| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๓. กสฺสปโคตฺตสุตฺตวณฺณนา
3. Kassapagottasuttavaṇṇanā
๒๒๓. ตติเย เฉตนฺติ เอกํ มิคลุทฺทกํฯ โอวทตีติ โส กิร มิคลุทฺทโก ปาโตว ภุญฺชิตฺวา ‘‘มิเค วธิสฺสามี’’ติ อรญฺญํ ปวิโฎฺฐ เอกํ โรหิตมิคํ ทิสฺวา ‘‘สตฺติยา นํ ปหริสฺสามี’’ติ อนุพนฺธมาโน เถรสฺส ปฐมสุเตฺต วุตฺตนเยเนว ทิวาวิหารํ นิสินฺนสฺส อวิทูเรน ปกฺกมติฯ อถ นํ เถโร – ‘‘อุปาสก, ปาณาติปาโต นาเมส อปายสํวตฺตนิโก อปฺปายุกสํวตฺตนิโก, สกฺกา อเญฺญนปิ กสิวณิชฺชาทิกเมฺมน ทารภรณํ กาตุํ, มา เอวรูปํ กกฺขฬกมฺมํ กโรหี’’ติ อาหฯ โสปิ ‘‘มหาปํสุกูลิกเตฺถโร กเถตี’’ติ คารเวน ฐตฺวา โสตุํ อารโทฺธฯ อถสฺส โสตุกามตํ ชเนสฺสามีติ เถโร องฺคุฎฺฐกํ ชาลาเปสิฯ โส อกฺขีหิปิ ปสฺสติ, กเณฺณหิปิ สุณาติ, จิตฺตํ ปนสฺส ‘‘อสุกฎฺฐานํ มิโค คโต ภวิสฺสติ, อสุกติตฺถํ โอติโณฺณ, ตตฺถ นํ คนฺตฺวา ฆาเตตฺวา ยาวทิจฺฉกํ มํสํ ขาทิตฺวา เสสํ กาเชนาทาย คนฺตฺวา ปุตฺตเก โตเสสฺสามี’’ติ เอวํ มิคเสฺสว อนุปทํ ธาวติฯ เอวํ วิกฺขิตฺตจิตฺตสฺส ธมฺมํ เทเสนฺตํ เถรํ สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘โอวทตี’’ติฯ อชฺฌภาสีติ ‘‘อยํ เถโร อทารุํ ตจฺฉโนฺต วิย อเขเตฺต วปฺปโนฺต วิย อตฺตโนปิ กมฺมํ นาเสติ, เอตสฺสาปิ โจเทสฺสามิ น’’นฺติ อภาสิฯ
223. Tatiye chetanti ekaṃ migaluddakaṃ. Ovadatīti so kira migaluddako pātova bhuñjitvā ‘‘mige vadhissāmī’’ti araññaṃ paviṭṭho ekaṃ rohitamigaṃ disvā ‘‘sattiyā naṃ paharissāmī’’ti anubandhamāno therassa paṭhamasutte vuttanayeneva divāvihāraṃ nisinnassa avidūrena pakkamati. Atha naṃ thero – ‘‘upāsaka, pāṇātipāto nāmesa apāyasaṃvattaniko appāyukasaṃvattaniko, sakkā aññenapi kasivaṇijjādikammena dārabharaṇaṃ kātuṃ, mā evarūpaṃ kakkhaḷakammaṃ karohī’’ti āha. Sopi ‘‘mahāpaṃsukūlikatthero kathetī’’ti gāravena ṭhatvā sotuṃ āraddho. Athassa sotukāmataṃ janessāmīti thero aṅguṭṭhakaṃ jālāpesi. So akkhīhipi passati, kaṇṇehipi suṇāti, cittaṃ panassa ‘‘asukaṭṭhānaṃ migo gato bhavissati, asukatitthaṃ otiṇṇo, tattha naṃ gantvā ghātetvā yāvadicchakaṃ maṃsaṃ khāditvā sesaṃ kājenādāya gantvā puttake tosessāmī’’ti evaṃ migasseva anupadaṃ dhāvati. Evaṃ vikkhittacittassa dhammaṃ desentaṃ theraṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘ovadatī’’ti. Ajjhabhāsīti ‘‘ayaṃ thero adāruṃ tacchanto viya akhette vappanto viya attanopi kammaṃ nāseti, etassāpi codessāmi na’’nti abhāsi.
อปฺปปญฺญนฺติ นิปฺปญฺญํฯ อเจตสนฺติ การณชานนสมเตฺถน จิเตฺตน รหิตํฯ มโนฺทวาติ อนฺธพาโล วิยฯ สุณาตีติ ตว ธมฺมกถํ สุณาติฯ น วิชานาตีติ อตฺถมสฺส น ชานาติฯ อาโลเกตีติ ตว ปุถุชฺชนิกอิทฺธิยา ชลนฺตํ องฺคุฎฺฐกํ อาโลเกติฯ น ปสฺสตีติ เอตฺถ ‘‘เนว เตลํ น วฎฺฎิ น ทีปกปลฺลิกา, เถรสฺส ปน อานุภาเวนายํ ชลตี’’ติ อิมํ การณํ น ปสฺสติฯ ทส ปโชฺชเตติ ทสสุ องฺคุลีสุ ทส ปทีเปฯ รูปานีติ การณรูปานิฯ จกฺขูติ ปญฺญาจกฺขุฯ สํเวคมาปาทีติ กิํ เม อิมินาติ? วีริยํ ปคฺคยฺห ปรมวิเวกํ อรหตฺตมคฺคํ ปฎิปชฺชิฯ ตติยํฯ
Appapaññanti nippaññaṃ. Acetasanti kāraṇajānanasamatthena cittena rahitaṃ. Mandovāti andhabālo viya. Suṇātīti tava dhammakathaṃ suṇāti. Na vijānātīti atthamassa na jānāti. Āloketīti tava puthujjanikaiddhiyā jalantaṃ aṅguṭṭhakaṃ āloketi. Na passatīti ettha ‘‘neva telaṃ na vaṭṭi na dīpakapallikā, therassa pana ānubhāvenāyaṃ jalatī’’ti imaṃ kāraṇaṃ na passati. Dasa pajjoteti dasasu aṅgulīsu dasa padīpe. Rūpānīti kāraṇarūpāni. Cakkhūti paññācakkhu. Saṃvegamāpādīti kiṃ me imināti? Vīriyaṃ paggayha paramavivekaṃ arahattamaggaṃ paṭipajji. Tatiyaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๓. กสฺสปโคตฺตสุตฺตํ • 3. Kassapagottasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๓. กสฺสปโคตฺตสุตฺตวณฺณนา • 3. Kassapagottasuttavaṇṇanā
