhagavato, assatthoti pavuccati.
൨൪.
24.
‘‘ചിത്തോ ഹത്ഥാളവകോ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തുപട്ഠകാ;
‘‘Citto hatthāḷavako ca, aggā hessantupaṭṭhakā;
നന്ദമാതാ ച ഉത്തരാ, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തുപട്ഠികാ’’.
Nandamātā ca uttarā, aggā hessantupaṭṭhikā’’.
൨൫.
25.
ഇദം സുത്വാന വചനം, അസ്സമസ്സ മഹേസിനോ;
Idaṃ sutvāna vacanaṃ, assamassa mahesino;
ആമോദിതാ നരമരൂ, ബുദ്ധബീജം കിര അയം.
Āmoditā naramarū, buddhabījaṃ kira ayaṃ.
൨൬.
26.
ഉക്കുട്ഠിസദ്ദാ പവത്തന്തി, അപ്ഫോടേന്തി ഹസന്തി ച;
Ukkuṭṭhisaddā pavattanti, apphoṭenti hasanti ca;
കതഞ്ജലീ നമസ്സന്തി, ദസസഹസ്സീ സദേവകാ.
Katañjalī namassanti, dasasahassī sadevakā.
൨൭.
27.
‘‘യദിമസ്സ ലോകനാഥസ്സ, വിരജ്ഝിസ്സാമ സാസനം;
‘‘Yadimassa lokanāthassa, virajjhissāma sāsanaṃ;
അനാഗതമ്ഹി അദ്ധാനേ, ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം.
Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ.
൨൮.
28.
‘‘യഥാ മനുസ്സാ നദിം തരന്താ, പടിതിത്ഥം വിരജ്ഝിയ;
‘‘Yathā manussā nadiṃ tarantā, paṭititthaṃ virajjhiya;
ഹേട്ഠാ തിത്ഥേ ഗഹേത്വാന, ഉത്തരന്തി മഹാനദിം.
Heṭṭhā titthe gahetvāna, uttaranti mahānadiṃ.
൨൯.
29.
‘‘ഏവമേവ മയം സബ്ബേ, യദി മുഞ്ചാമിമം ജിനം;
‘‘Evameva mayaṃ sabbe, yadi muñcāmimaṃ jinaṃ;
അനാഗതമ്ഹി അദ്ധാനേ, ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ’’.
൩൦.
30.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
൩൧.
31.
ഏവമഹം സംസരിത്വാ, പരിവജ്ജേന്തോ അനാചരം;
Evamahaṃ saṃsaritvā, parivajjento anācaraṃ;
ദുക്കരഞ്ച കതം മയ്ഹം, ബോധിയായേവ കാരണാ.
Dukkarañca kataṃ mayhaṃ, bodhiyāyeva kāraṇā.
൩൨.
32.
നഗരം ബാരാണസീ നാമ, കികീ നാമാസി ഖത്തിയോ;
Nagaraṃ bārāṇasī nāma, kikī nāmāsi khattiyo;
വസതേ തത്ഥ നഗരേ, സമ്ബുദ്ധസ്സ മഹാകുലം.
Vasate tattha nagare, sambuddhassa mahākulaṃ.
൩൩.
33.
ബ്രാഹ്മണോ ബ്രഹ്മദത്തോവ, ആസി ബുദ്ധസ്സ സോ പിതാ;
Brāhmaṇo brahmadattova, āsi buddhassa so pitā;
ധനവതീ നാമ ജനികാ, കസ്സപസ്സ മഹേസിനോ.
Dhanavatī nāma janikā, kassapassa mahesino.
൩൪.
34.
ദുവേ വസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
Duve vassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;
ഹംസോ യസോ സിരിനന്ദോ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
Haṃso yaso sirinando, tayo pāsādamuttamā.
൩൫.
35.
തിസോളസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
Tisoḷasasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
സുനന്ദാ നാമ സാ നാരീ, വിജിതസേനോ നാമ അത്രജോ.
Sunandā nāma sā nārī, vijitaseno nāma atrajo.
൩൬.
36.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, പാസാദേനാഭിനിക്ഖമി;
Nimitte caturo disvā, pāsādenābhinikkhami;
സത്താഹം പധാനചാരം, അചരീ പുരിസുത്തമോ.
Sattāhaṃ padhānacāraṃ, acarī purisuttamo.
൩൭.
37.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, കസ്സപോ ലോകനായകോ;
Brahmunā yācito santo, kassapo lokanāyako;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, മിഗദായേ നരുത്തമോ.
Vatti cakkaṃ mahāvīro, migadāye naruttamo.
൩൮.
38.
തിസ്സോ ച ഭാരദ്വാജോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
Tisso ca bhāradvājo ca, ahesuṃ aggasāvakā;
സബ്ബമിത്തോ നാമുപട്ഠാകോ, കസ്സപസ്സ മഹേസിനോ.
