Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਪਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Apadāna-aṭṭhakathā |
ਕਸ੍ਸਪੋ ਬੁਦ੍ਧੋ
Kassapo buddho
ਤਸ੍ਸ ਅਪਰਭਾਗੇ ਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ਸਤ੍ਥਾ ਉਦਪਾਦਿ। ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਏਕੋવ ਸਾવਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਤਤ੍ਥ વੀਸਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ। ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਜੋਤਿਪਾਲੋ ਨਾਮ ਮਾਣવੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤਿਣ੍ਣਂ વੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ ਭੂਮਿਯਞ੍ਚੇવ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ ਚ ਪਾਕਟੋ ਘਟਿਕਾਰਸ੍ਸ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸ੍ਸ ਮਿਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਤੀਣਿ ਪਿਟਕਾਨਿ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ વਤ੍ਤਾવਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਂ ਸੋਭੇਸਿ। ਸੋਪਿ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਜਾਤਨਗਰਂ ਬਾਰਾਣਸੀ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਿਤਾ, ਧਨવਤੀ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਮਾਤਾ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਚ ਭਾਰਦ੍વਾਜੋ ਚ ਦ੍વੇ ਅਗ੍ਗਸਾવਕਾ, ਸਬ੍ਬਮਿਤ੍ਤੋ ਨਾਮੁਪਟ੍ਠਾਕੋ, ਅਨੁਲ਼ਾ ਚ ਉਰੁવੇਲ਼ਾ ਚ ਦ੍વੇ ਅਗ੍ਗਸਾવਿਕਾ, ਨਿਗ੍ਰੋਧਰੁਕ੍ਖੋ ਬੋਧਿ, ਸਰੀਰਂ વੀਸਤਿਹਤ੍ਥੁਬ੍ਬੇਧਂ ਅਹੋਸਿ, વੀਸਤਿ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਆਯੂਤਿ।
Tassa aparabhāge kassapo nāma satthā udapādi. Tassāpi ekova sāvakasannipāto, tattha vīsati bhikkhusahassāni ahesuṃ. Tadā bodhisatto jotipālo nāma māṇavo hutvā tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū bhūmiyañceva antalikkhe ca pākaṭo ghaṭikārassa kumbhakārassa mitto ahosi. So tena saddhiṃ satthāraṃ upasaṅkamitvā dhammakathaṃ sutvā pabbajitvā āraddhavīriyo tīṇi piṭakāni uggahetvā vattāvattasampattiyā buddhasāsanaṃ sobhesi. Sopi naṃ satthā ‘‘buddho bhavissatī’’ti byākāsi. Tassa bhagavato jātanagaraṃ bārāṇasī nāma ahosi, brahmadatto nāma brāhmaṇo pitā, dhanavatī nāma brāhmaṇī mātā, tisso ca bhāradvājo ca dve aggasāvakā, sabbamitto nāmupaṭṭhāko, anuḷā ca uruveḷā ca dve aggasāvikā, nigrodharukkho bodhi, sarīraṃ vīsatihatthubbedhaṃ ahosi, vīsati vassasahassāni āyūti.
‘‘ਕੋਣਾਗਮਨਸ੍ਸ ਅਪਰੇਨ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਦ੍વਿਪਦੁਤ੍ਤਮੋ।
‘‘Koṇāgamanassa aparena, sambuddho dvipaduttamo;
ਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਪਭਙ੍ਕਰੋ’’ਤਿ॥ (ਬੁ॰ વਂ॰ ੨੬.੧)।
Kassapo nāma gottena, dhammarājā pabhaṅkaro’’ti. (bu. vaṃ. 26.1);
ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਕਪ੍ਪੇ ਦੀਪਙ੍ਕਰਦਸਬਲੋ ਉਦਪਾਦਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਤਯੋ ਬੁਦ੍ਧਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਇਧ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤਾ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਤਣ੍ਹਙ੍ਕਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਬੁਦ੍ਧੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ –
Yasmiṃ pana kappe dīpaṅkaradasabalo udapādi, tasmiṃ aññepi tayo buddhā ahesuṃ. Tesaṃ santike bodhisattassa byākaraṇaṃ natthi, tasmā te idha na dassitā. Aṭṭhakathāyaṃ pana taṇhaṅkarato paṭṭhāya sabbepi buddhe dassetuṃ idaṃ vuttaṃ –
‘‘ਤਣ੍ਹਙ੍ਕਰੋ ਮੇਧਙ੍ਕਰੋ, ਅਥੋਪਿ ਸਰਣਙ੍ਕਰੋ।
‘‘Taṇhaṅkaro medhaṅkaro, athopi saraṇaṅkaro;
ਦੀਪਙ੍ਕਰੋ ਚ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਦ੍વਿਪਦੁਤ੍ਤਮੋ॥
Dīpaṅkaro ca sambuddho, koṇḍañño dvipaduttamo.
‘‘ਮਙ੍ਗਲੋ ਚ ਸੁਮਨੋ ਚ, ਰੇવਤੋ ਸੋਭਿਤੋ ਮੁਨਿ।
‘‘Maṅgalo ca sumano ca, revato sobhito muni;
ਅਨੋਮਦਸ੍ਸੀ ਪਦੁਮੋ, ਨਾਰਦੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ॥
Anomadassī padumo, nārado padumuttaro.
‘‘ਸੁਮੇਧੋ ਚ ਸੁਜਾਤੋ ਚ, ਪਿਯਦਸ੍ਸੀ ਮਹਾਯਸੋ।
‘‘Sumedho ca sujāto ca, piyadassī mahāyaso;
ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸੀ ਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸੀ, ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਲੋਕਨਾਯਕੋ॥
Atthadassī dhammadassī, siddhattho lokanāyako.
‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਫੁਸ੍ਸੋ ਚ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਸਿਖੀ વੇਸ੍ਸਭੂ।
‘‘Tisso phusso ca sambuddho, vipassī sikhī vessabhū;
ਕਕੁਸਨ੍ਧੋ ਕੋਣਾਗਮਨੋ, ਕਸ੍ਸਪੋ ਚਾਪਿ ਨਾਯਕੋ॥
Kakusandho koṇāgamano, kassapo cāpi nāyako.
‘‘ਏਤੇ ਅਹੇਸੁਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, વੀਤਰਾਗਾ ਸਮਾਹਿਤਾ।
‘‘Ete ahesuṃ sambuddhā, vītarāgā samāhitā;
ਸਤਰਂਸੀવ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਮਹਾਤਮવਿਨੋਦਨਾ।
Sataraṃsīva uppannā, mahātamavinodanā;
ਜਲਿਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਖਨ੍ਧਾવ, ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਤੇ ਸਸਾવਕਾ’’ਤਿ॥
Jalitvā aggikhandhāva, nibbutā te sasāvakā’’ti.