| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๓. กสฺสปโคตฺตสุตฺตวณฺณนา
3. Kassapagottasuttavaṇṇanā
๒๒๓. เฉตนฺติ มิคานํ ชีวิตํ เฉตํฯ เตนาห ‘‘มิคลุทฺทก’’นฺติฯ โรหิตมิคนฺติ โลหิตวณฺณํ ขุทฺทกมิคํ, ‘‘มหาโรหิตมิค’’นฺติ เกจิฯ สตฺถุ สนฺติเก กมฺมฎฺฐานํ คเหตฺวา ตสฺส ชนปทสฺส สุลภภิกฺขตาย ตตฺถ คนฺตฺวา วิหรตีติ อิมมตฺถํ สนฺธาย ‘‘ปฐมสุเตฺต วุตฺตนเยเนวา’’ติ วุตฺตํฯ อยํ ปน เถโร ปญฺจาภิโญฺญ วิปสฺสนากมฺมิโกฯ ฐตฺวาติ ปทานุพนฺธนวเสน คมนํ อุปจฺฉินฺทิตฺวา เถรสฺส อาสนฺนฎฺฐาเน ฐตฺวาฯ ตสฺส วจนํ โสตุํ อารโทฺธฯ องฺคุฎฺฐกํ ชาลาเปสีติ อธิฎฺฐานพเลน ทณฺฑทีปิกํ วิย อตฺตโน องฺคุฎฺฐกํ ชาลาเปสิฯ อกฺขีหิปิ ปสฺสติ องฺคุฎฺฐกํ ชาลมานํฯ กเณฺณหิปิ สุณาติ เตน วุจฺจมานํ ธมฺมํ เอกเทเสนฯ จิตฺตํ ปนสฺส ธาวตีติ สมฺพโนฺธฯ เอตสฺสปีติ ลุทฺทกสฺสปิฯ
223.Chetanti migānaṃ jīvitaṃ chetaṃ. Tenāha ‘‘migaluddaka’’nti. Rohitamiganti lohitavaṇṇaṃ khuddakamigaṃ, ‘‘mahārohitamiga’’nti keci. Satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā tassa janapadassa sulabhabhikkhatāya tattha gantvā viharatīti imamatthaṃ sandhāya ‘‘paṭhamasutte vuttanayenevā’’ti vuttaṃ. Ayaṃ pana thero pañcābhiñño vipassanākammiko. Ṭhatvāti padānubandhanavasena gamanaṃ upacchinditvā therassa āsannaṭṭhāne ṭhatvā. Tassa vacanaṃ sotuṃ āraddho. Aṅguṭṭhakaṃ jālāpesīti adhiṭṭhānabalena daṇḍadīpikaṃ viya attano aṅguṭṭhakaṃ jālāpesi. Akkhīhipi passati aṅguṭṭhakaṃ jālamānaṃ. Kaṇṇehipi suṇāti tena vuccamānaṃ dhammaṃ ekadesena. Cittaṃ panassa dhāvatīti sambandho. Etassapīti luddakassapi.
อปฺปปญฺญนฺติ เอตฺถ อปฺป-สโทฺท ‘‘อปฺปหริเต’’ติอาทีสุ วิย อภาวโตฺถติ อาห ‘‘นิปฺปญฺญ’’นฺติฯ การณชานนสมเตฺถนาติ อิมินา การเณน สตฺตานํ สุขํ, อิมินา ทุกฺขนฺติ เอวํ สมาจรมาเนน การณํ ชานิตุํ สมเตฺถน กมฺมสฺสกตญาณสมฺปยุตฺตจิเตฺตนาติ อโตฺถฯ สุณาตีติ เกวลํ สวนมตฺตวเสน สุณาติ, น ตทตฺถวเสนฯ เตนาห ‘‘อตฺถมสฺส น ชานาตี’’ติฯ การณรูปานีติ สภาวการณานิฯ กิํ เม อิมินาติ? ‘‘อิทํ ปปญฺจ’’นฺติ ปหายฯ วีริยํ ปคฺคยฺหาติ จตุพฺพิธํ สมฺมปฺปธานํ วีริยํ ปคฺคณฺหิตฺวาฯ
Appapaññanti ettha appa-saddo ‘‘appaharite’’tiādīsu viya abhāvatthoti āha ‘‘nippañña’’nti. Kāraṇajānanasamatthenāti iminā kāraṇena sattānaṃ sukhaṃ, iminā dukkhanti evaṃ samācaramānena kāraṇaṃ jānituṃ samatthena kammassakatañāṇasampayuttacittenāti attho. Suṇātīti kevalaṃ savanamattavasena suṇāti, na tadatthavasena. Tenāha ‘‘atthamassa na jānātī’’ti. Kāraṇarūpānīti sabhāvakāraṇāni. Kiṃ me imināti? ‘‘Idaṃ papañca’’nti pahāya. Vīriyaṃ paggayhāti catubbidhaṃ sammappadhānaṃ vīriyaṃ paggaṇhitvā.
กสฺสปโคตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Kassapagottasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๓. กสฺสปโคตฺตสุตฺตํ • 3. Kassapagottasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๓. กสฺสปโคตฺตสุตฺตวณฺณนา • 3. Kassapagottasuttavaṇṇanā