Sabbamitto nāmupaṭṭhāko, kassapassa mahesino.
൩൯.
39.
അനുളാ ഉരുവേളാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
Anuḷā uruveḷā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, നിഗ്രോധോതി പവുച്ചതി.
Bodhi tassa bhagavato, nigrodhoti pavuccati.
൪൦.
40.
സുമങ്ഗലോ ഘടികാരോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
Sumaṅgalo ghaṭikāro ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
൪൧.
41.
ഉച്ചത്തനേന സോ ബുദ്ധോ, വീസതിരതനുഗ്ഗതോ;
Uccattanena so buddho, vīsatiratanuggato;
വിജ്ജുലട്ഠീവ ആകാസേ, ചന്ദോവ ഗഹപൂരിതോ.
Vijjulaṭṭhīva ākāse, candova gahapūrito.
൪൨.
42.
വീസതിവസ്സസഹസ്സാനി , ആയു തസ്സ മഹേസിനോ;
Vīsativassasahassāni , āyu tassa mahesino;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
൪൩.
43.
ധമ്മതളാകം മാപയിത്വാ, സീലം ദത്വാ വിലേപനം;
Dhammataḷākaṃ māpayitvā, sīlaṃ datvā vilepanaṃ;
ധമ്മദുസ്സം നിവാസേത്വാ, ധമ്മമാലം വിഭജ്ജിയ.
Dhammadussaṃ nivāsetvā, dhammamālaṃ vibhajjiya.
൪൪.
44.
ധമ്മവിമലമാദാസം, ഠപയിത്വാ മഹാജനേ;
Dhammavimalamādāsaṃ, ṭhapayitvā mahājane;
കേചി നിബ്ബാനം പത്ഥേന്താ, പസ്സന്തു മേ അലങ്കരം.
Keci nibbānaṃ patthentā, passantu me alaṅkaraṃ.
൪൫.
45.
സീലകഞ്ചുകം ദത്വാന, ഝാനകവചവമ്മിതം;
Sīlakañcukaṃ datvāna, jhānakavacavammitaṃ;
ധമ്മചമ്മം പാരുപിത്വാ, ദത്വാ സന്നാഹമുത്തമം.
Dhammacammaṃ pārupitvā, datvā sannāhamuttamaṃ.
൪൬.
46.
സതിഫലകം ദത്വാന, തിഖിണഞാണകുന്തിമം;
Satiphalakaṃ datvāna, tikhiṇañāṇakuntimaṃ;
ധമ്മഖഗ്ഗവരം ദത്വാ, സീലസംസഗ്ഗമദ്ദനം.
Dhammakhaggavaraṃ datvā, sīlasaṃsaggamaddanaṃ.
൪൭.
47.
തേവിജ്ജാഭൂസനം ദത്വാന, ആവേളം ചതുരോ ഫലേ;
Tevijjābhūsanaṃ datvāna, āveḷaṃ caturo phale;
ഛളഭിഞ്ഞാഭരണം ദത്വാ, ധമ്മപുപ്ഫപിളന്ധനം.
Chaḷabhiññābharaṇaṃ datvā, dhammapupphapiḷandhanaṃ.
൪൮.
48.
സദ്ധമ്മപണ്ഡരച്ഛത്തം, ദത്വാ പാപനിവാരണം;
Saddhammapaṇḍaracchattaṃ, datvā pāpanivāraṇaṃ;
മാപയിത്വാഭയം പുപ്ഫം, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
Māpayitvābhayaṃ pupphaṃ, nibbuto so sasāvako.
൪൯.
49.
ഏസോ ഹി സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ, അപ്പമേയ്യോ ദുരാസദോ;
Eso hi sammāsambuddho, appameyyo durāsado;
ഏസോ ഹി ധമ്മരതനോ, സ്വാക്ഖാതോ ഏഹിപസ്സികോ.
Eso hi dhammaratano, svākkhāto ehipassiko.
൫൦.
50.
ഏസോ ഹി സങ്ഘരതനോ, സുപ്പടിപന്നോ അനുത്തരോ;
Eso hi saṅgharatano, suppaṭipanno anuttaro;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
൫൧.
51.
മഹാകസ്സപോ ജിനോ സത്ഥാ, സേതബ്യാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
Mahākassapo jino satthā, setabyārāmamhi nibbuto;
തത്ഥേവസ്സ ജിനഥൂപോ, യോജനുബ്ബേധമുഗ്ഗതോതി.
Tatthevassa jinathūpo, yojanubbedhamuggatoti.
കസ്സപസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ചതുവീസതിമോ.
Kassapassa bhagavato vaṃso catuvīsatimo.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ബുദ്ധവംസ-അട്ഠകഥാ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ൨൬. കസ്സപബുദ്ധവംസവണ്ണനാ • 26. Kassapabuddhavaṃsavaṇṇanā