पाचित्यादियोजना

Pācityādiyojanā

परिवारवग्गयोजना

Parivāravaggayojanā

चूळवग्गखन्धकस्सेवं , कत्वान योजनानयं।

Cūḷavaggakhandhakassevaṃ , katvāna yojanānayaṃ;

अधुना परिवारस्स, करिस्सं योजनानयं॥

Adhunā parivārassa, karissaṃ yojanānayaṃ.

सोळसमहावारो

Soḷasamahāvāro

पञ्‍ञत्तिवारयोजना

Paññattivārayojanā

एवं द्वावीसतिखन्धकानं संवण्णनं कत्वा इदानि ‘‘परिवारो’’ति सङ्गहमारूळ्हस्स विनयस्स संवण्णनं करोन्तो अयमाचरियो पठमं ताव अनुसन्धिदस्सनमुखेन पटिञ्‍ञं कातुकामो आह ‘‘विसुद्धपरिवारस्सा’’तिआदि। तत्थ विसुद्धपरिवारस्साति विसुद्धाय चतुपरिसाय परिवारितस्स, अथवा विसुद्धेन चतुपरिससङ्खातेन परिवारेन समन्‍नागतस्स भगवतोति सम्बन्धो। परिवारे हि विसुद्धे तेन परिवारितो, तंपरिवारितो वा भगवापि विसुद्धोयेव नाम होति। इमिना संवण्णियमानस्स ‘‘परिवारो’’ति सङ्गहमारूळ्हस्स देसेतब्बधम्मस्स अनुरूपेन देसकभूतस्स भगवतो थोमनं कतं होति। धम्मक्खन्धसरीरस्साति सीलादिधम्मक्खन्धसङ्खातेन सरीरेन समन्‍नागतस्स, इमिना संवण्णितानं खन्धकानमनुरूपेन भगवतो थोमनं कतं होति। पकति हेसाचरियानं यदिदं देसेतब्बधम्मानुरूपेन देसकस्स थोमना (सारत्थ॰ टी॰ १.गन्थारम्भकथा; विसुद्धि॰ महाटी॰ १.१)। अनन्तराति अनन्तरे काले।

Evaṃ dvāvīsatikhandhakānaṃ saṃvaṇṇanaṃ katvā idāni ‘‘parivāro’’ti saṅgahamārūḷhassa vinayassa saṃvaṇṇanaṃ karonto ayamācariyo paṭhamaṃ tāva anusandhidassanamukhena paṭiññaṃ kātukāmo āha ‘‘visuddhaparivārassā’’tiādi. Tattha visuddhaparivārassāti visuddhāya catuparisāya parivāritassa, athavā visuddhena catuparisasaṅkhātena parivārena samannāgatassa bhagavatoti sambandho. Parivāre hi visuddhe tena parivārito, taṃparivārito vā bhagavāpi visuddhoyeva nāma hoti. Iminā saṃvaṇṇiyamānassa ‘‘parivāro’’ti saṅgahamārūḷhassa desetabbadhammassa anurūpena desakabhūtassa bhagavato thomanaṃ kataṃ hoti. Dhammakkhandhasarīrassāti sīlādidhammakkhandhasaṅkhātena sarīrena samannāgatassa, iminā saṃvaṇṇitānaṃ khandhakānamanurūpena bhagavato thomanaṃ kataṃ hoti. Pakati hesācariyānaṃ yadidaṃ desetabbadhammānurūpena desakassa thomanā (sārattha. ṭī. 1.ganthārambhakathā; visuddhi. mahāṭī. 1.1). Anantarāti anantare kāle.

योति विनयो। पुब्बागतन्ति पुब्बे वुत्तेसु विभङ्गखन्धकेसु आगतं। नयन्ति सद्दअत्थविनिच्छयनयसङ्खातं सब्बं नयं। हित्वाति चजित्वा। अनुत्तानत्थवण्णनन्ति अनुत्तानानं पदानमत्थवण्णनं। अयं पनेत्थ योजना – विसुद्धपरिवारस्स धम्मक्खन्धसरीरस्स भगवतो सासने खन्धकानमनन्तरा ‘‘परिवारो’’ति यो विनयो सङ्गहं समारूळ्हो, तस्स विनयस्स पुब्बागतं नयं हित्वा इदानि अनुत्तानत्थवण्णनं करिस्सामीति।

