បាចិត្យាទិយោជនា

Pācityādiyojanā

បរិវារវគ្គយោជនា

Parivāravaggayojanā

ចូឡវគ្គខន្ធកស្សេវំ , កត្វាន យោជនានយំ;

Cūḷavaggakhandhakassevaṃ , katvāna yojanānayaṃ;

អធុនា បរិវារស្ស, ករិស្សំ យោជនានយំ។

Adhunā parivārassa, karissaṃ yojanānayaṃ.

សោឡសមហាវារោ

Soḷasamahāvāro

បញ្ញត្តិវារយោជនា

Paññattivārayojanā

ឯវំ ទ្វាវីសតិខន្ធកានំ សំវណ្ណនំ កត្វា ឥទានិ ‘‘បរិវារោ’’តិ សង្គហមារូឡ្ហស្ស វិនយស្ស សំវណ្ណនំ ករោន្តោ អយមាចរិយោ បឋមំ តាវ អនុសន្ធិទស្សនមុខេន បដិញ្ញំ កាតុកាមោ អាហ ‘‘វិសុទ្ធបរិវារស្សា’’តិអាទិ។ តត្ថ វិសុទ្ធបរិវារស្សាតិ វិសុទ្ធាយ ចតុបរិសាយ បរិវារិតស្ស, អថវា វិសុទ្ធេន ចតុបរិសសង្ខាតេន បរិវារេន សមន្នាគតស្ស ភគវតោតិ សម្ពន្ធោ។ បរិវារេ ហិ វិសុទ្ធេ តេន បរិវារិតោ, តំបរិវារិតោ វា ភគវាបិ វិសុទ្ធោយេវ នាម ហោតិ។ ឥមិនា សំវណ្ណិយមានស្ស ‘‘បរិវារោ’’តិ សង្គហមារូឡ្ហស្ស ទេសេតព្ពធម្មស្ស អនុរូបេន ទេសកភូតស្ស ភគវតោ ថោមនំ កតំ ហោតិ។ ធម្មក្ខន្ធសរីរស្សាតិ សីលាទិធម្មក្ខន្ធសង្ខាតេន សរីរេន សមន្នាគតស្ស, ឥមិនា សំវណ្ណិតានំ ខន្ធកានមនុរូបេន ភគវតោ ថោមនំ កតំ ហោតិ។ បកតិ ហេសាចរិយានំ យទិទំ ទេសេតព្ពធម្មានុរូបេន ទេសកស្ស ថោមនា (សារត្ថ. ដី. ១.គន្ថារម្ភកថា; វិសុទ្ធិ. មហាដី. ១.១)។ អនន្តរាតិ អនន្តរេ កាលេ។

Evaṃ dvāvīsatikhandhakānaṃ saṃvaṇṇanaṃ katvā idāni ‘‘parivāro’’ti saṅgahamārūḷhassa vinayassa saṃvaṇṇanaṃ karonto ayamācariyo paṭhamaṃ tāva anusandhidassanamukhena paṭiññaṃ kātukāmo āha ‘‘visuddhaparivārassā’’tiādi. Tattha visuddhaparivārassāti visuddhāya catuparisāya parivāritassa, athavā visuddhena catuparisasaṅkhātena parivārena samannāgatassa bhagavatoti sambandho. Parivāre hi visuddhe tena parivārito, taṃparivārito vā bhagavāpi visuddhoyeva nāma hoti. Iminā saṃvaṇṇiyamānassa ‘‘parivāro’’ti saṅgahamārūḷhassa desetabbadhammassa anurūpena desakabhūtassa bhagavato thomanaṃ kataṃ hoti. Dhammakkhandhasarīrassāti sīlādidhammakkhandhasaṅkhātena sarīrena samannāgatassa, iminā saṃvaṇṇitānaṃ khandhakānamanurūpena bhagavato thomanaṃ kataṃ hoti. Pakati hesācariyānaṃ yadidaṃ desetabbadhammānurūpena desakassa thomanā (sārattha. ṭī. 1.ganthārambhakathā; visuddhi. mahāṭī. 1.1). Anantarāti anantare kāle.

យោតិ វិនយោ។ បុព្ពាគតន្តិ បុព្ពេ វុត្តេសុ វិភង្គខន្ធកេសុ អាគតំ។ នយន្តិ សទ្ទអត្ថវិនិច្ឆយនយសង្ខាតំ សព្ពំ នយំ។ ហិត្វាតិ ចជិត្វា។ អនុត្តានត្ថវណ្ណនន្តិ អនុត្តានានំ បទានមត្ថវណ្ណនំ។ អយំ បនេត្ថ យោជនា – វិសុទ្ធបរិវារស្ស ធម្មក្ខន្ធសរីរស្ស ភគវតោ សាសនេ ខន្ធកានមនន្តរា ‘‘បរិវារោ’’តិ យោ វិនយោ សង្គហំ សមារូឡ្ហោ, តស្ស វិនយស្ស បុព្ពាគតំ នយំ ហិត្វា ឥទានិ អនុត្តានត្ថវណ្ណនំ ករិស្សាមីតិ។

Yoti vinayo. Pubbāgatanti pubbe vuttesu vibhaṅgakhandhakesu āgataṃ. Nayanti saddaatthavinicchayanayasaṅkhātaṃ sabbaṃ nayaṃ. Hitvāti cajitvā. Anuttānatthavaṇṇananti anuttānānaṃ padānamatthavaṇṇanaṃ. Ayaṃ panettha yojanā – visuddhaparivārassa dhammakkhandhasarīrassa bhagavato sāsane khandhakānamanantarā ‘‘parivāro’’ti yo vinayo saṅgahaṃ samārūḷho, tassa vinayassa pubbāgataṃ nayaṃ hitvā idāni anuttānatthavaṇṇanaṃ karissāmīti.

១. តត្ថ តត្ថាតិ ‘‘តស្ស អនុត្តានត្ថវណ្ណនំ ករិស្សាមី’’តិ យោ បរិវារសង្ខាតោ វិនយោ សំវណ្ណេតព្ពភាវេន វុត្តោ, តត្ថ។ សង្ខេបត្ថោតិ សមាសត្ថោ។ យំ តេនាតិ ឯត្ថ តសទ្ទស្ស អនិយមនិទ្ទេសភាវំ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘យោ សោ’’តិ។ តត្ថ យោតិ អនិយម និទ្ទេសោ, តស្ស ‘‘តេនា’’តិ និយមនំ ទដ្ឋព្ពំ។ សោតិ បទាលង្ការោ។ ទ្វីសុ ហិ សព្ពនាមេសុ យេភុយ្យេន បុព្ពមេវ បធានំ, បច្ឆិមំ បន វចនាលង្ការំ។ យោ សោ ភគវា បញ្ញបេសីតិ សម្ពន្ធោ។ ចិរដ្ឋិតិកត្ថន្តិ ចិរំ បញ្ចវស្សសហស្សកាលំ ឋិតិកត្ថាយ, ‘‘យាចិតោ’’តិ ច ‘‘បញ្ញបេសី’’តិ ច សម្ពន្ធោ។ ធម្មសេនាបតិនា យាចិតោតិ សម្ពន្ធោ។ យាចិតោ ហុត្វា បញ្ញបេសីតិ យោជនា។ តេន ភគវតា បញ្ញត្តន្តិ សម្ពន្ធោ។ ‘‘ជានតា បស្សតា’’តិ ទ្វិន្នំ បទានំ កម្មមេវ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘តស្ស តស្សា’’តិអាទិ។ តត្ថ ‘‘បញ្ញត្តិកាល’’ន្តិ ឥមិនា ‘‘ជានតា’’តិ បទស្ស កម្មំ ទស្សេតិ, ‘‘ទស អត្ថវសេ’’តិ ឥមិនា ‘‘បស្សតា’’តិ បទស្ស កម្មំ។

1. Tattha tatthāti ‘‘tassa anuttānatthavaṇṇanaṃ karissāmī’’ti yo parivārasaṅkhāto vinayo saṃvaṇṇetabbabhāvena vutto, tattha. Saṅkhepatthoti samāsattho. Yaṃ tenāti ettha tasaddassa aniyamaniddesabhāvaṃ dassento āha ‘‘yo so’’ti. Tattha yoti aniyama niddeso, tassa ‘‘tenā’’ti niyamanaṃ daṭṭhabbaṃ. Soti padālaṅkāro. Dvīsu hi sabbanāmesu yebhuyyena pubbameva padhānaṃ, pacchimaṃ pana vacanālaṅkāraṃ. Yo so bhagavā paññapesīti sambandho. Ciraṭṭhitikatthanti ciraṃ pañcavassasahassakālaṃ ṭhitikatthāya, ‘‘yācito’’ti ca ‘‘paññapesī’’ti ca sambandho. Dhammasenāpatinā yācitoti sambandho. Yācito hutvā paññapesīti yojanā. Tena bhagavatā paññattanti sambandho. ‘‘Jānatā passatā’’ti dvinnaṃ padānaṃ kammameva dassento āha ‘‘tassa tassā’’tiādi. Tattha ‘‘paññattikāla’’nti iminā ‘‘jānatā’’ti padassa kammaṃ dasseti, ‘‘dasa atthavase’’ti iminā ‘‘passatā’’ti padassa kammaṃ.

ឯវំ កម្មទស្សនេន យោជនានយំ ទស្សេត្វា ឥទានិ ករណទស្សនេន អបរម្បិ យោជនានយំ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘អបិចា’’តិអាទិ។ ‘‘បុព្ពេនិវាសាទីហី’’តិអាទិសទ្ទេន ទិព្ពចក្ខុស្ស វិសុំ គហេតព្ពត្តា ឥទ្ធិវិធទិព្ពសោតបរចិត្តវិជាននានិ គហេតព្ពានិ។ ឥមេហិ បទេហិ ‘‘ជានតា, បស្សតា’’តិ ទ្វិន្នំ បទានំ បញ្ចន្នំ លោកិយអភិញ្ញានមេវ ករណភាវំ ទស្សេតិ។ តីហិ វិជ្ជាហីតិ បុព្ពេនិវាសទិព្ពចក្ខុអាសវក្ខយញាណសង្ខាតាហិ តីហិ វិជ្ជាហិ។ ឆហិ វា បន អភិញ្ញាហីតិ សហ អាសវក្ខយញាណេន បញ្ចលោកិយាភិញ្ញាសង្ខាតាហិ ឆហិ អភិញ្ញាហិ។ សព្ពត្ថាតិ សព្ពេសុ តីសុ កាលេសុ, បញ្ចសុបិ ញេយ្យធម្មេសុ។ សមន្តចក្ខុនាតិ អនាវរណសព្ពញ្ញុតញ្ញាណសង្ខាតេន សមន្តចក្ខុនា។ បញ្ញាយាតិ សព្ពញ្ញុតបញ្ញាយ។ តិរោកុដ្ដាទីតិ អាទិសទ្ទេន តិរោបព្ពតាទយោ សង្គណ្ហាតិ។ មំសចក្ខុនាតិ បសាទចក្ខុនា។ បដិវេធបញ្ញាយាតិ មគ្គបញ្ញាយ។ ទេសនាបញ្ញាយាតិ សព្ពញ្ញុតបញ្ញាយ។ សព្ពញ្ញុតបញ្ញាយេវ ហិ អត្ថតោ ទេសនាបញ្ញា នាម។ តេន វុត្តំ ‘‘តស្សា បញ្ញាយ តេជសា។ អភិធម្មកថាមគ្គំ, ទេវានំ សម្បវត្តយីតិ (ធ. ស. អដ្ឋ. គន្ថារម្ភកថា ៥)។ ឥមេហិ បទេហិ អវត្ថាវសេន វិសុំ វិសុំ ទ្វិន្នំ បទានំ ករណសម្ភវំ ទស្សេតិ។ អរហតាតិ អរីនំ អរានញ្ច ហតត្តា, បច្ចយាទីនញ្ច អរហត្តា អរហតា។ សម្មាសម្ពុទ្ធេនាតិ សម្មា សាមញ្ច សព្ពធម្មានំ ពុទ្ធត្តា សម្មាសម្ពុទ្ធេន, តេន ភគវតាតិ សម្ពន្ធោ។ កេនាភតន្តិ តំ បឋមំ បារាជិកំ កេន អាភតំ, ឥតិ សង្ខេបត្ថោតិ យោជនា។

Evaṃ kammadassanena yojanānayaṃ dassetvā idāni karaṇadassanena aparampi yojanānayaṃ dassento āha ‘‘apicā’’tiādi. ‘‘Pubbenivāsādīhī’’tiādisaddena dibbacakkhussa visuṃ gahetabbattā iddhividhadibbasotaparacittavijānanāni gahetabbāni. Imehi padehi ‘‘jānatā, passatā’’ti dvinnaṃ padānaṃ pañcannaṃ lokiyaabhiññānameva karaṇabhāvaṃ dasseti. Tīhi vijjāhīti pubbenivāsadibbacakkhuāsavakkhayañāṇasaṅkhātāhi tīhi vijjāhi. Chahi vā pana abhiññāhīti saha āsavakkhayañāṇena pañcalokiyābhiññāsaṅkhātāhi chahi abhiññāhi. Sabbatthāti sabbesu tīsu kālesu, pañcasupi ñeyyadhammesu. Samantacakkhunāti anāvaraṇasabbaññutaññāṇasaṅkhātena samantacakkhunā. Paññāyāti sabbaññutapaññāya. Tirokuṭṭādīti ādisaddena tiropabbatādayo saṅgaṇhāti. Maṃsacakkhunāti pasādacakkhunā. Paṭivedhapaññāyāti maggapaññāya. Desanāpaññāyāti sabbaññutapaññāya. Sabbaññutapaññāyeva hi atthato desanāpaññā nāma. Tena vuttaṃ ‘‘tassā paññāya tejasā. Abhidhammakathāmaggaṃ, devānaṃ sampavattayīti (dha. sa. aṭṭha. ganthārambhakathā 5). Imehi padehi avatthāvasena visuṃ visuṃ dvinnaṃ padānaṃ karaṇasambhavaṃ dasseti. Arahatāti arīnaṃ arānañca hatattā, paccayādīnañca arahattā arahatā. Sammāsambuddhenāti sammā sāmañca sabbadhammānaṃ buddhattā sammāsambuddhena, tena bhagavatāti sambandho. Kenābhatanti taṃ paṭhamaṃ pārājikaṃ kena ābhataṃ, iti saṅkhepatthoti yojanā.

២. បុច្ឆាវិសជ្ជនេ បន ឯវមត្ថោ វេទិតព្ពោតិ យោជនា។ យំ តេន…បេ.… បារាជិកន្តិ ឥទំ បទំ បច្ចុទ្ធរណមត្តមេវាតិ សម្ពន្ធោ។ បតិឧទ្ធរណមត្តមេវ, ន អត្ថទស្សនន្តិ អត្ថោ។ ឯត្ថាតិ ឯតេសុ បទេសុ។ ឯកា បញ្ញត្តីតិ ឯកា បឋមបញ្ញត្តិ។ អនុបញ្ញត្តិយោតិ បច្ឆា ឋបិតា បញ្ញត្តិយោ។

2. Pucchāvisajjane pana evamattho veditabboti yojanā. Yaṃ tena…pe… pārājikanti idaṃ padaṃ paccuddharaṇamattamevāti sambandho. Patiuddharaṇamattameva, na atthadassananti attho. Etthāti etesu padesu. Ekā paññattīti ekā paṭhamapaññatti. Anupaññattiyoti pacchā ṭhapitā paññattiyo.

ឯត្តាវតាតិ ឯត្តកេន ‘‘ឯកា បញ្ញត្តិ, ទ្វេ អនុបញ្ញត្តិយោ’’តិ វចនមត្តេន វិស្សជ្ជិតា ហោន្តីតិ សម្ពន្ធោ។ តតិយំ បុច្ឆន្តិ សម្ពន្ធោ។ កស្មា អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ តស្មិំ នត្ថីតិ អាហ ‘‘អយំ ហី’’តិអាទិ។ តត្ថ ហិ យស្មា អញ្ញត្រ នត្ថិ, តស្មា នត្ថីតិ យោជនា។ ‘‘អនុប្បន្នេ ទោសេ បញ្ញត្តា’’តិ ឥមិនា អនុប្បន្នេ ទោសេ បញ្ញបេតព្ពាតិ អនុប្បន្នបញ្ញត្តីតិ វចនត្ថំ ទស្សេតិ។ សាតិ អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ។ តស្មាតិ យស្មា អញ្ញត្រ នត្ថិ, តស្មា។ សព្ពត្ថបញ្ញត្តីតិ ឯត្ថ សព្ពស្មិំ បទេសេ បញ្ញត្តិ សព្ពត្ថបញ្ញត្តីតិ អលុត្តសមាសំ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘មជ្ឈិមទេសេ ចេវា’’តិអាទិ។ ‘‘មជ្ឈិមទេសេ ចេវ បច្ចន្តិមជនបទេសុ ចា’’តិ ឥមិនា ‘‘សព្ពត្ថា’’តិ បទស្ស សរូបំ ទស្សេតិ។ បទេសបញ្ញត្តិំ អបនេត្វា សព្ពត្ថបញ្ញត្តិំ បារិសេសនយេន ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘វិនយធរបញ្ចមេនា’’តិអាទិ ។ តត្ថ វិនយធរបញ្ចមេនាតិ អនុស្សាវនាចរិយបញ្ចមេន។ ឯត្ថេវាតិ មជ្ឈិមទេសេយេវ។ ឯតេហីតិ ចតូហិ សិក្ខាបទេហិ។ សេសានីតិ ចតូហិ សិក្ខាបទេហិ សេសានិ។

Ettāvatāti ettakena ‘‘ekā paññatti, dve anupaññattiyo’’ti vacanamattena vissajjitā hontīti sambandho. Tatiyaṃ pucchanti sambandho. Kasmā anuppannapaññatti tasmiṃ natthīti āha ‘‘ayaṃ hī’’tiādi. Tattha hi yasmā aññatra natthi, tasmā natthīti yojanā. ‘‘Anuppanne dose paññattā’’ti iminā anuppanne dose paññapetabbāti anuppannapaññattīti vacanatthaṃ dasseti. Sāti anuppannapaññatti. Tasmāti yasmā aññatra natthi, tasmā. Sabbatthapaññattīti ettha sabbasmiṃ padese paññatti sabbatthapaññattīti aluttasamāsaṃ dassento āha ‘‘majjhimadese cevā’’tiādi. ‘‘Majjhimadese ceva paccantimajanapadesu cā’’ti iminā ‘‘sabbatthā’’ti padassa sarūpaṃ dasseti. Padesapaññattiṃ apanetvā sabbatthapaññattiṃ pārisesanayena dassento āha ‘‘vinayadharapañcamenā’’tiādi . Tattha vinayadharapañcamenāti anussāvanācariyapañcamena. Etthevāti majjhimadeseyeva. Etehīti catūhi sikkhāpadehi. Sesānīti catūhi sikkhāpadehi sesāni.

សាធារណបញ្ញត្តីតិ ឯត្ថ សាធារណា នាម ភិក្ខុភិក្ខុនីនមេវាតិ អាហ ‘‘ភិក្ខូនញ្ចេវ ភិក្ខុនីនញ្ចា’’តិ។ ឥទំ បនាតិ បឋមបារាជិកំ បន, បញ្ញត្តន្តិ សម្ពន្ធោ។ វិនីតកថាមត្តមេវាតិ វិនីតវត្ថុបកាសកំ កថាមត្តមេវ។ តាសន្តិ ភិក្ខុនីនំ។ ព្យញ្ជនមត្តមេវាតិ ‘‘សាធារណា’’តិ ច ‘‘ឧភតោ’’តិ ច ព្យញ្ជនមត្តមេវ។ ឯត្ថាតិ សាធារណបញ្ញត្តិឧភតោបញ្ញត្តិបទេ។

Sādhāraṇapaññattīti ettha sādhāraṇā nāma bhikkhubhikkhunīnamevāti āha ‘‘bhikkhūnañceva bhikkhunīnañcā’’ti. Idaṃ panāti paṭhamapārājikaṃ pana, paññattanti sambandho. Vinītakathāmattamevāti vinītavatthupakāsakaṃ kathāmattameva. Tāsanti bhikkhunīnaṃ. Byañjanamattamevāti ‘‘sādhāraṇā’’ti ca ‘‘ubhato’’ti ca byañjanamattameva. Etthāti sādhāraṇapaññattiubhatopaññattipade.

‘‘និទានេ អនុបវិដ្ឋ’’ន្តិ ឥមិនា ‘‘និទានោគធ’’ន្តិ បទស្ស សត្តមីសមាសញ្ច ឱគធសទ្ទស្ស អនុបវិដ្ឋត្ថញ្ច ទស្សេតិ។ ឱគាឡ្ហោ ហុត្វា ធរតិ តិដ្ឋតីតិ ឱគធំ។ ននុ និទានោគធេ សតិ ‘‘បឋមេន ឧទ្ទេសេនា’’តិ វត្តព្ពំ, កស្មា ‘‘ទុតិយេន ឧទ្ទេសេនា’’តិ វុត្តន្តិ អាហ ‘‘និទានោគធ’’ន្តិ។ និទានបរិយាបន្នម្បិ សមានន្តិ និទានបរិយាបន្នំ សមានម្បីតិ យោជនា។ បិសទ្ទោ គរហត្ថោ, បគេវ ទុតិយេ ឧទ្ទេសេ បរិយាបន្នេតិ ទស្សេតិ។ ‘‘សីលវិបត្តិអាទីន’’ន្តិ វចនំ វិត្ថារេន្តោ អាហ ‘‘បឋមា ហី’’តិអាទិ។

‘‘Nidāne anupaviṭṭha’’nti iminā ‘‘nidānogadha’’nti padassa sattamīsamāsañca ogadhasaddassa anupaviṭṭhatthañca dasseti. Ogāḷho hutvā dharati tiṭṭhatīti ogadhaṃ. Nanu nidānogadhe sati ‘‘paṭhamena uddesenā’’ti vattabbaṃ, kasmā ‘‘dutiyena uddesenā’’ti vuttanti āha ‘‘nidānogadha’’nti. Nidānapariyāpannampi samānanti nidānapariyāpannaṃ samānampīti yojanā. Pisaddo garahattho, pageva dutiye uddese pariyāpanneti dasseti. ‘‘Sīlavipattiādīna’’nti vacanaṃ vitthārento āha ‘‘paṭhamā hī’’tiādi.

ទ្វង្គិកេនាតិ កាយចិត្តសង្ខាតេន ទ្វង្គិកេន។ ននុ ‘‘ឯកេន សមុដ្ឋានេនា’’តិ វុត្តត្តា ‘‘កាយតោយេវា’’តិ វត្តព្ពំ, អថ កស្មា ‘‘កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតី’’តិ វុត្តន្តិ អាហ ‘‘ឯត្ថ ហី’’តិអាទិ។ ឯត្ថាតិ ‘‘ឯកេន សមុដ្ឋានេនា’’តិ វចនេ។ ចិត្តន្តិ សេវនចិត្តំ។ អាបន្នោសីតិ ត្វំ អាបន្នោ អសីតិ យោជនា។ អាម អាបន្នោម្ហីតិ អាម អហំ អាបន្នោ អម្ហីតិ យោជនា។ តាវទេវាតិ តស្មិំ បដិជានក្ខណេយេវ។ តំ បុគ្គលន្តិ បារាជិកមាបន្នំ តំ បុគ្គលំ។ តប្បច្ចយាតិ តស្ស បារាជិកមាបន្នស្ស ការណា។ ‘‘ន កតមេន សមថេន សម្មតី’’តិ យំ បន វចនំ វុត្តន្តិ យោជនា។ តន្តិ វចនំ, វុត្តន្តិ សម្ពន្ធោ។

Dvaṅgikenāti kāyacittasaṅkhātena dvaṅgikena. Nanu ‘‘ekena samuṭṭhānenā’’ti vuttattā ‘‘kāyatoyevā’’ti vattabbaṃ, atha kasmā ‘‘kāyato ca cittato ca samuṭṭhātī’’ti vuttanti āha ‘‘ettha hī’’tiādi. Etthāti ‘‘ekena samuṭṭhānenā’’ti vacane. Cittanti sevanacittaṃ. Āpannosīti tvaṃ āpanno asīti yojanā. Āma āpannomhīti āma ahaṃ āpanno amhīti yojanā. Tāvadevāti tasmiṃ paṭijānakkhaṇeyeva. Taṃ puggalanti pārājikamāpannaṃ taṃ puggalaṃ. Tappaccayāti tassa pārājikamāpannassa kāraṇā. ‘‘Na katamena samathena sammatī’’ti yaṃ pana vacanaṃ vuttanti yojanā. Tanti vacanaṃ, vuttanti sambandho.

វុត្តមាតិកា បញ្ញត្តីតិ វុត្តមាតិកាសង្ខាតា បញ្ញត្តិ វិនយោ នាមាតិ យោជនា។ មាតិកា ហិ យស្មា បញ្ញបីយតិ សង្ខេបេន ឋបីយតិ, បការំ ជានាបេតិ វា, តស្មា បញ្ញត្តីតិ វុច្ចតិ។ ‘‘បទភាជនំ វុច្ចតី’’តិ ឥមិនា វិត្ថារេន ភាជិយតិ ឯតាយាតិ វិភត្តីតិ ទស្សេតិ។ វីតិក្កមោតិ កាយវាចាវីតិក្កមោ។ សោ ហិ ន សំវរតិ កាយវាចំ ន បិទហតីតិ អសំវរោតិ វុច្ចតិ។ យេសំ វត្តតីតិ ឯត្ថ វត្តតិកិរិយាយ កត្តារំ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘វិនយបិដកញ្ច អដ្ឋកថា ចា’’តិ។ បគុណាតិ វាចុគ្គតា។ តេតិ តេ បុគ្គលា, ធារេន្តីតិ សម្ពន្ធោ។ ហីតិ សច្ចំ, យស្មា វា។ ឯតស្សាតិ បឋមបារាជិកស្ស។ កេនាភតន្តិ ឯត្ថ ភរធាតុយា ធារណបោសនត្ថេសុ (បាណិនី ១០៨ ធាតុបាឋេ) ធារណត្ថំ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘កេន អានីត’’ន្តិ ។ ‘‘បរម្បរាយ អានីត’’ន្តិ ឥមិនា បរម្បរាភតន្តិ បទស្ស តតិយាសមាសំ ទស្សេតិ។ អថវា ‘‘កេនាភត’’ន្តិ បុច្ឆាយ អនុរូបំ យការលោបវសេន វាក្យន្តិ ទស្សេតិ។

Vuttamātikā paññattīti vuttamātikāsaṅkhātā paññatti vinayo nāmāti yojanā. Mātikā hi yasmā paññapīyati saṅkhepena ṭhapīyati, pakāraṃ jānāpeti vā, tasmā paññattīti vuccati. ‘‘Padabhājanaṃ vuccatī’’ti iminā vitthārena bhājiyati etāyāti vibhattīti dasseti. Vītikkamoti kāyavācāvītikkamo. So hi na saṃvarati kāyavācaṃ na pidahatīti asaṃvaroti vuccati. Yesaṃ vattatīti ettha vattatikiriyāya kattāraṃ dassento āha ‘‘vinayapiṭakañca aṭṭhakathā cā’’ti. Paguṇāti vācuggatā. Teti te puggalā, dhārentīti sambandho. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Etassāti paṭhamapārājikassa. Kenābhatanti ettha bharadhātuyā dhāraṇaposanatthesu (pāṇinī 108 dhātupāṭhe) dhāraṇatthaṃ dassento āha ‘‘kena ānīta’’nti . ‘‘Paramparāya ānīta’’nti iminā paramparābhatanti padassa tatiyāsamāsaṃ dasseti. Athavā ‘‘kenābhata’’nti pucchāya anurūpaṃ yakāralopavasena vākyanti dasseti.

៣. ឧបាលិ ទាសកោ ចេវាតិអាទិកា គាថាយោ កិមត្ថំ កេហិ ឋបិតាតិ អាហ ‘‘ឥទានី’’តិអាទិ។ តន្តិ បរំ បរំ។ តត្ថាតិ តាសុ គាថាសុ។ យន្តិ វចនំ។ ឥមិនា នយេនាតិ បឋមបារាជិកស្ស បុច្ឆាវិសជ្ជនេ វុត្តេន ឥមិនា នយេន។

3.Upāli dāsako cevātiādikā gāthāyo kimatthaṃ kehi ṭhapitāti āha ‘‘idānī’’tiādi. Tanti paraṃ paraṃ. Tatthāti tāsu gāthāsu. Yanti vacanaṃ. Iminā nayenāti paṭhamapārājikassa pucchāvisajjane vuttena iminā nayena.

ឥតិ មហាវិភង្គេ បញ្ញត្តិវារវណ្ណនាយ យោជនា សមត្តា។

Iti mahāvibhaṅge paññattivāravaṇṇanāya yojanā samattā.

កតាបត្តិវារាទិវណ្ណនា

Katāpattivārādivaṇṇanā

១៥៧. ឥតោតិ បញ្ញត្តិវារតោ, បរំ វុត្តា សត្ត វារា ឧត្តានត្ថា ឯវាតិ យោជនា។ កតាបត្តិវារោតិ ‘‘កតាបត្តី’’តិ បទេន លក្ខិតោ វារោ។ ឯសេវ នយោ សេសេសុបិ។ តទនន្តរោតិ តេសំ សត្តន្នំ វារានំ អនន្តរេ វុត្តោ។ សមុច្ចយវារោតិ សំ ឯកតោ អាបត្តិវិបត្តិអាទយោ ឧចិយន្តិ សម្បិណ្ឌិយន្តិ ឯត្ថាតិ សមុច្ចយោ, សោយេវ វារោ សមុច្ចយវារោ។

157.Itoti paññattivārato, paraṃ vuttā satta vārā uttānatthā evāti yojanā. Katāpattivāroti ‘‘katāpattī’’ti padena lakkhito vāro. Eseva nayo sesesupi. Tadanantaroti tesaṃ sattannaṃ vārānaṃ anantare vutto. Samuccayavāroti saṃ ekato āpattivipattiādayo uciyanti sampiṇḍiyanti etthāti samuccayo, soyeva vāro samuccayavāro.

១៨៨. តតោតិ តេហិ អដ្ឋហិ វារេហិ, បរំ វុត្តាតិ សម្ពន្ធោ។ បច្ចយវសេន វុត្តោ ឯកោ បញ្ញត្តិវារោតិ យោជនា។ បច្ចយវសេនាតិ បច្ចយសទ្ទស្ស វសេន។ តស្សាតិ បច្ចយស្ស។ តេបីតិ អដ្ឋ វារាបិ។ ឥតីតិអាទិ និគមនំ។ តតោតិ មហាវិភង្គតោ, បរំ អាគតាតិ សម្ពន្ធោ។ ឯវំ ឥមេ ទ្វត្តិំស វារាតិ យោជនា។ ហីតិ សច្ចំ, យស្មា វា។ ឯត្ថាតិ ទ្វត្តិំសវារេសុ។

188.Tatoti tehi aṭṭhahi vārehi, paraṃ vuttāti sambandho. Paccayavasena vutto eko paññattivāroti yojanā. Paccayavasenāti paccayasaddassa vasena. Tassāti paccayassa. Tepīti aṭṭha vārāpi. Itītiādi nigamanaṃ. Tatoti mahāvibhaṅgato, paraṃ āgatāti sambandho. Evaṃ ime dvattiṃsa vārāti yojanā. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Etthāti dvattiṃsavāresu.

Next: សមុដ្ឋានសីសវណ្ណនា • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā

Related texts:

តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / បរិវារបាឡិ • Parivārapāḷi
១. បារាជិកកណ្ឌំ • 1. Pārājikakaṇḍaṃ
១. បារាជិកកណ្ឌំ • 1. Pārājikakaṇḍaṃ
១. បារាជិកកណ្ឌំ • 1. Pārājikakaṇḍaṃ

អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / បរិវារ-អដ្ឋកថា • Parivāra-aṭṭhakathā
បញ្ញត្តិវារវណ្ណនា • Paññattivāravaṇṇanā
កតាបត្តិវារាទិវណ្ណនា • Katāpattivārādivaṇṇanā

ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / បញ្ញត្តិវារវណ្ណនា • Paññattivāravaṇṇanā

ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / បញ្ញត្តិវារវណ្ណនា • Paññattivāravaṇṇanā

ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / បញ្ញត្តិវារវណ្ណនា • Paññattivāravaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact