| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
៧. កថាវត្ថុសុត្តំ
7. Kathāvatthusuttaṃ
៦៨. ‘‘តីណិមានិ, ភិក្ខវេ, កថាវត្ថូនិ។ កតមានិ តីណិ? អតីតំ វា, ភិក្ខវេ, អទ្ធានំ អារព្ភ កថំ កថេយ្យ – ‘ឯវំ អហោសិ អតីតមទ្ធាន’ន្តិ។ អនាគតំ វា, ភិក្ខវេ, អទ្ធានំ អារព្ភ កថំ កថេយ្យ – ‘ឯវំ ភវិស្សតិ អនាគតមទ្ធាន’ន្តិ។ ឯតរហិ វា, ភិក្ខវេ, បច្ចុប្បន្នំ អទ្ធានំ អារព្ភ កថំ កថេយ្យ – ‘ឯវំ ហោតិ ឯតរហិ បច្ចុប្បន្នមទ្ធាន’’’ន្តិ 1។
68. ‘‘Tīṇimāni, bhikkhave, kathāvatthūni. Katamāni tīṇi? Atītaṃ vā, bhikkhave, addhānaṃ ārabbha kathaṃ katheyya – ‘evaṃ ahosi atītamaddhāna’nti. Anāgataṃ vā, bhikkhave, addhānaṃ ārabbha kathaṃ katheyya – ‘evaṃ bhavissati anāgatamaddhāna’nti. Etarahi vā, bhikkhave, paccuppannaṃ addhānaṃ ārabbha kathaṃ katheyya – ‘evaṃ hoti etarahi paccuppannamaddhāna’’’nti 2.
‘‘កថាសម្បយោគេន, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ វេទិតព្ពោ យទិ វា កច្ឆោ យទិ វា អកច្ឆោតិ។ សចាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បញ្ហំ បុដ្ឋោ សមានោ ឯកំសព្យាករណីយំ បញ្ហំ ន ឯកំសេន ព្យាករោតិ, វិភជ្ជព្យាករណីយំ បញ្ហំ ន វិភជ្ជ ព្យាករោតិ, បដិបុច្ឆាព្យាករណីយំ បញ្ហំ ន បដិបុច្ឆា ព្យាករោតិ, ឋបនីយំ បញ្ហំ ន ឋបេតិ 3, ឯវំ សន្តាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ អកច្ឆោ ហោតិ។ សចេ បនាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បញ្ហំ បុដ្ឋោ សមានោ ឯកំសព្យាករណីយំ បញ្ហំ ឯកំសេន ព្យាករោតិ, វិភជ្ជព្យាករណីយំ បញ្ហំ វិភជ្ជ ព្យាករោតិ, បដិបុច្ឆាព្យាករណីយំ បញ្ហំ បដិបុច្ឆា ព្យាករោតិ , ឋបនីយំ បញ្ហំ ឋបេតិ, ឯវំ សន្តាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ កច្ឆោ ហោតិ។
‘‘Kathāsampayogena, bhikkhave, puggalo veditabbo yadi vā kaccho yadi vā akacchoti. Sacāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno ekaṃsabyākaraṇīyaṃ pañhaṃ na ekaṃsena byākaroti, vibhajjabyākaraṇīyaṃ pañhaṃ na vibhajja byākaroti, paṭipucchābyākaraṇīyaṃ pañhaṃ na paṭipucchā byākaroti, ṭhapanīyaṃ pañhaṃ na ṭhapeti 4, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo akaccho hoti. Sace panāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno ekaṃsabyākaraṇīyaṃ pañhaṃ ekaṃsena byākaroti, vibhajjabyākaraṇīyaṃ pañhaṃ vibhajja byākaroti, paṭipucchābyākaraṇīyaṃ pañhaṃ paṭipucchā byākaroti , ṭhapanīyaṃ pañhaṃ ṭhapeti, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo kaccho hoti.
‘‘កថាសម្បយោគេន, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ វេទិតព្ពោ យទិ វា កច្ឆោ យទិ វា អកច្ឆោតិ។ សចាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បញ្ហំ បុដ្ឋោ សមានោ ឋានាឋានេ ន សណ្ឋាតិ បរិកប្បេ ន សណ្ឋាតិ អញ្ញាតវាទេ 5 ន សណ្ឋាតិ បដិបទាយ ន សណ្ឋាតិ, ឯវំ សន្តាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ អកច្ឆោ ហោតិ។ សចេ បនាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បញ្ហំ បុដ្ឋោ សមានោ ឋានាឋានេ សណ្ឋាតិ បរិកប្បេ សណ្ឋាតិ អញ្ញាតវាទេ សណ្ឋាតិ បដិបទាយ សណ្ឋាតិ, ឯវំ សន្តាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ កច្ឆោ ហោតិ។
‘‘Kathāsampayogena, bhikkhave, puggalo veditabbo yadi vā kaccho yadi vā akacchoti. Sacāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno ṭhānāṭhāne na saṇṭhāti parikappe na saṇṭhāti aññātavāde 6 na saṇṭhāti paṭipadāya na saṇṭhāti, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo akaccho hoti. Sace panāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno ṭhānāṭhāne saṇṭhāti parikappe saṇṭhāti aññātavāde saṇṭhāti paṭipadāya saṇṭhāti, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo kaccho hoti.
‘‘កថាសម្បយោគេន, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ វេទិតព្ពោ យទិ វា កច្ឆោ យទិ វា អកច្ឆោតិ។ សចាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បញ្ហំ បុដ្ឋោ សមានោ អញ្ញេនញ្ញំ បដិចរតិ, ពហិទ្ធា កថំ អបនាមេតិ, កោបញ្ច ទោសញ្ច អប្បច្ចយញ្ច បាតុករោតិ, ឯវំ សន្តាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ អកច្ឆោ ហោតិ។ សចេ បនាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បញ្ហំ បុដ្ឋោ សមានោ ន អញ្ញេនញ្ញំ បដិចរតិ ន ពហិទ្ធា កថំ អបនាមេតិ, ន កោបញ្ច ទោសញ្ច អប្បច្ចយញ្ច បាតុករោតិ, ឯវំ សន្តាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ កច្ឆោ ហោតិ។
‘‘Kathāsampayogena, bhikkhave, puggalo veditabbo yadi vā kaccho yadi vā akacchoti. Sacāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno aññenaññaṃ paṭicarati, bahiddhā kathaṃ apanāmeti, kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo akaccho hoti. Sace panāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno na aññenaññaṃ paṭicarati na bahiddhā kathaṃ apanāmeti, na kopañca dosañca appaccayañca pātukaroti, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo kaccho hoti.
‘‘កថាសម្បយោគេន, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ វេទិតព្ពោ យទិ វា កច្ឆោ យទិ វា អកច្ឆោតិ។ សចាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បញ្ហំ បុដ្ឋោ សមានោ អភិហរតិ អភិមទ្ទតិ អនុបជគ្ឃតិ 7 ខលិតំ គណ្ហាតិ, ឯវំ សន្តាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ អកច្ឆោ ហោតិ។ សចេ បនាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ បញ្ហំ បុដ្ឋោ សមានោ នាភិហរតិ នាភិមទ្ទតិ ន អនុបជគ្ឃតិ ន ខលិតំ គណ្ហាតិ, ឯវំ សន្តាយំ, ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ កច្ឆោ ហោតិ។
‘‘Kathāsampayogena, bhikkhave, puggalo veditabbo yadi vā kaccho yadi vā akacchoti. Sacāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno abhiharati abhimaddati anupajagghati 8 khalitaṃ gaṇhāti, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo akaccho hoti. Sace panāyaṃ, bhikkhave, puggalo pañhaṃ puṭṭho samāno nābhiharati nābhimaddati na anupajagghati na khalitaṃ gaṇhāti, evaṃ santāyaṃ, bhikkhave, puggalo kaccho hoti.
‘‘កថាសម្បយោគេន , ភិក្ខវេ, បុគ្គលោ វេទិតព្ពោ យទិ វា សឧបនិសោ យទិ វា អនុបនិសោតិ។ អនោហិតសោតោ, ភិក្ខវេ, អនុបនិសោ ហោតិ, ឱហិតសោតោ សឧបនិសោ ហោតិ។ សោ សឧបនិសោ សមានោ អភិជានាតិ ឯកំ ធម្មំ, បរិជានាតិ ឯកំ ធម្មំ, បជហតិ ឯកំ ធម្មំ, សច្ឆិករោតិ ឯកំ ធម្មំ។ សោ អភិជានន្តោ ឯកំ ធម្មំ, បរិជានន្តោ ឯកំ ធម្មំ, បជហន្តោ ឯកំ ធម្មំ, សច្ឆិករោន្តោ ឯកំ ធម្មំ សម្មាវិមុត្តិំ ផុសតិ។ ឯតទត្ថា, ភិក្ខវេ, កថា; ឯតទត្ថា មន្តនា; ឯតទត្ថា ឧបនិសា; ឯតទត្ថំ សោតាវធានំ, យទិទំ អនុបាទា ចិត្តស្ស វិមោក្ខោតិ។
‘‘Kathāsampayogena , bhikkhave, puggalo veditabbo yadi vā saupaniso yadi vā anupanisoti. Anohitasoto, bhikkhave, anupaniso hoti, ohitasoto saupaniso hoti. So saupaniso samāno abhijānāti ekaṃ dhammaṃ, parijānāti ekaṃ dhammaṃ, pajahati ekaṃ dhammaṃ, sacchikaroti ekaṃ dhammaṃ. So abhijānanto ekaṃ dhammaṃ, parijānanto ekaṃ dhammaṃ, pajahanto ekaṃ dhammaṃ, sacchikaronto ekaṃ dhammaṃ sammāvimuttiṃ phusati. Etadatthā, bhikkhave, kathā; etadatthā mantanā; etadatthā upanisā; etadatthaṃ sotāvadhānaṃ, yadidaṃ anupādā cittassa vimokkhoti.
‘‘យេ វិរុទ្ធា សល្លបន្តិ, វិនិវិដ្ឋា សមុស្សិតា;
‘‘Ye viruddhā sallapanti, viniviṭṭhā samussitā;
អនរិយគុណមាសជ្ជ, អញ្ញោញ្ញវិវរេសិនោ។
Anariyaguṇamāsajja, aññoññavivaresino.
‘‘សចេ ចស្ស កថាកាមោ, កាលមញ្ញាយ បណ្ឌិតោ;
‘‘Sace cassa kathākāmo, kālamaññāya paṇḍito;
‘‘តំ កថំ កថយេ ធីរោ, អវិរុទ្ធោ អនុស្សិតោ;
‘‘Taṃ kathaṃ kathaye dhīro, aviruddho anussito;
អនុន្នតេន មនសា, អបឡាសោ អសាហសោ។
Anunnatena manasā, apaḷāso asāhaso.
‘‘អនុសូយាយមានោ សោ, សម្មទញ្ញាយ ភាសតិ;
‘‘Anusūyāyamāno so, sammadaññāya bhāsati;
នាភិហរេ នាភិមទ្ទេ, ន វាចំ បយុតំ ភណេ។
Nābhihare nābhimadde, na vācaṃ payutaṃ bhaṇe.
‘‘អញ្ញាតត្ថំ បសាទត្ថំ, សតំ វេ ហោតិ មន្តនា;
‘‘Aññātatthaṃ pasādatthaṃ, sataṃ ve hoti mantanā;
ឯវំ ខោ អរិយា មន្តេន្តិ, ឯសា អរិយាន មន្តនា;
Evaṃ kho ariyā mantenti, esā ariyāna mantanā;
ឯតទញ្ញាយ មេធាវី, ន សមុស្សេយ្យ មន្តយេ’’តិ។ សត្តមំ;
Etadaññāya medhāvī, na samusseyya mantaye’’ti. sattamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៧. កថាវត្ថុសុត្តវណ្ណនា • 7. Kathāvatthusuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៧. កថាវត្ថុសុត្តវណ្ណនា • 7. Kathāvatthusuttavaṇṇanā