Yoti vinayo. Pubbāgatanti pubbe vuttesu vibhaṅgakhandhakesu āgataṃ. Nayanti saddaatthavinicchayanayasaṅkhātaṃ sabbaṃ nayaṃ. Hitvāti cajitvā. Anuttānatthavaṇṇananti anuttānānaṃ padānamatthavaṇṇanaṃ. Ayaṃ panettha yojanā – visuddhaparivārassa dhammakkhandhasarīrassa bhagavato sāsane khandhakānamanantarā ‘‘parivāro’’ti yo vinayo saṅgahaṃ samārūḷho, tassa vinayassa pubbāgataṃ nayaṃ hitvā idāni anuttānatthavaṇṇanaṃ karissāmīti.

१. तत्थ तत्थाति ‘‘तस्स अनुत्तानत्थवण्णनं करिस्सामी’’ति यो परिवारसङ्खातो विनयो संवण्णेतब्बभावेन वुत्तो, तत्थ। सङ्खेपत्थोति समासत्थो। यं तेनाति एत्थ तसद्दस्स अनियमनिद्देसभावं दस्सेन्तो आह ‘‘यो सो’’ति। तत्थ योति अनियम निद्देसो, तस्स ‘‘तेना’’ति नियमनं दट्ठब्बं। सोति पदालङ्कारो। द्वीसु हि सब्बनामेसु येभुय्येन पुब्बमेव पधानं, पच्छिमं पन वचनालङ्कारं। यो सो भगवा पञ्‍ञपेसीति सम्बन्धो। चिरट्ठितिकत्थन्ति चिरं पञ्‍चवस्ससहस्सकालं ठितिकत्थाय, ‘‘याचितो’’ति च ‘‘पञ्‍ञपेसी’’ति च सम्बन्धो। धम्मसेनापतिना याचितोति सम्बन्धो। याचितो हुत्वा पञ्‍ञपेसीति योजना। तेन भगवता पञ्‍ञत्तन्ति सम्बन्धो। ‘‘जानता पस्सता’’ति द्विन्‍नं पदानं कम्ममेव दस्सेन्तो आह ‘‘तस्स तस्सा’’तिआदि। तत्थ ‘‘पञ्‍ञत्तिकाल’’न्ति इमिना ‘‘जानता’’ति पदस्स कम्मं दस्सेति, ‘‘दस अत्थवसे’’ति इमिना ‘‘पस्सता’’ति पदस्स कम्मं।

1. Tattha tatthāti ‘‘tassa anuttānatthavaṇṇanaṃ karissāmī’’ti yo parivārasaṅkhāto vinayo saṃvaṇṇetabbabhāvena vutto, tattha. Saṅkhepatthoti samāsattho. Yaṃ tenāti ettha tasaddassa aniyamaniddesabhāvaṃ dassento āha ‘‘yo so’’ti. Tattha yoti aniyama niddeso, tassa ‘‘tenā’’ti niyamanaṃ daṭṭhabbaṃ. Soti padālaṅkāro. Dvīsu hi sabbanāmesu yebhuyyena pubbameva padhānaṃ, pacchimaṃ pana vacanālaṅkāraṃ. Yo so bhagavā paññapesīti sambandho. Ciraṭṭhitikatthanti ciraṃ pañcavassasahassakālaṃ ṭhitikatthāya, ‘‘yācito’’ti ca ‘‘paññapesī’’ti ca sambandho. Dhammasenāpatinā yācitoti sambandho. Yācito hutvā paññapesīti yojanā. Tena bhagavatā paññattanti sambandho. ‘‘Jānatā passatā’’ti dvinnaṃ padānaṃ kammameva dassento āha ‘‘tassa tassā’’tiādi. Tattha ‘‘paññattikāla’’nti iminā ‘‘jānatā’’ti padassa kammaṃ dasseti, ‘‘dasa atthavase’’ti iminā ‘‘passatā’’ti padassa kammaṃ.

एवं कम्मदस्सनेन योजनानयं दस्सेत्वा इदानि करणदस्सनेन अपरम्पि योजनानयं दस्सेन्तो आह ‘‘अपिचा’’तिआदि। ‘‘पुब्बेनिवासादीही’’तिआदिसद्देन दिब्बचक्खुस्स विसुं गहेतब्बत्ता इद्धिविधदिब्बसोतपरचित्तविजाननानि गहेतब्बानि। इमेहि पदेहि ‘‘जानता, पस्सता’’ति द्विन्‍नं पदानं पञ्‍चन्‍नं लोकियअभिञ्‍ञानमेव करणभावं दस्सेति। तीहि विज्‍जाहीति पुब्बेनिवासदिब्बचक्खुआसवक्खयञाणसङ्खाताहि तीहि विज्‍जाहि। छहि वा पन अभिञ्‍ञाहीति सह आसवक्खयञाणेन पञ्‍चलोकियाभिञ्‍ञासङ्खाताहि छहि अभिञ्‍ञाहि। सब्बत्थाति सब्बेसु तीसु कालेसु, पञ्‍चसुपि ञेय्यधम्मेसु। समन्तचक्खुनाति अनावरणसब्बञ्‍ञुतञ्‍ञाणसङ्खातेन समन्तचक्खुना। पञ्‍ञायाति सब्बञ्‍ञुतपञ्‍ञाय। तिरोकुट्टादीति आदिसद्देन तिरोपब्बतादयो सङ्गण्हाति। मंसचक्खुनाति पसादचक्खुना। पटिवेधपञ्‍ञायाति मग्गपञ्‍ञाय। देसनापञ्‍ञायाति सब्बञ्‍ञुतपञ्‍ञाय। सब्बञ्‍ञुतपञ्‍ञायेव हि अत्थतो देसनापञ्‍ञा नाम। तेन वुत्तं ‘‘तस्सा पञ्‍ञाय तेजसा। अभिधम्मकथामग्गं, देवानं सम्पवत्तयीति (ध॰ स॰ अट्ठ॰ गन्थारम्भकथा ५)। इमेहि पदेहि अवत्थावसेन विसुं विसुं द्विन्‍नं पदानं करणसम्भवं दस्सेति। अरहताति अरीनं अरानञ्‍च हतत्ता, पच्‍चयादीनञ्‍च अरहत्ता अरहता। सम्मासम्बुद्धेनाति सम्मा सामञ्‍च सब्बधम्मानं बुद्धत्ता सम्मासम्बुद्धेन, तेन भगवताति सम्बन्धो। केनाभतन्ति तं पठमं पाराजिकं केन आभतं, इति सङ्खेपत्थोति योजना।

Evaṃ kammadassanena yojanānayaṃ dassetvā idāni karaṇadassanena aparampi yojanānayaṃ dassento āha ‘‘apicā’’tiādi. ‘‘Pubbenivāsādīhī’’tiādisaddena dibbacakkhussa visuṃ gahetabbattā iddhividhadibbasotaparacittavijānanāni gahetabbāni. Imehi padehi ‘‘jānatā, passatā’’ti dvinnaṃ padānaṃ pañcannaṃ lokiyaabhiññānameva karaṇabhāvaṃ dasseti. Tīhi vijjāhīti pubbenivāsadibbacakkhuāsavakkhayañāṇasaṅkhātāhi tīhi vijjāhi. Chahi vā pana abhiññāhīti saha āsavakkhayañāṇena pañcalokiyābhiññāsaṅkhātāhi chahi abhiññāhi. Sabbatthāti sabbesu tīsu kālesu, pañcasupi ñeyyadhammesu. Samantacakkhunāti anāvaraṇasabbaññutaññāṇasaṅkhātena samantacakkhunā. Paññāyāti sabbaññutapaññāya. Tirokuṭṭādīti ādisaddena tiropabbatādayo saṅgaṇhāti. Maṃsacakkhunāti pasādacakkhunā. Paṭivedhapaññāyāti maggapaññāya. Desanāpaññāyāti sabbaññutapaññāya. Sabbaññutapaññāyeva hi atthato desanāpaññā nāma. Tena vuttaṃ ‘‘tassā paññāya tejasā. Abhidhammakathāmaggaṃ, devānaṃ sampavattayīti (dha. sa. aṭṭha. ganthārambhakathā 5). Imehi padehi avatthāvasena visuṃ visuṃ dvinnaṃ padānaṃ karaṇasambhavaṃ dasseti. Arahatāti arīnaṃ arānañca hatattā, paccayādīnañca arahattā arahatā. Sammāsambuddhenāti sammā sāmañca sabbadhammānaṃ buddhattā sammāsambuddhena, tena bhagavatāti sambandho. Kenābhatanti taṃ paṭhamaṃ pārājikaṃ kena ābhataṃ, iti saṅkhepatthoti yojanā.

२. पुच्छाविसज्‍जने पन एवमत्थो वेदितब्बोति योजना। यं तेन…पे॰… पाराजिकन्ति इदं पदं पच्‍चुद्धरणमत्तमेवाति सम्बन्धो। पतिउद्धरणमत्तमेव, न अत्थदस्सनन्ति अत्थो। एत्थाति एतेसु पदेसु। एका पञ्‍ञत्तीति एका पठमपञ्‍ञत्ति। अनुपञ्‍ञत्तियोति पच्छा ठपिता पञ्‍ञत्तियो।

2. Pucchāvisajjane pana evamattho veditabboti yojanā. Yaṃ tena…pe… pārājikanti idaṃ padaṃ paccuddharaṇamattamevāti sambandho. Patiuddharaṇamattameva, na atthadassananti attho. Etthāti etesu padesu. Ekā paññattīti ekā paṭhamapaññatti. Anupaññattiyoti pacchā ṭhapitā paññattiyo.

एत्तावताति एत्तकेन ‘‘एका पञ्‍ञत्ति, द्वे अनुपञ्‍ञत्तियो’’ति वचनमत्तेन विस्सज्‍जिता होन्तीति सम्बन्धो। ततियं पुच्छन्ति सम्बन्धो। कस्मा अनुप्पन्‍नपञ्‍ञत्ति तस्मिं नत्थीति आह ‘‘अयं ही’’तिआदि। तत्थ हि यस्मा अञ्‍ञत्र नत्थि, तस्मा नत्थीति योजना। ‘‘अनुप्पन्‍ने दोसे पञ्‍ञत्ता’’ति इमिना अनुप्पन्‍ने दोसे पञ्‍ञपेतब्बाति अनुप्पन्‍नपञ्‍ञत्तीति वचनत्थं दस्सेति। साति अनुप्पन्‍नपञ्‍ञत्ति। तस्माति यस्मा अञ्‍ञत्र नत्थि, तस्मा। सब्बत्थपञ्‍ञत्तीति एत्थ सब्बस्मिं पदेसे पञ्‍ञत्ति सब्बत्थपञ्‍ञत्तीति अलुत्तसमासं दस्सेन्तो आह ‘‘मज्झिमदेसे चेवा’’तिआदि। ‘‘मज्झिमदेसे चेव पच्‍चन्तिमजनपदेसु चा’’ति इमिना ‘‘सब्बत्था’’ति पदस्स सरूपं दस्सेति। पदेसपञ्‍ञत्तिं अपनेत्वा सब्बत्थपञ्‍ञत्तिं पारिसेसनयेन दस्सेन्तो आह ‘‘विनयधरपञ्‍चमेना’’तिआदि । तत्थ विनयधरपञ्‍चमेनाति अनुस्सावनाचरियपञ्‍चमेन। एत्थेवाति मज्झिमदेसेयेव। एतेहीति चतूहि सिक्खापदेहि। सेसानीति चतूहि सिक्खापदेहि सेसानि।

Ettāvatāti ettakena ‘‘ekā paññatti, dve anupaññattiyo’’ti vacanamattena vissajjitā hontīti sambandho. Tatiyaṃ pucchanti sambandho. Kasmā anuppannapaññatti tasmiṃ natthīti āha ‘‘ayaṃ hī’’tiādi. Tattha hi yasmā aññatra natthi, tasmā natthīti yojanā. ‘‘Anuppanne dose paññattā’’ti iminā anuppanne dose paññapetabbāti anuppannapaññattīti vacanatthaṃ dasseti. Sāti anuppannapaññatti. Tasmāti yasmā aññatra natthi, tasmā. Sabbatthapaññattīti ettha sabbasmiṃ padese paññatti sabbatthapaññattīti aluttasamāsaṃ dassento āha ‘‘majjhimadese cevā’’tiādi. ‘‘Majjhimadese ceva paccantimajanapadesu cā’’ti iminā ‘‘sabbatthā’’ti padassa sarūpaṃ dasseti. Padesapaññattiṃ apanetvā sabbatthapaññattiṃ pārisesanayena dassento āha ‘‘vinayadharapañcamenā’’tiādi . Tattha vinayadharapañcamenāti anussāvanācariyapañcamena. Etthevāti majjhimadeseyeva. Etehīti catūhi sikkhāpadehi. Sesānīti catūhi sikkhāpadehi sesāni.

साधारणपञ्‍ञत्तीति एत्थ साधारणा नाम भिक्खुभिक्खुनीनमेवाति आह ‘‘भिक्खूनञ्‍चेव भिक्खुनीनञ्‍चा’’ति। इदं पनाति पठमपाराजिकं पन, पञ्‍ञत्तन्ति सम्बन्धो। विनीतकथामत्तमेवाति विनीतवत्थुपकासकं कथामत्तमेव। तासन्ति भिक्खुनीनं। ब्यञ्‍जनमत्तमेवाति ‘‘साधारणा’’ति च ‘‘उभतो’’ति च ब्यञ्‍जनमत्तमेव। एत्थाति साधारणपञ्‍ञत्तिउभतोपञ्‍ञत्तिपदे।

Sādhāraṇapaññattīti ettha sādhāraṇā nāma bhikkhubhikkhunīnamevāti āha ‘‘bhikkhūnañceva bhikkhunīnañcā’’ti. Idaṃ panāti paṭhamapārājikaṃ pana, paññattanti sambandho. Vinītakathāmattamevāti vinītavatthupakāsakaṃ kathāmattameva. Tāsanti bhikkhunīnaṃ. Byañjanamattamevāti ‘‘sādhāraṇā’’ti ca ‘‘ubhato’’ti ca byañjanamattameva. Etthāti sādhāraṇapaññattiubhatopaññattipade.

‘‘निदाने अनुपविट्ठ’’न्ति इमिना ‘‘निदानोगध’’न्ति पदस्स सत्तमीसमासञ्‍च ओगधसद्दस्स अनुपविट्ठत्थञ्‍च दस्सेति। ओगाळ्हो हुत्वा धरति तिट्ठतीति ओगधं। ननु निदानोगधे सति ‘‘पठमेन उद्देसेना’’ति वत्तब्बं, कस्मा ‘‘दुतियेन उद्देसेना’’ति वुत्तन्ति आह ‘‘निदानोगध’’न्ति। निदानपरियापन्‍नम्पि समानन्ति निदानपरियापन्‍नं समानम्पीति योजना। पिसद्दो गरहत्थो, पगेव दुतिये उद्देसे परियापन्‍नेति दस्सेति। ‘‘सीलविपत्तिआदीन’’न्ति वचनं वित्थारेन्तो आह ‘‘पठमा ही’’तिआदि।

‘‘Nidāne anupaviṭṭha’’nti iminā ‘‘nidānogadha’’nti padassa sattamīsamāsañca ogadhasaddassa anupaviṭṭhatthañca dasseti. Ogāḷho hutvā dharati tiṭṭhatīti ogadhaṃ. Nanu nidānogadhe sati ‘‘paṭhamena uddesenā’’ti vattabbaṃ, kasmā ‘‘dutiyena uddesenā’’ti vuttanti āha ‘‘nidānogadha’’nti. Nidānapariyāpannampi samānanti nidānapariyāpannaṃ samānampīti yojanā. Pisaddo garahattho, pageva dutiye uddese pariyāpanneti dasseti. ‘‘Sīlavipattiādīna’’nti vacanaṃ vitthārento āha ‘‘paṭhamā hī’’tiādi.

द्वङ्गिकेनाति कायचित्तसङ्खातेन द्वङ्गिकेन। ननु ‘‘एकेन समुट्ठानेना’’ति वुत्तत्ता ‘‘कायतोयेवा’’ति वत्तब्बं, अथ कस्मा ‘‘कायतो च चित्ततो च समुट्ठाती’’ति वुत्तन्ति आह ‘‘एत्थ ही’’तिआदि। एत्थाति ‘‘एकेन समुट्ठानेना’’ति वचने। चित्तन्ति सेवनचित्तं। आपन्‍नोसीति त्वं आपन्‍नो असीति योजना। आम आपन्‍नोम्हीति आम अहं आपन्‍नो अम्हीति योजना। तावदेवाति तस्मिं पटिजानक्खणेयेव। तं पुग्गलन्ति पाराजिकमापन्‍नं तं पुग्गलं। तप्पच्‍चयाति तस्स पाराजिकमापन्‍नस्स कारणा। ‘‘न कतमेन समथेन सम्मती’’ति यं पन वचनं वुत्तन्ति योजना। तन्ति वचनं, वुत्तन्ति सम्बन्धो।

Dvaṅgikenāti kāyacittasaṅkhātena dvaṅgikena. Nanu ‘‘ekena samuṭṭhānenā’’ti vuttattā ‘‘kāyatoyevā’’ti vattabbaṃ, atha kasmā ‘‘kāyato ca cittato ca samuṭṭhātī’’ti vuttanti āha ‘‘ettha hī’’tiādi. Etthāti ‘‘ekena samuṭṭhānenā’’ti vacane. Cittanti sevanacittaṃ. Āpannosīti tvaṃ āpanno asīti yojanā. Āma āpannomhīti āma ahaṃ āpanno amhīti yojanā. Tāvadevāti tasmiṃ paṭijānakkhaṇeyeva. Taṃ puggalanti pārājikamāpannaṃ taṃ puggalaṃ. Tappaccayāti tassa pārājikamāpannassa kāraṇā. ‘‘Na katamena samathena sammatī’’ti yaṃ pana vacanaṃ vuttanti yojanā. Tanti vacanaṃ, vuttanti sambandho.

वुत्तमातिका पञ्‍ञत्तीति वुत्तमातिकासङ्खाता पञ्‍ञत्ति विनयो नामाति योजना। मातिका हि यस्मा पञ्‍ञपीयति सङ्खेपेन ठपीयति, पकारं जानापेति वा, तस्मा पञ्‍ञत्तीति वुच्‍चति। ‘‘पदभाजनं वुच्‍चती’’ति इमिना वित्थारेन भाजियति एतायाति विभत्तीति दस्सेति। वीतिक्‍कमोति कायवाचावीतिक्‍कमो। सो हि न संवरति कायवाचं न पिदहतीति असंवरोति वुच्‍चति। येसं वत्ततीति एत्थ वत्ततिकिरियाय कत्तारं दस्सेन्तो आह ‘‘विनयपिटकञ्‍च अट्ठकथा चा’’ति। पगुणाति वाचुग्गता। तेति ते पुग्गला, धारेन्तीति सम्बन्धो। हीति सच्‍चं, यस्मा वा। एतस्साति पठमपाराजिकस्स। केनाभतन्ति एत्थ भरधातुया धारणपोसनत्थेसु (पाणिनी १०८ धातुपाठे) धारणत्थं दस्सेन्तो आह ‘‘केन आनीत’’न्ति । ‘‘परम्पराय आनीत’’न्ति इमिना परम्पराभतन्ति पदस्स ततियासमासं दस्सेति। अथवा ‘‘केनाभत’’न्ति पुच्छाय अनुरूपं यकारलोपवसेन वाक्यन्ति दस्सेति।

Vuttamātikā paññattīti vuttamātikāsaṅkhātā paññatti vinayo nāmāti yojanā. Mātikā hi yasmā paññapīyati saṅkhepena ṭhapīyati, pakāraṃ jānāpeti vā, tasmā paññattīti vuccati. ‘‘Padabhājanaṃ vuccatī’’ti iminā vitthārena bhājiyati etāyāti vibhattīti dasseti. Vītikkamoti kāyavācāvītikkamo. So hi na saṃvarati kāyavācaṃ na pidahatīti asaṃvaroti vuccati. Yesaṃ vattatīti ettha vattatikiriyāya kattāraṃ dassento āha ‘‘vinayapiṭakañca aṭṭhakathā cā’’ti. Paguṇāti vācuggatā. Teti te puggalā, dhārentīti sambandho. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Etassāti paṭhamapārājikassa. Kenābhatanti ettha bharadhātuyā dhāraṇaposanatthesu (pāṇinī 108 dhātupāṭhe) dhāraṇatthaṃ dassento āha ‘‘kena ānīta’’nti . ‘‘Paramparāya ānīta’’nti iminā paramparābhatanti padassa tatiyāsamāsaṃ dasseti. Athavā ‘‘kenābhata’’nti pucchāya anurūpaṃ yakāralopavasena vākyanti dasseti.

३. उपालि दासको चेवातिआदिका गाथायो किमत्थं केहि ठपिताति आह ‘‘इदानी’’तिआदि। तन्ति परं परं। तत्थाति तासु गाथासु। यन्ति वचनं। इमिना नयेनाति पठमपाराजिकस्स पुच्छाविसज्‍जने वुत्तेन इमिना नयेन।

3.Upāli dāsako cevātiādikā gāthāyo kimatthaṃ kehi ṭhapitāti āha ‘‘idānī’’tiādi. Tanti paraṃ paraṃ. Tatthāti tāsu gāthāsu. Yanti vacanaṃ. Iminā nayenāti paṭhamapārājikassa pucchāvisajjane vuttena iminā nayena.

इति महाविभङ्गे पञ्‍ञत्तिवारवण्णनाय योजना समत्ता।

Iti mahāvibhaṅge paññattivāravaṇṇanāya yojanā samattā.

कतापत्तिवारादिवण्णना

Katāpattivārādivaṇṇanā

१५७. इतोति पञ्‍ञत्तिवारतो, परं वुत्ता सत्त वारा उत्तानत्था एवाति योजना। कतापत्तिवारोति ‘‘कतापत्ती’’ति पदेन लक्खितो वारो। एसेव नयो सेसेसुपि। तदनन्तरोति तेसं सत्तन्‍नं वारानं अनन्तरे वुत्तो। समुच्‍चयवारोति सं एकतो आपत्तिविपत्तिआदयो उचियन्ति सम्पिण्डियन्ति एत्थाति समुच्‍चयो, सोयेव वारो समुच्‍चयवारो।

157.Itoti paññattivārato, paraṃ vuttā satta vārā uttānatthā evāti yojanā. Katāpattivāroti ‘‘katāpattī’’ti padena lakkhito vāro. Eseva nayo sesesupi. Tadanantaroti tesaṃ sattannaṃ vārānaṃ anantare vutto. Samuccayavāroti saṃ ekato āpattivipattiādayo uciyanti sampiṇḍiyanti etthāti samuccayo, soyeva vāro samuccayavāro.

१८८. ततोति तेहि अट्ठहि वारेहि, परं वुत्ताति सम्बन्धो। पच्‍चयवसेन वुत्तो एको पञ्‍ञत्तिवारोति योजना। पच्‍चयवसेनाति पच्‍चयसद्दस्स वसेन। तस्साति पच्‍चयस्स। तेपीति अट्ठ वारापि। इतीतिआदि निगमनं। ततोति महाविभङ्गतो, परं आगताति सम्बन्धो। एवं इमे द्वत्तिंस वाराति योजना। हीति सच्‍चं, यस्मा वा। एत्थाति द्वत्तिंसवारेसु।

188.Tatoti tehi aṭṭhahi vārehi, paraṃ vuttāti sambandho. Paccayavasena vutto eko paññattivāroti yojanā. Paccayavasenāti paccayasaddassa vasena. Tassāti paccayassa. Tepīti aṭṭha vārāpi. Itītiādi nigamanaṃ. Tatoti mahāvibhaṅgato, paraṃ āgatāti sambandho. Evaṃ ime dvattiṃsa vārāti yojanā. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Etthāti dvattiṃsavāresu.

Next: समुट्ठानसीसवण्णना • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā

Related texts:

तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi
१. पाराजिककण्डं • 1. Pārājikakaṇḍaṃ
१. पाराजिककण्डं • 1. Pārājikakaṇḍaṃ
१. पाराजिककण्डं • 1. Pārājikakaṇḍaṃ

अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā
पञ्‍ञत्तिवारवण्णना • Paññattivāravaṇṇanā
कतापत्तिवारादिवण्णना • Katāpattivārādivaṇṇanā

टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / पञ्‍ञत्तिवारवण्णना • Paññattivāravaṇṇanā

टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / पञ्‍ञत्तिवारवण्णना • Paññattivāravaṇṇanā

टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / पञ्‍ञत्तिवारवण्णना • Paññattivāravaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact